| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೧೩. ಸದ್ಧಮ್ಮಪ್ಪತಿರೂಪಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
13. Saddhammappatirūpakasuttavaṇṇanā
೧೫೬. ಆಜಾನಾತಿ ಹೇಟ್ಠಿಮಮಗ್ಗೇಹಿ ಞಾತಮರಿಯಾದಂ ಅನತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾವ ಜಾನಾತಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝತೀತಿ ಅಞ್ಞಾ, ಅಗ್ಗಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾ। ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅಯನ್ತಿ ಅಞ್ಞಾ, ಅರಹತ್ತಫಲಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅರಹತ್ತೇ’’ತಿ।
156. Ājānāti heṭṭhimamaggehi ñātamariyādaṃ anatikkamitvāva jānāti paṭivijjhatīti aññā, aggamaggapaññā. Aññassa ayanti aññā, arahattaphalaṃ. Tenāha ‘‘arahatte’’ti.
ಓಭಾಸೇತಿ ಓಭಾಸನಿಮಿತ್ತಂ। ‘‘ಚಿತ್ತಂ ವಿಕಮ್ಪತೀ’’ತಿ ಪದದ್ವಯಂ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಓಭಾಸೇತಿ ವಿಸಯಭೂತೇ। ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಕಮ್ಪತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಪವೇಧತೀ’’ತಿ। ಸೇಸೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Obhāseti obhāsanimittaṃ. ‘‘Cittaṃ vikampatī’’ti padadvayaṃ ānetvā sambandho. Obhāseti visayabhūte. Upakkilesehi cittaṃ vikampatīti yojanā. Tenāha ‘‘yehi cittaṃ pavedhatī’’ti. Sesesupi eseva nayo.
ಉಪಟ್ಠಾನೇತಿ ಸತಿಯಂ। ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ಚಾತಿ ವಿಪಸ್ಸನುಪೇಕ್ಖಾಯ ಚ। ಏತ್ಥ ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಸನ್ತಾನವಿನಿಮುತ್ತಂ ಪಭಾಸನಂ ರೂಪಾಯತನಂ ಓಭಾಸೋ। ಞಾಣಾದಯೋ ವಿಪಸ್ಸನಾಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾವ। ಸಕಸಕಕಿಚ್ಚೇ ಸವಿಸೇಸೋ ಹುತ್ವಾ ಪವತ್ತೋ ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಸದ್ಧಾಧಿಮೋಕ್ಖೋ। ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಸತಿ। ಉಪೇಕ್ಖಾತಿ ಆವಜ್ಜನುಪೇಕ್ಖಾ। ಸಾ ಹಿ ಆವಜ್ಜನಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಚೇತನಾ। ಆವಜ್ಜನಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖನವಸೇನ ಪವತ್ತಿಯಾ ಇಧ ‘‘ಆವಜ್ಜನುಪೇಕ್ಖಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪುನ ಉಪೇಕ್ಖಾಯಾತಿ ವಿಪಸ್ಸನುಪೇಕ್ಖಾವ ಅನೇನ ಸಮಜ್ಝತ್ತತಾಯ ಏವಂ ವುತ್ತಾ। ನಿಕನ್ತಿ ನಾಮ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ನಿಕಾಮನಾ ಅಪೇಕ್ಖಾ। ಸುಖುಮತರಕಿಲೇಸೋ ವಾ ಸಿಯಾ ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ।
Upaṭṭhāneti satiyaṃ. Upekkhāya cāti vipassanupekkhāya ca. Ettha ca vipassanācittasamuṭṭhānasantānavinimuttaṃ pabhāsanaṃ rūpāyatanaṃ obhāso. Ñāṇādayo vipassanācittasampayuttāva. Sakasakakicce saviseso hutvā pavatto adhimokkho saddhādhimokkho. Upaṭṭhānaṃ sati. Upekkhāti āvajjanupekkhā. Sā hi āvajjanacittasampayuttā cetanā. Āvajjanaajjhupekkhanavasena pavattiyā idha ‘‘āvajjanupekkhā’’ti vuccati. Puna upekkhāyāti vipassanupekkhāva anena samajjhattatāya evaṃ vuttā. Nikanti nāma vipassanāya nikāmanā apekkhā. Sukhumatarakileso vā siyā duviññeyyo.
ಇಮಾನಿ ದಸ ಠಾನಾನೀತಿ ಇಮಾನಿ ಓಭಾಸಾದೀನಿ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಠಾನಾನಿ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸವತ್ಥೂನಿ। ಪಞ್ಞಾ ಯಸ್ಸ ಪರಿಚಿತಾತಿ ಯಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾ ಪರಿಚಿತವತೀ ಯಾಥಾವತೋ ಜಾನಾತಿ। ‘‘ಇಮಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅದ್ಧಾ ಮಗ್ಗಪ್ಪತ್ತೋ ಫಲಪ್ಪತ್ತೋ ಅಹ’’ನ್ತಿ ಪವತ್ತಅಧಿಮಾನೋ ಧಮ್ಮುದ್ಧಚ್ಚಂ ಧಮ್ಮೂಪನಿಸ್ಸಯೋ ವಿಕ್ಖೇಪೋ। ತತ್ಥ ಕುಸಲೋ ಹಿ ತಂ ಯಾಥಾವತೋ ಜಾನನ್ತೋ ನ ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಗಚ್ಛತಿ।
Imāni dasa ṭhānānīti imāni obhāsādīni upakkilesuppattiyā ṭhānāni upakkilesavatthūni. Paññā yassa paricitāti yassa paññā paricitavatī yāthāvato jānāti. ‘‘Imāni nissāya addhā maggappatto phalappatto aha’’nti pavattaadhimāno dhammuddhaccaṃ dhammūpanissayo vikkhepo. Tattha kusalo hi taṃ yāthāvato jānanto na ca tattha sammohaṃ gacchati.
ಅಧಿಗಮಸದ್ಧಮ್ಮಪ್ಪತಿರೂಪಕಂ ನಾಮ ಅನಧಿಗತೇ ಅಧಿಗತಮಾನಿಭಾವಾವಹತ್ತಾ। ಯದಗ್ಗೇನ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ, ತದಗ್ಗೇನ ಪಟಿಪತ್ತಿಸದ್ಧಮ್ಮಪ್ಪತಿರೂಪಕೋತಿಪಿ ಸಕ್ಕಾ ವಿಞ್ಞಾತುಂ। ಧಾತುಕಥಾತಿ ಮಹಾಧಾತುಕಥಂ ವದತಿ। ವೇದಲ್ಲಪಿಟಕನ್ತಿ ವೇತುಲ್ಲಪಿಟಕಂ। ತಂ ನಾಗಭವನತೋ ಆನೀತನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ವಾದಭಾಸಿತನ್ತಿ ಅಪರೇ। ಅಬುದ್ಧವಚನಂ ಬುದ್ಧವಚನೇನ ವಿರುಜ್ಝನತೋ। ನ ಹಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪುಬ್ಬಾಪರವಿರುದ್ಧಂ ವದತಿ। ತತ್ಥ ಸಲ್ಲಂ ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ ಕಿಲೇಸವಿನಯಂ ನ ಸನ್ದಿಸ್ಸತಿ, ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಕಿಲೇಸುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತೀತಿ।
Adhigamasaddhammappatirūpakaṃnāma anadhigate adhigatamānibhāvāvahattā. Yadaggena vipassanāñāṇassa upakkileso, tadaggena paṭipattisaddhammappatirūpakotipi sakkā viññātuṃ. Dhātukathāti mahādhātukathaṃ vadati. Vedallapiṭakanti vetullapiṭakaṃ. Taṃ nāgabhavanato ānītanti vadanti. Vādabhāsitanti apare. Abuddhavacanaṃ buddhavacanena virujjhanato. Na hi sambuddho pubbāparaviruddhaṃ vadati. Tattha sallaṃ upaṭṭhapenti kilesavinayaṃ na sandissati, aññadatthu kilesuppattiyā paccayo hotīti.
ಅವಿಕ್ಕಯಮಾನನ್ತಿ ವಿಕ್ಕಯಂ ಅಗಚ್ಛನ್ತಂ। ತನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣಭಣ್ಡಂ।
Avikkayamānanti vikkayaṃ agacchantaṃ. Tanti suvaṇṇabhaṇḍaṃ.
ನ ಸಕ್ಖಿಂಸು ಞಾಣಸ್ಸ ಅವಿಸದಭಾವತೋ। ಏಸ ನಯೋ ಇತೋ ಪರೇಸುಪಿ।
Na sakkhiṃsu ñāṇassa avisadabhāvato. Esa nayo ito paresupi.
ಇದಾನಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪ್ಪತ್ತಾ ಅಹೇಸು’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತಮೇವ ಅತ್ಥಂ ಕಾರಣತೋ ವಿಭಾವೇತುಂ ಪುನ ‘‘ಪಠಮಬೋಧಿಯಂ ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಪೂರಯಿಂಸೂತಿ ಅತೀತೇ ಕದಾ ತೇ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾವಹಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಪೂರಯಿಂಸು? ಪಠಮಬೋಧಿಕಾಲಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ। ನ ಹಿ ಅತ್ತಸಮ್ಮಾಪಣಿಧಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇಕತಪುಞ್ಞತಾಯ ಚ ವಿನಾ ತಾದಿಸಂ ಭವತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಇತೋ ಪರೇಸುಪಿ। ತದಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಸದ್ಧಮ್ಮೋ ಅನ್ತರಹಿತೋ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಏತೇನ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇನ ಆಸನ್ನಾ ಏವ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪದಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಸದ್ಧಮ್ಮೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
Idāni ‘‘bhikkhū paṭisambhidāppattā ahesu’’ntiādinā vuttameva atthaṃ kāraṇato vibhāvetuṃ puna ‘‘paṭhamabodhiyaṃ hī’’tiādi vuttaṃ. Tattha paṭipattiṃ pūrayiṃsūti atīte kadā te paṭisambhidāvahaṃ paṭipattiṃ pūrayiṃsu? Paṭhamabodhikālikā bhikkhū. Na hi attasammāpaṇidhiyā pubbekatapuññatāya ca vinā tādisaṃ bhavati. Esa nayo ito paresupi. Tadā paṭipattisaddhammo antarahito nāma bhavissatīti etena ariyamaggena āsannā eva pubbabhāgapaṭipadā paṭipattisaddhammoti dasseti.
ದ್ವೀಸೂತಿ ಸುತ್ತಾಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕೇಸು ಅನ್ತರಹಿತೇಸುಪಿ। ಅನನ್ತರಹಿತಮೇವ ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾಯಂ ಠಿತಸ್ಸ ಇತರಸಿಕ್ಖಾದ್ವಯಸಮುಟ್ಠಾಪಿತತೋ। ಕಿಂ ಕಾರಣಾತಿ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ, ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮೇ ಅನ್ತರಹಿತೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅನನ್ತರಧಾನಂ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಅನವಸೇಸತೋ ಪಟಿಪತ್ತಿಕ್ಕಮಸ್ಸ ಪರಿದೀಪನತೋ। ಪಟಿಪತ್ತಿ ಅಧಿಗಮಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ ವಿಸೇಸಲಕ್ಖಣಪಟಿವೇಧಭಾವತೋ। ಪರಿಯತ್ತಿಯೇವ ಪಮಾಣಂ ಸಾಸನಸ್ಸ ಠಿತಿಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Dvīsūti suttābhidhammapiṭakesu antarahitesupi. Anantarahitameva adhisīlasikkhāyaṃ ṭhitassa itarasikkhādvayasamuṭṭhāpitato. Kiṃ kāraṇāti kena kāraṇena, aññasmiṃ dhamme antarahite aññatarassa dhammassa anantaradhānaṃ vuccatīti adhippāyo. Paṭipattiyā paccayo hoti anavasesato paṭipattikkamassa paridīpanato. Paṭipatti adhigamassa paccayo visesalakkhaṇapaṭivedhabhāvato. Pariyattiyeva pamāṇaṃ sāsanassa ṭhitiyāti adhippāyo.
ನನು ಚ ಸಾಸನಂ ಓಸಕ್ಕಿತಂ ಪರಿಯತ್ತಿಯಾ ವತ್ತಮಾನಾಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅನಾರಾಧಕಭಿಕ್ಖೂತಿ ಸೀಲಮತ್ತಸ್ಸಪಿ ನ ಆರಾಧಕೋ ದುಸ್ಸೀಲೋ। ಇಮಸ್ಮಿನ್ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ। ವತ್ತನ್ತಾತಿ ‘‘ಸೀಲಂ ಅಕೋಪೇತ್ವಾ ಠಿತಾ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ।
Nanu ca sāsanaṃ osakkitaṃ pariyattiyā vattamānāyāti adhippāyo. Anārādhakabhikkhūti sīlamattassapi na ārādhako dussīlo. Imasminti imasmiṃ pātimokkhe. Vattantāti ‘‘sīlaṃ akopetvā ṭhitā atthī’’ti pucchi.
ಏತೇಸೂತಿ ಏವಂ ಮಹನ್ತೇಸು ಸಕಲಂ ಲೋಕಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತುಂ ಸಮತ್ಥೇಸು ಚತೂಸು ಮಹಾಭೂತೇಸು। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞೇನ ಕೇನಚಿ ಅತಿಮಹನ್ತೇನಪಿ ಸದ್ಧಮ್ಮೋ ನ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ, ಸಮಯನ್ತರೇನ ಪನ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ। ಏವಮಾಹಾತಿ ಇದಾನಿ ವುಚ್ಚಮಾನಾಕಾರಂ ವದತಿ।
Etesūti evaṃ mahantesu sakalaṃ lokaṃ ajjhottharituṃ samatthesu catūsu mahābhūtesu. Tasmāti yasmā aññena kenaci atimahantenapi saddhammo na antaradhāyati, samayantarena pana vattabbameva natthi, tasmā. Evamāhāti idāni vuccamānākāraṃ vadati.
ಆದಾನಂ ಆದಿ, ಆದಿ ಏವ ಆದಿಕನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಆದಿಕೇನಾತಿ ಆದಾನೇನಾ’’ತಿ। ಹೇಟ್ಠಾಗಮನೀಯಾತಿ ಅಧೋಭಾಗಗಮನೀಯಾ, ಅಪಾಯದುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಂಸಾರದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ನಿಬ್ಬತ್ತಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಗಾರವರಹಿತಾತಿ ಗರುಕಾರರಹಿತಾ। ಪತಿಸ್ಸಯನಂ ನೀಚಭಾವೇನ ಪತಿಬದ್ಧವುತ್ತಿತಾ, ಪತಿಸ್ಸೋ ಪತಿಸ್ಸಯೋತಿ ಅತ್ಥತೋ ಏಕಂ, ಸೋ ಏತೇಸಂ ನತ್ಥೀತಿ ಆಹ ‘‘ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸಾತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸಯಾ ಅನೀಚವುತ್ತಿಕಾ’’ತಿ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Ādānaṃ ādi, ādi eva ādikanti āha ‘‘ādikenāti ādānenā’’ti. Heṭṭhāgamanīyāti adhobhāgagamanīyā, apāyadukkhassa saṃsāradukkhassa ca nibbattakāti attho. Gāravarahitāti garukārarahitā. Patissayanaṃ nīcabhāvena patibaddhavuttitā, patisso patissayoti atthato ekaṃ, so etesaṃ natthīti āha ‘‘appatissāti appatissayā anīcavuttikā’’ti. Sesaṃ suviññeyyameva.
ಸದ್ಧಮ್ಮಪ್ಪತಿರೂಪಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Saddhammappatirūpakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಸಾರತ್ಥಪ್ಪಕಾಸಿನಿಯಾ ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ
Sāratthappakāsiniyā saṃyuttanikāya-aṭṭhakathāya
ಕಸ್ಸಪಸಂಯುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Kassapasaṃyuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧೩. ಸದ್ಧಮ್ಮಪ್ಪತಿರೂಪಕಸುತ್ತಂ • 13. Saddhammappatirūpakasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೩. ಸದ್ಧಮ್ಮಪ್ಪತಿರೂಪಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 13. Saddhammappatirūpakasuttavaṇṇanā
