Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౪౯౪] ౧౧. సాధినజాతకవణ్ణనా

    [494] 11. Sādhinajātakavaṇṇanā

    అబ్భుతో వత లోకస్మిన్తి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో ఉపోసథికే ఉపాసకే ఆరబ్భ కథేసి. తదా హి సత్థా ‘‘ఉపాసకా పోరాణకపణ్డితా అత్తనో ఉపోసథకమ్మం నిస్సాయ మనుస్ససరీరేనేవ దేవలోకం గన్త్వా చిరం వసింసూ’’తి వత్వా తేహి యాచితో అతీతం ఆహరి.

    Abbhutovata lokasminti idaṃ satthā jetavane viharanto uposathike upāsake ārabbha kathesi. Tadā hi satthā ‘‘upāsakā porāṇakapaṇḍitā attano uposathakammaṃ nissāya manussasarīreneva devalokaṃ gantvā ciraṃ vasiṃsū’’ti vatvā tehi yācito atītaṃ āhari.

    అతీతే మిథిలాయం సాధినో నామ రాజా ధమ్మేన రజ్జం కారేసి. సో చతూసు నగరద్వారేసు నగరమజ్ఝే నివేసనద్వారే చాతి ఛ దానసాలాయో కారేత్వా సకలజమ్బుదీపం ఉన్నఙ్గలం కత్వా మహాదానం పవత్తేసి, దేవసికం ఛ సతసహస్సాని వయకరణం గచ్ఛన్తి, పఞ్చ సీలాని రక్ఖతి, ఉపోసథం ఉపవసతి. రట్ఠవాసినోపి తస్స ఓవాదే ఠత్వా దానాదీని పుఞ్ఞాని కత్వా మతమతా దేవనగరేయేవ నిబ్బత్తింసు. సుధమ్మదేవసభం పూరేత్వా నిసిన్నా దేవా రఞ్ఞో సీలాదిగుణమేవ వణ్ణయన్తి. తం సుత్వా సేసదేవాపి రాజానం దట్ఠుకామా అహేసుం. సక్కో దేవరాజా తేసం మనం విదిత్వా ఆహ – ‘‘సాధినరాజానం దట్ఠుకామత్థా’’తి. ‘‘ఆమ దేవా’’తి. సో మాతలిం ఆణాపేసి ‘‘గచ్ఛ త్వం వేజయన్తరథం యోజేత్వా సాధినరాజానం ఆనేహీ’’తి. సో ‘‘సాధూ’’తి సమ్పటిచ్ఛిత్వా రథం యోజేత్వా విదేహరట్ఠం అగమాసి, తదా పుణ్ణమదివసో హోతి. మాతలి మనుస్సానం సాయమాసం భుఞ్జిత్వా ఘరద్వారేసు సుఖకథాయ నిసిన్నకాలే చన్దమణ్డలేన సద్ధిం రథం పేసేసి. మనుస్సా ‘‘ద్వే చన్దా ఉట్ఠితా’’తి వదన్తా పున చన్దమణ్డలం ఓహాయ రథం ఆగచ్ఛన్తం దిస్వా ‘‘నాయం చన్దో, రథో ఏసో, దేవపుత్తో పఞ్ఞాయతి, కస్సేస ఏతం మనోమయసిన్ధవయుత్తం దిబ్బరథం ఆనేతి, న అఞ్ఞస్స, అమ్హాకం రఞ్ఞో భవిస్సతి, రాజా హి నో ధమ్మికో ధమ్మరాజా’’తి సోమనస్సజాతా హుత్వా అఞ్జలిం పగ్గయ్హ ఠితా పఠమం గాథమాహంసు –

    Atīte mithilāyaṃ sādhino nāma rājā dhammena rajjaṃ kāresi. So catūsu nagaradvāresu nagaramajjhe nivesanadvāre cāti cha dānasālāyo kāretvā sakalajambudīpaṃ unnaṅgalaṃ katvā mahādānaṃ pavattesi, devasikaṃ cha satasahassāni vayakaraṇaṃ gacchanti, pañca sīlāni rakkhati, uposathaṃ upavasati. Raṭṭhavāsinopi tassa ovāde ṭhatvā dānādīni puññāni katvā matamatā devanagareyeva nibbattiṃsu. Sudhammadevasabhaṃ pūretvā nisinnā devā rañño sīlādiguṇameva vaṇṇayanti. Taṃ sutvā sesadevāpi rājānaṃ daṭṭhukāmā ahesuṃ. Sakko devarājā tesaṃ manaṃ viditvā āha – ‘‘sādhinarājānaṃ daṭṭhukāmatthā’’ti. ‘‘Āma devā’’ti. So mātaliṃ āṇāpesi ‘‘gaccha tvaṃ vejayantarathaṃ yojetvā sādhinarājānaṃ ānehī’’ti. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā rathaṃ yojetvā videharaṭṭhaṃ agamāsi, tadā puṇṇamadivaso hoti. Mātali manussānaṃ sāyamāsaṃ bhuñjitvā gharadvāresu sukhakathāya nisinnakāle candamaṇḍalena saddhiṃ rathaṃ pesesi. Manussā ‘‘dve candā uṭṭhitā’’ti vadantā puna candamaṇḍalaṃ ohāya rathaṃ āgacchantaṃ disvā ‘‘nāyaṃ cando, ratho eso, devaputto paññāyati, kassesa etaṃ manomayasindhavayuttaṃ dibbarathaṃ āneti, na aññassa, amhākaṃ rañño bhavissati, rājā hi no dhammiko dhammarājā’’ti somanassajātā hutvā añjaliṃ paggayha ṭhitā paṭhamaṃ gāthamāhaṃsu –

    ౨౦౨.

    202.

    ‘‘అబ్భుతో వత లోకస్మిం, ఉప్పజ్జి లోమహంసనో;

    ‘‘Abbhuto vata lokasmiṃ, uppajji lomahaṃsano;

    దిబ్బో రథో పాతురహు, వేదేహస్స యసస్సినో’’తి.

    Dibbo ratho pāturahu, vedehassa yasassino’’ti.

    తస్సత్థో – అబ్భుతో వతేస అమ్హాకం రాజా, లోకస్మిం లోమహంసనో ఉప్పజ్జి, యస్స దిబ్బో రథో పాతురహోసి వేదేహస్స యసస్సినోతి.

    Tassattho – abbhuto vatesa amhākaṃ rājā, lokasmiṃ lomahaṃsano uppajji, yassa dibbo ratho pāturahosi vedehassa yasassinoti.

    మాతలిపిఏ తం రథం ఆనేత్వా మనుస్సేసు గన్ధమాలాదీహి పూజేన్తేసు తిక్ఖత్తుం నగరం పదక్ఖిణం కత్వా రఞ్ఞో నివేసనద్వారం గన్త్వా రథం నివత్తేత్వా పచ్ఛాభాగేన సీహపఞ్జరఉమ్మారే ఠపేత్వా ఆరోహణసజ్జం కత్వా అట్ఠాసి. తం దివసం రాజాపి దానసాలాయో ఓలోకేత్వా ‘‘ఇమినా నియామేన దానం దేథా’’తి ఆణాపేత్వా ఉపోసథం సమాదియిత్వా దివసం వీతినామేత్వా అమచ్చగణపరివుతో అలఙ్కతమహాతలే పాచీనసీహపఞ్జరాభిముఖో ధమ్మయుత్తం కథేన్తో నిసిన్నో హోతి. అథ నం మాతలి రథాభిరుహనత్థం నిమన్తేత్వా ఆదాయ అగమాసి. తమత్థం పకాసేన్తో సత్థా ఇమా గాథా అభాసి –

    Mātalipie taṃ rathaṃ ānetvā manussesu gandhamālādīhi pūjentesu tikkhattuṃ nagaraṃ padakkhiṇaṃ katvā rañño nivesanadvāraṃ gantvā rathaṃ nivattetvā pacchābhāgena sīhapañjaraummāre ṭhapetvā ārohaṇasajjaṃ katvā aṭṭhāsi. Taṃ divasaṃ rājāpi dānasālāyo oloketvā ‘‘iminā niyāmena dānaṃ dethā’’ti āṇāpetvā uposathaṃ samādiyitvā divasaṃ vītināmetvā amaccagaṇaparivuto alaṅkatamahātale pācīnasīhapañjarābhimukho dhammayuttaṃ kathento nisinno hoti. Atha naṃ mātali rathābhiruhanatthaṃ nimantetvā ādāya agamāsi. Tamatthaṃ pakāsento satthā imā gāthā abhāsi –

    ౨౦౩.

    203.

    ‘‘దేవపుత్తో మహిద్ధికో, మాతలి దేవసారథి;

    ‘‘Devaputto mahiddhiko, mātali devasārathi;

    నిమన్తయిత్థ రాజానం, వేదేహం మిథిలగ్గహం.

    Nimantayittha rājānaṃ, vedehaṃ mithilaggahaṃ.

    ౨౦౪.

    204.

    ‘‘ఏహిమం రథమారుయ్హ, రాజసేట్ఠ దిసమ్పతి;

    ‘‘Ehimaṃ rathamāruyha, rājaseṭṭha disampati;

    దేవా దస్సనకామా తే, తావతింసా సఇన్దకా;

    Devā dassanakāmā te, tāvatiṃsā saindakā;

    సరమానా హి తే దేవా, సుధమ్మాయం సమచ్ఛరే.

    Saramānā hi te devā, sudhammāyaṃ samacchare.

    ౨౦౫.

    205.

    ‘‘తతో చ రాజా సాధినో, వేదేహో మిథిలగ్గహో;

    ‘‘Tato ca rājā sādhino, vedeho mithilaggaho;

    సహస్సయుత్తమారుయ్హ, అగా దేవాన సన్తికే;

    Sahassayuttamāruyha, agā devāna santike;

    తం దేవా పటినన్దింసు, దిస్వా రాజానమాగతం.

    Taṃ devā paṭinandiṃsu, disvā rājānamāgataṃ.

    ౨౦౬.

    206.

    ‘‘స్వాగతం తే మహారాజ, అథో తే అదురాగతం;

    ‘‘Svāgataṃ te mahārāja, atho te adurāgataṃ;

    నిసీద దాని రాజీసి, దేవరాజస్స సన్తికే.

    Nisīda dāni rājīsi, devarājassa santike.

    ౨౦౭.

    207.

    ‘‘సక్కోపి పటినన్దిత్థ, వేదేహం మిథిలగ్గహం;

    ‘‘Sakkopi paṭinandittha, vedehaṃ mithilaggahaṃ;

    నిమన్తయిత్థ కామేహి, ఆసనేన చ వాసవో.

    Nimantayittha kāmehi, āsanena ca vāsavo.

    ౨౦౮.

    208.

    ‘‘సాధు ఖోసి అనుప్పత్తో, ఆవాసం వసవత్తినం;

    ‘‘Sādhu khosi anuppatto, āvāsaṃ vasavattinaṃ;

    వస దేవేసు రాజీసి, సబ్బకామసమిద్ధిసు;

    Vasa devesu rājīsi, sabbakāmasamiddhisu;

    తావతింసేసు దేవేసు, భుఞ్జ కామే అమానుసే’’తి.

    Tāvatiṃsesu devesu, bhuñja kāme amānuse’’ti.

    తత్థ సమచ్ఛరేతి అచ్ఛన్తి. అగా దేవాన సన్తికేతి దేవానం సన్తికం అగమాసి. తస్మిఞ్హి రథం అభిరుహిత్వా ఠితే రథో ఆకాసం పక్ఖన్ది, సో మహాజనస్స ఓలోకేన్తస్సేవ అన్తరధాయి. మాతలి రాజానం దేవలోకం నేసి . తం దిస్వా దేవతా చ సక్కో చ హట్ఠతుట్ఠా పచ్చుగ్గమనం కత్వా పటిసన్థారం కరింసు. తమత్థం దస్సేతుం ‘‘తం దేవా’’తిఆది వుత్తం. తత్థ పటినన్దింసూతి పునప్పునం నన్దింసు. ఆసనేన చాతి రాజానం ఆలిఙ్గిత్వా ‘‘ఇధ నిసీదా’’తి అత్తనో పణ్డుకమ్బలసిలాసనేన చ కామేహి చ నిమన్తేసి, ఉపడ్ఢరజ్జం దత్వా ఏకాసనే నిసీదాపేసీతి అత్థో.

    Tattha samacchareti acchanti. Agā devāna santiketi devānaṃ santikaṃ agamāsi. Tasmiñhi rathaṃ abhiruhitvā ṭhite ratho ākāsaṃ pakkhandi, so mahājanassa olokentasseva antaradhāyi. Mātali rājānaṃ devalokaṃ nesi . Taṃ disvā devatā ca sakko ca haṭṭhatuṭṭhā paccuggamanaṃ katvā paṭisanthāraṃ kariṃsu. Tamatthaṃ dassetuṃ ‘‘taṃ devā’’tiādi vuttaṃ. Tattha paṭinandiṃsūti punappunaṃ nandiṃsu. Āsanena cāti rājānaṃ āliṅgitvā ‘‘idha nisīdā’’ti attano paṇḍukambalasilāsanena ca kāmehi ca nimantesi, upaḍḍharajjaṃ datvā ekāsane nisīdāpesīti attho.

    తత్థ సక్కేన దేవరఞ్ఞా దసయోజనసహస్సం దేవనగరం అడ్ఢతియా చ అచ్ఛరాకోటియో వేజయన్తపాసాదఞ్చ మజ్ఝే భిన్దిత్వా దిన్నం సమ్పత్తిం అనుభవన్తస్స మనుస్సగణనాయ సత్త వస్ససతాని అతిక్కన్తాని. తేనత్తభావేన దేవలోకే వసనకం పుఞ్ఞం ఖీణం, అనభిరతి ఉప్పన్నా, తస్మా సక్కేన సద్ధిం సల్లపన్తో గాథమాహ –

    Tattha sakkena devaraññā dasayojanasahassaṃ devanagaraṃ aḍḍhatiyā ca accharākoṭiyo vejayantapāsādañca majjhe bhinditvā dinnaṃ sampattiṃ anubhavantassa manussagaṇanāya satta vassasatāni atikkantāni. Tenattabhāvena devaloke vasanakaṃ puññaṃ khīṇaṃ, anabhirati uppannā, tasmā sakkena saddhiṃ sallapanto gāthamāha –

    ౨౦౯.

    209.

    ‘‘అహం పురే సగ్గగతో రమామి, నచ్చేహి గీతేహి చ వాదితేహి;

    ‘‘Ahaṃ pure saggagato ramāmi, naccehi gītehi ca vāditehi;

    సో దాని అజ్జ న రమామి సగ్గే, ఆయుం ను ఖీణో మరణం ను సన్తికే;

    So dāni ajja na ramāmi sagge, āyuṃ nu khīṇo maraṇaṃ nu santike;

    ఉదాహు మూళ్హోస్మి జనిన్దసేట్ఠా’’తి.

    Udāhu mūḷhosmi janindaseṭṭhā’’ti.

    తత్థ ఆయుం ను ఖీణోతి కిం ను మమ సరసేన జీవితిన్ద్రియం ఖీణం, ఉదాహు ఉపచ్ఛేదకకమ్మవసేన మరణం సన్తికే జాతన్తి పుచ్ఛతి. జనిన్దసేట్ఠాతి జనిన్దానం దేవానం సేట్ఠ.

    Tattha āyuṃ nu khīṇoti kiṃ nu mama sarasena jīvitindriyaṃ khīṇaṃ, udāhu upacchedakakammavasena maraṇaṃ santike jātanti pucchati. Janindaseṭṭhāti janindānaṃ devānaṃ seṭṭha.

    అథ నం సక్కో ఆహ –

    Atha naṃ sakko āha –

    ౨౧౦.

    210.

    ‘‘న తాయు ఖీణం మరణఞ్చ దూరే, న చాపి మూళ్హో నరవీరసేట్ఠ;

    ‘‘Na tāyu khīṇaṃ maraṇañca dūre, na cāpi mūḷho naravīraseṭṭha;

    తుయ్హఞ్చ పుఞ్ఞాని పరిత్తకాని, యేసం విపాకం ఇధ వేదయిత్థో.

    Tuyhañca puññāni parittakāni, yesaṃ vipākaṃ idha vedayittho.

    ౨౧౧.

    211.

    ‘‘వస దేవానుభావేన, రాజసేట్ఠ దిసమ్పతి;

    ‘‘Vasa devānubhāvena, rājaseṭṭha disampati;

    తావతింసేసు దేవేసు, భుఞ్జ కామే అమానుసే’’తి.

    Tāvatiṃsesu devesu, bhuñja kāme amānuse’’ti.

    తత్థ ‘‘పరిత్తకానీ’’తి ఇదం తేన అత్తభావేన దేవలోకే విపాకదాయకాని పుఞ్ఞాని సన్ధాయ వుత్తం, ఇతరాని పనస్స పుఞ్ఞాని పథవియం పంసు వియ అప్పమాణాని. వస దేవానుభావేనాతి అహం తే అత్తనో పుఞ్ఞాని మజ్ఝే భిన్దిత్వా దస్సామి, మమానుభావేన వసాతి తం సమస్సాసేన్తో ఆహ.

    Tattha ‘‘parittakānī’’ti idaṃ tena attabhāvena devaloke vipākadāyakāni puññāni sandhāya vuttaṃ, itarāni panassa puññāni pathaviyaṃ paṃsu viya appamāṇāni. Vasa devānubhāvenāti ahaṃ te attano puññāni majjhe bhinditvā dassāmi, mamānubhāvena vasāti taṃ samassāsento āha.

    అథ నం పటిక్ఖిపన్తో మహాసత్తో ఆహ –

    Atha naṃ paṭikkhipanto mahāsatto āha –

    ౨౧౨.

    212.

    ‘‘యథా యాచితకం యానం, యథా యాచితకం ధనం;

    ‘‘Yathā yācitakaṃ yānaṃ, yathā yācitakaṃ dhanaṃ;

    ఏవంసమ్పదమేవేతం, యం పరతో దానపచ్చయా.

    Evaṃsampadamevetaṃ, yaṃ parato dānapaccayā.

    ౨౧౩.

    213.

    ‘‘న చాహమేతమిచ్ఛామి, యం పరతో దానపచ్చయా;

    ‘‘Na cāhametamicchāmi, yaṃ parato dānapaccayā;

    సయంకతాని పుఞ్ఞాని, తం మే ఆవేణికం ధనం.

    Sayaṃkatāni puññāni, taṃ me āveṇikaṃ dhanaṃ.

    ౨౧౪.

    214.

    ‘‘సోహం గన్త్వా మనుస్సేసు, కాహామి కుసలం బహుం;

    ‘‘Sohaṃ gantvā manussesu, kāhāmi kusalaṃ bahuṃ;

    దానేన సమచరియాయ, సంయమేన దమేన చ;

    Dānena samacariyāya, saṃyamena damena ca;

    యం కత్వా సుఖితో హోతి, న చ పచ్ఛానుతప్పతీ’’తి.

    Yaṃ katvā sukhito hoti, na ca pacchānutappatī’’ti.

    తత్థ యం పరతో దానపచ్చయాతి యం పరేన దిన్నత్తా లబ్భతి, తం యాచితకసదిసమేవ హోతి. యాచితకఞ్హి తుట్ఠకాలే దేన్తి, అతుట్ఠకాలే అచ్ఛిన్దిత్వా గణ్హన్తీతి వదతి. సమచరియాయాతి కాయాదీహి పాపస్స అకరణేన. సంయమేనాతి సీలసంయమేన. దమేనాతి ఇన్ద్రియదమనేన. యం కత్వాతి యం కరిత్వా సుఖితో చేవ హోతి న చ పచ్ఛానుతప్పతి, తథారూపమేవ కమ్మం కరిస్సామీతి.

    Tattha yaṃ parato dānapaccayāti yaṃ parena dinnattā labbhati, taṃ yācitakasadisameva hoti. Yācitakañhi tuṭṭhakāle denti, atuṭṭhakāle acchinditvā gaṇhantīti vadati. Samacariyāyāti kāyādīhi pāpassa akaraṇena. Saṃyamenāti sīlasaṃyamena. Damenāti indriyadamanena. Yaṃ katvāti yaṃ karitvā sukhito ceva hoti na ca pacchānutappati, tathārūpameva kammaṃ karissāmīti.

    అథస్స వచనం సుత్వా సక్కో మాతలిం ఆణాపేసి ‘‘గచ్ఛ, తాత, సాధినరాజానం మిథిలం నేత్వా ఉయ్యానే ఓతారేహీ’’తి. సో తథా అకాసి. రాజా ఉయ్యానే చఙ్కమతి. అథ నం ఉయ్యానపాలో దిస్వా పుచ్ఛిత్వా గన్త్వా నారదరఞ్ఞో ఆరోచేసి. సో రఞ్ఞో ఆగతభావం సుత్వా ‘‘త్వం పురతో గన్త్వా ఉయ్యానం సజ్జేత్వా తస్స చ మయ్హఞ్చ ద్వే ఆసనాని పఞ్ఞాపేహీ’’తి ఉయ్యానపాలం ఉయ్యోజేసి. సో తథా అకాసి. అథ నం రాజా పుచ్ఛి ‘‘కస్స ద్వే ఆసనాని పఞ్ఞాపేసీ’’తి? ‘‘ఏకం తుమ్హాకం, ఏకం అమ్హాకం రఞ్ఞో’’తి. అథ నం రాజా ‘‘కో అఞ్ఞో సత్తో మమ సన్తికే ఆసనే నిసీదిస్సతీ’’తి వత్వా ఏకస్మిం నిసీదిత్వా ఏకస్మిం పాదే ఠపేసి. నారదరాజా ఆగన్త్వా తస్స పాదే వన్దిత్వా ఏకమన్తం నిసీది. సో కిరస్స సత్తమో పనత్తా. తదా కిర వస్ససతాయుకకాలోవ హోతి. మహాసత్తో పన అత్తనో పుఞ్ఞబలేన ఏత్తకం కాలం వీతినామేసి. సో నారదం హత్థే గహేత్వా ఉయ్యానే విచరన్తో తిస్సో గాథా అభాసి –

    Athassa vacanaṃ sutvā sakko mātaliṃ āṇāpesi ‘‘gaccha, tāta, sādhinarājānaṃ mithilaṃ netvā uyyāne otārehī’’ti. So tathā akāsi. Rājā uyyāne caṅkamati. Atha naṃ uyyānapālo disvā pucchitvā gantvā nāradarañño ārocesi. So rañño āgatabhāvaṃ sutvā ‘‘tvaṃ purato gantvā uyyānaṃ sajjetvā tassa ca mayhañca dve āsanāni paññāpehī’’ti uyyānapālaṃ uyyojesi. So tathā akāsi. Atha naṃ rājā pucchi ‘‘kassa dve āsanāni paññāpesī’’ti? ‘‘Ekaṃ tumhākaṃ, ekaṃ amhākaṃ rañño’’ti. Atha naṃ rājā ‘‘ko añño satto mama santike āsane nisīdissatī’’ti vatvā ekasmiṃ nisīditvā ekasmiṃ pāde ṭhapesi. Nāradarājā āgantvā tassa pāde vanditvā ekamantaṃ nisīdi. So kirassa sattamo panattā. Tadā kira vassasatāyukakālova hoti. Mahāsatto pana attano puññabalena ettakaṃ kālaṃ vītināmesi. So nāradaṃ hatthe gahetvā uyyāne vicaranto tisso gāthā abhāsi –

    ౨౧౫.

    215.

    ‘‘ఇమాని తాని ఖేత్తాని, ఇమం నిక్ఖం సుకుణ్డలం;

    ‘‘Imāni tāni khettāni, imaṃ nikkhaṃ sukuṇḍalaṃ;

    ఇమా తా హరితానూపా, ఇమా నజ్జో సవన్తియో.

    Imā tā haritānūpā, imā najjo savantiyo.

    ౨౧౬.

    216.

    ‘‘ఇమా తా పోక్ఖరణీ రమ్మా, చక్కవాకపకూజితా;

    ‘‘Imā tā pokkharaṇī rammā, cakkavākapakūjitā;

    మన్దాలకేహి సఞ్ఛన్నా, పదుముప్పలకేహి చ;

    Mandālakehi sañchannā, padumuppalakehi ca;

    యస్సిమాని మమాయింసు, కిం ను తే దిసతం గతా.

    Yassimāni mamāyiṃsu, kiṃ nu te disataṃ gatā.

    ౨౧౭.

    217.

    ‘‘తానీధ ఖేత్తాని సో భూమిభాగో, తేయేవ ఆరామవనూపచారా;

    ‘‘Tānīdha khettāni so bhūmibhāgo, teyeva ārāmavanūpacārā;

    తమేవ మయ్హం జనతం అపస్సతో, సుఞ్ఞంవ మే నారద ఖాయతే దిసా’’తి.

    Tameva mayhaṃ janataṃ apassato, suññaṃva me nārada khāyate disā’’ti.

    తత్థ ఖేత్తానీతి భూమిభాగే సన్ధాయాహ. ఇమం నిక్ఖన్తి ఇమం తాదిసమేవ ఉదకనిద్ధమనం. సుకుణ్డలన్తి సోభనేన ముసలపవేసనకుణ్డలేన సమన్నాగతం. హరితానూపాతి ఉదకనిద్ధమనస్స ఉభోసు పస్సేసు హరితతిణసఞ్ఛన్నా అనూపభూమియో. యస్సిమాని మమాయింసూతి తాత నారద, యే మమ ఉపట్ఠాకా చ ఓరోధా చ ఇమస్మిం ఉయ్యానే మహన్తేన యసేన మయా సద్ధిం విచరన్తా ఇమాని ఠానాని మమాయింసు పియాయింసు, కతరం ను తే దిసతం గతా, కత్థ తే పేసితా. తానీధ ఖేత్తానీతి ఇమస్మిం ఉయ్యానే తానేవ ఏతాని ఉపరోపనకవిరుహనట్ఠానాని. తేయేవ ఆరామవనూపచారాతి ఇమే తేయేవ ఆరామవనూపచారా, విహారభూమియోతి అత్థో.

    Tattha khettānīti bhūmibhāge sandhāyāha. Imaṃ nikkhanti imaṃ tādisameva udakaniddhamanaṃ. Sukuṇḍalanti sobhanena musalapavesanakuṇḍalena samannāgataṃ. Haritānūpāti udakaniddhamanassa ubhosu passesu haritatiṇasañchannā anūpabhūmiyo. Yassimāni mamāyiṃsūti tāta nārada, ye mama upaṭṭhākā ca orodhā ca imasmiṃ uyyāne mahantena yasena mayā saddhiṃ vicarantā imāni ṭhānāni mamāyiṃsu piyāyiṃsu, kataraṃ nu te disataṃ gatā, kattha te pesitā. Tānīdha khettānīti imasmiṃ uyyāne tāneva etāni uparopanakaviruhanaṭṭhānāni. Teyeva ārāmavanūpacārāti ime teyeva ārāmavanūpacārā, vihārabhūmiyoti attho.

    అథ నం నారదో ఆహ – ‘‘దేవ, తుమ్హాకం దేవలోకగతానం ఇదాని సత్త వస్ససతాని, అహం వో సత్తమో పనత్తా, తుమ్హాకం ఉపట్ఠాకా చ ఓరోధా చ మరణముఖం పత్తా, ఇదం వో అత్తనో సన్తకం రజ్జం, అనుభవథ న’’న్తి. రాజా ‘‘తాత నారద, నాహం ఇధాగచ్ఛన్తో రజ్జత్థాయ ఆగతో, పుఞ్ఞకరణత్థాయమ్హి ఆగతో, అహం పుఞ్ఞమేవ కరిస్సామీ’’తి వత్వా గాథా ఆహ –

    Atha naṃ nārado āha – ‘‘deva, tumhākaṃ devalokagatānaṃ idāni satta vassasatāni, ahaṃ vo sattamo panattā, tumhākaṃ upaṭṭhākā ca orodhā ca maraṇamukhaṃ pattā, idaṃ vo attano santakaṃ rajjaṃ, anubhavatha na’’nti. Rājā ‘‘tāta nārada, nāhaṃ idhāgacchanto rajjatthāya āgato, puññakaraṇatthāyamhi āgato, ahaṃ puññameva karissāmī’’ti vatvā gāthā āha –

    ౨౧౮.

    218.

    ‘‘దిట్ఠా మయా విమానాని, ఓభాసేన్తా చతుద్దిసా;

    ‘‘Diṭṭhā mayā vimānāni, obhāsentā catuddisā;

    సమ్ముఖా దేవరాజస్స, తిదసానఞ్చ సమ్ముఖా.

    Sammukhā devarājassa, tidasānañca sammukhā.

    ౨౧౯.

    219.

    ‘‘వుత్థం మే భవనం దిబ్యం, భుత్తా కామా అమానుసా;

    ‘‘Vutthaṃ me bhavanaṃ dibyaṃ, bhuttā kāmā amānusā;

    తావతింసేసు దేవేసు, సబ్బకామసమిద్ధిసు.

    Tāvatiṃsesu devesu, sabbakāmasamiddhisu.

    ౨౨౦.

    220.

    ‘‘సోహం ఏతాదిసం హిత్వా, పుఞ్ఞాయమ్హి ఇధాగతో;

    ‘‘Sohaṃ etādisaṃ hitvā, puññāyamhi idhāgato;

    ధమ్మమేవ చరిస్సామి, నాహం రజ్జేన అత్థికో.

    Dhammameva carissāmi, nāhaṃ rajjena atthiko.

    ౨౨౧.

    221.

    ‘‘అదణ్డావచరం మగ్గం, సమ్మాసమ్బుద్ధదేసితం;

    ‘‘Adaṇḍāvacaraṃ maggaṃ, sammāsambuddhadesitaṃ;

    తం మగ్గం పటిపజ్జిస్సం, యేన గచ్ఛన్తి సుబ్బతా’’తి.

    Taṃ maggaṃ paṭipajjissaṃ, yena gacchanti subbatā’’ti.

    తత్థ వుత్థం మే భవనం దిబ్యన్తి వేజయన్తం సన్ధాయ ఆహ. సోహం ఏతాదిసన్తి తాత నారద, సోహం బుద్ధఞాణేన అపరిచ్ఛిన్దనీయం ఏవరూపం కామగుణసమ్పత్తిం పహాయ పుఞ్ఞకరణత్థాయ ఇధాగతో. అదణ్డావచరన్తి అదణ్డేహి నిక్ఖిత్తదణ్డహత్థేహి అవచరితబ్బం సమ్మాదిట్ఠిపురేక్ఖారం అట్ఠఙ్గికం మగ్గం. సుబ్బతాతి యేన మగ్గేన సుబ్బతా సబ్బఞ్ఞుబుద్ధా గచ్ఛన్తి, అహమ్పి అగతపుబ్బం దిసం గన్తుం బోధితలే నిసీదిత్వా తమేవ మగ్గం పటిపజ్జిస్సామీతి.

    Tattha vutthaṃ me bhavanaṃ dibyanti vejayantaṃ sandhāya āha. Sohaṃ etādisanti tāta nārada, sohaṃ buddhañāṇena aparicchindanīyaṃ evarūpaṃ kāmaguṇasampattiṃ pahāya puññakaraṇatthāya idhāgato. Adaṇḍāvacaranti adaṇḍehi nikkhittadaṇḍahatthehi avacaritabbaṃ sammādiṭṭhipurekkhāraṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ. Subbatāti yena maggena subbatā sabbaññubuddhā gacchanti, ahampi agatapubbaṃ disaṃ gantuṃ bodhitale nisīditvā tameva maggaṃ paṭipajjissāmīti.

    ఏవం బోధిసత్తో ఇమా గాథాయో సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణేన సఙ్ఖిపిత్వా కథేసి. నారదో పునపి ఆహ – ‘‘రజ్జం, దేవ, అనుసాసా’’తి. ‘‘తాత, న మే రజ్జేనత్థో, సత్త వస్ససతాని విగతం దానం సత్తాహేనేవ దాతుకామమ్హీ’’తి. నారదో ‘‘సాధూ’’తి తస్స వచనం సమ్పటిచ్ఛిత్వా మహాదానం పటియాదేసి. రాజా సత్తాహం దానం దత్వా సత్తమే దివసే కాలం కత్వా తావతింసభవనేయేవ నిబ్బత్తి.

    Evaṃ bodhisatto imā gāthāyo sabbaññutaññāṇena saṅkhipitvā kathesi. Nārado punapi āha – ‘‘rajjaṃ, deva, anusāsā’’ti. ‘‘Tāta, na me rajjenattho, satta vassasatāni vigataṃ dānaṃ sattāheneva dātukāmamhī’’ti. Nārado ‘‘sādhū’’ti tassa vacanaṃ sampaṭicchitvā mahādānaṃ paṭiyādesi. Rājā sattāhaṃ dānaṃ datvā sattame divase kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavaneyeva nibbatti.

    సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా ‘‘ఏవం వసితబ్బయుత్తకం ఉపోసథకమ్మం నామా’’తి దస్సేత్వా సచ్చాని పకాసేత్వా జాతకం సమోధానేసి, సచ్చపరియోసానే ఉపోసథికేసు ఉపాసకేసు కేచి సోతాపత్తిఫలే, కేచి సకదాగామిఫలే, కేచి అనాగామిఫలే పతిట్ఠహింసు. తదా నారదరాజా సారిపుత్తో అహోసి, మాతలి ఆనన్దో, సక్కో అనురుద్ధో, సాధినరాజా పన అహమేవ అహోసిన్తి.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘evaṃ vasitabbayuttakaṃ uposathakammaṃ nāmā’’ti dassetvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne uposathikesu upāsakesu keci sotāpattiphale, keci sakadāgāmiphale, keci anāgāmiphale patiṭṭhahiṃsu. Tadā nāradarājā sāriputto ahosi, mātali ānando, sakko anuruddho, sādhinarājā pana ahameva ahosinti.

    సాధినజాతకవణ్ణనా ఏకాదసమా.

    Sādhinajātakavaṇṇanā ekādasamā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౪౯౪. సాధినజాతకం • 494. Sādhinajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact