| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๓. สจฺจกถาวณฺณนา
3. Saccakathāvaṇṇanā
๔๕๒-๔๕๔. อิทานิ สจฺจกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ ‘‘จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, ตถานิ อวิตถานี’’ติ (สํ. นิ. ๕.๑๐๙๐) สุตฺตํ นิสฺสาย ‘‘จตฺตาริ สจฺจานิ นิจฺจานิ อสงฺขตานี’’ติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ ปุพฺพเสลิยานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฎิญฺญา อิตรสฺสฯ อยญฺหิสฺส อธิปฺปาโย – ทุกฺขสมุทยมเคฺคสุ วตฺถุสจฺจํ สงฺขตํ, ลกฺขณสจฺจํ อสงฺขตํฯ นิโรเธ วตฺถุสจฺจํ นาม นตฺถิ อสงฺขตเมว ตนฺติฯ ตสฺมา อามนฺตาติ อาหฯ ตํ ปนสฺส ลทฺธิมตฺตเมวฯ โส หิ ทุกฺขํ วตฺถุสจฺจํ อิจฺฉติ, ตถา สมุทยํ มคฺคญฺจฯ ยานิ ปน เนสํ พาธนปภวนิยฺยานิกลกฺขณานิ, ตานิ ลกฺขณสจฺจํ นามาติ, น จ พาธนลกฺขณาทีหิ อญฺญานิ ทุกฺขาทีนิ นาม อตฺถีติฯ ตาณานีติอาทีสุ อธิปฺปาโย วุตฺตนเยเนว เวทิตโพฺพฯ
452-454. Idāni saccakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘cattārimāni, bhikkhave, tathāni avitathānī’’ti (saṃ. ni. 5.1090) suttaṃ nissāya ‘‘cattāri saccāni niccāni asaṅkhatānī’’ti laddhi, seyyathāpi pubbaseliyānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Ayañhissa adhippāyo – dukkhasamudayamaggesu vatthusaccaṃ saṅkhataṃ, lakkhaṇasaccaṃ asaṅkhataṃ. Nirodhe vatthusaccaṃ nāma natthi asaṅkhatameva tanti. Tasmā āmantāti āha. Taṃ panassa laddhimattameva. So hi dukkhaṃ vatthusaccaṃ icchati, tathā samudayaṃ maggañca. Yāni pana nesaṃ bādhanapabhavaniyyānikalakkhaṇāni, tāni lakkhaṇasaccaṃ nāmāti, na ca bādhanalakkhaṇādīhi aññāni dukkhādīni nāma atthīti. Tāṇānītiādīsu adhippāyo vuttanayeneva veditabbo.
ทุกฺขสจฺจนฺติ ปเญฺห ลทฺธิวเสน ลกฺขณํ สนฺธาย ปฎิชานาติฯ ทุกฺขนฺติ ปเญฺห วตฺถุํ สนฺธาย ปฎิกฺขิปติฯ อิโต ปรํ สุทฺธิกปญฺหา จ สํสนฺทนปญฺหา จ สเพฺพ ปาฬิอนุสาเรเนว เวทิตพฺพาฯ อวสาเน ลทฺธิปติฎฺฐาปนตฺถํ อาหฎสุตฺตํ อตฺถสฺส มิจฺฉา คหิตตฺตา อนาหฎสทิสเมวาติฯ
Dukkhasaccanti pañhe laddhivasena lakkhaṇaṃ sandhāya paṭijānāti. Dukkhanti pañhe vatthuṃ sandhāya paṭikkhipati. Ito paraṃ suddhikapañhā ca saṃsandanapañhā ca sabbe pāḷianusāreneva veditabbā. Avasāne laddhipatiṭṭhāpanatthaṃ āhaṭasuttaṃ atthassa micchā gahitattā anāhaṭasadisamevāti.
สจฺจกถาวณฺณนาฯ
Saccakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๕๕) ๓. สจฺจกถา • (55) 3. Saccakathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๓. สจฺจกถาวณฺณนา • 3. Saccakathāvaṇṇanā
