| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೩. ಸಾಧುಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Sādhusuttavaṇṇanā
೩೩. ತತಿಯೇ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸೀತಿ ಉದಾಹಾರಂ ಉದಾಹರಿ। ಯಥಾ ಹಿ ಯಂ ತೇಲಂ ಮಾನಂ ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ವಿಸ್ಸನ್ದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ತಂ ಅವಸೇಸಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಯಞ್ಚ ಜಲಂ ತಳಾಕಂ ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ತಂ ಓಘೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಏವಮೇವಂ ಯಂ ಪೀತಿವಚನಂ ಹದಯಂ ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅಧಿಕಂ ಹುತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಅಸಣ್ಠಹಿತ್ವಾ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ತಂ ಉದಾನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಏವರೂಪಂ ಪೀತಿಮಯಂ ವಚನಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸದ್ಧಾಯಪಿ ಸಾಹು ದಾನನ್ತಿ ಕಮ್ಮಞ್ಚ ಕಮ್ಮಫಲಞ್ಚ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾಪಿ ದಿನ್ನದಾನಂ ಸಾಹು ಲದ್ಧಕಂ ಭದ್ದಕಮೇವ। ಆಹೂತಿ ಕಥೇನ್ತಿ। ಕಥಂ ಪನೇತಂ ಉಭಯಂ ಸಮಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ? ಜೀವಿತಭೀರುಕೋ ಹಿ ಯುಜ್ಝಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಖಯಭೀರುಕೋ ದಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ‘‘ಜೀವಿತಞ್ಚ ರಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ ಯುಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಿ ಚಾ’’ತಿ ಹಿ ವದನ್ತೋ ನ ಯುಜ್ಝತಿ। ಜೀವಿತೇ ಪನ ಆಲಯಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ, ‘‘ಛೇಜ್ಜಂ ವಾ ಹೋತು ಮರಣಂ ವಾ, ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೇತಂ ಇಸ್ಸರಿಯ’’ನ್ತಿ ಉಸ್ಸಹನ್ತೋವ ಯುಜ್ಝತಿ। ‘‘ಭೋಗೇ ಚ ರಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ, ದಾನಞ್ಚ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ನ ದದಾತಿ। ಭೋಗೇಸು ಪನ ಆಲಯಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಮಹಾದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮೀತಿ ಉಸ್ಸಹನ್ತೋವ ದೇತಿ। ಏವಂ ದಾನಞ್ಚ ಯುದ್ಧಞ್ಚ ಸಮಂ ಹೋತಿ। ಕಿಞ್ಚ ಭಿಯ್ಯೋ? ಅಪ್ಪಾಪಿ ಸನ್ತಾ ಬಹುಕೇ ಜಿನನ್ತೀತಿ ಯಥಾ ಚ ಯುದ್ಧೇ ಅಪ್ಪಕಾಪಿ ವೀರಪುರಿಸಾ ಬಹುಕೇ ಭೀರುಪುರಿಸೇ ಜಿನನ್ತಿ, ಏವಂ ಸದ್ಧಾದಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಪ್ಪಕಮ್ಪಿ ದಾನಂ ದದನ್ತೋ ಬಹುಮಚ್ಛೇರಂ ಮದ್ದತಿ, ಬಹುಞ್ಚ ದಾನವಿಪಾಕಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ದಾನಞ್ಚ ಯುದ್ಧಞ್ಚ ಸಮಾನಂ। ತೇನೇವಾಹ –
33. Tatiye udānaṃ udānesīti udāhāraṃ udāhari. Yathā hi yaṃ telaṃ mānaṃ gahetuṃ na sakkoti vissanditvā gacchati, taṃ avasesakoti vuccati. Yañca jalaṃ taḷākaṃ gahetuṃ na sakkoti, ajjhottharitvā gacchati, taṃ oghoti vuccati, evamevaṃ yaṃ pītivacanaṃ hadayaṃ gahetuṃ na sakkoti, adhikaṃ hutvā anto asaṇṭhahitvā bahi nikkhamati, taṃ udānanti vuccati. Evarūpaṃ pītimayaṃ vacanaṃ nicchāresīti attho. Saddhāyapi sāhu dānanti kammañca kammaphalañca saddahitvāpi dinnadānaṃ sāhu laddhakaṃ bhaddakameva. Āhūti kathenti. Kathaṃ panetaṃ ubhayaṃ samaṃ nāma hotīti? Jīvitabhīruko hi yujjhituṃ na sakkoti, khayabhīruko dātuṃ na sakkoti. ‘‘Jīvitañca rakkhissāmi yujjhissāmi cā’’ti hi vadanto na yujjhati. Jīvite pana ālayaṃ vissajjetvā, ‘‘chejjaṃ vā hotu maraṇaṃ vā, gaṇhissāmetaṃ issariya’’nti ussahantova yujjhati. ‘‘Bhoge ca rakkhissāmi, dānañca dassāmī’’ti vadanto na dadāti. Bhogesu pana ālayaṃ vissajjetvā mahādānaṃ dassāmīti ussahantova deti. Evaṃ dānañca yuddhañca samaṃ hoti. Kiñca bhiyyo? Appāpi santā bahuke jinantīti yathā ca yuddhe appakāpi vīrapurisā bahuke bhīrupurise jinanti, evaṃ saddhādisampanno appakampi dānaṃ dadanto bahumaccheraṃ maddati, bahuñca dānavipākaṃ adhigacchati. Evampi dānañca yuddhañca samānaṃ. Tenevāha –
‘‘ಅಪ್ಪಮ್ಪಿ ಚೇ ಸದ್ದಹಾನೋ ದದಾತಿ,
‘‘Appampi ce saddahāno dadāti,
ತೇನೇವ ಸೋ ಹೋತಿ ಸುಖೀ ಪರತ್ಥಾ’’ತಿ॥
Teneva so hoti sukhī paratthā’’ti.
ಇಮಸ್ಸ ಚ ಪನತ್ಥಸ್ಸ ಪಕಾಸನತ್ಥಂ ಏಕಸಾಟಕಬ್ರಾಹ್ಮಣವತ್ಥು ಚ ಅಙ್ಕುರವತ್ಥು ಚ ವಿತ್ಥಾರೇತಬ್ಬಂ।
Imassa ca panatthassa pakāsanatthaṃ ekasāṭakabrāhmaṇavatthu ca aṅkuravatthu ca vitthāretabbaṃ.
ಧಮ್ಮಲದ್ಧಸ್ಸಾತಿ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಲದ್ಧಸ್ಸ ಭೋಗಸ್ಸ ಧಮ್ಮಲದ್ಧಸ್ಸ ಚ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ। ಏತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲದ್ಧಧಮ್ಮೋ ನಾಮ ಅಧಿಗತಧಮ್ಮೋ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲೋ। ಇತಿ ಯಂ ಧಮ್ಮಲದ್ಧಸ್ಸ ಭೋಗಸ್ಸ ದಾನಂ ಧಮ್ಮಲದ್ಧಸ್ಸ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ದೀಯತಿ, ತಮ್ಪಿ ಸಾಧೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯೋ ಧಮ್ಮಲದ್ಧಸ್ಸಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಗಾಥಾಪದೇ ಅಯಮೇವ ಅತ್ಥೋ। ಉಟ್ಠಾನವೀರಿಯಾಧಿಗತಸ್ಸಾತಿ ಉಟ್ಠಾನೇನ ಚ ವೀರಿಯೇನ ಚ ಅಧಿಗತಸ್ಸ ಭೋಗಸ್ಸ। ವೇತರಣಿನ್ತಿ ದೇಸನಾಸೀಸಮತ್ತಮೇತಂ। ಯಮಸ್ಸ ಪನ ವೇತರಣಿಮ್ಪಿ ಸಞ್ಜೀವಕಾಳಸುತ್ತಾದಯೋಪಿ ಏಕತಿಂಸಮಹಾನಿರಯೇಪಿ ಸಬ್ಬಸೋವ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Dhammaladdhassāti dhammena samena laddhassa bhogassa dhammaladdhassa ca puggalassa. Ettha puggalo laddhadhammo nāma adhigatadhammo ariyapuggalo. Iti yaṃ dhammaladdhassa bhogassa dānaṃ dhammaladdhassa ariyapuggalassa dīyati, tampi sādhūti attho. Yo dhammaladdhassāti imasmimpi gāthāpade ayameva attho. Uṭṭhānavīriyādhigatassāti uṭṭhānena ca vīriyena ca adhigatassa bhogassa. Vetaraṇinti desanāsīsamattametaṃ. Yamassa pana vetaraṇimpi sañjīvakāḷasuttādayopi ekatiṃsamahānirayepi sabbasova atikkamitvāti attho.
ವಿಚೇಯ್ಯ ದಾನನ್ತಿ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ದಿನ್ನದಾನಂ। ತತ್ಥ ದ್ವೇ ವಿಚಿನನಾ ದಕ್ಖಿಣಾವಿಚಿನನಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯವಿಚಿನನಞ್ಚ। ತೇಸು ಲಾಮಕಲಾಮಕೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಅಪನೇತ್ವಾ ಪಣೀತಪಣೀತೇ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ದಾನಂ ದಕ್ಖಿಣಾವಿಚಿನನಂ ನಾಮ। ವಿಪನ್ನಸೀಲೇ ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಪಞ್ಚನವುತಿಪಾಸಣ್ಡಭೇದೇ ವಾ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೇ ಪಹಾಯ ಸೀಲಾದಿಗುಣಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ದಾನಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯವಿಚಿನನಂ ನಾಮ। ಏವಂ ದ್ವೀಹಾಕಾರೇಹಿ ವಿಚೇಯ್ಯ ದಾನಂ। ಸುಗತಪ್ಪಸತ್ಥನ್ತಿ ಸುಗತೇನ ವಣ್ಣಿತಂ। ತತ್ಥ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯವಿಚಿನನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಯೇ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾತಿಆದಿಮಾಹ। ಬೀಜಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ ಯಥಾತಿ ಇಮಿನಾ ಪನ ದಕ್ಖಿಣಾವಿಚಿನನಂ ಆಹ। ಅವಿಪನ್ನಬೀಜಸದಿಸಾ ಹಿ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ಗಹಿತಾ ಪಣೀತಪಣೀತಾ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಾತಿ।
Viceyya dānanti vicinitvā dinnadānaṃ. Tattha dve vicinanā dakkhiṇāvicinanaṃ dakkhiṇeyyavicinanañca. Tesu lāmakalāmake paccaye apanetvā paṇītapaṇīte vicinitvā tesaṃ dānaṃ dakkhiṇāvicinanaṃ nāma. Vipannasīle ito bahiddhā pañcanavutipāsaṇḍabhede vā dakkhiṇeyye pahāya sīlādiguṇasampannānaṃ sāsane pabbajitānaṃ dānaṃ dakkhiṇeyyavicinanaṃ nāma. Evaṃ dvīhākārehi viceyya dānaṃ. Sugatappasatthanti sugatena vaṇṇitaṃ. Tattha dakkhiṇeyyavicinanaṃ dassento ye dakkhiṇeyyātiādimāha. Bījāni vuttāni yathāti iminā pana dakkhiṇāvicinanaṃ āha. Avipannabījasadisā hi vicinitvā gahitā paṇītapaṇītā deyyadhammāti.
ಪಾಣೇಸುಪಿ ಸಾಧು ಸಂಯಮೋತಿ ಪಾಣೇಸು ಸಂಯತಭಾವೋಪಿ ಭದ್ದಕೋ। ಅಯಂ ದೇವತಾ ಇತರಾಹಿ ಕಥಿತಂ ದಾನಾನಿಸಂಸಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸೀಲಾನಿಸಂಸಂ ಕಥೇತುಮಾರದ್ಧಾ। ಅಹೇಠಯಂ ಚರನ್ತಿ ಅವಿಹಿಂಸನ್ತೋ ಚರಮಾನೋ। ಪರೂಪವಾದಾತಿ ಪರಸ್ಸ ಉಪವಾದಭಯೇನ। ಭಯಾತಿ ಉಪವಾದಭಯಾ। ದಾನಾ ಚ ಖೋ ಧಮ್ಮಪದಂವ ಸೇಯ್ಯೋತಿ ದಾನತೋ ನಿಬ್ಬಾನಸಙ್ಖಾತಂ ಧಮ್ಮಪದಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ। ಪುಬ್ಬೇ ಚ ಹಿ ಪುಬ್ಬತರೇ ಚ ಸನ್ತೋತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಚ ಕಸ್ಸಪಬುದ್ಧಾದಿಕಾಲೇ ಪುಬ್ಬತರೇ ಚ ಕೋಣಾಗಮನಬುದ್ಧಾದಿಕಾಲೇ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ವಾ ಏತೇ ಪುಬ್ಬೇ ಚ ಪುಬ್ಬತರೇ ಚ ಸನ್ತೋ ನಾಮಾತಿ। ತತಿಯಂ।
Pāṇesupi sādhu saṃyamoti pāṇesu saṃyatabhāvopi bhaddako. Ayaṃ devatā itarāhi kathitaṃ dānānisaṃsaṃ atikkamitvā sīlānisaṃsaṃ kathetumāraddhā. Aheṭhayaṃ caranti avihiṃsanto caramāno. Parūpavādāti parassa upavādabhayena. Bhayāti upavādabhayā. Dānā ca kho dhammapadaṃva seyyoti dānato nibbānasaṅkhātaṃ dhammapadameva seyyo. Pubbe ca hi pubbatare ca santoti pubbe ca kassapabuddhādikāle pubbatare ca koṇāgamanabuddhādikāle, sabbepi vā ete pubbe ca pubbatare ca santo nāmāti. Tatiyaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೩. ಸಾಧುಸುತ್ತಂ • 3. Sādhusuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೩. ಸಾಧುಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Sādhusuttavaṇṇanā
