Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
(๘) ๓. ยมกวโคฺค
(8) 3. Yamakavaggo
๑-๑๐. สทฺธาสุตฺตาทิวณฺณนา
1-10. Saddhāsuttādivaṇṇanā
๗๑-๘๐. อฎฺฐมสฺส ปฐมาทีนิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ ทสเม กุจฺฉิตํ สีทตีติ กุสีโต ท-การสฺส ต-การํ กตฺวาฯ ยสฺส ธมฺมสฺส วเสน ปุคฺคโล ‘‘กุสีโต’’ติ วุจฺจติ, โส กุสิตภาโว อิธ กุสิต-สเทฺทน วุโตฺตฯ วินาปิ หิ ภาวโชตนสทฺทํ ภาวโตฺถ วิญฺญายติ ยถา ‘‘ปฎสฺส สุกฺก’’นฺติ, ตสฺมา กุสีตภาววตฺถูนีติ อโตฺถฯ เตนาห ‘‘โกสชฺชการณานีติ อโตฺถ’’ติฯ กมฺมํ นาม สมณสารุปฺปํ อีทิสนฺติ อาห ‘‘จีวรวิจารณาที’’ติฯ วีริยนฺติ ปธานวีริยํฯ ตํ ปน จงฺกมนวเสน กรเณ กายิกนฺติปิ วตฺตพฺพตํ ลภตีติ อาห ‘‘ทุวิธมฺปี’’ติฯ ปตฺติยาติ ปาปุณนตฺถํฯ โอสีทนนฺติ ภาวนานุโยเค สโงฺกโจฯ มาเสหิ อาจิตํ นิจิตํ วิยาติ มาสาจิตํ, ตํ มเญฺญฯ ยสฺมา มาสา ตินฺตา วิเสเสน ครุกา โหนฺติ, ตสฺมา ‘‘ยถา ตินฺตมาโส’’ติอาทิ วุตฺตํฯ วุฎฺฐิโต โหติ คิลานภาวาติ อธิปฺปาโยฯ
71-80. Aṭṭhamassa paṭhamādīni uttānatthāneva. Dasame kucchitaṃ sīdatīti kusīto da-kārassa ta-kāraṃ katvā. Yassa dhammassa vasena puggalo ‘‘kusīto’’ti vuccati, so kusitabhāvo idha kusita-saddena vutto. Vināpi hi bhāvajotanasaddaṃ bhāvattho viññāyati yathā ‘‘paṭassa sukka’’nti, tasmā kusītabhāvavatthūnīti attho. Tenāha ‘‘kosajjakāraṇānīti attho’’ti. Kammaṃ nāma samaṇasāruppaṃ īdisanti āha ‘‘cīvaravicāraṇādī’’ti. Vīriyanti padhānavīriyaṃ. Taṃ pana caṅkamanavasena karaṇe kāyikantipi vattabbataṃ labhatīti āha ‘‘duvidhampī’’ti. Pattiyāti pāpuṇanatthaṃ. Osīdananti bhāvanānuyoge saṅkoco. Māsehi ācitaṃ nicitaṃ viyāti māsācitaṃ, taṃ maññe. Yasmā māsā tintā visesena garukā honti, tasmā ‘‘yathā tintamāso’’tiādi vuttaṃ. Vuṭṭhito hoti gilānabhāvāti adhippāyo.
เตสนฺติ อารมฺภวตฺถูนํฯ อิมินาว นเยนาติ อิมินา กุสีตวตฺถูสุ วุเตฺตเนว นเยน ‘‘ทุวิธมฺปิ วีริยํ อารภตี’’ติอาทินาฯ อิทํ ปฐมนฺติ ‘‘อิทํ, หนฺทาหํ, วีริยํ อารภามี’’ติ, ‘‘เอวํ ภาวนาย อพฺภุสฺสหนํ ปฐมํ อารมฺภวตฺถู’’ติอาทินา จ อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ ยถา ตถา ปฐมํ ปวตฺตํ อพฺภุสฺสหนญฺหิ อุปริ วีริยารมฺภสฺส การณํ โหติฯ อนุรูปปจฺจเวกฺขณสหิตานิ หิ อพฺภุสฺสหนานิ ตมฺมูลกานิ วา ปจฺจเวกฺขณานิ อฎฺฐ อารมฺภวตฺถูนีติ เวทิตพฺพานิฯ
Tesanti ārambhavatthūnaṃ. Imināva nayenāti iminā kusītavatthūsu vutteneva nayena ‘‘duvidhampi vīriyaṃ ārabhatī’’tiādinā. Idaṃ paṭhamanti ‘‘idaṃ, handāhaṃ, vīriyaṃ ārabhāmī’’ti, ‘‘evaṃ bhāvanāya abbhussahanaṃ paṭhamaṃ ārambhavatthū’’tiādinā ca attho veditabbo. Yathā tathā paṭhamaṃ pavattaṃ abbhussahanañhi upari vīriyārambhassa kāraṇaṃ hoti. Anurūpapaccavekkhaṇasahitāni hi abbhussahanāni tammūlakāni vā paccavekkhaṇāni aṭṭha ārambhavatthūnīti veditabbāni.
สทฺธาสุตฺตาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Saddhāsuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
ยมกวคฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Yamakavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
๘๑-๖๒๖. เสสํ อุตฺตานเมวฯ
81-626. Sesaṃ uttānameva.
อิติ มโนรถปูรณิยา องฺคุตฺตรนิกาย-อฎฺฐกถาย
Iti manorathapūraṇiyā aṅguttaranikāya-aṭṭhakathāya
อฎฺฐกนิปาตวณฺณนาย อนุตฺตานตฺถทีปนา สมตฺตาฯ
Aṭṭhakanipātavaṇṇanāya anuttānatthadīpanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya
๑. ปฐมสทฺธาสุตฺตํ • 1. Paṭhamasaddhāsuttaṃ
๒. ทุติยสทฺธาสุตฺตํ • 2. Dutiyasaddhāsuttaṃ
๓. ปฐมมรณสฺสติสุตฺตํ • 3. Paṭhamamaraṇassatisuttaṃ
๔. ทุติยมรณสฺสติสุตฺตํ • 4. Dutiyamaraṇassatisuttaṃ
๕. ปฐมสมฺปทาสุตฺตํ • 5. Paṭhamasampadāsuttaṃ
๖. ทุติยสมฺปทาสุตฺตํ • 6. Dutiyasampadāsuttaṃ
๗. อิจฺฉาสุตฺตํ • 7. Icchāsuttaṃ
๘. อลํสุตฺตํ • 8. Alaṃsuttaṃ
๙. ปริหานสุตฺตํ • 9. Parihānasuttaṃ
๑๐. กุสีตารมฺภวตฺถุสุตฺตํ • 10. Kusītārambhavatthusuttaṃ
๑. สติสมฺปชญฺญสุตฺตํ • 1. Satisampajaññasuttaṃ
๒. ปุณฺณิยสุตฺตํ • 2. Puṇṇiyasuttaṃ
๓. มูลกสุตฺตํ • 3. Mūlakasuttaṃ
๔. โจรสุตฺตํ • 4. Corasuttaṃ
๕. สมณสุตฺตํ • 5. Samaṇasuttaṃ
๖. ยสสุตฺตํ • 6. Yasasuttaṃ
๗. ปตฺตนิกุชฺชนสุตฺตํ • 7. Pattanikujjanasuttaṃ
๘. อปฺปสาทปเวทนียสุตฺตํ • 8. Appasādapavedanīyasuttaṃ
๙. ปฎิสารณียสุตฺตํ • 9. Paṭisāraṇīyasuttaṃ
๑๐. สมฺมาวตฺตนสุตฺตํ • 10. Sammāvattanasuttaṃ
(๑๐) ๕. สามญฺญวโคฺค • (10) 5. Sāmaññavaggo
(๑๑). ราคเปยฺยาลํ • (11). Rāgapeyyālaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
๑-๒. สทฺธาสุตฺตทฺวยวณฺณนา • 1-2. Saddhāsuttadvayavaṇṇanā
๓-๙. มรณสฺสติสุตฺตทฺวยาทิวณฺณนา • 3-9. Maraṇassatisuttadvayādivaṇṇanā
๑๐. กุสีตารมฺภวตฺถุสุตฺตวณฺณนา • 10. Kusītārambhavatthusuttavaṇṇanā
๑-๒. สติสมฺปชญฺญสุตฺตวณฺณนา • 1-2. Satisampajaññasuttavaṇṇanā
๓. มูลกสุตฺตวณฺณนา • 3. Mūlakasuttavaṇṇanā
๔. โจรสุตฺตวณฺณนา • 4. Corasuttavaṇṇanā
๕. สมณสุตฺตวณฺณนา • 5. Samaṇasuttavaṇṇanā
๖. ยสสุตฺตวณฺณนา • 6. Yasasuttavaṇṇanā
๗. ปตฺตนิกุชฺชนสุตฺตวณฺณนา • 7. Pattanikujjanasuttavaṇṇanā
๘. อปฺปสาทปเวทนียสุตฺตวณฺณนา • 8. Appasādapavedanīyasuttavaṇṇanā
๙. ปฎิสารณียสุตฺตวณฺณนา • 9. Paṭisāraṇīyasuttavaṇṇanā
๑๐. สมฺมาวตฺตนสุตฺตวณฺณนา • 10. Sammāvattanasuttavaṇṇanā
(๑๐) ๕. สามญฺญวโคฺค • (10) 5. Sāmaññavaggo