| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
11. සච්‌චවිභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා
11. Saccavibhaṅgasuttavaṇṇanā
371. එවං මෙ සුතන්‌ති සච්‌චවිභඞ්‌ගසුත්‌තං. තත්‌ථ ආචික්‌ඛනාති ඉදං දුක්‌ඛං අරියසච්‌චං නාම…පෙ.… අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා අරියසච්‌චං නාමාති. සෙසපදෙසුපි එසෙව නයො. අපිචෙත්‌ථ පඤ්‌ඤාපනා නාම දුක්‌ඛසච්‌චාදීනං ඨපනා. ආසනං ඨපෙන්‌තො හි ආසනං පඤ්‌ඤපෙතීති වුච්‌චති. පට්‌ඨපනාති පඤ්‌ඤාපනා. විවරණාති විවටකරණා. විභජනාති විභාගකිරියා. උත්‌තානීකම්‌මන්‌ති පාකටභාවකරණං.
371.Evaṃme sutanti saccavibhaṅgasuttaṃ. Tattha ācikkhanāti idaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ nāma…pe… ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ nāmāti. Sesapadesupi eseva nayo. Apicettha paññāpanā nāma dukkhasaccādīnaṃ ṭhapanā. Āsanaṃ ṭhapento hi āsanaṃ paññapetīti vuccati. Paṭṭhapanāti paññāpanā. Vivaraṇāti vivaṭakaraṇā. Vibhajanāti vibhāgakiriyā. Uttānīkammanti pākaṭabhāvakaraṇaṃ.
අනුග්‌ගාහකාති ආමිසසඞ්‌ගහෙන ධම්‌මසඞ්‌ගහෙනාති ද්‌වීහිපි සඞ්‌ගහෙහි අනුග්‌ගාහකා. ජනෙතාති ජනිකා මාතා. ආපාදෙතාති පොසෙතා. පොසිකමාතා විය මොග්‌ගල්‌ලානොති දීපෙති. ජනිකමාතා හි නව වා දස වා මාසෙ ලොණම්‌බිලාදීනි පරිහරමානා කුච්‌ඡියා දාරකං ධාරෙත්‌වා කුච්‌ඡිතො නික්‌ඛන්‌තං පොසිකමාතරං ධාතිං පටිච්‌ඡාපෙති. සා ඛීරනවනීතාදීහි දාරකං පොසෙත්‌වා වඩ්‌ඪෙති, සො වුද්‌ධිමාගම්‌ම යථාසුඛං විචරති. එවමෙව සාරිපුත්‌තො අත්‌තනො වා පරෙසං වා සන්‌තිකෙ පබ්‌බජිතෙ ද්‌වීහි සඞ්‌ගහෙහි සඞ්‌ගණ්‌හන්‌තො ගිලානෙ පටිජග්‌ගන්‌තො කම්‌මට්‌ඨානෙ යොජෙත්‌වා සොතාපන්‌නභාවං ඤත්‌වා අපායභයෙහි වුට්‌ඨිතකාලතො පට්‌ඨාය – ‘‘ඉදානි පච්‌චත්‌තපුරිසකාරෙන උපරිමග්‌ගෙ නිබ්‌බත්‌තෙස්‌සන්‌තී’’ති තෙසු අනපෙක්‌ඛො හුත්‌වා අඤ්‌ඤෙ නවෙ නවෙ ඔවදති. මහාමොග්‌ගල්‌ලානොපි අත්‌තනො වා පරෙසං වා සන්‌තිකෙ පබ්‌බජිතෙ තථෙව සඞ්‌ගණ්‌හිත්‌වා කම්‌මට්‌ඨානෙ යොජෙත්‌වා හෙට්‌ඨා තීණි ඵලානි පත්‌තෙසුපි අනපෙක්‌ඛතං න ආපජ්‌ජති. කස්‌මා? එවං කිරස්‌ස හොති – වුත්‌තං භගවතා – ‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, අප්‌පමත්‌තකොපි ගූථො දුග්‌ගන්‌ධො හොති…පෙ.… අප්‌පමත්‌තකම්‌පි මුත්‌තං… ඛෙළො… පුබ්‌බො… ලොහිතං දුග්‌ගන්‌ධං හොති, එවමෙව ඛො අහං, භික්‌ඛවෙ, අප්‌පමත්‌තකම්‌පි භවං න වණ්‌ණෙමි අන්‌තමසො අච්‌ඡරාසඞ්‌ඝතමත්‌තම්‌පී’’ති (අ. නි. 1.320-321). තස්‌මා යාව අරහත්‌තං න පාපුණන්‌ති, තාව තෙසු අනපෙක්‌ඛතං අනාපජ්‌ජිත්‌වා අරහත්‌තං පත්‌තෙසුයෙව ආපජ්‌ජතීති. තෙනාහ භගවා – ‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, ජනෙතා එවං සාරිපුත්‌තො. සෙය්‍යථාපි ජාතස්‌ස ආපාදෙතා, එවං මොග්‌ගල්‌ලානො. සාරිපුත්‌තො, භික්‌ඛවෙ, සොතාපත්‌තිඵලෙ විනෙති, මොග්‌ගල්‌ලානො උත්‌තමත්‌ථෙ’’ති. පහොතීති සක්‌කොති.
Anuggāhakāti āmisasaṅgahena dhammasaṅgahenāti dvīhipi saṅgahehi anuggāhakā. Janetāti janikā mātā. Āpādetāti posetā. Posikamātā viya moggallānoti dīpeti. Janikamātā hi nava vā dasa vā māse loṇambilādīni pariharamānā kucchiyā dārakaṃ dhāretvā kucchito nikkhantaṃ posikamātaraṃ dhātiṃ paṭicchāpeti. Sā khīranavanītādīhi dārakaṃ posetvā vaḍḍheti, so vuddhimāgamma yathāsukhaṃ vicarati. Evameva sāriputto attano vā paresaṃ vā santike pabbajite dvīhi saṅgahehi saṅgaṇhanto gilāne paṭijagganto kammaṭṭhāne yojetvā sotāpannabhāvaṃ ñatvā apāyabhayehi vuṭṭhitakālato paṭṭhāya – ‘‘idāni paccattapurisakārena uparimagge nibbattessantī’’ti tesu anapekkho hutvā aññe nave nave ovadati. Mahāmoggallānopi attano vā paresaṃ vā santike pabbajite tatheva saṅgaṇhitvā kammaṭṭhāne yojetvā heṭṭhā tīṇi phalāni pattesupi anapekkhataṃ na āpajjati. Kasmā? Evaṃ kirassa hoti – vuttaṃ bhagavatā – ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, appamattakopi gūtho duggandho hoti…pe… appamattakampi muttaṃ… kheḷo… pubbo… lohitaṃ duggandhaṃ hoti, evameva kho ahaṃ, bhikkhave, appamattakampi bhavaṃ na vaṇṇemi antamaso accharāsaṅghatamattampī’’ti (a. ni. 1.320-321). Tasmā yāva arahattaṃ na pāpuṇanti, tāva tesu anapekkhataṃ anāpajjitvā arahattaṃ pattesuyeva āpajjatīti. Tenāha bhagavā – ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, janetā evaṃ sāriputto. Seyyathāpi jātassa āpādetā, evaṃ moggallāno. Sāriputto, bhikkhave, sotāpattiphale vineti, moggallāno uttamatthe’’ti. Pahotīti sakkoti.
දුක්‌ඛෙ ඤාණන්‌ති සවනසම්‌මසනපටිවෙධඤාණං, තථා දුක්‌ඛසමුදයෙ. දුක්‌ඛනිරොධෙ සවනපටිවෙධඤාණන්‌ති වට්‌ටති, තථා දුක්‌ඛනිරොධගාමිනියා පටිපදාය. නෙක්‌ඛම්‌මසඞ්‌කප්‌පාදීසු කාමපච්‌චනීකට්‌ඨෙන, කාමතො නිස්‌සටභාවෙන වා, කාමං සම්‌මසන්‌තස්‌ස උප්‌පන්‌නොති වා, කාමපදඝාතං කාමවූපසමං කරොන්‌තො උප්‌පන්‌නොති වා, කාමවිවිත්‌තන්‌තෙ උප්‌පන්‌නොති වා නෙක්‌ඛම්‌මසඞ්‌කප්‌පො. සෙසපදද්‌වයෙපි එසෙව නයො. සබ්‌බෙපි චෙතෙ පුබ්‌බභාගෙ නානාචිත්‌තෙසු, මග්‌ගක්‌ඛණෙ එකචිත්‌තෙ ලබ්‌භන්‌ති. තත්‍ර හි මිච්‌ඡාසඞ්‌කප්‌පචෙතනාය සමුග්‌ඝාතකො එකොව සඞ්‌කප්‌පො ලබ්‌භති, න නානා ලබ්‌භති . සම්‌මාවාචාදයොපි පුබ්‌බභාගෙ නානාචිත්‌තෙසු, වුත්‌තනයෙනෙව මග්‌ගක්‌ඛණෙ එකචිත්‌තෙ ලබ්‌භන්‌ති. අයමෙත්‌ථ සඞ්‌ඛෙපො, විත්‌ථාරෙන පන සච්‌චකථා විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ ච සම්‌මාදිට්‌ඨිසුත්‌තෙ (ම. නි. 1.89 ආදයො) ච වුත්‌තායෙවාති.
Dukkheñāṇanti savanasammasanapaṭivedhañāṇaṃ, tathā dukkhasamudaye. Dukkhanirodhe savanapaṭivedhañāṇanti vaṭṭati, tathā dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya. Nekkhammasaṅkappādīsu kāmapaccanīkaṭṭhena, kāmato nissaṭabhāvena vā, kāmaṃ sammasantassa uppannoti vā, kāmapadaghātaṃ kāmavūpasamaṃ karonto uppannoti vā, kāmavivittante uppannoti vā nekkhammasaṅkappo. Sesapadadvayepi eseva nayo. Sabbepi cete pubbabhāge nānācittesu, maggakkhaṇe ekacitte labbhanti. Tatra hi micchāsaṅkappacetanāya samugghātako ekova saṅkappo labbhati, na nānā labbhati . Sammāvācādayopi pubbabhāge nānācittesu, vuttanayeneva maggakkhaṇe ekacitte labbhanti. Ayamettha saṅkhepo, vitthārena pana saccakathā visuddhimagge ca sammādiṭṭhisutte (ma. ni. 1.89 ādayo) ca vuttāyevāti.
පපඤ්‌චසූදනියා මජ්‌ඣිමනිකායට්‌ඨකථාය
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
සච්‌චවිභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Saccavibhaṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 11. සච්‌චවිභඞ්‌ගසුත්‌තං • 11. Saccavibhaṅgasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 11. සච්‌චවිභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා • 11. Saccavibhaṅgasuttavaṇṇanā
