| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วินยวินิจฺฉย-ฎีกา • Vinayavinicchaya-ṭīkā |
สาธารณาสาธารณกถาวณฺณนา
Sādhāraṇāsādhāraṇakathāvaṇṇanā
๗๗๙-๘๐. สพฺพสิกฺขาปทานนฺติ อุภโตวิภงฺคาคตานํ สพฺพสิกฺขาปทานํฯ ภิกฺขูหิ ภิกฺขุนีหีติ อุภยตฺถ สหเตฺถ กรณวจนํฯ ภิกฺขูหิ ภิกฺขุนีนญฺจ, ภิกฺขุนีหิ ภิกฺขูนญฺจาติ อุภยตฺถ อสาธารณปญฺญตฺตญฺจ, ตถา ภิกฺขูหิ ภิกฺขุนีนญฺจ, ภิกฺขุนีหิ ภิกฺขูนญฺจาติ อุภยตฺถ สาธารณสิกฺขาปทญฺจ อหํ วกฺขามีติ โยชนาฯ สมาหิตาติ เอกคฺคจิตฺตาฯ ตํ มยา วุจฺจมานํ นิทานาทินยํฯ สุณาถาติ โสตุชนํ สกฺกจฺจสวเน นิโยเชติฯ
779-80.Sabbasikkhāpadānanti ubhatovibhaṅgāgatānaṃ sabbasikkhāpadānaṃ. Bhikkhūhi bhikkhunīhīti ubhayattha sahatthe karaṇavacanaṃ. Bhikkhūhi bhikkhunīnañca, bhikkhunīhi bhikkhūnañcāti ubhayattha asādhāraṇapaññattañca, tathā bhikkhūhi bhikkhunīnañca, bhikkhunīhi bhikkhūnañcāti ubhayattha sādhāraṇasikkhāpadañca ahaṃ vakkhāmīti yojanā. Samāhitāti ekaggacittā. Taṃ mayā vuccamānaṃ nidānādinayaṃ. Suṇāthāti sotujanaṃ sakkaccasavane niyojeti.
๗๘๑. ‘‘นิทาน’’นฺติอาทิคาถา วุตฺตตฺถาวฯ
781.‘‘Nidāna’’ntiādigāthā vuttatthāva.
๗๘๒-๓. ‘‘กติ เวสาลิยา’’ติอาทิ ปุจฺฉาคาถา อุตฺตานตฺถาเยวฯ
782-3.‘‘Kati vesāliyā’’tiādi pucchāgāthā uttānatthāyeva.
๗๘๖. ‘‘ทส เวสาลิยา’’ติอาทิวิสฺสชฺชนคาถานํ ‘‘เมถุน’’นฺติอาทโย นิเทฺทสวเสน วุตฺตาฯ วิคฺคโหติ มนุสฺสวิคฺคหํ ปาราชิกํฯ จตุตฺถนฺติมวตฺถุกนฺติ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมปาราชิกํฯ อติเรกจีวรนฺติ ปฐมกถินํฯ สุทฺธกาฬเกฬกโลมกนฺติ เอฬกโลมวเคฺค ทุติยํฯ
786. ‘‘Dasa vesāliyā’’tiādivissajjanagāthānaṃ ‘‘methuna’’ntiādayo niddesavasena vuttā. Viggahoti manussaviggahaṃ pārājikaṃ. Catutthantimavatthukanti uttarimanussadhammapārājikaṃ. Atirekacīvaranti paṭhamakathinaṃ. Suddhakāḷakeḷakalomakanti eḷakalomavagge dutiyaṃ.
๗๘๗. ภูตนฺติ ปฐเม มุสาวาทวเคฺค อฎฺฐมํฯ ปรมฺปรเญฺจวาติ ปรมฺปรโภชนสิกฺขาปทํฯ มุขทฺวารนฺติ จตุเตฺถ โภชนวเคฺค ทสมํฯ ภิกฺขุนีสุ จ อโกฺกโสติ ภิกฺขุนิปาติโมเกฺข ฉเฎฺฐ อารามวเคฺค ทุติยํฯ
787.Bhūtanti paṭhame musāvādavagge aṭṭhamaṃ. Paramparañcevāti paramparabhojanasikkhāpadaṃ. Mukhadvāranti catutthe bhojanavagge dasamaṃ. Bhikkhunīsu ca akkosoti bhikkhunipātimokkhe chaṭṭhe ārāmavagge dutiyaṃ.
๗๘๘. เทฺว อนุทฺธํสนานีติ อฎฺฐมนวมสงฺฆาทิเสสาฯ จีวรสฺส ปฎิคฺคโหติ จีวรวเคฺค ปญฺจมํฯ
788.Dveanuddhaṃsanānīti aṭṭhamanavamasaṅghādisesā. Cīvarassa paṭiggahoti cīvaravagge pañcamaṃ.
๗๘๙. รูปิยนฺติ เอฬกโลมวเคฺค อฎฺฐมํฯ สุตฺตวิญฺญตฺตีติ ปตฺตวเคฺค ฉฎฺฐํฯ อุชฺฌาปนนฺติ ทุติเย ภูตคามวเคฺค ตติยํฯ ปริปาจิตปิโณฺฑติ ตติเย โอวาทวเคฺค นวมํฯ ตเถว คณโภชนนฺติ จตุเตฺถ โภชนวเคฺค ทุติยํฯ
789.Rūpiyanti eḷakalomavagge aṭṭhamaṃ. Suttaviññattīti pattavagge chaṭṭhaṃ. Ujjhāpananti dutiye bhūtagāmavagge tatiyaṃ. Paripācitapiṇḍoti tatiye ovādavagge navamaṃ. Tatheva gaṇabhojananti catutthe bhojanavagge dutiyaṃ.
๗๙๐. วิกาเล โภชนเญฺจวาติ ตเตฺถว สตฺตมํฯ จาริตฺตนฺติ อเจลกวเคฺค ปญฺจเม ฉฎฺฐํฯ นฺหานนฺติ สุราปานวเคฺค ฉเฎฺฐ สตฺตมํฯ อูนวีสติวสฺสนฺติ สตฺตเม สปฺปาณกวเคฺค ปญฺจมํฯ ทตฺวา สเงฺฆน จีวรนฺติ อฎฺฐเม สหธมฺมิกวเคฺค นวมํฯ
790.Vikāle bhojanañcevāti tattheva sattamaṃ. Cārittanti acelakavagge pañcame chaṭṭhaṃ. Nhānanti surāpānavagge chaṭṭhe sattamaṃ. Ūnavīsativassanti sattame sappāṇakavagge pañcamaṃ. Datvā saṅghena cīvaranti aṭṭhame sahadhammikavagge navamaṃ.
๗๙๑. โวสาสนฺตีติ ทุติยํ ภิกฺขุปาฎิเทสนียํฯ นจฺจํ วา คีตํ วาติ ปฐเม ลสุณวเคฺค ทสมํฯ จาริกทฺวยนฺติ จตุเตฺถ ตุวฎฺฎวเคฺค สตฺตมฎฺฐมานิฯ ฉนฺททาเนนาติ อฎฺฐเม กุมาริภูตวเคฺค เอกาทสมํฯ ‘‘ฉนฺททาเนตี’’ติ วา ปาโฐฯ ‘‘ฉนฺททานํ อิติ อิเม’’ติ ปทเจฺฉโทฯ
791.Vosāsantīti dutiyaṃ bhikkhupāṭidesanīyaṃ. Naccaṃ vā gītaṃ vāti paṭhame lasuṇavagge dasamaṃ. Cārikadvayanti catutthe tuvaṭṭavagge sattamaṭṭhamāni. Chandadānenāti aṭṭhame kumāribhūtavagge ekādasamaṃ. ‘‘Chandadānetī’’ti vā pāṭho. ‘‘Chandadānaṃ iti ime’’ti padacchedo.
๗๙๒. กุฎีติ ฉโฎฺฐ สงฺฆาทิเสโสฯ โกสิยนฺติ นิสฺสคฺคิเยสุ ทุติเย เอฬกโลมวเคฺค ปฐมํฯ เสยฺยนฺติ มุสาวาทวเคฺค ปญฺจมํฯ ปถวีติ มุสาวาทวเคฺค ทสมํฯ ภูตคามกนฺติ ภูตคามวเคฺค ทุติเย ปฐมํฯ สปฺปาณกญฺจ สิญฺจนฺตีติ ภูตคามวเคฺค ทสมํฯ
792.Kuṭīti chaṭṭho saṅghādiseso. Kosiyanti nissaggiyesu dutiye eḷakalomavagge paṭhamaṃ. Seyyanti musāvādavagge pañcamaṃ. Pathavīti musāvādavagge dasamaṃ. Bhūtagāmakanti bhūtagāmavagge dutiye paṭhamaṃ. Sappāṇakañca siñcantīti bhūtagāmavagge dasamaṃ.
๘๐๐. ฉอูนานิ ตีเณว สตานีติ ฉหิ อูนานิ ตีเณว สตานิ, จตุนวุตาธิกานิ ทฺวิสตานีติ อโตฺถฯ สมเจตสาติ –
800.Chaūnāni tīṇeva satānīti chahi ūnāni tīṇeva satāni, catunavutādhikāni dvisatānīti attho. Samacetasāti –
‘‘วธเก เทวทตฺตมฺหิ, โจเร องฺคุลิมาลเก;
‘‘Vadhake devadattamhi, core aṅgulimālake;
ธนปาเล ราหุเล จ, สพฺพตฺถ สมมานโส’’ติฯ (มิ. ป. ๖.๖.๕; ธ. ป. อฎฺฐ. ๑.๑๖ เทวทตฺตวตฺถุ; อิติวุ. อฎฺฐ. ๑๐๐) –
Dhanapāle rāhule ca, sabbattha samamānaso’’ti. (mi. pa. 6.6.5; dha. pa. aṭṭha. 1.16 devadattavatthu; itivu. aṭṭha. 100) –
วจนโต สเพฺพสุ หิตาหิเตสุ, ลาภาลาภาทีสุ จ อฎฺฐสุ โลกธเมฺมสุ นิพฺพิการตาย จ สมานจิเตฺตน ตถาคเตนฯ
Vacanato sabbesu hitāhitesu, lābhālābhādīsu ca aṭṭhasu lokadhammesu nibbikāratāya ca samānacittena tathāgatena.
วุตฺตาวเสสาติ เวสาลิยาทีสุ ฉสุ นคเรสุ วุเตฺตหิ อวสิฎฺฐานิฯ อิเม สเพฺพ อิมานิ สพฺพานิ สิกฺขาปทานิ สาวตฺถิยํ กตานิ ภวนฺติ, ปญฺญตฺตานิ โหนฺตีติ อโตฺถฯ
Vuttāvasesāti vesāliyādīsu chasu nagaresu vuttehi avasiṭṭhāni. Ime sabbe imāni sabbāni sikkhāpadāni sāvatthiyaṃ katāni bhavanti, paññattāni hontīti attho.
๘๐๑. ปาราชิกานิ จตฺตารีติ เวสาลิยํ วุตฺตํ เมถุนมนุสฺสวิคฺคหอุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ, ราชคเห อทินฺนาทานนฺติ จตฺตาริฯ สตฺต สงฺฆาทิเสสกาติ ราชคเห วุตฺตา เทฺว อนุทฺธํสนา, เทฺว จ เภทา, อาฬวิยํ กุฎิกาโร, โกสมฺพิยํ มหลฺลกวิหาโร, โทวจสฺสนฺติ สตฺตฯ นิสฺสคฺคิยานิ อเฎฺฐวาติ เวสาลิยํ อติเรกจีวรํ, กาฬกเอฬกโลมํ, ราชคเห จีวรปฎิคฺคหณํ, รูปิยปฎิคฺคหณํ, สุตฺตวิญฺญตฺติ, อาฬวิยํ โกสิยมิสฺสกํ, กปิลวตฺถุมฺหิ เอฬกโลมโธวนํ, อูนปญฺจพนฺธนนฺติ อฎฺฐฯ
801.Pārājikāni cattārīti vesāliyaṃ vuttaṃ methunamanussaviggahauttarimanussadhammaṃ, rājagahe adinnādānanti cattāri. Satta saṅghādisesakāti rājagahe vuttā dve anuddhaṃsanā, dve ca bhedā, āḷaviyaṃ kuṭikāro, kosambiyaṃ mahallakavihāro, dovacassanti satta. Nissaggiyāni aṭṭhevāti vesāliyaṃ atirekacīvaraṃ, kāḷakaeḷakalomaṃ, rājagahe cīvarapaṭiggahaṇaṃ, rūpiyapaṭiggahaṇaṃ, suttaviññatti, āḷaviyaṃ kosiyamissakaṃ, kapilavatthumhi eḷakalomadhovanaṃ, ūnapañcabandhananti aṭṭha.
ทฺวตฺติํเสว จ ขุทฺทกาติ เวสาลิยํ ภูตาโรจนํ, ปรมฺปรโภชนํ, อปฺปฎิคฺคหณํ, อเจลกํ, ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี ภิกฺขุํ อโกฺกเสยฺยา’’ติ ปญฺจ, ราชคเห อุชฺฌาปนกํ, ภิกฺขุนิปริปาจิตปิโณฺฑ, คณโภชนํ, วิกาลโภชนํ, ‘‘โย ปน ภิกฺขุ นิมนฺติโต’’ติอาทิ จ, ‘‘โอเรนฑฺฒมาสํ นหาเยยฺยา’’ติ, อูนวีสติวสฺสํ, ‘‘สมเคฺคน สเงฺฆน จีวรํ ทตฺวา’’ติ ภิกฺขูนํ อฎฺฐ, ภิกฺขุนีนํ ปน ‘‘นจฺจํ วา คีตํ วา’’ติอาทิ จ, ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี อโนฺตวสฺส’’นฺติอาทิ จ, ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี วสฺสํวุตฺถา’’ติอาทิ จาติ ทฺวยํ, ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี ปาริวาสิกฉนฺททาเนนา’’ติอาทิ จาติ จตฺตาริ, อาฬวิยํ อนุปสมฺปเนฺนน อุตฺตริ ทิรตฺตติรตฺตํ, ‘‘ปถวิํ ขเณยฺย วา’’ติอาทิ, ภูตคามปาตพฺยตาย, ‘‘ชานํ สปฺปาณกํ อุทก’’นฺติ จตฺตาริ, โกสมฺพิยํ อญฺญวาทเก วิเหสเก, ยาวทฺวารโกสา อคฺคฬฎฺฐปนาย, สุราเมรยปาเน, อนาทริเย, ‘‘โย ปน ภิกฺขุ ภิกฺขูหิ สหธมฺมิก’’นฺติอาทิ จาติ ปญฺจ, กปิลวตฺถุมฺหิ ‘‘ภิกฺขุนุปสฺสยํ คนฺตฺวา’’ติอาทิ, ‘‘อคิลาเนน ภิกฺขุนา จาตุมาส’’นฺติอาทิ, ‘‘อฎฺฐิมยํ วา ทนฺตมยํ วา’’ติอาทิ ตีณิ ภิกฺขูนํ, ภิกฺขุนีนํ ปน ‘‘อุทกสุทฺธิกํ ปนา’’ติอาทิ, ‘‘โอวาทาย วา’’ติอาทีติ เทฺว, ภเคฺคสุ ‘‘อคิลาโน วิสิพฺพนาเปโกฺข’’ติอาทิ เอกนฺติ เอตานิ พาตฺติํเสว ปาจิตฺติยานิฯ
Dvattiṃseva ca khuddakāti vesāliyaṃ bhūtārocanaṃ, paramparabhojanaṃ, appaṭiggahaṇaṃ, acelakaṃ, ‘‘yā pana bhikkhunī bhikkhuṃ akkoseyyā’’ti pañca, rājagahe ujjhāpanakaṃ, bhikkhuniparipācitapiṇḍo, gaṇabhojanaṃ, vikālabhojanaṃ, ‘‘yo pana bhikkhu nimantito’’tiādi ca, ‘‘orenaḍḍhamāsaṃ nahāyeyyā’’ti, ūnavīsativassaṃ, ‘‘samaggena saṅghena cīvaraṃ datvā’’ti bhikkhūnaṃ aṭṭha, bhikkhunīnaṃ pana ‘‘naccaṃ vā gītaṃ vā’’tiādi ca, ‘‘yā pana bhikkhunī antovassa’’ntiādi ca, ‘‘yā pana bhikkhunī vassaṃvutthā’’tiādi cāti dvayaṃ, ‘‘yā pana bhikkhunī pārivāsikachandadānenā’’tiādi cāti cattāri, āḷaviyaṃ anupasampannena uttari dirattatirattaṃ, ‘‘pathaviṃ khaṇeyya vā’’tiādi, bhūtagāmapātabyatāya, ‘‘jānaṃ sappāṇakaṃ udaka’’nti cattāri, kosambiyaṃ aññavādake vihesake, yāvadvārakosā aggaḷaṭṭhapanāya, surāmerayapāne, anādariye, ‘‘yo pana bhikkhu bhikkhūhi sahadhammika’’ntiādi cāti pañca, kapilavatthumhi ‘‘bhikkhunupassayaṃ gantvā’’tiādi, ‘‘agilānena bhikkhunā cātumāsa’’ntiādi, ‘‘aṭṭhimayaṃ vā dantamayaṃ vā’’tiādi tīṇi bhikkhūnaṃ, bhikkhunīnaṃ pana ‘‘udakasuddhikaṃ panā’’tiādi, ‘‘ovādāya vā’’tiādīti dve, bhaggesu ‘‘agilāno visibbanāpekkho’’tiādi ekanti etāni bāttiṃseva pācittiyāni.
๘๐๒. เทฺว คารยฺหาติ ‘‘ภิกฺขุ ปเนว กุเลสู’’ติอาทิ, ‘‘ยานิ โข ปน ตานิ อารญฺญกานี’’ติอาทิ จาติ เทฺว ปาฎิเทสนียาฯ ตโย เสขาติ โกสมฺพิยํ น สุรุสุรุการกํ, ภเคฺคสุ น สามิเสน หเตฺถน ปานียถาลกํ, น สสิตฺถกํ ปตฺตโธวนนฺติ ตีณิ เสขิยานิฯ ฉปฺปญฺญาเสว สิกฺขาปทานิ ปิณฺฑิตานิ เวสาลิยาทีสุ ฉสุ นคเรสุ ปญฺญตฺตานิ ภวนฺตีติ โยชนาฯ
802.Dvegārayhāti ‘‘bhikkhu paneva kulesū’’tiādi, ‘‘yāni kho pana tāni āraññakānī’’tiādi cāti dve pāṭidesanīyā. Tayo sekhāti kosambiyaṃ na surusurukārakaṃ, bhaggesu na sāmisena hatthena pānīyathālakaṃ, na sasitthakaṃ pattadhovananti tīṇi sekhiyāni. Chappaññāseva sikkhāpadāni piṇḍitāni vesāliyādīsu chasu nagaresu paññattāni bhavantīti yojanā.
๘๐๓. สตฺตสุ นคเรสุ ปญฺญตฺตานิ เอตานิ สพฺพาเนว สิกฺขาปทานิ ปน อฑฺฒุฑฺฒานิ สตาเนว ภวนฺติฯ สาวตฺถิยํ ปญฺญเตฺตหิ จตุนวุตาธิกทฺวิสตสิกฺขาปเทหิ สทฺธิํ ฉสุ นคเรสุ ปญฺญตฺตานิ ฉปญฺญาส สิกฺขาปทานิ ปญฺญาสาธิกานิ ตีณิ สตานิ ภวนฺตีติ อโตฺถฯ อเฑฺฒน จตุตฺถํ เยสํ ตานิ อฑฺฒุฑฺฒานิฯ
803. Sattasu nagaresu paññattāni etāni sabbāneva sikkhāpadāni pana aḍḍhuḍḍhāni satāneva bhavanti. Sāvatthiyaṃ paññattehi catunavutādhikadvisatasikkhāpadehi saddhiṃ chasu nagaresu paññattāni chapaññāsa sikkhāpadāni paññāsādhikāni tīṇi satāni bhavantīti attho. Aḍḍhena catutthaṃ yesaṃ tāni aḍḍhuḍḍhāni.
๘๐๔-๑๐. เอวํ นิทานวเสน นครํ ทเสฺสตฺวา อิทานิ นิทานมญฺญมเสเสตฺวา อุภโตวิภงฺคาคตานํ สเพฺพสํ สิกฺขาปทานํ เกวลํ ปิณฺฑวเสน คณนํ ทเสฺสตุมาห ‘‘สิกฺขาปทานิ ภิกฺขูน’’นฺติอาทิฯ
804-10. Evaṃ nidānavasena nagaraṃ dassetvā idāni nidānamaññamasesetvā ubhatovibhaṅgāgatānaṃ sabbesaṃ sikkhāpadānaṃ kevalaṃ piṇḍavasena gaṇanaṃ dassetumāha ‘‘sikkhāpadāni bhikkhūna’’ntiādi.
๘๑๑. เอวํ สพฺพสิกฺขาปทานํ นิทานญฺจ คณนญฺจ ทเสฺสตฺวา อิทานิ อสาธารณานิ ทเสฺสตุมาห ‘‘ฉจตฺตาลีสา’’ติอาทิฯ ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีหิ อสาธารณภาวํ มเหสินา คมิตานิ สิกฺขาปทานิ ฉจตฺตาลีเสว โหนฺตีติ โยชนาฯ อิมินา อุเทฺทสมาหฯ
811. Evaṃ sabbasikkhāpadānaṃ nidānañca gaṇanañca dassetvā idāni asādhāraṇāni dassetumāha ‘‘chacattālīsā’’tiādi. Bhikkhūnaṃ bhikkhunīhi asādhāraṇabhāvaṃ mahesinā gamitāni sikkhāpadāni chacattālīseva hontīti yojanā. Iminā uddesamāha.
๘๑๔. ‘‘ฉ จ สงฺฆาทิเสสา’’ติอาทีหิ ทฺวีหิ คาถาหิ นิเทฺทสํ ทเสฺสตฺวา ‘‘วิสฺสฎฺฐี’’ติอาทินา ปฎินิเทฺทสมาหฯ
814. ‘‘Cha ca saṅghādisesā’’tiādīhi dvīhi gāthāhi niddesaṃ dassetvā ‘‘vissaṭṭhī’’tiādinā paṭiniddesamāha.
๘๑๕. ‘‘นิสฺสคฺคิเย อาทิวคฺคสฺมิ’’นฺติ ปทเจฺฉโทฯ โธวนนฺติ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา จีวรโธวนํฯ ปฎิคฺคโหติ ตสฺสาเยว หตฺถโต จีวรปฎิคฺคหณํฯ
815. ‘‘Nissaggiye ādivaggasmi’’nti padacchedo. Dhovananti aññātikāya bhikkhuniyā cīvaradhovanaṃ. Paṭiggahoti tassāyeva hatthato cīvarapaṭiggahaṇaṃ.
๘๑๖. อารญฺญนฺติ เอกูนติํสติมํ สิกฺขาปทํฯ
816.Āraññanti ekūnatiṃsatimaṃ sikkhāpadaṃ.
๘๑๗. ภิกฺขูนํ, ภิกฺขุนีนญฺจ วุตฺตานิ สพฺพานิ ปาจิตฺติยานิ คณนาวสา อฎฺฐาสีติสตํ ภวนฺตีติ โยชนาฯ อฎฺฐาสีติสตนฺติ ภิกฺขุนิปาติโมกฺขาคตํ ฉสฎฺฐิสตปาจิตฺติยํ วกฺขมาเนหิ ภิกฺขุนิยเตหิ พาวีสติปาจิตฺติเยหิ สทฺธิํ อฎฺฐาสีติสตํ โหติฯ ตโตติ อฎฺฐาสีตาธิกสตปาจิตฺติยโต นิทฺธาริตานิ เอตานิ ทฺวาวีสติ ขุทฺทกานิ ภิกฺขูนํ ปาติโมกฺขเก ภวนฺตีติ โยชนาฯ
817. Bhikkhūnaṃ, bhikkhunīnañca vuttāni sabbāni pācittiyāni gaṇanāvasā aṭṭhāsītisataṃ bhavantīti yojanā. Aṭṭhāsītisatanti bhikkhunipātimokkhāgataṃ chasaṭṭhisatapācittiyaṃ vakkhamānehi bhikkhuniyatehi bāvīsatipācittiyehi saddhiṃ aṭṭhāsītisataṃ hoti. Tatoti aṭṭhāsītādhikasatapācittiyato niddhāritāni etāni dvāvīsati khuddakāni bhikkhūnaṃ pātimokkhake bhavantīti yojanā.
๘๑๘. ภิกฺขุนิวโคฺคติ ภิกฺขุนีนํ โอวาทวโคฺคฯ ปรมฺปรโภชเน ปญฺญตฺตํ สิกฺขาปทํ ปรมฺปรโภชนํ, ปรมฺปรโภชเนน สห วตฺตตีติ สปรมฺปรโภชโนฯ
818.Bhikkhunivaggoti bhikkhunīnaṃ ovādavaggo. Paramparabhojane paññattaṃ sikkhāpadaṃ paramparabhojanaṃ, paramparabhojanena saha vattatīti saparamparabhojano.
๘๒๒. ‘‘เอกโต ปน ปญฺญตฺตา’’ติอาทิ นิคมนํฯ ภิกฺขุนีหิ อสาธารณตํ คตา เอกโตว ปญฺญตฺตา อิเม อิมานิ สิกฺขาปทานิ ปิณฺฑิตานิ ฉจตฺตาลีส โหนฺตีติ โยชนาฯ
822.‘‘Ekato pana paññattā’’tiādi nigamanaṃ. Bhikkhunīhi asādhāraṇataṃ gatā ekatova paññattā ime imāni sikkhāpadāni piṇḍitāni chacattālīsa hontīti yojanā.
๘๒๓. มเหสินา ภิกฺขูหิ อสาธารณภาวํ คมิตานิ ภิกฺขุนีนํ สิกฺขาปทานิ ปริปิณฺฑิตานิ สตํ, ติํส จ ภวนฺตีติ โยชนาฯ
823. Mahesinā bhikkhūhi asādhāraṇabhāvaṃ gamitāni bhikkhunīnaṃ sikkhāpadāni paripiṇḍitāni sataṃ, tiṃsa ca bhavantīti yojanā.
๘๒๔. เอวํ อุทฺทิฎฺฐานํ นิเทฺทสมาห ‘‘ปาราชิกานี’’ติอาทินาฯ ปาราชิกานิ จตฺตารีติ อุพฺภชาณุมณฺฑลิกวชฺชปฎิจฺฉาทิกอุกฺขิตฺตานุวตฺติกอฎฺฐวตฺถุกสงฺขาตานิ จตฺตาริ ปาราชิกานิฯ
824. Evaṃ uddiṭṭhānaṃ niddesamāha ‘‘pārājikānī’’tiādinā. Pārājikāni cattārīti ubbhajāṇumaṇḍalikavajjapaṭicchādikaukkhittānuvattikaaṭṭhavatthukasaṅkhātāni cattāri pārājikāni.
๘๒๖. ทฺวีหิ คาถาหิ นิทฺทิฎฺฐานํ ปฎินิเทฺทโส ‘‘ภิกฺขุนีนํ ตุ สงฺฆาทิเสเสหี’’ติอาทิฯ จตุนฺนํ ปาราชิกานํ อุเทฺทสวเสเนว ปากฎตฺตา ปฎินิเทฺทเส อคฺคหณํฯ อาทิโต ฉาติ อุสฺสยวาทิกาทโย ฉ สงฺฆาทิเสสาฯ ‘‘อาทิโต’’ติ อิทํ ‘‘ยาวตติยกา’’ติ อิมินาปิ โยเชตพฺพํ, อฎฺฐสุ ยาวตติยเกสุ ปุริมานิ จตฺตาริ สิกฺขาปทานีติ วุตฺตํ โหติฯ
826. Dvīhi gāthāhi niddiṭṭhānaṃ paṭiniddeso ‘‘bhikkhunīnaṃ tu saṅghādisesehī’’tiādi. Catunnaṃ pārājikānaṃ uddesavaseneva pākaṭattā paṭiniddese aggahaṇaṃ. Ādito chāti ussayavādikādayo cha saṅghādisesā. ‘‘Ādito’’ti idaṃ ‘‘yāvatatiyakā’’ti imināpi yojetabbaṃ, aṭṭhasu yāvatatiyakesu purimāni cattāri sikkhāpadānīti vuttaṃ hoti.
๘๒๗. สตฺตญฺญทตฺถิกาทีนีติ อาทิ-สเทฺทน อญฺญทตฺถิกสิกฺขาปทโต ปจฺฉิมานิ จตฺตาริ, ปุริมานิ ‘‘อญฺญํ วิญฺญาเปยฺย, อญฺญํ เจตาเปยฺยา’’ติ เทฺว จ คหิตานิฯ ปโตฺต เจวาติ ปฐมํ ปตฺตสนฺนิจยสิกฺขาปทมาหฯ ทุติยวเคฺค ปุริมสิกฺขาปททฺวยํ ‘‘ครุํ ลหุ’’นฺติ อิมินา คหิตํฯ
827.Sattaññadatthikādīnīti ādi-saddena aññadatthikasikkhāpadato pacchimāni cattāri, purimāni ‘‘aññaṃ viññāpeyya, aññaṃ cetāpeyyā’’ti dve ca gahitāni. Patto cevāti paṭhamaṃ pattasannicayasikkhāpadamāha. Dutiyavagge purimasikkhāpadadvayaṃ ‘‘garuṃ lahu’’nti iminā gahitaṃ.
๘๒๘. อิธ ภิกฺขุนิปาติโมเกฺข เอตานิ ปน ทฺวาทเสว นิสฺสคฺคิยานิ สตฺถารา ภิกฺขุนีนํ วเสน เอกโต ปญฺญตฺตานีติ โยชนาฯ
828.Idha bhikkhunipātimokkhe etāni pana dvādaseva nissaggiyāni satthārā bhikkhunīnaṃ vasena ekato paññattānīti yojanā.
๘๒๙-๓๐. ‘‘สเพฺพว คณนาวสา’’ติอาทิ นิคมนํฯ ภิกฺขูหิ อสาธารณตํ คตา ภิกฺขุนีนํ เอกโต ปญฺญตฺตา สตํ, ติํส ภวนฺตีติ โยชนาฯ
829-30.‘‘Sabbeva gaṇanāvasā’’tiādi nigamanaṃ. Bhikkhūhi asādhāraṇataṃ gatā bhikkhunīnaṃ ekato paññattā sataṃ, tiṃsa bhavantīti yojanā.
๘๓๑-๓. ‘‘อสาธารณา อุภินฺน’’นฺติ ปทเจฺฉโทฯ อุภินฺนํ อสาธารณสิกฺขาปทานิ สตญฺจ สตฺตติ จ ฉ จ ภวนฺติฯ เอวมุทฺทิฎฺฐานํ นิเทฺทโส ‘‘ปาราชิกานิ จตฺตารี’’ติอาทิฯ ภิกฺขูหิ อสาธารณานิ ภิกฺขุนีนํ จตฺตาริ ปาราชิกานิฯ ทสจฺฉ จาติ ภิกฺขูหิ อสาธารณานิ ภิกฺขุนีนํ สงฺฆาทิเสสา ทส, ภิกฺขุนีหิ อสาธารณานิ ภิกฺขูนํ วิสฺสฎฺฐิอาทิกา สงฺฆาทิเสสา ฉ จาติ สงฺฆาทิเสสา โสฬสฯ
831-3. ‘‘Asādhāraṇā ubhinna’’nti padacchedo. Ubhinnaṃ asādhāraṇasikkhāpadāni satañca sattati ca cha ca bhavanti. Evamuddiṭṭhānaṃ niddeso ‘‘pārājikāni cattārī’’tiādi. Bhikkhūhi asādhāraṇāni bhikkhunīnaṃ cattāri pārājikāni. Dasacchacāti bhikkhūhi asādhāraṇāni bhikkhunīnaṃ saṅghādisesā dasa, bhikkhunīhi asādhāraṇāni bhikkhūnaṃ vissaṭṭhiādikā saṅghādisesā cha cāti saṅghādisesā soḷasa.
อนิยตา ทุเว เจวาติ ภิกฺขุนีหิ อสาธารณานิ ภิกฺขูนํ อนิยตา เทฺว จฯ นิสฺสคฺคา จตุวีสตีติ ภิกฺขุนีหิ อสาธารณานิ ภิกฺขูนํ ทฺวาทส, ภิกฺขูหิ อสาธารณานิ ภิกฺขุนีนํ ทฺวาทสาติ เอวํ นิสฺสคฺคิยา จตุวีสติ จฯ สตํ อฎฺฐารส ขุทฺทกาติ ภิกฺขุนีหิ อสาธารณานิ ภิกฺขูนํ พาวีสติ, ภิกฺขูหิ อสาธารณานิ ภิกฺขุนีนํ ฉนฺนวุตีติ อฎฺฐารสาธิกสตํ ขุทฺทกานิ จฯ เอตฺถาติ อิมสฺมิํ อสาธารณสงฺคเหฯ
Aniyatā duve cevāti bhikkhunīhi asādhāraṇāni bhikkhūnaṃ aniyatā dve ca. Nissaggā catuvīsatīti bhikkhunīhi asādhāraṇāni bhikkhūnaṃ dvādasa, bhikkhūhi asādhāraṇāni bhikkhunīnaṃ dvādasāti evaṃ nissaggiyā catuvīsati ca. Sataṃ aṭṭhārasa khuddakāti bhikkhunīhi asādhāraṇāni bhikkhūnaṃ bāvīsati, bhikkhūhi asādhāraṇāni bhikkhunīnaṃ channavutīti aṭṭhārasādhikasataṃ khuddakāni ca. Etthāti imasmiṃ asādhāraṇasaṅgahe.
ทฺวาทเสว จ คารยฺหาติ ภิกฺขุนีหิ อสาธารณานิ ภิกฺขูนํ จตฺตาริ, ภิกฺขูหิ อสาธารณานิ ภิกฺขุนีนํ อฎฺฐาติ เอเต ปาฎิเทสนียา จาติ อิเม ฉสตฺตติอธิกานิ สตสิกฺขาปทานิ อุภินฺนมฺปิ อสาธารณานีติ โยชนาฯ
Dvādaseva ca gārayhāti bhikkhunīhi asādhāraṇāni bhikkhūnaṃ cattāri, bhikkhūhi asādhāraṇāni bhikkhunīnaṃ aṭṭhāti ete pāṭidesanīyā cāti ime chasattatiadhikāni satasikkhāpadāni ubhinnampi asādhāraṇānīti yojanā.
๘๓๔. อุภินฺนมฺปิ สาธารณานิ สตฺถุนา ปญฺญตฺตานิ สิกฺขาปทานิ สตญฺจ สตฺตติ จ จตฺตาริ จ ภวนฺตีติ ปกาสิตาติ โยชนาฯ
834. Ubhinnampi sādhāraṇāni satthunā paññattāni sikkhāpadāni satañca sattati ca cattāri ca bhavantīti pakāsitāti yojanā.
๘๓๕-๖. ปาราชิกานิ จตฺตารีติ เมถุนอทินฺนาทานมนุสฺสวิคฺคหอุตฺตริมนุสฺสธมฺมปาราชิกานิ จตฺตาริ จฯ สตฺต สงฺฆาทิเสสกาติ สญฺจริตฺตอมูลกอญฺญภาคิยา, จตฺตาโร ยาวตติยกา จาติ สงฺฆาทิเสสา สตฺต จฯ อฎฺฐารส จ นิสฺสคฺคาติ นิสฺสคฺคิเยสุ ปฐเม จีวรวเคฺค โธวนปฎิคฺคหณสิกฺขาปททฺวยวชฺชิตานิ อฎฺฐ, เอฬกโลมวเคฺค อฎฺฐมนวมทสมานีติ ตโย, ปตฺตวเคฺค ปฐมปตฺตวสฺสิกสาฎิกอารญฺญกสิกฺขาปทตฺตยสฺส วชฺชิตานิ สตฺต จาติ อิมานิ อฎฺฐารส นิสฺสคฺคิยสิกฺขาปทานิ จฯ สมสตฺตติ ขุทฺทกาติ –
835-6.Pārājikāni cattārīti methunaadinnādānamanussaviggahauttarimanussadhammapārājikāni cattāri ca. Satta saṅghādisesakāti sañcarittaamūlakaaññabhāgiyā, cattāro yāvatatiyakā cāti saṅghādisesā satta ca. Aṭṭhārasa ca nissaggāti nissaggiyesu paṭhame cīvaravagge dhovanapaṭiggahaṇasikkhāpadadvayavajjitāni aṭṭha, eḷakalomavagge aṭṭhamanavamadasamānīti tayo, pattavagge paṭhamapattavassikasāṭikaāraññakasikkhāpadattayassa vajjitāni satta cāti imāni aṭṭhārasa nissaggiyasikkhāpadāni ca. Samasattati khuddakāti –
‘‘สโพฺพ ภิกฺขุนิวโคฺคปิ…เป.… ทฺวาวีสติ ภวนฺติ หี’’ติฯ (อุ. วิ. ๘๑๘-๘๒๑) –
‘‘Sabbo bhikkhunivaggopi…pe… dvāvīsati bhavanti hī’’ti. (u. vi. 818-821) –
วุตฺตา ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีหิ อสาธารณาติ อิเมหิ พาวีสติปาจิตฺติเยหิ วชฺชิตานิ อวเสสานิ สตฺตติ ปาจิตฺติยานิ จ อุภยสาธารณวเสน ปญฺญตฺตานิฯ ปญฺจสตฺตติ เสขิยาปิ จาติ อุภินฺนํ ภิกฺขุภิกฺขุนีนํ สมสิกฺขตา สาธารณสิกฺขาปทานิ สพฺพโส สตํ, สตฺตติ, จตฺตาริ จ โหนฺตีติ โยชนาฯ
Vuttā bhikkhūnaṃ bhikkhunīhi asādhāraṇāti imehi bāvīsatipācittiyehi vajjitāni avasesāni sattati pācittiyāni ca ubhayasādhāraṇavasena paññattāni. Pañcasattati sekhiyāpi cāti ubhinnaṃ bhikkhubhikkhunīnaṃ samasikkhatā sādhāraṇasikkhāpadāni sabbaso sataṃ, sattati, cattāri ca hontīti yojanā.
อิติ อุตฺตเร ลีนตฺถปกาสนิยา
Iti uttare līnatthapakāsaniyā
สาธารณาสาธารณกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Sādhāraṇāsādhāraṇakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
