Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൯. സദ്ധസുത്തം
9. Saddhasuttaṃ
൯. ഏകം സമയം ഭഗവാ നാതികേ വിഹരതി ഗിഞ്ജകാവസഥേ . അഥ ഖോ ആയസ്മാ സദ്ധോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ ആയസ്മന്തം സദ്ധം ഭഗവാ ഏതദവോച –
9. Ekaṃ samayaṃ bhagavā nātike viharati giñjakāvasathe . Atha kho āyasmā saddho yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ saddhaṃ bhagavā etadavoca –
‘‘ആജാനീയഝായിതം ഖോ, സദ്ധ, ഝായ; മാ ഖളുങ്കഝായിതം 1. കഥഞ്ച, ഖളുങ്കഝായിതം ഹോതി? അസ്സഖളുങ്കോ ഹി , സദ്ധ, ദോണിയാ ബദ്ധോ 2 ‘യവസം യവസ’ന്തി ഝായതി. തം കിസ്സ ഹേതു? ന ഹി, സദ്ധ, അസ്സഖളുങ്കസ്സ ദോണിയാ ബദ്ധസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘കിം നു ഖോ മം അജ്ജ അസ്സദമ്മസാരഥി കാരണം കാരേസ്സതി, കിമസ്സാഹം 3 പടികരോമീ’തി. സോ ദോണിയാ ബദ്ധോ ‘യവസം യവസ’ന്തി ഝായതി. ഏവമേവം ഖോ, സദ്ധ, ഇധേകച്ചോ പുരിസഖളുങ്കോ അരഞ്ഞഗതോപി രുക്ഖമൂലഗതോപി സുഞ്ഞാഗാരഗതോപി കാമരാഗപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ വിഹരതി കാമരാഗപരേതേന ഉപ്പന്നസ്സ ച കാമരാഗസ്സ നിസ്സരണം യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി. സോ കാമരാഗംയേവ അന്തരം കത്വാ ഝായതി പജ്ഝായതി നിജ്ഝായതി അവജ്ഝായതി, ബ്യാപാദപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ വിഹരതി… ഥിനമിദ്ധപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ വിഹരതി… ഉദ്ധച്ചകുക്കുച്ചപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ വിഹരതി… വിചികിച്ഛാപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ വിഹരതി വിചികിച്ഛാപരേതേന, ഉപ്പന്നായ ച വിചികിച്ഛായ നിസ്സരണം യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതി. സോ വിചികിച്ഛംയേവ അന്തരം കത്വാ ഝായതി പജ്ഝായതി നിജ്ഝായതി അവജ്ഝായതി. സോ പഥവിമ്പി നിസ്സായ ഝായതി, ആപമ്പി നിസ്സായ ഝായതി, തേജമ്പി നിസ്സായ ഝായതി, വായമ്പി നിസ്സായ ഝായതി, ആകാസാനഞ്ചായതനമ്പി നിസ്സായ ഝായതി, വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനമ്പി നിസ്സായ ഝായതി, ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനമ്പി നിസ്സായ ഝായതി, നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനമ്പി നിസ്സായ ഝായതി, ഇധലോകമ്പി നിസ്സായ ഝായതി, പരലോകമ്പി നിസ്സായ ഝായതി, യമ്പിദം ദിട്ഠം സുതം മുതം വിഞ്ഞാതം പത്തം പരിയേസിതം അനുവിചരിതം മനസാ, തമ്പി നിസ്സായ ഝായതി. ഏവം ഖോ, സദ്ധ, പുരിസഖളുങ്കഝായിതം ഹോതി.
‘‘Ājānīyajhāyitaṃ kho, saddha, jhāya; mā khaḷuṅkajhāyitaṃ 4. Kathañca, khaḷuṅkajhāyitaṃ hoti? Assakhaḷuṅko hi , saddha, doṇiyā baddho 5 ‘yavasaṃ yavasa’nti jhāyati. Taṃ kissa hetu? Na hi, saddha, assakhaḷuṅkassa doṇiyā baddhassa evaṃ hoti – ‘kiṃ nu kho maṃ ajja assadammasārathi kāraṇaṃ kāressati, kimassāhaṃ 6 paṭikaromī’ti. So doṇiyā baddho ‘yavasaṃ yavasa’nti jhāyati. Evamevaṃ kho, saddha, idhekacco purisakhaḷuṅko araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. So kāmarāgaṃyeva antaraṃ katvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati avajjhāyati, byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati… thinamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati… uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati… vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena, uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. So vicikicchaṃyeva antaraṃ katvā jhāyati pajjhāyati nijjhāyati avajjhāyati. So pathavimpi nissāya jhāyati, āpampi nissāya jhāyati, tejampi nissāya jhāyati, vāyampi nissāya jhāyati, ākāsānañcāyatanampi nissāya jhāyati, viññāṇañcāyatanampi nissāya jhāyati, ākiñcaññāyatanampi nissāya jhāyati, nevasaññānāsaññāyatanampi nissāya jhāyati, idhalokampi nissāya jhāyati, paralokampi nissāya jhāyati, yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tampi nissāya jhāyati. Evaṃ kho, saddha, purisakhaḷuṅkajhāyitaṃ hoti.
‘‘കഥഞ്ച , സദ്ധ , ആജാനീയഝായിതം ഹോതി? ഭദ്രോ ഹി, സദ്ധ, അസ്സാജാനീയോ ദോണിയാ ബദ്ധോ ന ‘യവസം യവസ’ന്തി ഝായതി. തം കിസ്സ ഹേതു? ഭദ്രസ്സ ഹി, സദ്ധ, അസ്സാജാനീയസ്സ ദോണിയാ ബദ്ധസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘കിം നു ഖോ മം അജ്ജ അസ്സദമ്മസാരഥി കാരണം കാരേസ്സതി, കിമസ്സാഹം പടികരോമീ’തി. സോ ദോണിയാ ബദ്ധോ ന ‘യവസം യവസ’ന്തി ഝായതി. ഭദ്രോ ഹി, സദ്ധ, അസ്സാജാനീയോ യഥാ ഇണം യഥാ ബന്ധം യഥാ ജാനിം യഥാ കലിം ഏവം പതോദസ്സ അജ്ഝോഹരണം സമനുപസ്സതി. ഏവമേവം ഖോ, സദ്ധ, ഭദ്രോ പുരിസാജാനീയോ അരഞ്ഞഗതോപി രുക്ഖമൂലഗതോപി സുഞ്ഞാഗാരഗതോപി ന കാമരാഗപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ വിഹരതി ന കാമരാഗപരേതേന, ഉപ്പന്നസ്സ ച കാമരാഗസ്സ നിസ്സരണം യഥാഭൂതം പജാനാതി, ന ബ്യാപാദപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ വിഹരതി… ന ഥിനമിദ്ധപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ വിഹരതി… ന ഉദ്ധച്ചകുക്കുച്ചപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ വിഹരതി… ന വിചികിച്ഛാപരിയുട്ഠിതേന ചേതസാ വിഹരതി ന വിചികിച്ഛാപരേതേന, ഉപ്പന്നായ ച വിചികിച്ഛായ നിസ്സരണം യഥാഭൂതം പജാനാതി. സോ നേവ പഥവിം നിസ്സായ ഝായതി, ന ആപം നിസ്സായ ഝായതി, ന തേജം നിസ്സായ ഝായതി, ന വായം നിസ്സായ ഝായതി, ന ആകാസാനഞ്ചായതനം നിസ്സായ ഝായതി, ന വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനം നിസ്സായ ഝായതി, ന ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനം നിസ്സായ ഝായതി, ന നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനം നിസ്സായ ഝായതി, ന ഇധലോകം നിസ്സായ ഝായതി, ന പരലോകം നിസ്സായ ഝായതി, യമ്പിദം ദിട്ഠം സുതം മുതം വിഞ്ഞാതം പത്തം പരിയേസിതം അനുവിചരിതം മനസാ, തമ്പി നിസ്സായ ന ഝായതി; ഝായതി ച പന. ഏവം ഝായിഞ്ച പന, സദ്ധ, ഭദ്രം പുരിസാജാനീയം സഇന്ദാ ദേവാ സബ്രഹ്മകാ സപജാപതികാ ആരകാവ നമസ്സന്തി –
‘‘Kathañca , saddha , ājānīyajhāyitaṃ hoti? Bhadro hi, saddha, assājānīyo doṇiyā baddho na ‘yavasaṃ yavasa’nti jhāyati. Taṃ kissa hetu? Bhadrassa hi, saddha, assājānīyassa doṇiyā baddhassa evaṃ hoti – ‘kiṃ nu kho maṃ ajja assadammasārathi kāraṇaṃ kāressati, kimassāhaṃ paṭikaromī’ti. So doṇiyā baddho na ‘yavasaṃ yavasa’nti jhāyati. Bhadro hi, saddha, assājānīyo yathā iṇaṃ yathā bandhaṃ yathā jāniṃ yathā kaliṃ evaṃ patodassa ajjhoharaṇaṃ samanupassati. Evamevaṃ kho, saddha, bhadro purisājānīyo araññagatopi rukkhamūlagatopi suññāgāragatopi na kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati na kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, na byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati… na thinamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati… na uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati… na vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati na vicikicchāparetena, uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. So neva pathaviṃ nissāya jhāyati, na āpaṃ nissāya jhāyati, na tejaṃ nissāya jhāyati, na vāyaṃ nissāya jhāyati, na ākāsānañcāyatanaṃ nissāya jhāyati, na viññāṇañcāyatanaṃ nissāya jhāyati, na ākiñcaññāyatanaṃ nissāya jhāyati, na nevasaññānāsaññāyatanaṃ nissāya jhāyati, na idhalokaṃ nissāya jhāyati, na paralokaṃ nissāya jhāyati, yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tampi nissāya na jhāyati; jhāyati ca pana. Evaṃ jhāyiñca pana, saddha, bhadraṃ purisājānīyaṃ saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti –
‘‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
യസ്സ തേ നാഭിജാനാമ, യമ്പി നിസ്സായ ഝായസീ’’തി.
Yassa te nābhijānāma, yampi nissāya jhāyasī’’ti.
ഏവം വുത്തേ ആയസ്മാ സദ്ധോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കഥം ഝായീ പന, ഭന്തേ, ഭദ്രോ പുരിസാജാനീയോ 7 നേവ പഥവിം നിസ്സായ ഝായതി, ന ആപം നിസ്സായ ഝായതി, ന തേജം നിസ്സായ ഝായതി, ന വായം നിസ്സായ ഝായതി, ന ആകാസാനഞ്ചായതനം നിസ്സായ ഝായതി, ന വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനം നിസ്സായ ഝായതി, ന ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനം നിസ്സായ ഝായതി, ന നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനം നിസ്സായ ഝായതി, ന ഇധലോകം നിസ്സായ ഝായതി , ന പരലോകം നിസ്സായ ഝായതി, യമ്പിദം ദിട്ഠം സുതം മുതം വിഞ്ഞാതം പത്തം പരിയേസിതം അനുവിചരിതം മനസാ, തമ്പി നിസ്സായ ന ഝായതി; ഝായതി ച പന? കഥം ഝായിഞ്ച പന, ഭന്തേ, ഭദ്രം പുരിസാജാനീയം സഇന്ദാ ദേവാ സബ്രഹ്മകാ സപജാപതികാ ആരകാവ നമസ്സന്തി –
Evaṃ vutte āyasmā saddho bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kathaṃ jhāyī pana, bhante, bhadro purisājānīyo 8 neva pathaviṃ nissāya jhāyati, na āpaṃ nissāya jhāyati, na tejaṃ nissāya jhāyati, na vāyaṃ nissāya jhāyati, na ākāsānañcāyatanaṃ nissāya jhāyati, na viññāṇañcāyatanaṃ nissāya jhāyati, na ākiñcaññāyatanaṃ nissāya jhāyati, na nevasaññānāsaññāyatanaṃ nissāya jhāyati, na idhalokaṃ nissāya jhāyati , na paralokaṃ nissāya jhāyati, yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tampi nissāya na jhāyati; jhāyati ca pana? Kathaṃ jhāyiñca pana, bhante, bhadraṃ purisājānīyaṃ saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti –
‘‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
യസ്സ തേ നാഭിജാനാമ, യമ്പി നിസ്സായ ഝായസീ’’തി.
Yassa te nābhijānāma, yampi nissāya jhāyasī’’ti.
‘‘ഇധ, സദ്ധ, ഭദ്രസ്സ പുരിസാജാനീയസ്സ പഥവിയം പഥവിസഞ്ഞാ വിഭൂതാ ഹോതി, ആപസ്മിം ആപോസഞ്ഞാ വിഭൂതാ ഹോതി, തേജസ്മിം തേജോസഞ്ഞാ വിഭൂതാ ഹോതി, വായസ്മിം വായോസഞ്ഞാ വിഭൂതാ ഹോതി, ആകാസാനഞ്ചായതനേ ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞാ വിഭൂതാ ഹോതി, വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനേ വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞാ വിഭൂതാ ഹോതി, ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനേ ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞാ വിഭൂതാ ഹോതി, നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനേ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസഞ്ഞാ വിഭൂതാ ഹോതി, ഇധലോകേ ഇധലോകസഞ്ഞാ വിഭൂതാ ഹോതി, പരലോകേ പരലോകസഞ്ഞാ വിഭൂതാ ഹോതി, യമ്പിദം ദിട്ഠം സുതം മുതം വിഞ്ഞാതം പത്തം പരിയേസിതം അനുവിചരിതം മനസാ, തത്രാപി സഞ്ഞാ വിഭൂതാ ഹോതി. ഏവം ഝായീ ഖോ, സദ്ധ, ഭദ്രോ പുരിസാജാനീയോ നേവ പഥവിം നിസ്സായ ഝായതി…പേ॰… യമ്പിദം ദിട്ഠം സുതം മുതം വിഞ്ഞാതം പത്തം പരിയേസിതം അനുവിചരിതം മനസാ, തമ്പി നിസ്സായ ന ഝായതി; ഝായതി ച പന. ഏവം ഝായിഞ്ച പന, സദ്ധ, ഭദ്രം പുരിസാജാനീയം സഇന്ദാ ദേവാ സബ്രഹ്മകാ സപജാപതികാ ആരകാവ നമസ്സന്തി –
‘‘Idha, saddha, bhadrassa purisājānīyassa pathaviyaṃ pathavisaññā vibhūtā hoti, āpasmiṃ āposaññā vibhūtā hoti, tejasmiṃ tejosaññā vibhūtā hoti, vāyasmiṃ vāyosaññā vibhūtā hoti, ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññā vibhūtā hoti, viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññā vibhūtā hoti, ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññā vibhūtā hoti, nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññā vibhūtā hoti, idhaloke idhalokasaññā vibhūtā hoti, paraloke paralokasaññā vibhūtā hoti, yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tatrāpi saññā vibhūtā hoti. Evaṃ jhāyī kho, saddha, bhadro purisājānīyo neva pathaviṃ nissāya jhāyati…pe… yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tampi nissāya na jhāyati; jhāyati ca pana. Evaṃ jhāyiñca pana, saddha, bhadraṃ purisājānīyaṃ saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti –
‘‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
യസ്സ തേ നാഭിജാനാമ, യമ്പി നിസ്സായ ഝായസീ’’തി. നവമം;
Yassa te nābhijānāma, yampi nissāya jhāyasī’’ti. navamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൯. സദ്ധസുത്തവണ്ണനാ • 9. Saddhasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧-൧൦. കിമത്ഥിയസുത്താദിവണ്ണനാ • 1-10. Kimatthiyasuttādivaṇṇanā