Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၉. သဒ္ဓသုတ္တံ
9. Saddhasuttaṃ
၉. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ နာတိကေ ဝိဟရတိ ဂိဉ္ဇကာဝသထေ ။ အထ ခော အာယသ္မာ သဒ္ဓော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခော အာယသ္မန္တံ သဒ္ဓံ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
9. Ekaṃ samayaṃ bhagavā nātike viharati giñjakāvasathe . Atha kho āyasmā saddho yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ saddhaṃ bhagavā etadavoca –
‘‘အာဇာနီယဈာယိတံ ခော, သဒ္ဓ, ဈာယ; မာ ခဠုင္ကဈာယိတံ 1။ ကထဉ္စ, ခဠုင္ကဈာယိတံ ဟောတိ? အသ္သခဠုင္ကော ဟိ , သဒ္ဓ, ဒောဏိယာ ဗဒ္ဓော 2 ‘ယဝသံ ယဝသ’န္တိ ဈာယတိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? န ဟိ, သဒ္ဓ, အသ္သခဠုင္ကသ္သ ဒောဏိယာ ဗဒ္ဓသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကိံ နု ခော မံ အဇ္ဇ အသ္သဒမ္မသာရထိ ကာရဏံ ကာရေသ္သတိ, ကိမသ္သာဟံ 3 ပဋိကရောမီ’တိ။ သော ဒောဏိယာ ဗဒ္ဓော ‘ယဝသံ ယဝသ’န္တိ ဈာယတိ။ ဧဝမေဝံ ခော, သဒ္ဓ, ဣဓေကစ္စော ပုရိသခဠုင္ကော အရညဂတောပိ ရုက္ခမူလဂတောပိ သုညာဂာရဂတောပိ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ကာမရာဂပရေတေန ဥပ္ပန္နသ္သ စ ကာမရာဂသ္သ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ သော ကာမရာဂံယေဝ အန္တရံ ကတ္ဝာ ဈာယတိ ပဇ္ဈာယတိ နိဇ္ဈာယတိ အဝဇ္ဈာယတိ, ဗ္ယာပာဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန, ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ သော ဝိစိကိစ္ဆံယေဝ အန္တရံ ကတ္ဝာ ဈာယတိ ပဇ္ဈာယတိ နိဇ္ဈာယတိ အဝဇ္ဈာယတိ။ သော ပထဝိမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယတိ, အာပမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယတိ, တေဇမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယတိ, ဝာယမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယတိ, အာကာသာနဉ္စာယတနမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယတိ, ဝိညာဏဉ္စာယတနမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယတိ, အာကိဉ္စညာယတနမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယတိ, နေဝသညာနာသညာယတနမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယတိ, ဣဓလောကမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယတိ, ပရလောကမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယတိ, ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ, တမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယတိ။ ဧဝံ ခော, သဒ္ဓ, ပုရိသခဠုင္ကဈာယိတံ ဟောတိ။
‘‘Ājānīyajhāyitaṃ kho, saddha, jhāya; mā khaḷuṅkajhāyitaṃ 4. Kathañca, khaḷuṅkajhāyitaṃ hoti? Assakhaḷuṅko hi , saddha, doṇiyā baddho 5 ‘yavasaṃ yavasa’nti jhāyati. Taṃ kissa hetu? Na hi, saddha, assakhaḷuṅkassa doṇiyā baddhassa evaṃ hoti – ‘kiṃ nu kho maṃ ajja assadammasārathi kāraṇaṃ kāressati, kimassāhaṃ 6 paṭikaromī’ti. So doṇiyā baddho ‘yavasaṃ yavasa’nti jhāyati. Evamevaṃ kho, saddha, idhekacco purisakhaḷuṅko araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. So kāmarāgaṃyeva antaraṃ katvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati avajjhāyati, byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati… thinamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati… uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati… vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena, uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. So vicikicchaṃyeva antaraṃ katvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati avajjhāyati. So pathavimpi nissāya jhāyati, āpampi nissāya jhāyati, tejampi nissāya jhāyati, vāyampi nissāya jhāyati, ākāsānañcāyatanampi nissāya jhāyati, viññāṇañcāyatanampi nissāya jhāyati, ākiñcaññāyatanampi nissāya jhāyati, nevasaññānāsaññāyatanampi nissāya jhāyati, idhalokampi nissāya jhāyati, paralokampi nissāya jhāyati, yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tampi nissāya jhāyati. Evaṃ kho, saddha, purisakhaḷuṅkajhāyitaṃ hoti.
‘‘ကထဉ္စ , သဒ္ဓ , အာဇာနီယဈာယိတံ ဟောတိ? ဘဒ္ရော ဟိ, သဒ္ဓ, အသ္သာဇာနီယော ဒောဏိယာ ဗဒ္ဓော န ‘ယဝသံ ယဝသ’န္တိ ဈာယတိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? ဘဒ္ရသ္သ ဟိ, သဒ္ဓ, အသ္သာဇာနီယသ္သ ဒောဏိယာ ဗဒ္ဓသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကိံ နု ခော မံ အဇ္ဇ အသ္သဒမ္မသာရထိ ကာရဏံ ကာရေသ္သတိ, ကိမသ္သာဟံ ပဋိကရောမီ’တိ။ သော ဒောဏိယာ ဗဒ္ဓော န ‘ယဝသံ ယဝသ’န္တိ ဈာယတိ။ ဘဒ္ရော ဟိ, သဒ္ဓ, အသ္သာဇာနီယော ယထာ ဣဏံ ယထာ ဗန္ဓံ ယထာ ဇာနိံ ယထာ ကလိံ ဧဝံ ပတောဒသ္သ အဇ္ဈောဟရဏံ သမနုပသ္သတိ။ ဧဝမေဝံ ခော, သဒ္ဓ, ဘဒ္ရော ပုရိသာဇာနီယော အရညဂတောပိ ရုက္ခမူလဂတောပိ သုညာဂာရဂတောပိ န ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န ကာမရာဂပရေတေန, ဥပ္ပန္နသ္သ စ ကာမရာဂသ္သ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, န ဗ္ယာပာဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ န ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ န ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ န ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန, ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ သော နေဝ ပထဝိံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န အာပံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န တေဇံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န ဝာယံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န အာကာသာနဉ္စာယတနံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န ဝိညာဏဉ္စာယတနံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န အာကိဉ္စညာယတနံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န နေဝသညာနာသညာယတနံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န ဣဓလောကံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န ပရလောကံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ, တမ္ပိ နိသ္သာယ န ဈာယတိ; ဈာယတိ စ ပန။ ဧဝံ ဈာယိဉ္စ ပန, သဒ္ဓ, ဘဒ္ရံ ပုရိသာဇာနီယံ သဣန္ဒာ ဒေဝာ သဗ္ရဟ္မကာ သပဇာပတိကာ အာရကာဝ နမသ္သန္တိ –
‘‘Kathañca , saddha , ājānīyajhāyitaṃ hoti? Bhadro hi, saddha, assājānīyo doṇiyā baddho na ‘yavasaṃ yavasa’nti jhāyati. Taṃ kissa hetu? Bhadrassa hi, saddha, assājānīyassa doṇiyā baddhassa evaṃ hoti – ‘kiṃ nu kho maṃ ajja assadammasārathi kāraṇaṃ kāressati, kimassāhaṃ paṭikaromī’ti. So doṇiyā baddho na ‘yavasaṃ yavasa’nti jhāyati. Bhadro hi, saddha, assājānīyo yathā iṇaṃ yathā bandhaṃ yathā jāniṃ yathā kaliṃ evaṃ patodassa ajjhoharaṇaṃ samanupassati. Evamevaṃ kho, saddha, bhadro purisājānīyo araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi na kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati na kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, na byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati… na thinamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati… na uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati… na vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati na vicikicchāparetena, uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. So neva pathaviṃ nissāya jhāyati, na āpaṃ nissāya jhāyati, na tejaṃ nissāya jhāyati, na vāyaṃ nissāya jhāyati, na ākāsānañcāyatanaṃ nissāya jhāyati, na viññāṇañcāyatanaṃ nissāya jhāyati, na ākiñcaññāyatanaṃ nissāya jhāyati, na nevasaññānāsaññāyatanaṃ nissāya jhāyati, na idhalokaṃ nissāya jhāyati, na paralokaṃ nissāya jhāyati, yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tampi nissāya na jhāyati; jhāyati ca pana. Evaṃ jhāyiñca pana, saddha, bhadraṃ purisājānīyaṃ saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti –
‘‘နမော တေ ပုရိသာဇည၊ နမော တေ ပုရိသုတ္တမ။
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ယသ္သ တေ နာဘိဇာနာမ၊ ယမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယသီ’’တိ။
Yassa te nābhijānāma, yampi nissāya jhāyasī’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ သဒ္ဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကထံ ဈာယီ ပန, ဘန္တေ, ဘဒ္ရော ပုရိသာဇာနီယော 7 နေဝ ပထဝိံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န အာပံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န တေဇံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န ဝာယံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န အာကာသာနဉ္စာယတနံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န ဝိညာဏဉ္စာယတနံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န အာကိဉ္စညာယတနံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န နေဝသညာနာသညာယတနံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, န ဣဓလောကံ နိသ္သာယ ဈာယတိ , န ပရလောကံ နိသ္သာယ ဈာယတိ, ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ, တမ္ပိ နိသ္သာယ န ဈာယတိ; ဈာယတိ စ ပန? ကထံ ဈာယိဉ္စ ပန, ဘန္တေ, ဘဒ္ရံ ပုရိသာဇာနီယံ သဣန္ဒာ ဒေဝာ သဗ္ရဟ္မကာ သပဇာပတိကာ အာရကာဝ နမသ္သန္တိ –
Evaṃ vutte āyasmā saddho bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kathaṃ jhāyī pana, bhante, bhadro purisājānīyo 8 neva pathaviṃ nissāya jhāyati, na āpaṃ nissāya jhāyati, na tejaṃ nissāya jhāyati, na vāyaṃ nissāya jhāyati, na ākāsānañcāyatanaṃ nissāya jhāyati, na viññāṇañcāyatanaṃ nissāya jhāyati, na ākiñcaññāyatanaṃ nissāya jhāyati, na nevasaññānāsaññāyatanaṃ nissāya jhāyati, na idhalokaṃ nissāya jhāyati , na paralokaṃ nissāya jhāyati, yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tampi nissāya na jhāyati; jhāyati ca pana? Kathaṃ jhāyiñca pana, bhante, bhadraṃ purisājānīyaṃ saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti –
‘‘နမော တေ ပုရိသာဇည၊ နမော တေ ပုရိသုတ္တမ။
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ယသ္သ တေ နာဘိဇာနာမ၊ ယမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယသီ’’တိ။
Yassa te nābhijānāma, yampi nissāya jhāyasī’’ti.
‘‘ဣဓ, သဒ္ဓ, ဘဒ္ရသ္သ ပုရိသာဇာနီယသ္သ ပထဝိယံ ပထဝိသညာ ဝိဘူတာ ဟောတိ, အာပသ္မိံ အာပောသညာ ဝိဘူတာ ဟောတိ, တေဇသ္မိံ တေဇောသညာ ဝိဘူတာ ဟောတိ, ဝာယသ္မိံ ဝာယောသညာ ဝိဘူတာ ဟောတိ, အာကာသာနဉ္စာယတနေ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာ ဝိဘူတာ ဟောတိ, ဝိညာဏဉ္စာယတနေ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ ဝိဘူတာ ဟောတိ, အာကိဉ္စညာယတနေ အာကိဉ္စညာယတနသညာ ဝိဘူတာ ဟောတိ, နေဝသညာနာသညာယတနေ နေဝသညာနာသညာယတနသညာ ဝိဘူတာ ဟောတိ, ဣဓလောကေ ဣဓလောကသညာ ဝိဘူတာ ဟောတိ, ပရလောကေ ပရလောကသညာ ဝိဘူတာ ဟောတိ, ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ, တတ္ရာပိ သညာ ဝိဘူတာ ဟောတိ။ ဧဝံ ဈာယီ ခော, သဒ္ဓ, ဘဒ္ရော ပုရိသာဇာနီယော နေဝ ပထဝိံ နိသ္သာယ ဈာယတိ။ပေ.။ ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ, တမ္ပိ နိသ္သာယ န ဈာယတိ; ဈာယတိ စ ပန။ ဧဝံ ဈာယိဉ္စ ပန, သဒ္ဓ, ဘဒ္ရံ ပုရိသာဇာနီယံ သဣန္ဒာ ဒေဝာ သဗ္ရဟ္မကာ သပဇာပတိကာ အာရကာဝ နမသ္သန္တိ –
‘‘Idha, saddha, bhadrassa purisājānīyassa pathaviyaṃ pathavisaññā vibhūtā hoti, āpasmiṃ āposaññā vibhūtā hoti, tejasmiṃ tejosaññā vibhūtā hoti, vāyasmiṃ vāyosaññā vibhūtā hoti, ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññā vibhūtā hoti, viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññā vibhūtā hoti, ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññā vibhūtā hoti, nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññā vibhūtā hoti, idhaloke idhalokasaññā vibhūtā hoti, paraloke paralokasaññā vibhūtā hoti, yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tatrāpi saññā vibhūtā hoti. Evaṃ jhāyī kho, saddha, bhadro purisājānīyo neva pathaviṃ nissāya jhāyati…pe… yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tampi nissāya na jhāyati; jhāyati ca pana. Evaṃ jhāyiñca pana, saddha, bhadraṃ purisājānīyaṃ saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti –
‘‘နမော တေ ပုရိသာဇည၊ နမော တေ ပုရိသုတ္တမ။
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ယသ္သ တေ နာဘိဇာနာမ၊ ယမ္ပိ နိသ္သာယ ဈာယသီ’’တိ။ နဝမံ။
Yassa te nābhijānāma, yampi nissāya jhāyasī’’ti. navamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၉. သဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Saddhasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁-၁၀. ကိမတ္ထိယသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 1-10. Kimatthiyasuttādivaṇṇanā