| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਅਭਿਨવ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
੩. ਸਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘ਸਭੋਜਨੇ’’ਤਿ ਬਾਹਿਰਤ੍ਥਸਮਾਸੋਯਂ, ਉਭਸਦ੍ਦੇ ਉਕਾਰਸ੍ਸ ਚ ਲੋਪੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਹ ਉਭੋਹਿ ਜਨੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਉਭੋਹਿ ਜਨੇਹੀਤਿ ਜਾਯਾ ਚ ਪਤਿ ਚਾਤਿ ਉਭੋਹਿ ਜਨੇਹਿ। ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વਾ ਭੋਜਨਂ, ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਪੁਰਿਸੋ ਚ, ਤੇਨ ਸਹ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਥ વਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮੇਥੁਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ। ਸਯਨਿਘਰਨ੍ਤਿ ਸਯਨੀਯਘਰਂ, વਾਸਗੇਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਹਲ੍ਲਕਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਲ੍ਲਕਸ੍ਸ ਸਯਨਿਘਰਸ੍ਸ। ਪਿਟ੍ਠਸਙ੍ਘਾਟਤੋਤਿ ਦ੍વਾਰਬਾਹਤੋ ਖੁਦ੍ਦਕਸ੍ਸ વਾਤਿ ਯਥਾ ਤਥਾ વਾ ਕਤਸ੍ਸ ਖੁਦ੍ਦਕਸ੍ਸ ਸਯਨਿਘਰਸ੍ਸ। વੇਮਜ੍ਝਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿવਂਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ। ਖੁਦ੍ਦਕਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੩.੨੮੦) ਨਾਮ ਸਯਨਿਘਰਂ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਞ੍ਚਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਮਜ੍ਝਿਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪਿਟ੍ਠਸਙ੍ਘਾਟਤੋ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣਮੇવ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਦਿਸੇ ਸਯਨਿਘਰੇ ਪਿਟ੍ਠਸਙ੍ਘਾਟਤੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ વਿਜਹਿਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪਿਟ੍ਠਿવਂਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਚ વੇਮਜ੍ਝਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਪਿਟ੍ਠਿવਂਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੨੮੧)। ਸਚਿਤ੍ਤਕਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਅਨੁਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
‘‘Sabhojane’’ti bāhiratthasamāsoyaṃ, ubhasadde ukārassa ca lopoti āha ‘‘saha ubhohi janehī’’tiādi. Tattha ubhohi janehīti jāyā ca pati cāti ubhohi janehi. Bhuñjitabbanti vā bhojanaṃ, itthī ca puriso ca, tena saha vattatīti sabhojananti āha ‘‘atha vā’’tiādi. Rāgapariyuṭṭhitassāti methunādhippāyassa. Sayanigharanti sayanīyagharaṃ, vāsagehanti attho. Mahallakassāti mahallakassa sayanigharassa. Piṭṭhasaṅghāṭatoti dvārabāhato khuddakassavāti yathā tathā vā katassa khuddakassa sayanigharassa. Vemajjhaṃ atikkamitvā nisīdeyyāti piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisīdeyya. Khuddakaṃ (sārattha. ṭī. pācittiya 3.280) nāma sayanigharaṃ vitthārato pañcahatthappamāṇaṃ hoti, tassa ca majjhimaṭṭhānaṃ piṭṭhasaṅghāṭato aḍḍhateyyahatthappamāṇameva hoti, tasmā tādise sayanighare piṭṭhasaṅghāṭato hatthapāsaṃ vijahitvā nisinno piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisinno nāma hoti. Evaṃ nisinno ca vemajjhaṃ atikkamitvā nisinno nāma hoti. Tena vuttaṃ pāḷiyaṃ ‘‘piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisīdatī’’ti (pāci. 281). Sacittakañcettha anupavisitvā nisīdanacittena daṭṭhabbaṃ.
ਸਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
