Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya |
౨. దుతియపణ్ణాసకం
2. Dutiyapaṇṇāsakaṃ
(౬) ౧. సచిత్తవగ్గో
(6) 1. Sacittavaggo
౧. సచిత్తసుత్తం
1. Sacittasuttaṃ
౫౧. ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తత్ర ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘భిక్ఖవో’’తి. ‘‘భదన్తే’’తి తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –
51. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘నో చే, భిక్ఖవే, భిక్ఖు పరచిత్తపరియాయకుసలో హోతి, అథ ‘సచిత్తపరియాయకుసలో భవిస్సామీ’తి 1 – ఏవఞ్హి వో, భిక్ఖవే, సిక్ఖితబ్బం.
‘‘No ce, bhikkhave, bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha ‘sacittapariyāyakusalo bhavissāmī’ti 2 – evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
‘‘కథఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు సచిత్తపరియాయకుసలో హోతి? సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, ఇత్థీ వా పురిసో వా దహరో యువా మణ్డనకజాతికో ఆదాసే వా పరిసుద్ధే పరియోదాతే అచ్ఛే వా ఉదకపత్తే సకం ముఖనిమిత్తం పచ్చవేక్ఖమానో సచే తత్థ పస్సతి రజం వా అఙ్గణం వా, తస్సేవ రజస్స వా అఙ్గణస్స వా పహానాయ వాయమతి. నో చే తత్థ పస్సతి రజం వా అఙ్గణం వా, తేనేవత్తమనో హోతి పరిపుణ్ణసఙ్కప్పో – ‘లాభా వత మే, పరిసుద్ధం వత మే’తి. ఏవమేవం ఖో, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో పచ్చవేక్ఖణా బహుకారా 3 హోతి కుసలేసు ధమ్మేసు – ‘అభిజ్ఝాలు ను ఖో బహులం విహరామి, అనభిజ్ఝాలు ను ఖో బహులం విహరామి, బ్యాపన్నచిత్తో ను ఖో బహులం విహరామి, అబ్యాపన్నచిత్తో ను ఖో బహులం విహరామి, థినమిద్ధపరియుట్ఠితో ను ఖో బహులం విహరామి, విగతథినమిద్ధో ను ఖో బహులం విహరామి , ఉద్ధతో ను ఖో బహులం విహరామి, అనుద్ధతో ను ఖో బహులం విహరామి, విచికిచ్ఛో ను ఖో బహులం విహరామి, తిణ్ణవిచికిచ్ఛో ను ఖో బహులం విహరామి, కోధనో ను ఖో బహులం విహరామి, అక్కోధనో ను ఖో బహులం విహరామి, సంకిలిట్ఠచిత్తో ను ఖో బహులం విహరామి, అసంకిలిట్ఠచిత్తో ను ఖో బహులం విహరామి , సారద్ధకాయో ను ఖో బహులం విహరామి, అసారద్ధకాయో ను ఖో బహులం విహరామి, కుసీతో ను ఖో బహులం విహరామి, ఆరద్ధవీరియో ను ఖో బహులం విహరామి, అసమాహితో ను ఖో బహులం విహరామి, సమాహితో ను ఖో బహులం విహరామీ’తి.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti? Seyyathāpi, bhikkhave, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udakapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati. No ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo – ‘lābhā vata me, parisuddhaṃ vata me’ti. Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā 4 hoti kusalesu dhammesu – ‘abhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, anabhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, byāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, abyāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, thinamiddhapariyuṭṭhito nu kho bahulaṃ viharāmi, vigatathinamiddho nu kho bahulaṃ viharāmi , uddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, anuddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, vicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, kodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, akkodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, asaṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi , sāraddhakāyo nu kho bahulaṃ viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaṃ viharāmi, kusīto nu kho bahulaṃ viharāmi, āraddhavīriyo nu kho bahulaṃ viharāmi, asamāhito nu kho bahulaṃ viharāmi, samāhito nu kho bahulaṃ viharāmī’ti.
‘‘సచే , భిక్ఖవే, భిక్ఖు పచ్చవేక్ఖమానో ఏవం జానాతి – ‘అభిజ్ఝాలు బహులం విహరామి, బ్యాపన్నచిత్తో బహులం విహరామి, థినమిద్ధపరియుట్ఠితో బహులం విహరామి, ఉద్ధతో బహులం విహరామి, విచికిచ్ఛో బహులం విహరామి, కోధనో బహులం విహరామి, సంకిలిట్ఠచిత్తో బహులం విహరామి, సారద్ధకాయో బహులం విహరామి, కుసీతో బహులం విహరామి, అసమాహితో బహులం విహరామీ’తి, తేన, భిక్ఖవే, భిక్ఖునా తేసంయేవ పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం పహానాయ అధిమత్తో ఛన్దో చ వాయామో చ ఉస్సాహో చ ఉస్సోళ్హీ చ అప్పటివానీ చ సతి చ సమ్పజఞ్ఞఞ్చ కరణీయం. సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, ఆదిత్తచేలో వా ఆదిత్తసీసో వా. తస్సేవ చేలస్స వా సీసస్స వా నిబ్బాపనాయ అధిమత్తం ఛన్దఞ్చ వాయామఞ్చ ఉస్సాహఞ్చ ఉస్సోళ్హిఞ్చ అప్పటివానిఞ్చ సతిఞ్చ సమ్పజఞ్ఞఞ్చ కరేయ్య. ఏవమేవం ఖో తేన, భిక్ఖవే, భిక్ఖునా తేసంయేవ పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం పహానాయ అధిమత్తో ఛన్దో చ వాయామో చ ఉస్సాహో చ ఉస్సోళ్హీ చ అప్పటివానీ చ సతి చ సమ్పజఞ్ఞఞ్చ కరణీయం.
‘‘Sace , bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘abhijjhālu bahulaṃ viharāmi, byāpannacitto bahulaṃ viharāmi, thinamiddhapariyuṭṭhito bahulaṃ viharāmi, uddhato bahulaṃ viharāmi, vicikiccho bahulaṃ viharāmi, kodhano bahulaṃ viharāmi, saṃkiliṭṭhacitto bahulaṃ viharāmi, sāraddhakāyo bahulaṃ viharāmi, kusīto bahulaṃ viharāmi, asamāhito bahulaṃ viharāmī’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā. Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya. Evamevaṃ kho tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
‘‘సచే పన, భిక్ఖవే, భిక్ఖు పచ్చవేక్ఖమానో ఏవం జానాతి – ‘అనభిజ్ఝాలు బహులం విహరామి, అబ్యాపన్నచిత్తో బహులం విహరామి, విగతథినమిద్ధో బహులం విహరామి, అనుద్ధతో బహులం విహరామి, తిణ్ణవిచికిచ్ఛో బహులం విహరామి, అక్కోధనో బహులం విహరామి, అసంకిలిట్ఠచిత్తో బహులం విహరామి, అసారద్ధకాయో బహులం విహరామి, ఆరద్ధవీరియో బహులం విహరామి, సమాహితో బహులం విహరామీ’తి, తేన, భిక్ఖవే, భిక్ఖునా తేసుయేవ కుసలేసు ధమ్మేసు పతిట్ఠాయ ఉత్తరి ఆసవానం ఖయాయ యోగో కరణీయో’’తి. పఠమం.
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘anabhijjhālu bahulaṃ viharāmi, abyāpannacitto bahulaṃ viharāmi, vigatathinamiddho bahulaṃ viharāmi, anuddhato bahulaṃ viharāmi, tiṇṇavicikiccho bahulaṃ viharāmi, akkodhano bahulaṃ viharāmi, asaṃkiliṭṭhacitto bahulaṃ viharāmi, asāraddhakāyo bahulaṃ viharāmi, āraddhavīriyo bahulaṃ viharāmi, samāhito bahulaṃ viharāmī’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttari āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyo’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౧-౪. సచిత్తసుత్తాదివణ్ణనా • 1-4. Sacittasuttādivaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ౧-౧౦. సచిత్తసుత్తాదివణ్ణనా • 1-10. Sacittasuttādivaṇṇanā