| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / चरियापिटक-अट्ठकथा • Cariyāpiṭaka-aṭṭhakathā |
८. सच्चतापसचरियावण्णना
8. Saccatāpasacariyāvaṇṇanā
अट्ठमे तापसो सच्चसव्हयोति सच्चसद्देन अव्हातब्बो सच्चनामको तापसो यदा यस्मिं काले होमि, तदा। सच्चेन लोकं पालेसिन्ति अत्तनो अविसंवादिभावेन सत्तलोकं जम्बुदीपे तत्थ तत्थ सत्तनिकायं पापतो नानाविधा अनत्थतो च रक्खिं। समग्गं जनमकासहन्ति तत्थ तत्थ कलहविग्गहविवादापन्नं महाजनं कलहे आदीनवं दस्सेत्वा सामग्गियं आनिसंसकथनेन समग्गं अविवदमानं सम्मोदमानं अहमकासिं।
Aṭṭhame tāpaso saccasavhayoti saccasaddena avhātabbo saccanāmako tāpaso yadā yasmiṃ kāle homi, tadā. Saccena lokaṃ pālesinti attano avisaṃvādibhāvena sattalokaṃ jambudīpe tattha tattha sattanikāyaṃ pāpato nānāvidhā anatthato ca rakkhiṃ. Samaggaṃ janamakāsahanti tattha tattha kalahaviggahavivādāpannaṃ mahājanaṃ kalahe ādīnavaṃ dassetvā sāmaggiyaṃ ānisaṃsakathanena samaggaṃ avivadamānaṃ sammodamānaṃ ahamakāsiṃ.
तदा हि बोधिसत्तो बाराणसियं अञ्ञतरस्मिं ब्राह्मणमहासालकुले निब्बत्ति। तस्स ‘‘सच्चो’’ति नामं करिंसु। सो वयप्पत्तो तक्कसिलं गन्त्वा दिसापामोक्खस्स आचरियस्स सन्तिके सिप्पं उग्गण्हित्वा नचिरस्सेव सब्बसिप्पानं निप्फत्तिं पत्तो। आचरियेन अनुञ्ञातो बाराणसिं पच्चागन्त्वा मातापितरो वन्दित्वा तेहि अभिनन्दियमानो तेसं चित्तानुरक्खणत्थं कतिपाहं तेसं सन्तिके वसि। अथ नं मातापितरो पतिरूपेन दारेन संयोजेतुकामा सब्बं विभवजातं आचिक्खित्वा घरावासेन निमन्तेसुं।
Tadā hi bodhisatto bārāṇasiyaṃ aññatarasmiṃ brāhmaṇamahāsālakule nibbatti. Tassa ‘‘sacco’’ti nāmaṃ kariṃsu. So vayappatto takkasilaṃ gantvā disāpāmokkhassa ācariyassa santike sippaṃ uggaṇhitvā nacirasseva sabbasippānaṃ nipphattiṃ patto. Ācariyena anuññāto bārāṇasiṃ paccāgantvā mātāpitaro vanditvā tehi abhinandiyamāno tesaṃ cittānurakkhaṇatthaṃ katipāhaṃ tesaṃ santike vasi. Atha naṃ mātāpitaro patirūpena dārena saṃyojetukāmā sabbaṃ vibhavajātaṃ ācikkhitvā gharāvāsena nimantesuṃ.
महासत्तो नेक्खम्मज्झासयो अत्तनो नेक्खम्मपारमिं परिब्रूहेतुकामो घरावासे आदीनवं पब्बज्जाय आनिसंसञ्च नानप्पकारतो कथेत्वा मातापितूनं अस्सुमुखानं रोदमानानं अपरिमाणं भोगक्खन्धं अनन्तं यसं महन्तञ्च ञातिपरिवट्टं पहाय महानागोव अयसङ्खलिकं घरबन्धनं छिन्दन्तो निक्खमित्वा हिमवन्तप्पदेसं पविसित्वा इसिपब्बज्जं पब्बजित्वा वनमूलफलाफलेहि यापेन्तो नचिरस्सेव अट्ठ समापत्तियो पञ्च च अभिञ्ञायो निब्बत्तेत्वा झानकीळं कीळयमानो समापत्तिविहारेन विहरति।
Mahāsatto nekkhammajjhāsayo attano nekkhammapāramiṃ paribrūhetukāmo gharāvāse ādīnavaṃ pabbajjāya ānisaṃsañca nānappakārato kathetvā mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rodamānānaṃ aparimāṇaṃ bhogakkhandhaṃ anantaṃ yasaṃ mahantañca ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahānāgova ayasaṅkhalikaṃ gharabandhanaṃ chindanto nikkhamitvā himavantappadesaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā vanamūlaphalāphalehi yāpento nacirasseva aṭṭha samāpattiyo pañca ca abhiññāyo nibbattetvā jhānakīḷaṃ kīḷayamāno samāpattivihārena viharati.
सो एकदिवसं दिब्बचक्खुना लोकं ओलोकेन्तो अद्दस सकलजम्बुदीपे मनुस्से येभुय्येन पाणातिपातादिदसअकुसलकम्मपथपसुते कामनिदानं कामाधिकरणं अञ्ञमञ्ञं विवादापन्ने। दिस्वा एवं चिन्तेसि – ‘‘न खो पन मेतं पतिरूपं, यदिदं इमे सत्ते एवं पापपसुते विवादापन्ने च दिस्वा अज्झुपेक्खणं। अहञ्हि ‘सत्ते संसारपङ्कतो उद्धरित्वा निब्बानथले पतिट्ठपेस्सामी’ति महासम्बोधियानं पटिपन्नो, तस्मा तं पटिञ्ञं अविसंवादेन्तो यंनूनाहं मनुस्सपथं गन्त्वा ते ते सत्ते पापतो ओरमापेय्यं, विवादञ्च नेसं वूपसमेय्य’’न्ति।
So ekadivasaṃ dibbacakkhunā lokaṃ olokento addasa sakalajambudīpe manusse yebhuyyena pāṇātipātādidasaakusalakammapathapasute kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ aññamaññaṃ vivādāpanne. Disvā evaṃ cintesi – ‘‘na kho pana metaṃ patirūpaṃ, yadidaṃ ime satte evaṃ pāpapasute vivādāpanne ca disvā ajjhupekkhaṇaṃ. Ahañhi ‘satte saṃsārapaṅkato uddharitvā nibbānathale patiṭṭhapessāmī’ti mahāsambodhiyānaṃ paṭipanno, tasmā taṃ paṭiññaṃ avisaṃvādento yaṃnūnāhaṃ manussapathaṃ gantvā te te satte pāpato oramāpeyyaṃ, vivādañca nesaṃ vūpasameyya’’nti.
एवं पन चिन्तेत्वा महासत्तो महाकरुणाय समुस्साहितो सन्तं समापत्तिसुखं पहाय इद्धिया तत्थ तत्थ गन्त्वा तेसं चित्तानुकूलं धम्मं देसेन्तो कलहविग्गहविवादापन्ने सत्ते दिट्ठधम्मिकञ्च सम्परायिकञ्च विरोधे आदीनवं दस्सेत्वा अञ्ञमञ्ञं समग्गे सहिते अकासि। अनेकाकारवोकारञ्च पापे आदीनवं विभावेन्तो ततो सत्ते विवेचेत्वा एकच्चे दससु कुसलकम्मपथधम्मेसु पतिट्ठापेसि। एकच्चे पब्बाजेत्वा सीलसंवरे इन्द्रियगुत्तियं सतिसम्पजञ्ञे पविवेकवासे झानाभिञ्ञासु च यथारहं पतिट्ठापेसि। तेन वुत्तं –
Evaṃ pana cintetvā mahāsatto mahākaruṇāya samussāhito santaṃ samāpattisukhaṃ pahāya iddhiyā tattha tattha gantvā tesaṃ cittānukūlaṃ dhammaṃ desento kalahaviggahavivādāpanne satte diṭṭhadhammikañca samparāyikañca virodhe ādīnavaṃ dassetvā aññamaññaṃ samagge sahite akāsi. Anekākāravokārañca pāpe ādīnavaṃ vibhāvento tato satte vivecetvā ekacce dasasu kusalakammapathadhammesu patiṭṭhāpesi. Ekacce pabbājetvā sīlasaṃvare indriyaguttiyaṃ satisampajaññe pavivekavāse jhānābhiññāsu ca yathārahaṃ patiṭṭhāpesi. Tena vuttaṃ –
७१.
71.
‘‘पुनापरं यदा होमि, तापसो सच्चसव्हयो।
‘‘Punāparaṃ yadā homi, tāpaso saccasavhayo;
सच्चेन लोकं पालेसिं, समग्गं जनमकासह’’न्ति॥
Saccena lokaṃ pālesiṃ, samaggaṃ janamakāsaha’’nti.
इधापि महापुरिसस्स हेट्ठा वुत्तनयेनेव सेसपारमियो निद्धारेतब्बा। तथा गुणानुभावा च विभावेतब्बाति।
Idhāpi mahāpurisassa heṭṭhā vuttanayeneva sesapāramiyo niddhāretabbā. Tathā guṇānubhāvā ca vibhāvetabbāti.
सच्चतापसचरियावण्णना निट्ठिता।
Saccatāpasacariyāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / चरियापिटकपाळि • Cariyāpiṭakapāḷi / ८. सच्चतापसचरिया • 8. Saccatāpasacariyā
