| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / කඞ්‌ඛාවිතරණී-අභිනව-ටීකා • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
3. සභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘සභොජනෙ’’ති බාහිරත්‌ථසමාසොයං, උභසද්‌දෙ උකාරස්‌ස ච ලොපොති ආහ ‘‘සහ උභොහි ජනෙහී’’තිආදි. තත්‌ථ උභොහි ජනෙහීති ජායා ච පති චාති උභොහි ජනෙහි. භුඤ්‌ජිතබ්‌බන්‌ති වා භොජනං, ඉත්‌ථී ච පුරිසො ච, තෙන සහ වත්‌තතීති සභොජනන්‌ති ආහ ‘‘අථ වා’’තිආදි. රාගපරියුට්‌ඨිතස්‌සාති මෙථුනාධිප්‌පායස්‌ස. සයනිඝරන්‌ති සයනීයඝරං, වාසගෙහන්‌ති අත්‌ථො. මහල්‌ලකස්‌සාති මහල්‌ලකස්‌ස සයනිඝරස්‌ස. පිට්‌ඨසඞ්‌ඝාටතොති ද්‌වාරබාහතො ඛුද්‌දකස්‌ස වාති යථා තථා වා කතස්‌ස ඛුද්‌දකස්‌ස සයනිඝරස්‌ස. වෙමජ්‌ඣං අතික්‌කමිත්‌වා නිසීදෙය්‍යාති පිට්‌ඨිවංසං අතික්‌කමිත්‌වා නිසීදෙය්‍ය. ඛුද්‌දකං (සාරත්‌ථ. ටී. පාචිත්‌තිය 3.280) නාම සයනිඝරං විත්‌ථාරතො පඤ්‌චහත්‌ථප්‌පමාණං හොති, තස්‌ස ච මජ්‌ඣිමට්‌ඨානං පිට්‌ඨසඞ්‌ඝාටතො අඩ්‌ඪතෙය්‍යහත්‌ථප්‌පමාණමෙව හොති, තස්‌මා තාදිසෙ සයනිඝරෙ පිට්‌ඨසඞ්‌ඝාටතො හත්‌ථපාසං විජහිත්‌වා නිසින්‌නො පිට්‌ඨිවංසං අතික්‌කමිත්‌වා නිසින්‌නො නාම හොති. එවං නිසින්‌නො ච වෙමජ්‌ඣං අතික්‌කමිත්‌වා නිසින්‌නො නාම හොති. තෙන වුත්‌තං පාළියං ‘‘පිට්‌ඨිවංසං අතික්‌කමිත්‌වා නිසීදතී’’ති (පාචි. 281). සචිත්‌තකඤ්‌චෙත්‌ථ අනුපවිසිත්‌වා නිසීදනචිත්‌තෙන දට්‌ඨබ්‌බං.
‘‘Sabhojane’’ti bāhiratthasamāsoyaṃ, ubhasadde ukārassa ca lopoti āha ‘‘saha ubhohi janehī’’tiādi. Tattha ubhohi janehīti jāyā ca pati cāti ubhohi janehi. Bhuñjitabbanti vā bhojanaṃ, itthī ca puriso ca, tena saha vattatīti sabhojananti āha ‘‘atha vā’’tiādi. Rāgapariyuṭṭhitassāti methunādhippāyassa. Sayanigharanti sayanīyagharaṃ, vāsagehanti attho. Mahallakassāti mahallakassa sayanigharassa. Piṭṭhasaṅghāṭatoti dvārabāhato khuddakassavāti yathā tathā vā katassa khuddakassa sayanigharassa. Vemajjhaṃ atikkamitvā nisīdeyyāti piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisīdeyya. Khuddakaṃ (sārattha. ṭī. pācittiya 3.280) nāma sayanigharaṃ vitthārato pañcahatthappamāṇaṃ hoti, tassa ca majjhimaṭṭhānaṃ piṭṭhasaṅghāṭato aḍḍhateyyahatthappamāṇameva hoti, tasmā tādise sayanighare piṭṭhasaṅghāṭato hatthapāsaṃ vijahitvā nisinno piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisinno nāma hoti. Evaṃ nisinno ca vemajjhaṃ atikkamitvā nisinno nāma hoti. Tena vuttaṃ pāḷiyaṃ ‘‘piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisīdatī’’ti (pāci. 281). Sacittakañcettha anupavisitvā nisīdanacittena daṭṭhabbaṃ.
සභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
