Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi |
൩. സഭോജനസിക്ഖാപദം
3. Sabhojanasikkhāpadaṃ
൨൭൯. തതിയേ ‘‘സയനിയഘരേ’’തി വത്തബ്ബേ യകാരലോപം കത്വാ ‘‘സയനിഘരേ’’തി വുത്തന്തി ആഹ ‘‘സയനിഘരേ’’തി. യതോതി ഏത്ഥ തോസദ്ദോ പഠമാദീസു അത്ഥേസു ദിസ്സതി. ‘‘യതോനിദാന’’ന്തിആദീസു (സു॰ നി॰ ൨൭൫) പഠമത്ഥേ. ‘‘അന്തരായേ അസേസതോ’’തിആദീസു (ധ॰ സ॰ അട്ഠ॰ ഗന്ഥാരമ്ഭകഥാ ൭) ദുതിയത്ഥേ . ‘‘അനിച്ചതോ’’തിആദീസു (പട്ഠാ॰ ൧.൧.൪൦൯) തതിയത്ഥേ. ‘‘മാതിതോ പിതിതോ’’തിആദീസു (ദീ॰ നി॰ ൧.൩൧൧) പഞ്ചമ്യത്ഥേ. ‘‘യം പരതോ ദാനപച്ചയാ’’തിആദീസു (ജാ॰ ൨.൨൨.൫൮൫) ഛട്ഠ്യത്ഥേ. ‘‘പുരതോ പച്ഛതോ’’തിആദീസു (പാചി॰ ൫൭൬) സത്തമ്യത്ഥേ. ‘‘പദമതോ’’തിആദീസു കാരണത്ഥേ ദിസ്സതി. ഇധാപി കാരണത്ഥേയേവാതി ആഹ ‘‘യസ്മാ’’തി. യസ്മാ കാരണാ അയ്യസ്സ ഭിക്ഖാ ദിന്നാ, തസ്മാ ഗച്ഛഥ ഭന്തേ തുമ്ഹേതി അത്ഥോ. യന്തി ഭിക്ഖം. വോതി തുമ്ഹേഹി. അധിപ്പായോതി പുരിസസ്സ അജ്ഝാസയോ. ‘‘പരിയുട്ഠിതോ’’തി സാമഞ്ഞതോ വുത്തേപി അത്ഥപകരണാദിതോ രാഗപരിയുട്ഠിതോവാധിപ്പേതോതി ആഹ ‘‘രാഗപരിയുട്ഠിതോ’’തി, രാഗേന പരിഭവിത്വാ ഉട്ഠിതോതി അത്ഥോ.
279. Tatiye ‘‘sayaniyaghare’’ti vattabbe yakāralopaṃ katvā ‘‘sayanighare’’ti vuttanti āha ‘‘sayanighare’’ti. Yatoti ettha tosaddo paṭhamādīsu atthesu dissati. ‘‘Yatonidāna’’ntiādīsu (su. ni. 275) paṭhamatthe. ‘‘Antarāye asesato’’tiādīsu (dha. sa. aṭṭha. ganthārambhakathā 7) dutiyatthe . ‘‘Aniccato’’tiādīsu (paṭṭhā. 1.1.409) tatiyatthe. ‘‘Mātito pitito’’tiādīsu (dī. ni. 1.311) pañcamyatthe. ‘‘Yaṃ parato dānapaccayā’’tiādīsu (jā. 2.22.585) chaṭṭhyatthe. ‘‘Purato pacchato’’tiādīsu (pāci. 576) sattamyatthe. ‘‘Padamato’’tiādīsu kāraṇatthe dissati. Idhāpi kāraṇattheyevāti āha ‘‘yasmā’’ti. Yasmā kāraṇā ayyassa bhikkhā dinnā, tasmā gacchatha bhante tumheti attho. Yanti bhikkhaṃ. Voti tumhehi. Adhippāyoti purisassa ajjhāsayo. ‘‘Pariyuṭṭhito’’ti sāmaññato vuttepi atthapakaraṇādito rāgapariyuṭṭhitovādhippetoti āha ‘‘rāgapariyuṭṭhito’’ti, rāgena paribhavitvā uṭṭhitoti attho.
൨൮൦. സഭോജനന്തി ഏത്ഥ സകാരോ സഹസദ്ദകാരിയോ ച അകാരുകാരാനം അസരൂപത്താ അകാരതോ ഉകാരസ്സ ലോപോ ച തീസു പദേസു പച്ഛിമാനം ദ്വിന്നം പദാനം തുല്യത്ഥനിസ്സിതസമാസോ ച പുബ്ബപദേന സഹ ഭേദനിസ്സിതബാഹിരത്ഥസമാസോ ച ഹോതി, ഇതി ഇമമത്ഥം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘സഹ ഉഭോഹി ജനേഹീ’’തി. അഥ വാ ഭുഞ്ജിതബ്ബന്തി ഭോജനം, സം വിജ്ജതി ഭോജനം അസ്മിം കുലേതി സഭോജനന്തി ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘അഥ വാ’’തിആദി. ഹീതി സച്ചം. തേനേവാതി തേനേവ അഞ്ഞമഞ്ഞം ഭുഞ്ജിതബ്ബത്താ. അസ്സാതി ‘‘സഭോജനേ’’തിപദസ്സ. ഘരേതി ഏത്ഥ പുബ്ബോ സയനിസദ്ദോ ലോപോതി ആഹ ‘‘സയനിഘരേ’’തി. ഇമിനാ ‘‘ദത്തോ’’തിആദീസു വിയ പുബ്ബപദലോപസമാസം ദസ്സേതി. പിട്ഠസങ്ഘാടസ്സാതി ഏത്ഥ പിട്ഠസങ്ഘാടോ നാമ ന അഞ്ഞസ്സ യസ്സ കസ്സചി, അഥ ഖോ സയനിഘരഗബ്ഭസ്സേവാതി ആഹ ‘‘തസ്സ സയനിഘരഗബ്ഭസ്സാ’’തി. യഥാ വാ തഥാ വാതി യേന വാ തേ ന വാ ആകാരേന. കതസ്സാതി പിട്ഠിവംസം ആരോപേത്വാ വാ അനാരോപേത്വാ വാ കതസ്സാതി. തതിയം.
280.Sabhojananti ettha sakāro sahasaddakāriyo ca akārukārānaṃ asarūpattā akārato ukārassa lopo ca tīsu padesu pacchimānaṃ dvinnaṃ padānaṃ tulyatthanissitasamāso ca pubbapadena saha bhedanissitabāhiratthasamāso ca hoti, iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘saha ubhohi janehī’’ti. Atha vā bhuñjitabbanti bhojanaṃ, saṃ vijjati bhojanaṃ asmiṃ kuleti sabhojananti dassento āha ‘‘atha vā’’tiādi. Hīti saccaṃ. Tenevāti teneva aññamaññaṃ bhuñjitabbattā. Assāti ‘‘sabhojane’’tipadassa. Ghareti ettha pubbo sayanisaddo lopoti āha ‘‘sayanighare’’ti. Iminā ‘‘datto’’tiādīsu viya pubbapadalopasamāsaṃ dasseti. Piṭṭhasaṅghāṭassāti ettha piṭṭhasaṅghāṭo nāma na aññassa yassa kassaci, atha kho sayanigharagabbhassevāti āha ‘‘tassa sayanigharagabbhassā’’ti. Yathā vā tathā vāti yena vā te na vā ākārena. Katassāti piṭṭhivaṃsaṃ āropetvā vā anāropetvā vā katassāti. Tatiyaṃ.
൨൮൪. ചതുത്ഥപഞ്ചമേസു യഥാ ച സഭോജനസിക്ഖാപദം പഠമപാരാജികസമുട്ഠാനം, ഏവമേവ താനിപീതി യോജനാതി. ചതുത്ഥപഞ്ചമാനി.
284. Catutthapañcamesu yathā ca sabhojanasikkhāpadaṃ paṭhamapārājikasamuṭṭhānaṃ, evameva tānipīti yojanāti. Catutthapañcamāni.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൫. അചേലകവഗ്ഗോ • 5. Acelakavaggo
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൩. സഭോജനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൩. സഭോജനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā
൩. സഭോജനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
൪. രഹോപടിച്ഛന്നസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 4. Rahopaṭicchannasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൩. സഭോജനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā