| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๕. สเจตนสุตฺตวณฺณนา
5. Sacetanasuttavaṇṇanā
๑๕. ปญฺจเม อิสิปตเนติ พุทฺธปเจฺจกพุทฺธสงฺขาตานํ อิสีนํ ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตนตฺถาย เจว อุโปสถกรณตฺถาย จ อาคนฺตฺวา ปตเน, สนฺนิปาตฎฺฐาเนติ อโตฺถฯ ปทเนติปิ ปาโฐ, อยเมว อโตฺถฯ มิคทาเยติ มิคานํ อภยตฺถาย ทิเนฺนฯ ฉหิ มาเสหิ ฉารตฺตูเนหีติ โส กิร รญฺญา อาณตฺตทิวเสเยว สพฺพูปกรณานิ สเชฺชตฺวา อเนฺตวาสิเกหิ สทฺธิํ อรญฺญํ ปวิสิตฺวา คามทฺวารคามมชฺฌเทวกุลสุสานาทีสุ ฐิตรุเกฺข เจว ฌามปติตสุกฺขรุเกฺข จ วิวเชฺชตฺวา สมฺปนฺนปเทเส ฐิเต สพฺพโทสวิวชฺชิเต นาภิอรเนมีนํ อนุรูเป รุเกฺข คเหตฺวา ตํ จกฺกํ อกาสิฯ ตสฺส รุเกฺข วิจินิตฺวา คณฺหนฺตสฺส เจว กโรนฺตสฺส จ เอตฺตโก กาโล วีติวโตฺตฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘ฉหิ มาเสหิ ฉารตฺตูเนหี’’ติฯ นานากรณนฺติ นานตฺตํฯ เนสนฺติ น เอสํฯ อเตฺถสนฺติ อตฺถิ เอสํฯ อภิสงฺขารสฺส คตีติ ปโยคสฺส คมนํฯ จิงฺคุลายิตฺวาติ ปริพฺภมิตฺวาฯ อกฺขาหตํ มเญฺญติ อเกฺข ปเวเสตฺวา ฐปิตมิวฯ
15. Pañcame isipataneti buddhapaccekabuddhasaṅkhātānaṃ isīnaṃ dhammacakkappavattanatthāya ceva uposathakaraṇatthāya ca āgantvā patane, sannipātaṭṭhāneti attho. Padanetipi pāṭho, ayameva attho. Migadāyeti migānaṃ abhayatthāya dinne. Chahi māsehi chārattūnehīti so kira raññā āṇattadivaseyeva sabbūpakaraṇāni sajjetvā antevāsikehi saddhiṃ araññaṃ pavisitvā gāmadvāragāmamajjhadevakulasusānādīsu ṭhitarukkhe ceva jhāmapatitasukkharukkhe ca vivajjetvā sampannapadese ṭhite sabbadosavivajjite nābhiaranemīnaṃ anurūpe rukkhe gahetvā taṃ cakkaṃ akāsi. Tassa rukkhe vicinitvā gaṇhantassa ceva karontassa ca ettako kālo vītivatto. Tena vuttaṃ – ‘‘chahi māsehi chārattūnehī’’ti. Nānākaraṇanti nānattaṃ. Nesanti na esaṃ. Atthesanti atthi esaṃ. Abhisaṅkhārassa gatīti payogassa gamanaṃ. Ciṅgulāyitvāti paribbhamitvā. Akkhāhataṃ maññeti akkhe pavesetvā ṭhapitamiva.
สโทสาติ สคณฺฑา อุณฺณโตณตฎฺฐานยุตฺตาฯ สกสาวาติ ปูติสาเรน เจว เผคฺคุนา จ ยุตฺตาฯ กายวงฺกาติอาทีนิ กายทุจฺจริตาทีนํ นามานิฯ เอวํ ปปติตาติ เอวํ คุณปตเนน ปติตาฯ เอวํ ปติฎฺฐิตาติ เอวํ คุเณหิ ปติฎฺฐิตาฯ ตตฺถ โลกิยมหาชนา ปปติตา นาม, โสตาปนฺนาทโย ปติฎฺฐิตา นามฯ เตสุปิ ปุริมา ตโย กิเลสานํ สมุทาจารกฺขเณ ปปติตา นาม, ขีณาสวา ปน เอกเนฺตเนว ปติฎฺฐิตา นามฯ ตสฺมาติ ยสฺมา อปฺปหีนกายวงฺกาทโย ปปตนฺติ, ปหีนกายวงฺกาทโย ปติฎฺฐหนฺติ, ตสฺมาฯ กายวงฺกาทีนํ ปน เอวํ ปหานํ เวทิตพฺพํ – ปาณาติปาโต อทินฺนาทานํ มิจฺฉาจาโร มุสาวาโท ปิสุณาวาจา มิจฺฉาทิฎฺฐีติ อิเม ตาว ฉ โสตาปตฺติมเคฺคน ปหียนฺติ, ผรุสาวาจา พฺยาปาโทติ เทฺว อนาคามิมเคฺคน, อภิชฺฌา สมฺผปฺปลาโปติ เทฺว อรหตฺตมเคฺคนาติฯ
Sadosāti sagaṇḍā uṇṇatoṇataṭṭhānayuttā. Sakasāvāti pūtisārena ceva pheggunā ca yuttā. Kāyavaṅkātiādīni kāyaduccaritādīnaṃ nāmāni. Evaṃ papatitāti evaṃ guṇapatanena patitā. Evaṃ patiṭṭhitāti evaṃ guṇehi patiṭṭhitā. Tattha lokiyamahājanā papatitā nāma, sotāpannādayo patiṭṭhitā nāma. Tesupi purimā tayo kilesānaṃ samudācārakkhaṇe papatitā nāma, khīṇāsavā pana ekanteneva patiṭṭhitā nāma. Tasmāti yasmā appahīnakāyavaṅkādayo papatanti, pahīnakāyavaṅkādayo patiṭṭhahanti, tasmā. Kāyavaṅkādīnaṃ pana evaṃ pahānaṃ veditabbaṃ – pāṇātipāto adinnādānaṃ micchācāro musāvādo pisuṇāvācā micchādiṭṭhīti ime tāva cha sotāpattimaggena pahīyanti, pharusāvācā byāpādoti dve anāgāmimaggena, abhijjhā samphappalāpoti dve arahattamaggenāti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๕. สเจตนสุตฺตํ • 5. Sacetanasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๕. สเจตนสุตฺตวณฺณนา • 5. Sacetanasuttavaṇṇanā
