| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဥဒာန-အဋ္ဌကထာ • Udāna-aṭṭhakathā |
၉. သဓာယမာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ
9. Sadhāyamānasuttavaṇṇanā
၄၉. နဝမေ မာဏဝကာတိ တရုဏာ။ ပဌမေ ယောဗ္ဗနေ ဌိတာ ဗ္ရာဟ္မဏကုမာရကာ ဣဓာဓိပ္ပေတာ။
49. Navame māṇavakāti taruṇā. Paṭhame yobbane ṭhitā brāhmaṇakumārakā idhādhippetā.
သဓာယမာနရူပာတိ ဥပ္ပဏ္ဍနဇာတိကံ ဝစနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အညေသံ ဥပ္ပဏ္ဍေန္တာ သဓန္တိ, တဒတ္ထဝစနသီလာတိ အတ္ထော။ တသ္သာယံ ဝစနတ္ထော – သဓနံ သဓော, တံ အာစိက္ခန္တီတိ သဓယမာနာတိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဒီဃံ ကတ္ဝာ ‘‘သဓာယမာနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အထ ဝာ ဝိသေသတော သသေဓေ ဝိယ အတ္တာနံ အာဝဒန္တီတိ သဓာယမာနာ။ တေ ဧဝံ သဘာဝတာယ ‘‘သဓာယမာနရူပာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သဒ္ဒာယမာနရူပာ’’တိပိ ပာဌော, ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒံ ကရောန္တာတိ အတ္ထော။ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အတိက္ကမန္တီတိ ဘဂဝတော သဝနဝိသယေ တံ တံ မုခာရုဠ္ဟံ ဝဒန္တာ အတိယန္တိ။
Sadhāyamānarūpāti uppaṇḍanajātikaṃ vacanaṃ sandhāya vuttaṃ. Aññesaṃ uppaṇḍentā sadhanti, tadatthavacanasīlāti attho. Tassāyaṃ vacanattho – sadhanaṃ sadho, taṃ ācikkhantīti sadhayamānāti vattabbe dīghaṃ katvā ‘‘sadhāyamānā’’ti vuttaṃ. Atha vā visesato sasedhe viya attānaṃ āvadantīti sadhāyamānā. Te evaṃ sabhāvatāya ‘‘sadhāyamānarūpā’’ti vuttaṃ. ‘‘Saddāyamānarūpā’’tipi pāṭho, uccāsaddamahāsaddaṃ karontāti attho. Bhagavato avidūre atikkamantīti bhagavato savanavisaye taṃ taṃ mukhāruḷhaṃ vadantā atiyanti.
ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတ္ဝာတိ ဧတံ တေသံ ဝာစာယ အသညတဘာဝံ ဇာနိတ္ဝာ တဒတ္ထဒီပကံ ဓမ္မသံဝေဂဝသေန ဣမံ ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ။
Etamatthaṃviditvāti etaṃ tesaṃ vācāya asaññatabhāvaṃ jānitvā tadatthadīpakaṃ dhammasaṃvegavasena imaṃ udānaṃ udānesi.
တတ္ထ ပရိမုဋ္ဌာတိ ဒန္ဓာ မုဋ္ဌသ္သတိနော။ ပဏ္ဍိတာဘာသာတိ ပဏ္ဍိတပတိရူပကာ ‘‘ကေ အညေ ဇာနန္တိ, မယမေဝေတ္ထ ဇာနာမာ’’တိ တသ္မိံ တသ္မိံ အတ္ထေ အတ္တာနမေဝ ဇာနန္တံ ကတ္ဝာ သမုဒာစရဏတော။ ဝာစာဂောစရဘာဏိနောတိ ယေသံ ဝာစာ ဧဝ ဂောစရော ဝိသယော, တေ ဝာစာဂောစရဘာဏိနော, ဝာစာဝတ္ထုမတ္တသ္သေဝ ဘာဏိနော အတ္ထသ္သ အပရိညာတတ္တာ။ အထ ဝာ ဝာစာယ အဂောစရံ အရိယာနံ ကထာယ အဝိသယံ မုသာဝာဒံ ဘဏန္တီတိ ဝာစာဂောစရဘာဏိနော။ အထ ဝာ ‘‘ဂောစရဘာဏိနော’’တိ ဧတ္ထ အာကာရသ္သ ရသ္သဘာဝော ကတော။ ဝာစာဂောစရာ, န သတိပဋ္ဌာနာဒိဂောစရာ ဘာဏိနောဝ။ ကထံ ဘာဏိနော? ယာဝိစ္ဆန္တိ မုခာယာမံ အတ္တနော ယာဝ မုခာယာမံ ယာဝ မုခပ္ပသာရဏံ ဣစ္ဆန္တိ, တာဝ ပသာရေတ္ဝာ ဘာဏိနော, ပရေသု ဂာရဝေန, အတ္တနော အဝိသယတာယ စ မုခသင္ကောစံ န ကရောန္တီတိ အတ္ထော။ အထ ဝာ ဝာစာဂောစရာ ဧဝ ဟုတ္ဝာ ဘာဏိနော, သယံ အဇာနိတ္ဝာ ပရပတ္တိကာ ဧဝ ဟုတ္ဝာ ဝတ္တာရောတိ အတ္ထော။ တတော ဧဝ ယာဝိစ္ဆန္တိ မုခာယာမံ ယေန ဝစနေန သာဝေတဗ္ဗာ, တံ အစိန္တေတ္ဝာ ယာဝဒေဝ အတ္တနော မုခပ္ပသာရဏမတ္တံ ဣစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။ ယေန နီတာ န တံ ဝိဒူတိ ယေန မုဋ္ဌသ္သစ္စာဒိနာ နိလ္လဇ္ဇဘာဝံ ပဏ္ဍိတမာနီဘာဝဉ္စ နီတာ ‘‘မယမေဝံ ဘဏာမာ’’တိ, တံ တထာ အတ္တနော ဘဏန္တသ္သ ကာရဏံ န ဝိဒူ, အဝိဒ္ဒသုနော အသူရာ န ဇာနန္တီတိ အတ္ထော။
Tattha parimuṭṭhāti dandhā muṭṭhassatino. Paṇḍitābhāsāti paṇḍitapatirūpakā ‘‘ke aññe jānanti, mayamevettha jānāmā’’ti tasmiṃ tasmiṃ atthe attānameva jānantaṃ katvā samudācaraṇato. Vācāgocarabhāṇinoti yesaṃ vācā eva gocaro visayo, te vācāgocarabhāṇino, vācāvatthumattasseva bhāṇino atthassa apariññātattā. Atha vā vācāya agocaraṃ ariyānaṃ kathāya avisayaṃ musāvādaṃ bhaṇantīti vācāgocarabhāṇino. Atha vā ‘‘gocarabhāṇino’’ti ettha ākārassa rassabhāvo kato. Vācāgocarā, na satipaṭṭhānādigocarā bhāṇinova. Kathaṃ bhāṇino? Yāvicchanti mukhāyāmaṃ attano yāva mukhāyāmaṃ yāva mukhappasāraṇaṃ icchanti, tāva pasāretvā bhāṇino, paresu gāravena, attano avisayatāya ca mukhasaṅkocaṃ na karontīti attho. Atha vā vācāgocarā eva hutvā bhāṇino, sayaṃ ajānitvā parapattikā eva hutvā vattāroti attho. Tato eva yāvicchanti mukhāyāmaṃ yena vacanena sāvetabbā, taṃ acintetvā yāvadeva attano mukhappasāraṇamattaṃ icchantīti attho. Yena nītā na taṃ vidūti yena muṭṭhassaccādinā nillajjabhāvaṃ paṇḍitamānībhāvañca nītā ‘‘mayamevaṃ bhaṇāmā’’ti, taṃ tathā attano bhaṇantassa kāraṇaṃ na vidū, aviddasuno asūrā na jānantīti attho.
နဝမသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Navamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဥဒာနပာဠိ • Udānapāḷi / ၉. သဓာယမာနသုတ္တံ • 9. Sadhāyamānasuttaṃ
