Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൫. സചേതനസുത്തം
5. Sacetanasuttaṃ
൧൫. ഏകം സമയം ഭഗവാ ബാരാണസിയം വിഹരതി ഇസിപതനേ മിഗദായേ. തത്ര ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘ഭിക്ഖവോ’’തി. ‘‘ഭദന്തേ’’തി തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസും. ഭഗവാ ഏതദവോച –
15. Ekaṃ samayaṃ bhagavā bārāṇasiyaṃ viharati isipatane migadāye. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ഭൂതപുബ്ബം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ അഹോസി സചേതനോ 1 നാമ. അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, രാജാ സചേതനോ രഥകാരം ആമന്തേസി – ‘ഇതോ മേ, സമ്മ രഥകാര, ഛന്നം മാസാനം അച്ചയേന സങ്ഗാമോ ഭവിസ്സതി. സക്ഖിസ്സസി 2 മേ, സമ്മ രഥകാര, നവം ചക്കയുഗം കാതു’ന്തി? ‘സക്കോമി ദേവാ’തി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, രഥകാരോ രഞ്ഞോ സചേതനസ്സ പച്ചസ്സോസി. അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, രഥകാരോ ഛഹി മാസേഹി ഛാരത്തൂനേഹി ഏകം ചക്കം നിട്ഠാപേസി. അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, രാജാ സചേതനോ രഥകാരം ആമന്തേസി – ‘ഇതോ മേ, സമ്മ രഥകാര, ഛന്നം ദിവസാനം അച്ചയേന സങ്ഗാമോ ഭവിസ്സതി, നിട്ഠിതം നവം ചക്കയുഗ’ന്തി? ‘ഇമേഹി ഖോ, ദേവ, ഛഹി മാസേഹി ഛാരത്തൂനേഹി ഏകം ചക്കം നിട്ഠിത’ന്തി. ‘സക്ഖിസ്സസി പന മേ, സമ്മ രഥകാര, ഇമേഹി ഛഹി ദിവസേഹി ദുതിയം ചക്കം നിട്ഠാപേതു’ന്തി? ‘സക്കോമി ദേവാ’തി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, രഥകാരോ ഛഹി ദിവസേഹി ദുതിയം ചക്കം നിട്ഠാപേത്വാ നവം ചക്കയുഗം ആദായ യേന രാജാ സചേതനോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ രാജാനം സചേതനം ഏതദവോച – ‘ഇദം തേ, ദേവ, നവം ചക്കയുഗം നിട്ഠിത’ന്തി. ‘യഞ്ച തേ ഇദം, സമ്മ രഥകാര, ചക്കം ഛഹി മാസേഹി നിട്ഠിതം ഛാരത്തൂനേഹി യഞ്ച തേ ഇദം ചക്കം ഛഹി ദിവസേഹി നിട്ഠിതം, ഇമേസം കിം നാനാകരണം? നേസാഹം കിഞ്ചി നാനാകരണം പസ്സാമീ’തി. ‘അത്ഥേസം, ദേവ, നാനാകരണം. പസ്സതു ദേവോ നാനാകരണ’’’ന്തി.
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, rājā ahosi sacetano 3 nāma. Atha kho, bhikkhave, rājā sacetano rathakāraṃ āmantesi – ‘ito me, samma rathakāra, channaṃ māsānaṃ accayena saṅgāmo bhavissati. Sakkhissasi 4 me, samma rathakāra, navaṃ cakkayugaṃ kātu’nti? ‘Sakkomi devā’ti kho, bhikkhave, rathakāro rañño sacetanassa paccassosi. Atha kho, bhikkhave, rathakāro chahi māsehi chārattūnehi ekaṃ cakkaṃ niṭṭhāpesi. Atha kho, bhikkhave, rājā sacetano rathakāraṃ āmantesi – ‘ito me, samma rathakāra, channaṃ divasānaṃ accayena saṅgāmo bhavissati, niṭṭhitaṃ navaṃ cakkayuga’nti? ‘Imehi kho, deva, chahi māsehi chārattūnehi ekaṃ cakkaṃ niṭṭhita’nti. ‘Sakkhissasi pana me, samma rathakāra, imehi chahi divasehi dutiyaṃ cakkaṃ niṭṭhāpetu’nti? ‘Sakkomi devā’ti kho, bhikkhave, rathakāro chahi divasehi dutiyaṃ cakkaṃ niṭṭhāpetvā navaṃ cakkayugaṃ ādāya yena rājā sacetano tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā rājānaṃ sacetanaṃ etadavoca – ‘idaṃ te, deva, navaṃ cakkayugaṃ niṭṭhita’nti. ‘Yañca te idaṃ, samma rathakāra, cakkaṃ chahi māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehi yañca te idaṃ cakkaṃ chahi divasehi niṭṭhitaṃ, imesaṃ kiṃ nānākaraṇaṃ? Nesāhaṃ kiñci nānākaraṇaṃ passāmī’ti. ‘Atthesaṃ, deva, nānākaraṇaṃ. Passatu devo nānākaraṇa’’’nti.
‘‘അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, രഥകാരോ യം തം ചക്കം ഛഹി ദിവസേഹി നിട്ഠിതം തം പവത്തേസി. തം പവത്തിതം സമാനം യാവതികാ അഭിസങ്ഖാരസ്സ ഗതി താവതികം ഗന്ത്വാ ചിങ്ഗുലായിത്വാ ഭൂമിയം പപതി. യം പന തം ചക്കം ഛഹി മാസേഹി നിട്ഠിതം ഛാരത്തൂനേഹി തം പവത്തേസി. തം പവത്തിതം സമാനം യാവതികാ അഭിസങ്ഖാരസ്സ ഗതി താവതികം ഗന്ത്വാ അക്ഖാഹതം മഞ്ഞേ അട്ഠാസി.
‘‘Atha kho, bhikkhave, rathakāro yaṃ taṃ cakkaṃ chahi divasehi niṭṭhitaṃ taṃ pavattesi. Taṃ pavattitaṃ samānaṃ yāvatikā abhisaṅkhārassa gati tāvatikaṃ gantvā ciṅgulāyitvā bhūmiyaṃ papati. Yaṃ pana taṃ cakkaṃ chahi māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehi taṃ pavattesi. Taṃ pavattitaṃ samānaṃ yāvatikā abhisaṅkhārassa gati tāvatikaṃ gantvā akkhāhataṃ maññe aṭṭhāsi.
‘‘‘കോ നു ഖോ, സമ്മ രഥകാര, ഹേതു കോ പച്ചയോ യമിദം 5 ചക്കം ഛഹി ദിവസേഹി നിട്ഠിതം തം പവത്തിതം സമാനം യാവതികാ അഭിസങ്ഖാരസ്സ ഗതി താവതികം ഗന്ത്വാ ചിങ്ഗുലായിത്വാ ഭൂമിയം പപതി? കോ പന, സമ്മ രഥകാര, ഹേതു കോ പച്ചയോ യമിദം ചക്കം ഛഹി മാസേഹി നിട്ഠിതം ഛാരത്തൂനേഹി തം പവത്തിതം സമാനം യാവതികാ അഭിസങ്ഖാരസ്സ ഗതി താവതികം ഗന്ത്വാ അക്ഖാഹതം മഞ്ഞേ അട്ഠാസീ’തി? ‘യമിദം, ദേവ, ചക്കം ഛഹി ദിവസേഹി നിട്ഠിതം തസ്സ നേമിപി സവങ്കാ സദോസാ സകസാവാ, അരാപി സവങ്കാ സദോസാ സകസാവാ, നാഭിപി സവങ്കാ സദോസാ സകസാവാ. തം നേമിയാപി സവങ്കത്താ സദോസത്താ സകസാവത്താ, അരാനമ്പി സവങ്കത്താ സദോസത്താ സകസാവത്താ, നാഭിയാപി സവങ്കത്താ സദോസത്താ സകസാവത്താ പവത്തിതം സമാനം യാവതികാ അഭിസങ്ഖാരസ്സ ഗതി താവതികം ഗന്ത്വാ ചിങ്ഗുലായിത്വാ ഭൂമിയം പപതി. യം പന തം, ദേവ, ചക്കം ഛഹി മാസേഹി നിട്ഠിതം ഛാരത്തൂനേഹി തസ്സ നേമിപി അവങ്കാ അദോസാ അകസാവാ, അരാപി അവങ്കാ അദോസാ അകസാവാ, നാഭിപി അവങ്കാ അദോസാ അകസാവാ. തം നേമിയാപി അവങ്കത്താ അദോസത്താ അകസാവത്താ, അരാനമ്പി അവങ്കത്താ അദോസത്താ അകസാവത്താ, നാഭിയാപി അവങ്കത്താ അദോസത്താ അകസാവത്താ പവത്തിതം സമാനം യാവതികാ അഭിസങ്ഖാരസ്സ ഗതി താവതികം ഗന്ത്വാ അക്ഖാഹതം മഞ്ഞേ അട്ഠാസീ’’’തി.
‘‘‘Ko nu kho, samma rathakāra, hetu ko paccayo yamidaṃ 6 cakkaṃ chahi divasehi niṭṭhitaṃ taṃ pavattitaṃ samānaṃ yāvatikā abhisaṅkhārassa gati tāvatikaṃ gantvā ciṅgulāyitvā bhūmiyaṃ papati? Ko pana, samma rathakāra, hetu ko paccayo yamidaṃ cakkaṃ chahi māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehi taṃ pavattitaṃ samānaṃ yāvatikā abhisaṅkhārassa gati tāvatikaṃ gantvā akkhāhataṃ maññe aṭṭhāsī’ti? ‘Yamidaṃ, deva, cakkaṃ chahi divasehi niṭṭhitaṃ tassa nemipi savaṅkā sadosā sakasāvā, arāpi savaṅkā sadosā sakasāvā, nābhipi savaṅkā sadosā sakasāvā. Taṃ nemiyāpi savaṅkattā sadosattā sakasāvattā, arānampi savaṅkattā sadosattā sakasāvattā, nābhiyāpi savaṅkattā sadosattā sakasāvattā pavattitaṃ samānaṃ yāvatikā abhisaṅkhārassa gati tāvatikaṃ gantvā ciṅgulāyitvā bhūmiyaṃ papati. Yaṃ pana taṃ, deva, cakkaṃ chahi māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehi tassa nemipi avaṅkā adosā akasāvā, arāpi avaṅkā adosā akasāvā, nābhipi avaṅkā adosā akasāvā. Taṃ nemiyāpi avaṅkattā adosattā akasāvattā, arānampi avaṅkattā adosattā akasāvattā, nābhiyāpi avaṅkattā adosattā akasāvattā pavattitaṃ samānaṃ yāvatikā abhisaṅkhārassa gati tāvatikaṃ gantvā akkhāhataṃ maññe aṭṭhāsī’’’ti.
‘‘സിയാ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, തുമ്ഹാകം ഏവമസ്സ – ‘അഞ്ഞോ നൂന തേന സമയേന സോ രഥകാരോ അഹോസീ’തി! ന ഖോ പനേതം, ഭിക്ഖവേ, ഏവം ദട്ഠബ്ബം. അഹം തേന സമയേന സോ രഥകാരോ അഹോസിം. തദാഹം, ഭിക്ഖവേ, കുസലോ ദാരുവങ്കാനം ദാരുദോസാനം ദാരുകസാവാനം. ഏതരഹി ഖോ പനാഹം, ഭിക്ഖവേ, അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ കുസലോ കായവങ്കാനം കായദോസാനം കായകസാവാനം, കുസലോ വചീവങ്കാനം വചീദോസാനം വചീകസാവാനം, കുസലോ മനോവങ്കാനം മനോദോസാനം മനോകസാവാനം. യസ്സ കസ്സചി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുസ്സ വാ ഭിക്ഖുനിയാ വാ കായവങ്കോ അപ്പഹീനോ കായദോസോ കായകസാവോ, വചീവങ്കോ അപ്പഹീനോ വചീദോസോ വചീകസാവോ, മനോവങ്കോ അപ്പഹീനോ മനോദോസോ മനോകസാവോ, ഏവം പപതിതാ തേ, ഭിക്ഖവേ, ഇമസ്മാ ധമ്മവിനയാ, സേയ്യഥാപി തം ചക്കം ഛഹി ദിവസേഹി നിട്ഠിതം.
‘‘Siyā kho pana, bhikkhave, tumhākaṃ evamassa – ‘añño nūna tena samayena so rathakāro ahosī’ti! Na kho panetaṃ, bhikkhave, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahaṃ tena samayena so rathakāro ahosiṃ. Tadāhaṃ, bhikkhave, kusalo dāruvaṅkānaṃ dārudosānaṃ dārukasāvānaṃ. Etarahi kho panāhaṃ, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho kusalo kāyavaṅkānaṃ kāyadosānaṃ kāyakasāvānaṃ, kusalo vacīvaṅkānaṃ vacīdosānaṃ vacīkasāvānaṃ, kusalo manovaṅkānaṃ manodosānaṃ manokasāvānaṃ. Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā kāyavaṅko appahīno kāyadoso kāyakasāvo, vacīvaṅko appahīno vacīdoso vacīkasāvo, manovaṅko appahīno manodoso manokasāvo, evaṃ papatitā te, bhikkhave, imasmā dhammavinayā, seyyathāpi taṃ cakkaṃ chahi divasehi niṭṭhitaṃ.
‘‘യസ്സ കസ്സചി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുസ്സ വാ ഭിക്ഖുനിയാ വാ കായവങ്കോ പഹീനോ കായദോസോ കായകസാവോ, വചീവങ്കോ പഹീനോ വചീദോസോ വചീകസാവോ, മനോവങ്കോ പഹീനോ മനോദോസോ മനോകസാവോ , ഏവം പതിട്ഠിതാ തേ, ഭിക്ഖവേ, ഇമസ്മിം ധമ്മവിനയേ, സേയ്യഥാപി തം ചക്കം ഛഹി മാസേഹി നിട്ഠിതം ഛാരത്തൂനേഹി.
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā kāyavaṅko pahīno kāyadoso kāyakasāvo, vacīvaṅko pahīno vacīdoso vacīkasāvo, manovaṅko pahīno manodoso manokasāvo , evaṃ patiṭṭhitā te, bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye, seyyathāpi taṃ cakkaṃ chahi māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehi.
‘‘തസ്മാതിഹ , ഭിക്ഖവേ, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘കായവങ്കം പജഹിസ്സാമ കായദോസം കായകസാവം, വചീവങ്കം പജഹിസ്സാമ വചീദോസം വചീകസാവം, മനോവങ്കം പജഹിസ്സാമ മനോദോസം മനോകസാവ’ന്തി. ഏവഞ്ഹി വോ, ഭിക്ഖവേ, സിക്ഖിതബ്ബ’’ന്തി. പഞ്ചമം.
‘‘Tasmātiha , bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘kāyavaṅkaṃ pajahissāma kāyadosaṃ kāyakasāvaṃ, vacīvaṅkaṃ pajahissāma vacīdosaṃ vacīkasāvaṃ, manovaṅkaṃ pajahissāma manodosaṃ manokasāva’nti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൫. സചേതനസുത്തവണ്ണനാ • 5. Sacetanasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൫. സചേതനസുത്തവണ്ണനാ • 5. Sacetanasuttavaṇṇanā