| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
८. सद्धसुत्तवण्णना
8. Saddhasuttavaṇṇanā
३८. अट्ठमे अनुकम्पन्तीति ‘‘सब्बे सत्ता सुखी होन्तु अवेरा अब्यापज्जा’’ति एवं हितफरणेन अनुग्गण्हन्ति। अपिच उपट्ठाकानं गेहं अञ्ञे सीलवन्ते सब्रह्मचारिनो गहेत्वा पविसन्तापि अनुग्गण्हन्ति नाम। नीचवुत्तिन्ति पणिपातसीलं। कोधमानथद्धताय रहितन्ति कोधमानवसेन उप्पन्नो यो थद्धभावो चित्तस्स उद्धुमातलक्खणो, तेन विरहितन्ति अत्थो। सोरच्चेनाति ‘‘तत्थ कतमं सोरच्चं? यो कायिको अवीतिक्कमो, वाचसिको अवीतिक्कमो, कायिकवाचसिको अवीतिक्कमो, इदं वुच्चति सोरच्चं। सब्बोपि सीलसंवरो सोरच्च’’न्ति एवमागतेन सीलसंवरसङ्खातेन सोरतभावेन। सखिलन्ति ‘‘तत्थ कतमं साखल्यं? या सा वाचा थद्धका कक्कसा फरुसा कटुका अभिसज्जनी कोधसामन्ता असमाधिसंवत्तनिका, तथारूपिं वाचं पहाय या सा वाचा नेला कण्णसुखा पेमनीया हदयङ्गमा पोरी बहुजनकन्ता बहुजनमनापा, तथारूपिं वाचं भासिता होति। या तत्थ सण्हवाचता सखिलवाचता अफरुसवाचता, इदं वुच्चति साखल्य’’न्ति (ध॰ स॰ १३५०) एवं वुत्तेन सम्मोदकमुदुभावेन समन्नागतं। तेनाह ‘‘सखिलन्ति सम्मोदक’’न्ति।
38. Aṭṭhame anukampantīti ‘‘sabbe sattā sukhī hontu averā abyāpajjā’’ti evaṃ hitapharaṇena anuggaṇhanti. Apica upaṭṭhākānaṃ gehaṃ aññe sīlavante sabrahmacārino gahetvā pavisantāpi anuggaṇhanti nāma. Nīcavuttinti paṇipātasīlaṃ. Kodhamānathaddhatāya rahitanti kodhamānavasena uppanno yo thaddhabhāvo cittassa uddhumātalakkhaṇo, tena virahitanti attho. Soraccenāti ‘‘tattha katamaṃ soraccaṃ? Yo kāyiko avītikkamo, vācasiko avītikkamo, kāyikavācasiko avītikkamo, idaṃ vuccati soraccaṃ. Sabbopi sīlasaṃvaro soracca’’nti evamāgatena sīlasaṃvarasaṅkhātena soratabhāvena. Sakhilanti ‘‘tattha katamaṃ sākhalyaṃ? Yā sā vācā thaddhakā kakkasā pharusā kaṭukā abhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaṃvattanikā, tathārūpiṃ vācaṃ pahāya yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā, tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti. Yā tattha saṇhavācatā sakhilavācatā apharusavācatā, idaṃ vuccati sākhalya’’nti (dha. sa. 1350) evaṃ vuttena sammodakamudubhāvena samannāgataṃ. Tenāha ‘‘sakhilanti sammodaka’’nti.
सद्धसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Saddhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ८. सद्धसुत्तं • 8. Saddhasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ८. सद्धसुत्तवण्णना • 8. Saddhasuttavaṇṇanā
