| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
੧੧. ਸਚ੍ਚવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
11. Saccavibhaṅgasuttavaṇṇanā
੩੭੧. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਚ੍ਚવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਆਚਿਕ੍ਖਨਾਤਿ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ ਨਾਮ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ ਨਾਮਾਤਿ। ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾ ਨਾਮ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਠਪਨਾ। ਆਸਨਂ ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਹਿ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਪਟ੍ਠਪਨਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾ। વਿવਰਣਾਤਿ વਿવਟਕਰਣਾ। વਿਭਜਨਾਤਿ વਿਭਾਗਕਿਰਿਯਾ। ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਪਾਕਟਭਾવਕਰਣਂ।
371.Evaṃme sutanti saccavibhaṅgasuttaṃ. Tattha ācikkhanāti idaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ nāma…pe… ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ nāmāti. Sesapadesupi eseva nayo. Apicettha paññāpanā nāma dukkhasaccādīnaṃ ṭhapanā. Āsanaṃ ṭhapento hi āsanaṃ paññapetīti vuccati. Paṭṭhapanāti paññāpanā. Vivaraṇāti vivaṭakaraṇā. Vibhajanāti vibhāgakiriyā. Uttānīkammanti pākaṭabhāvakaraṇaṃ.
ਅਨੁਗ੍ਗਾਹਕਾਤਿ ਆਮਿਸਸਙ੍ਗਹੇਨ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹੇਨਾਤਿ ਦ੍વੀਹਿਪਿ ਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਅਨੁਗ੍ਗਾਹਕਾ। ਜਨੇਤਾਤਿ ਜਨਿਕਾ ਮਾਤਾ। ਆਪਾਦੇਤਾਤਿ ਪੋਸੇਤਾ। ਪੋਸਿਕਮਾਤਾ વਿਯ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਜਨਿਕਮਾਤਾ ਹਿ ਨવ વਾ ਦਸ વਾ ਮਾਸੇ ਲੋਣਮ੍ਬਿਲਾਦੀਨਿ ਪਰਿਹਰਮਾਨਾ ਕੁਚ੍ਛਿਯਾ ਦਾਰਕਂ ਧਾਰੇਤ੍વਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਪੋਸਿਕਮਾਤਰਂ ਧਾਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤਿ। ਸਾ ਖੀਰਨવਨੀਤਾਦੀਹਿ ਦਾਰਕਂ ਪੋਸੇਤ੍વਾ વਡ੍ਢੇਤਿ, ਸੋ વੁਦ੍ਧਿਮਾਗਮ੍ਮ ਯਥਾਸੁਖਂ વਿਚਰਤਿ। ਏવਮੇવ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ ਪਰੇਸਂ વਾ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਦ੍વੀਹਿ ਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਗਿਲਾਨੇ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਅਪਾਯਭਯੇਹਿ વੁਟ੍ਠਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ – ‘‘ਇਦਾਨਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰੇਨ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤੇਸੁ ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਹੁਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞੇ ਨવੇ ਨવੇ ਓવਦਤਿ। ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ ਪਰੇਸਂ વਾ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਤਥੇવ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਤੀਣਿ ਫਲਾਨਿ ਪਤ੍ਤੇਸੁਪਿ ਅਨਪੇਕ੍ਖਤਂ ਨ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਏવਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਹੋਤਿ – વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋਪਿ ਗੂਥੋ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਮੁਤ੍ਤਂ… ਖੇਲ਼ੋ… ਪੁਬ੍ਬੋ… ਲੋਹਿਤਂ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਏવਮੇવ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਭવਂ ਨ વਣ੍ਣੇਮਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੩੨੦-੩੨੧)। ਤਸ੍ਮਾ ਯਾવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਨ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਾવ ਤੇਸੁ ਅਨਪੇਕ੍ਖਤਂ ਅਨਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੇਸੁਯੇવ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਜਨੇਤਾ ਏવਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਜਾਤਸ੍ਸ ਆਪਾਦੇਤਾ, ਏવਂ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ। ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ વਿਨੇਤਿ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥੇ’’ਤਿ। ਪਹੋਤੀਤਿ ਸਕ੍ਕੋਤਿ।
Anuggāhakāti āmisasaṅgahena dhammasaṅgahenāti dvīhipi saṅgahehi anuggāhakā. Janetāti janikā mātā. Āpādetāti posetā. Posikamātā viya moggallānoti dīpeti. Janikamātā hi nava vā dasa vā māse loṇambilādīni pariharamānā kucchiyā dārakaṃ dhāretvā kucchito nikkhantaṃ posikamātaraṃ dhātiṃ paṭicchāpeti. Sā khīranavanītādīhi dārakaṃ posetvā vaḍḍheti, so vuddhimāgamma yathāsukhaṃ vicarati. Evameva sāriputto attano vā paresaṃ vā santike pabbajite dvīhi saṅgahehi saṅgaṇhanto gilāne paṭijagganto kammaṭṭhāne yojetvā sotāpannabhāvaṃ ñatvā apāyabhayehi vuṭṭhitakālato paṭṭhāya – ‘‘idāni paccattapurisakārena uparimagge nibbattessantī’’ti tesu anapekkho hutvā aññe nave nave ovadati. Mahāmoggallānopi attano vā paresaṃ vā santike pabbajite tatheva saṅgaṇhitvā kammaṭṭhāne yojetvā heṭṭhā tīṇi phalāni pattesupi anapekkhataṃ na āpajjati. Kasmā? Evaṃ kirassa hoti – vuttaṃ bhagavatā – ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, appamattakopi gūtho duggandho hoti…pe… appamattakampi muttaṃ… kheḷo… pubbo… lohitaṃ duggandhaṃ hoti, evameva kho ahaṃ, bhikkhave, appamattakampi bhavaṃ na vaṇṇemi antamaso accharāsaṅghatamattampī’’ti (a. ni. 1.320-321). Tasmā yāva arahattaṃ na pāpuṇanti, tāva tesu anapekkhataṃ anāpajjitvā arahattaṃ pattesuyeva āpajjatīti. Tenāha bhagavā – ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, janetā evaṃ sāriputto. Seyyathāpi jātassa āpādetā, evaṃ moggallāno. Sāriputto, bhikkhave, sotāpattiphale vineti, moggallāno uttamatthe’’ti. Pahotīti sakkoti.
ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਸવਨਸਮ੍ਮਸਨਪਟਿવੇਧਞਾਣਂ, ਤਥਾ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ। ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਸવਨਪਟਿવੇਧਞਾਣਨ੍ਤਿ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਥਾ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦੀਸੁ ਕਾਮਪਚ੍ਚਨੀਕਟ੍ਠੇਨ, ਕਾਮਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਭਾવੇਨ વਾ, ਕਾਮਂ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ વਾ, ਕਾਮਪਦਘਾਤਂ ਕਾਮવੂਪਸਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ વਾ, ਕਾਮવਿવਿਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ વਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੇਸਪਦਦ੍વਯੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਚੇਤੇ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਨਾਨਾਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਏਕਚਿਤ੍ਤੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਰ ਹਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਚੇਤਨਾਯ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਕੋ ਏਕੋવ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨ ਨਾਨਾ ਲਬ੍ਭਤਿ । ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾਦਯੋਪਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਨਾਨਾਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਏਕਚਿਤ੍ਤੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਪਨ ਸਚ੍ਚਕਥਾ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੮੯ ਆਦਯੋ) ਚ વੁਤ੍ਤਾਯੇવਾਤਿ।
Dukkheñāṇanti savanasammasanapaṭivedhañāṇaṃ, tathā dukkhasamudaye. Dukkhanirodhe savanapaṭivedhañāṇanti vaṭṭati, tathā dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya. Nekkhammasaṅkappādīsu kāmapaccanīkaṭṭhena, kāmato nissaṭabhāvena vā, kāmaṃ sammasantassa uppannoti vā, kāmapadaghātaṃ kāmavūpasamaṃ karonto uppannoti vā, kāmavivittante uppannoti vā nekkhammasaṅkappo. Sesapadadvayepi eseva nayo. Sabbepi cete pubbabhāge nānācittesu, maggakkhaṇe ekacitte labbhanti. Tatra hi micchāsaṅkappacetanāya samugghātako ekova saṅkappo labbhati, na nānā labbhati . Sammāvācādayopi pubbabhāge nānācittesu, vuttanayeneva maggakkhaṇe ekacitte labbhanti. Ayamettha saṅkhepo, vitthārena pana saccakathā visuddhimagge ca sammādiṭṭhisutte (ma. ni. 1.89 ādayo) ca vuttāyevāti.
ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ਸਚ੍ਚવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Saccavibhaṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੧੧. ਸਚ੍ਚવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ • 11. Saccavibhaṅgasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੧੧. ਸਚ੍ਚવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 11. Saccavibhaṅgasuttavaṇṇanā
