| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ද්‌වෙමාතිකාපාළි • Dvemātikāpāḷi |
8. සහධම්‌මිකවග්‌ගො
8. Sahadhammikavaggo
1. සහධම්‌මිකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
1. Sahadhammikasikkhāpadavaṇṇanā
සහධම්‌මිකවග්‌ගස්‌ස පඨමෙ සහධම්‌මිකං වුච්‌චමානොති ඉමස්‌සත්‌ථො දුබ්‌බචසික්‌ඛාපදෙ වුත්‌තො. එතස්‌මිං සික්‌ඛාපදෙති එතස්‌මිං සික්‌ඛාපදෙ යං වුත්‌තං, තං න තාව සික්‌ඛිස්‌සාමීති අත්‌ථො. පාචිත්‌තියන්‌ති එත්‌ථ පන අනාදරියභයා ලෙසෙන එවං වදන්‌තස්‌ස වාචාය වාචාය පාචිත්‌තියං වෙදිතබ්‌බං. සික්‌ඛමානෙනාති ඔවාදං සිරසා සම්‌පටිච්‌ඡිත්‌වා සික්‌ඛිතුකාමෙනෙව හුත්‌වා. අඤ්‌ඤාතබ්‌බන්‌ති ආජානිතබ්‌බං. පරිපුච්‌ඡිතබ්‌බන්‌ති ‘‘ඉමස්‌ස කො අත්‌ථො’’ති පරිපුච්‌ඡිතබ්‌බං. පරිපඤ්‌හිතබ්‌බන්‌ති චින්‌තෙතබ්‌බං තුලයිතබ්‌බං.
Sahadhammikavaggassa paṭhame sahadhammikaṃ vuccamānoti imassattho dubbacasikkhāpade vutto. Etasmiṃ sikkhāpadeti etasmiṃ sikkhāpade yaṃ vuttaṃ, taṃ na tāva sikkhissāmīti attho. Pācittiyanti ettha pana anādariyabhayā lesena evaṃ vadantassa vācāya vācāya pācittiyaṃ veditabbaṃ. Sikkhamānenāti ovādaṃ sirasā sampaṭicchitvā sikkhitukāmeneva hutvā. Aññātabbanti ājānitabbaṃ. Paripucchitabbanti ‘‘imassa ko attho’’ti paripucchitabbaṃ. Paripañhitabbanti cintetabbaṃ tulayitabbaṃ.
කොසම්‌බියං ඡන්‌නත්‌ථෙරං ආරබ්‌භ එවං භණනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං , තිකපාචිත්‌තියං, අනුපසම්‌පන්‌නෙ තිකදුක්‌කටං, උභොහිපි ‘‘ඉදං න සල්‌ලෙඛායා’’තිආදිනා (පාචි. 436) නයෙනෙව අප්‌පඤ්‌ඤත්‌තෙන වුච්‌චමානස්‌සාපි එවං වදතො දුක්‌කටමෙව. ‘‘ජානිස්‌සාමි සික්‌ඛිස්‌සාමී’’ති භණන්‌තස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. උපසම්‌පන්‌නස්‌ස පඤ්‌ඤත්‌තෙන වචනං, අසික්‌ඛිතුකාමතාය එවං වචනන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ ද්‌වෙ අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි අදින්‌නාදානසදිසානි, ඉදං පන දුක්‌ඛවෙදනන්‌ති.
Kosambiyaṃ channattheraṃ ārabbha evaṃ bhaṇanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ , tikapācittiyaṃ, anupasampanne tikadukkaṭaṃ, ubhohipi ‘‘idaṃ na sallekhāyā’’tiādinā (pāci. 436) nayeneva appaññattena vuccamānassāpi evaṃ vadato dukkaṭameva. ‘‘Jānissāmi sikkhissāmī’’ti bhaṇantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Upasampannassa paññattena vacanaṃ, asikkhitukāmatāya evaṃ vacananti imānettha dve aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana dukkhavedananti.
සහධම්‌මිකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sahadhammikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. විලෙඛනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
2. Vilekhanasikkhāpadavaṇṇanā
දුතියෙ උද්‌දිස්‌සමානෙති ආචරියෙන අන්‌තෙවාසිකස්‌ස වුච්‌චමානෙ වා සජ්‌ඣායවසෙන පරිවත්‌තියමානෙ වා. ඛුද්‌දානුඛුද්‌දකෙහීති ඛුද්‌දකෙහි ච අනුඛුද්‌දකෙහි ච. යාවදෙවාති තෙසං සංවත්‌තනමරියාදපරිච්‌ඡෙදවචනං. ඉදං වුත්‌තං හොති – එතානි හි යෙ උද්‌දිසන්‌ති වා උද්‌දිසාපෙන්‌ති වා සජ්‌ඣායන්‌ති වා, තෙසං තාව සංවත්‌තන්‌ති, යාව ‘‘කප්‌පති නු ඛො, න කප්‌පති නු ඛො’’ති කුක්‌කුච්‌චවිප්‌පටිසාරො, විහෙසා, විචිකිච්‌ඡා මනොවිලෙඛා ච උප්‌පජ්‌ජන්‌තියෙව. අථ වා යාවදෙවාති අතිසයවවත්‌ථාපනං. තස්‌ස ‘සංවත්‌තන්‌තී’තිඉමිනා සම්‌බන්‌ධො, කුක්‌කුච්‌චාය විහෙසාය විලෙඛාය අතිවිය සංවත්‌තන්‌තියෙවාති වුත්‌තං හොති. සික්‌ඛාපදවිවණ්‌ණකෙති එවං සික්‌ඛාපදානං විවණ්‌ණකෙ ගරහණෙ පාචිත්‌තියං හොතීති අත්‌ථො.
Dutiye uddissamāneti ācariyena antevāsikassa vuccamāne vā sajjhāyavasena parivattiyamāne vā. Khuddānukhuddakehīti khuddakehi ca anukhuddakehi ca. Yāvadevāti tesaṃ saṃvattanamariyādaparicchedavacanaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – etāni hi ye uddisanti vā uddisāpenti vā sajjhāyanti vā, tesaṃ tāva saṃvattanti, yāva ‘‘kappati nu kho, na kappati nu kho’’ti kukkuccavippaṭisāro, vihesā, vicikicchā manovilekhā ca uppajjantiyeva. Atha vā yāvadevāti atisayavavatthāpanaṃ. Tassa ‘saṃvattantī’tiiminā sambandho, kukkuccāya vihesāya vilekhāya ativiya saṃvattantiyevāti vuttaṃ hoti. Sikkhāpadavivaṇṇaketi evaṃ sikkhāpadānaṃ vivaṇṇake garahaṇe pācittiyaṃ hotīti attho.
සාවත්‌ථියං ඡබ්‌බග්‌ගියෙ ආරබ්‌භ විනයවිවණ්‌ණනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, තිකපාචිත්‌තියං, අනුපසම්‌පන්‌නස්‌ස විවණ්‌ණනෙ තිකදුක්‌කටං, උභින්‌නම්‌පි අඤ්‌ඤධම්‌මවිවණ්‌ණනෙ දුක්‌කටමෙව. න විවණ්‌ණෙතුකාමස්‌ස, ‘‘ඉඞ්‌ඝ තාව සුත්‌තන්‌තෙ වා ගාථායො වා අභිධම්‌මං වා පරියාපුණස්‌සු, පච්‌ඡාපි විනයං පරියාපුණිස්‌සසී’’ති භණතො, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. ගරහිතුකාමතා ච, උපසම්‌පන්‌නස්‌ස සන්‌තිකෙ සික්‌ඛාපදවිවණ්‌ණනඤ්‌චාති ඉමානෙත්‌ථ ද්‌වෙ අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි අදින්‌නාදානසදිසානි, ඉදං පන දුක්‌ඛවෙදනන්‌ති.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha vinayavivaṇṇanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, anupasampannassa vivaṇṇane tikadukkaṭaṃ, ubhinnampi aññadhammavivaṇṇane dukkaṭameva. Na vivaṇṇetukāmassa, ‘‘iṅgha tāva suttante vā gāthāyo vā abhidhammaṃ vā pariyāpuṇassu, pacchāpi vinayaṃ pariyāpuṇissasī’’ti bhaṇato, ummattakādīnañca anāpatti. Garahitukāmatā ca, upasampannassa santike sikkhāpadavivaṇṇanañcāti imānettha dve aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana dukkhavedananti.
විලෙඛනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Vilekhanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
3. මොහනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
3. Mohanasikkhāpadavaṇṇanā
තතියෙ අන්‌වඩ්‌ඪමාසන්‌ති අනුපටිපාටියා අද්‌ධමාසෙ අද්‌ධමාසෙ. උද්‌දිස්‌සමානෙති උපොසථවසෙන උද්‌දිසියමානෙ. යඤ්‌ච තත්‌ථ ආපත්‌තිං ආපන්‌නොති යං සො අනාචාරං ආචරිත්‌වා අඤ්‌ඤාණකෙන ආපන්‌නභාවං ජානාපෙතුකාමො එවමාහ, තස්‌මිං අනාචාරෙ යං ආපත්‌තිං ආපන්‌නො. තඤ්‌ච යථාධම්‌මො කාරෙතබ්‌බොති අඤ්‌ඤාණකෙන ආපන්‌නත්‌තා මොක්‌ඛො නත්‌ථි, යථා පන ධම්‌මො ච විනයො ච ඨිතො, තථා තං ආපත්‌තිං කාරෙතබ්‌බො, දෙසනාගාමිනියා දෙසාපෙතබ්‌බො, වුට්‌ඨානගාමිනියා වුට්‌ඨාපෙතබ්‌බොති අත්‌ථො. උත්‌තරි චස්‌ස මොහො ආරොපෙතබ්‌බොති යථාධම්‌මකරණතො ච උත්‌තරි ‘‘තස්‌ස තෙ, ආවුසො’’තිආදිවචනෙහි නින්‌දිත්‌වා තස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස ඤත්‌තිදුතියකම්‌මෙන මොහො ආරොපෙතබ්‌බො. ඉදං තස්‌මිං මොහනකෙ පාචිත්‌තියන්‌ති යො එවං ආරොපිතෙ මොහෙ පුන මොහෙති, තස්‌මිං මොහනකෙ පුග්‌ගලෙ ඉදං පාචිත්‌තියං වෙදිතබ්‌බං, න අනාරොපිතෙ මොහෙති අත්‌ථො.
Tatiye anvaḍḍhamāsanti anupaṭipāṭiyā addhamāse addhamāse. Uddissamāneti uposathavasena uddisiyamāne. Yañca tattha āpattiṃ āpannoti yaṃ so anācāraṃ ācaritvā aññāṇakena āpannabhāvaṃ jānāpetukāmo evamāha, tasmiṃ anācāre yaṃ āpattiṃ āpanno. Tañca yathādhammo kāretabboti aññāṇakena āpannattā mokkho natthi, yathā pana dhammo ca vinayo ca ṭhito, tathā taṃ āpattiṃ kāretabbo, desanāgāminiyā desāpetabbo, vuṭṭhānagāminiyā vuṭṭhāpetabboti attho. Uttari cassa moho āropetabboti yathādhammakaraṇato ca uttari ‘‘tassa te, āvuso’’tiādivacanehi ninditvā tassa puggalassa ñattidutiyakammena moho āropetabbo. Idaṃ tasmiṃ mohanake pācittiyanti yo evaṃ āropite mohe puna moheti, tasmiṃ mohanake puggale idaṃ pācittiyaṃ veditabbaṃ, na anāropite moheti attho.
සාවත්‌ථියං ඡබ්‌බග්‌ගියෙ ආරබ්‌භ මොහනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, තිකපාචිත්‌තියං, අධම්‌මකම්‌මෙ තිකදුක්‌කටං, අනාරොපිතෙ මොහෙ දුක්‌කටමෙව. යෙන න විත්‌ථාරෙන සුතං, ඌනකද්‌වත්‌තික්‌ඛත්‌තුං වා විත්‌ථාරෙන සුතං, යෙ ච න මොහෙතුකාමා තෙසං, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. මොහාරොපනං, මොහෙතුකාමතා, වුත්‌තනයෙන සුතභාවො, මොහනන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ චත්‌තාරි අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි අදින්‌නාදානසදිසානි, ඉදං පන දුක්‌ඛවෙදනන්‌ති.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha mohanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, adhammakamme tikadukkaṭaṃ, anāropite mohe dukkaṭameva. Yena na vitthārena sutaṃ, ūnakadvattikkhattuṃ vā vitthārena sutaṃ, ye ca na mohetukāmā tesaṃ, ummattakādīnañca anāpatti. Mohāropanaṃ, mohetukāmatā, vuttanayena sutabhāvo, mohananti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana dukkhavedananti.
මොහනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Mohanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
4. පහාරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
4. Pahārasikkhāpadavaṇṇanā
චතුත්‌ථෙ පහාරං දදෙය්‍යාති එත්‌ථ පහරිතුකාමතාය පහාරෙ දින්‌නෙ සචෙපි මරති, පාචිත්‌තියමෙව.
Catutthe pahāraṃ dadeyyāti ettha paharitukāmatāya pahāre dinne sacepi marati, pācittiyameva.
සාවත්‌ථියං ඡබ්‌බග්‌ගියෙ ආරබ්‌භ පහාරදානවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, තිකපාචිත්‌තියං, අනුපසම්‌පන්‌නෙ තිකදුක්‌කටං, විරූපකරණාධිප්‌පායෙන පන උපසම්‌පන්‌නස්‌සපි කණ්‌ණාදිච්‌ඡෙදනෙ දුක්‌කටමෙව. කෙනචි විහෙඨියමානස්‌ස පන මොක්‌ඛාධිප්‌පායස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. කුපිතතා, න මොක්‌ඛාධිප්‌පායතා, උපසම්‌පන්‌නස්‌ස පහාරදානන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි පඨමපාරාජිකසදිසානි, ඉදං පන දුක්‌ඛවෙදනන්‌ති.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha pahāradānavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, anupasampanne tikadukkaṭaṃ, virūpakaraṇādhippāyena pana upasampannassapi kaṇṇādicchedane dukkaṭameva. Kenaci viheṭhiyamānassa pana mokkhādhippāyassa, ummattakādīnañca anāpatti. Kupitatā, na mokkhādhippāyatā, upasampannassa pahāradānanti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni paṭhamapārājikasadisāni, idaṃ pana dukkhavedananti.
පහාරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pahārasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
5. තලසත්‌තිකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
5. Talasattikasikkhāpadavaṇṇanā
පඤ්‌චමෙ තලසත්‌තිකං උග්‌ගිරෙය්‍යාති පහාරදානාකාරං දස්‌සෙන්‌තො කායං වා කායප්‌පටිබද්‌ධං වා උච්‌චාරෙය්‍ය. එත්‌ථ ච උග්‌ගිරණපච්‌චයා පාචිත්‌තියං. සචෙ පන උග්‌ගිරිත්‌වා විරද්‌ධො පහාරං දෙති, න පහරිතුකාමතාය දින්‌නත්‌තා දුක්‌කටමෙව, තෙන පහාරෙන හත්‌ථාදීසු යංකිඤ්‌චි භිජ්‌ජති, දුක්‌කටමෙව. සෙසමෙත්‌ථ සබ්‌බං පුරිමසික්‌ඛාපදෙ වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බන්‌ති.
Pañcame talasattikaṃ uggireyyāti pahāradānākāraṃ dassento kāyaṃ vā kāyappaṭibaddhaṃ vā uccāreyya. Ettha ca uggiraṇapaccayā pācittiyaṃ. Sace pana uggiritvā viraddho pahāraṃ deti, na paharitukāmatāya dinnattā dukkaṭameva, tena pahārena hatthādīsu yaṃkiñci bhijjati, dukkaṭameva. Sesamettha sabbaṃ purimasikkhāpade vuttanayeneva veditabbanti.
තලසත්‌තිකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Talasattikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
6. අමූලකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
6. Amūlakasikkhāpadavaṇṇanā
ඡට්‌ඨෙ අමූලකෙනාති දිට්‌ඨාදිමූලවිරහිතෙන. අනුද්‌ධංසෙය්‍යාති චොදෙය්‍ය වා චොදාපෙය්‍ය වා. පාචිත්‌තියන්‌ති සචෙ චුදිතකො තඞ්‌ඛණඤ්‌ඤෙව ‘‘චොදෙති ම’’න්‌ති ජානාති, චොදකස්‌ස පාචිත්‌තියං.
Chaṭṭhe amūlakenāti diṭṭhādimūlavirahitena. Anuddhaṃseyyāti codeyya vā codāpeyya vā. Pācittiyanti sace cuditako taṅkhaṇaññeva ‘‘codeti ma’’nti jānāti, codakassa pācittiyaṃ.
සාවත්‌ථියං ඡබ්‌බග්‌ගියෙ ආරබ්‌භ අමූලකෙන සඞ්‌ඝාදිසෙසෙන අනුද්‌ධංසනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, සාණත්‌තිකං, තිකපාචිත්‌තියං, ආචාරවිපත්‌තියා වා දිට්‌ඨිවිපත්‌තියා වා අනුද්‌ධංසනෙ දුක්‌කටං, අනුපසම්‌පන්‌නෙ තිකදුක්‌කටං. තථාසඤ්‌ඤිස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. උපසම්‌පන්‌නතා, සඞ්‌ඝාදිසෙසස්‌ස අමූලකතා, අනුද්‌ධංසනා, තඞ්‌ඛණවිජානනාති ඉමානෙත්‌ථ චත්‌තාරි අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි අදින්‌නාදානසදිසානි, ඉදං පන දුක්‌ඛවෙදනන්‌ති.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha amūlakena saṅghādisesena anuddhaṃsanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, sāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, ācāravipattiyā vā diṭṭhivipattiyā vā anuddhaṃsane dukkaṭaṃ, anupasampanne tikadukkaṭaṃ. Tathāsaññissa, ummattakādīnañca anāpatti. Upasampannatā, saṅghādisesassa amūlakatā, anuddhaṃsanā, taṅkhaṇavijānanāti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana dukkhavedananti.
අමූලකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Amūlakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
7. සඤ්‌චිච්‌චසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
7. Sañciccasikkhāpadavaṇṇanā
සත්‌තමෙ කුක්‌කුච්‌චං උපදහෙය්‍යාති ‘‘ඌනවීසතිවස්‌සො ත්‌වං මඤ්‌ඤෙ’’තිආදීනි (පාචි. 466) භණන්‌තො උප්‌පාදෙය්‍ය. එවං අඤ්‌ඤස්‌මිං උප්‌පාදනපච්‌චයෙ අසති සඤ්‌චිච්‌ච උප්‌පාදෙන්‌තස්‌ස වාචාය වාචාය පාචිත්‌තියං.
Sattame kukkuccaṃ upadaheyyāti ‘‘ūnavīsativasso tvaṃ maññe’’tiādīni (pāci. 466) bhaṇanto uppādeyya. Evaṃ aññasmiṃ uppādanapaccaye asati sañcicca uppādentassa vācāya vācāya pācittiyaṃ.
සාවත්‌ථියං ඡබ්‌බග්‌ගියෙ ආරබ්‌භ කුක්‌කුච්‌චඋප්‌පාදනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, තිකපාචිත්‌තියං, අනුපසම්‌පන්‌නෙ තිකදුක්‌කටං. නඋප්‌පාදෙතුකාමස්‌ස, කෙවලං හිතෙසිතාය තථා වදන්‌තස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. උපසම්‌පන්‌නතා, අඵාසුකාමතා , කුක්‌කුච්‌චුප්‌පාදනන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි අනන්‌තරසදිසානෙවාති.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha kukkuccauppādanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, anupasampanne tikadukkaṭaṃ. Nauppādetukāmassa, kevalaṃ hitesitāya tathā vadantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Upasampannatā, aphāsukāmatā , kukkuccuppādananti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni anantarasadisānevāti.
සඤ්‌චිච්‌චසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sañciccasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
8. උපස්‌සුතිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
අට්‌ඨමෙ විවාදාපන්‌නානන්‌ති භණ්‌ඩනකලහෙහි විවඩ්‌ඪිතං විවාදාධිකරණං ආපන්‌නානං. උපස්‌සුතින්‌ති සුතිසමීපං, යත්‌ථ ඨත්‌වා සක්‌කා හොති තෙසං වචනං සොතුං, තත්‌ථ තිට්‌ඨෙය්‍යාති අත්‌ථො. ‘‘තත්‌ථ සොස්‌සාමී’’ති චොදෙතුකාමතාය ගච්‌ඡතො පදෙ පදෙ දුක්‌කටං, තුරිතගමනෙපි ඔහීයමානෙපි එසෙව නයො. යත්‌ථ පන ඨිතො සුණාති, තත්‌ථ ඨිතස්‌ස පාචිත්‌තියං, අත්‌තනො ඨිතොකාසං ආගන්‌ත්‌වා තෙසු මන්‌තයමානෙසුපි උක්‌කාසිත්‌වා, ‘‘අහං එත්‌ථා’’ති වා වත්‌වා ජානාපෙතබ්‌බං, එවං අකරොන්‌තස්‌සාපි සවනෙ පාචිත්‌තියමෙව.
Aṭṭhame vivādāpannānanti bhaṇḍanakalahehi vivaḍḍhitaṃ vivādādhikaraṇaṃ āpannānaṃ. Upassutinti sutisamīpaṃ, yattha ṭhatvā sakkā hoti tesaṃ vacanaṃ sotuṃ, tattha tiṭṭheyyāti attho. ‘‘Tattha sossāmī’’ti codetukāmatāya gacchato pade pade dukkaṭaṃ, turitagamanepi ohīyamānepi eseva nayo. Yattha pana ṭhito suṇāti, tattha ṭhitassa pācittiyaṃ, attano ṭhitokāsaṃ āgantvā tesu mantayamānesupi ukkāsitvā, ‘‘ahaṃ etthā’’ti vā vatvā jānāpetabbaṃ, evaṃ akarontassāpi savane pācittiyameva.
සාවත්‌ථියං ඡබ්‌බග්‌ගියෙ ආරබ්‌භ උපස්‌සුතිට්‌ඨානවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, තිකපාචිත්‌තියං, අනුපසම්‌පන්‌නෙ තිකදුක්‌කටං, ‘‘ඉමෙසං සුත්‌වා ඔරමිස්‌සාමි විරමිස්‌සාමි වූපසමිස්‌සාමි අත්‌තානං පරිමොචෙස්‌සාමී’’ති (පාචි. 473) ගච්‌ඡතො, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. උපසම්‌පන්‌නතා, චොදනාධිප්‌පායො, සවනන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි. ථෙය්‍යසත්‌ථසමුට්‌ඨානං ඉදං පන සියා කිරියං, සියා අකිරියං, සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං, සචිත්‌තකං, ලොකවජ්‌ජං, කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, අකුසලචිත්‌තං, දුක්‌ඛවෙදනන්‌ති.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha upassutiṭṭhānavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, anupasampanne tikadukkaṭaṃ, ‘‘imesaṃ sutvā oramissāmi viramissāmi vūpasamissāmi attānaṃ parimocessāmī’’ti (pāci. 473) gacchato, ummattakādīnañca anāpatti. Upasampannatā, codanādhippāyo, savananti imānettha tīṇi aṅgāni. Theyyasatthasamuṭṭhānaṃ idaṃ pana siyā kiriyaṃ, siyā akiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
උපස්‌සුතිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Upassutisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
9. කම්‌මප්‌පටිබාහනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
9. Kammappaṭibāhanasikkhāpadavaṇṇanā
නවමෙ ධම්‌මිකානං කම්‌මානන්‌ති ධම්‌මෙන විනයෙන සත්‌ථුසාසනෙන කතානං අපලොකනකම්‌මං ඤත්‌තිකම්‌මං ඤත්‌තිදුතියකම්‌මං ඤත්‌තිචතුත්‌ථකම්‌මන්‌ති ඉමෙසං චතුන්‌නං කම්‌මානං. තත්‍රායං සඞ්‌ඛෙපතො කම්‌මවිනිච්‌ඡයො – තත්‍ර අපලොකනකම්‌මං නාම සමග්‌ගස්‌ස සඞ්‌ඝස්‌ස අනුමතියා තං තං වත්‌ථුං කිත්‌තෙත්‌වා ‘‘රුච්‌චති සඞ්‌ඝස්‌සා’’ති තික්‌ඛත්‌තුං සාවෙත්‌වා කත්‌තබ්‌බං කම්‌මං වුච්‌චති. සමග්‌ගස්‌සෙව පන සඞ්‌ඝස්‌ස අනුමතියා එකාය ඤත්‌තියා කත්‌තබ්‌බං කම්‌මං ඤත්‌තිකම්‌මං නාම. එකාය ඤත්‌තියා චෙව අනුස්‌සාවනාය ච කත්‌තබ්‌බං කම්‌මං ඤත්‌තිදුතියකම්‌මං නාම. එකාය පන ඤත්‌තියා තීහි ච අනුස්‌සාවනාහි කත්‌තබ්‌බං කම්‌මං ඤත්‌තිචතුත්‌ථකම්‌මං නාම.
Navame dhammikānaṃ kammānanti dhammena vinayena satthusāsanena katānaṃ apalokanakammaṃ ñattikammaṃ ñattidutiyakammaṃ ñatticatutthakammanti imesaṃ catunnaṃ kammānaṃ. Tatrāyaṃ saṅkhepato kammavinicchayo – tatra apalokanakammaṃ nāma samaggassa saṅghassa anumatiyā taṃ taṃ vatthuṃ kittetvā ‘‘ruccati saṅghassā’’ti tikkhattuṃ sāvetvā kattabbaṃ kammaṃ vuccati. Samaggasseva pana saṅghassa anumatiyā ekāya ñattiyā kattabbaṃ kammaṃ ñattikammaṃ nāma. Ekāya ñattiyā ceva anussāvanāya ca kattabbaṃ kammaṃ ñattidutiyakammaṃ nāma. Ekāya pana ñattiyā tīhi ca anussāvanāhi kattabbaṃ kammaṃ ñatticatutthakammaṃ nāma.
තෙසු අපලොකනකම්‌මං (පරි. 496; පරි. අට්‌ඨ. 495-496) පඤ්‌ච ඨානානි ගච්‌ඡති ඔසාරණං නිස්‌සාරණං භණ්‌ඩුකම්‌මං බ්‍රහ්‌මදණ්‌ඩං කම්‌මලක්‌ඛණන්‌ති. තත්‌ථ කණ්‌ටකසාමණෙරස්‌ස නාසනා විය නිස්‌සාරණා, තාදිසංයෙව සම්‌මාවත්‌තන්‌තං දිස්‌වා පවෙසනා ‘ඔසාරණා’ති වෙදිතබ්‌බා. පබ්‌බජ්‌ජාපෙක්‌ඛස්‌ස කෙසච්‌ඡෙදනාපුච්‌ඡනං භණ්‌ඩුකම්‌මං (මහාව. 98) නාම. මුඛරස්‌ස භික්‌ඛුනො භික්‌ඛූ දුරුත්‌තවචනෙහි ඝට්‌ටෙන්‌තස්‌ස ‘‘ඉත්‌ථන්‌නාමො භික්‌ඛු මුඛරො භික්‌ඛූ දුරුත්‌තවචනෙහි ඝට්‌ටෙන්‌තො විහරති, සො භික්‌ඛු යං ඉච්‌ඡෙය්‍ය, තං වදෙය්‍ය, භික්‌ඛූහි ඉත්‌ථන්‌නාමො භික්‌ඛු නෙව වත්‌තබ්‌බො, න ඔවාදානුසාසනිං කත්‌තබ්‌බො, න ඔවදිතබ්‌බො’’ති ‘‘සඞ්‌ඝං, භන්‌තෙ , පුච්‌ඡාමි ‘ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස භික්‌ඛුනො බ්‍රහ්‌මදණ්‌ඩස්‌ස දානං රුච්‌චති සඞ්‌ඝස්‌සා’ති, දුතියම්‌පි පුච්‌ඡාමි, තතියම්‌පි පුච්‌ඡාමි ‘ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස, භන්‌තෙ, භික්‌ඛුනො බ්‍රහ්‌මදණ්‌ඩස්‌ස දානං රුච්‌චති සඞ්‌ඝස්‌සා’’’ති එවං කත්‌තබ්‌බං කම්‌මං බ්‍රහ්‌මදණ්‌ඩං (චූළව. 445) නාම. යං පන භගවතා භික්‌ඛුනීනං ඌරුං විවරිත්‌වා දස්‌සනාදිවත්‌ථූසු ‘‘අවන්‌දියො සො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු භික්‌ඛුනිසඞ්‌ඝෙන කාතබ්‌බො’’ති (චූළව. 411) එවං අවන්‌දියකම්‌මං අනුඤ්‌ඤාතං, යං භික්‌ඛුනීහි ‘‘අය්‍යෙ, අසුකො නාම අය්‍යො භික්‌ඛුනීනං අප්‌පසාදනීයං දස්‌සෙති, එතස්‌ස අය්‍යස්‌ස අවන්‌දියකරණං ‘රුච්‌චති භික්‌ඛුනිසඞ්‌ඝස්‌සා’’’ති එවං උපස්‌සයෙ නිසින්‌නාහෙව භික්‌ඛුනීහි කත්‌තබ්‌බං, එවරූපං කම්‌මං යස්‌මා තස්‌ස කම්‌මංයෙව ලක්‌ඛණං න ඔසාරණාදීනි, තස්‌මා කම්‌මලක්‌ඛණන්‌ති වුච්‌චති. ඉදඤ්‌ච කම්‌මලක්‌ඛණං නාම භික්‌ඛුනිමූලකං පඤ්‌ඤත්‌තං, අපිච භික්‌ඛූනම්‌පි ලබ්‌භති, තස්‌මා භික්‌ඛූහිපි අච්‌ඡින්‌නචීවරකාදීනං චීවරාදීනි වා දෙන්‌තෙහි, පරිභුඤ්‌ජිතබ්‌බානි අපනෙතබ්‌බානිපි වත්‌ථූනි පරිභුඤ්‌ජන්‌තෙහි වා, අපනෙන්‌තෙහි වා, තථාරූපං වා ධම්‌මිකං කතිකං කරොන්‌තෙහි තික්‌ඛත්‌තුං සාවෙත්‌වා අපලොකනකම්‌මං කාතබ්‌බං, සබ්‌බඤ්‌හෙතං කම්‌මලක්‌ඛණමෙව පවිසති, ඉති අපලොකනකම්‌මං පඤ්‌ච ඨානානි ගච්‌ඡති.
Tesu apalokanakammaṃ (pari. 496; pari. aṭṭha. 495-496) pañca ṭhānāni gacchati osāraṇaṃ nissāraṇaṃ bhaṇḍukammaṃ brahmadaṇḍaṃ kammalakkhaṇanti. Tattha kaṇṭakasāmaṇerassa nāsanā viya nissāraṇā, tādisaṃyeva sammāvattantaṃ disvā pavesanā ‘osāraṇā’ti veditabbā. Pabbajjāpekkhassa kesacchedanāpucchanaṃ bhaṇḍukammaṃ (mahāva. 98) nāma. Mukharassa bhikkhuno bhikkhū duruttavacanehi ghaṭṭentassa ‘‘itthannāmo bhikkhu mukharo bhikkhū duruttavacanehi ghaṭṭento viharati, so bhikkhu yaṃ iccheyya, taṃ vadeyya, bhikkhūhi itthannāmo bhikkhu neva vattabbo, na ovādānusāsaniṃ kattabbo, na ovaditabbo’’ti ‘‘saṅghaṃ, bhante , pucchāmi ‘itthannāmassa bhikkhuno brahmadaṇḍassa dānaṃ ruccati saṅghassā’ti, dutiyampi pucchāmi, tatiyampi pucchāmi ‘itthannāmassa, bhante, bhikkhuno brahmadaṇḍassa dānaṃ ruccati saṅghassā’’’ti evaṃ kattabbaṃ kammaṃ brahmadaṇḍaṃ (cūḷava. 445) nāma. Yaṃ pana bhagavatā bhikkhunīnaṃ ūruṃ vivaritvā dassanādivatthūsu ‘‘avandiyo so, bhikkhave, bhikkhu bhikkhunisaṅghena kātabbo’’ti (cūḷava. 411) evaṃ avandiyakammaṃ anuññātaṃ, yaṃ bhikkhunīhi ‘‘ayye, asuko nāma ayyo bhikkhunīnaṃ appasādanīyaṃ dasseti, etassa ayyassa avandiyakaraṇaṃ ‘ruccati bhikkhunisaṅghassā’’’ti evaṃ upassaye nisinnāheva bhikkhunīhi kattabbaṃ, evarūpaṃ kammaṃ yasmā tassa kammaṃyeva lakkhaṇaṃ na osāraṇādīni, tasmā kammalakkhaṇanti vuccati. Idañca kammalakkhaṇaṃ nāma bhikkhunimūlakaṃ paññattaṃ, apica bhikkhūnampi labbhati, tasmā bhikkhūhipi acchinnacīvarakādīnaṃ cīvarādīni vā dentehi, paribhuñjitabbāni apanetabbānipi vatthūni paribhuñjantehi vā, apanentehi vā, tathārūpaṃ vā dhammikaṃ katikaṃ karontehi tikkhattuṃ sāvetvā apalokanakammaṃ kātabbaṃ, sabbañhetaṃ kammalakkhaṇameva pavisati, iti apalokanakammaṃ pañca ṭhānāni gacchati.
ඤත්‌තිකම්‌මං පන නව ඨානානි ගච්‌ඡති ඔසාරණං නිස්‌සාරණං උපොසථං පවාරණං සම්‌මුතිං දානං පටිග්‌ගහං පච්‌චුක්‌කඩ්‌ඪනං කම්‌මලක්‌ඛණන්‌ති. තත්‌ථ ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, ඉත්‌ථන්‌නාමො ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස ආයස්‌මතො උපසම්‌පදාපෙක්‌ඛො, අනුසිට්‌ඨො සො මයා, යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, ඉත්‌ථන්‌නාමො ආගච්‌ඡෙය්‍ය , ‘ආගච්‌ඡාහී’ති වත්‌තබ්‌බො’’ති (මහාව. 126) එවං උපසම්‌පදාපෙක්‌ඛස්‌ස ඔසාරණා ඔසාරණා නාම. ‘‘සුණන්‌තු මෙ ආයස්‌මන්‌තා, අයං ඉත්‌ථන්‌නාමො භික්‌ඛු ධම්‌මකථිකො, ඉමස්‌ස නෙව සුත්‌තං ආගච්‌ඡති, නො සුත්‌තවිභඞ්‌ගො, සො අත්‌ථං අසල්‌ලක්‌ඛෙත්‌වා බ්‍යඤ්‌ජනච්‌ඡායාය අත්‌ථං පටිබාහති, යදායස්‌මන්‌තානං පත්‌තකල්‌ලං, ඉත්‌ථන්‌නාමං භික්‌ඛුං වුට්‌ඨාපෙත්‌වා අවසෙසා ඉමං අධිකරණං වූපසමෙය්‍යාමා’’ති එවං උබ්‌භාහිකවිනිච්‌ඡයෙ (චූළව. 233) ධම්‌මකථිකස්‌ස භික්‌ඛුනො නිස්‌සාරණා නිස්‌සාරණා නාම. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, අජ්‌ජුපොසථො…පෙ.… උපොසථං කරෙය්‍යා’’ති එවං උපොසථකම්‌මවසෙන ඨපිතා ඤත්‌ති උපොසථො නාම. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, අජ්‌ජ පවාරණා පන්‌නරසී, යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, සඞ්‌ඝො පවාරෙය්‍යා’’ති (මහාව. 210) එවං පවාරණාකම්‌මවසෙන ඨපිතා ඤත්‌ති පවාරණා නාම. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, ඉත්‌ථන්‌නාමො ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස උපසම්‌පදාපෙක්‌ඛො, යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, අහං ඉත්‌ථන්‌නාමං අනුසාසෙය්‍ය’’න්‌ති, ‘‘යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, ඉත්‌ථන්‌නාමො ඉත්‌ථන්‌නාමං අනුසාසෙය්‍යා’’ති (මහාව. 126) එවං අත්‌තානං වා පරං වා සම්‌මන්‌නිතුං ඨපිතා ඤත්‌ති සම්‌මුති නාම. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, ඉමං චීවරං ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස භික්‌ඛුනො නිස්‌සග්‌ගියං සඞ්‌ඝස්‌ස නිස්‌සට්‌ඨං, යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, සඞ්‌ඝො ඉමං චීවරං ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස භික්‌ඛුනො දදෙය්‍යා’’ති (පාරා. 464) එවං නිස්‌සට්‌ඨචීවරපත්‌තාදීනං දානං දානං නාම. ‘‘සුණාතු මෙ, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො, අයං ඉත්‌ථන්‌නාමො භික්‌ඛු ආපත්‌තිං සරති විවරති උත්‌තානිං කරොති දෙසෙති, යදි සඞ්‌ඝස්‌ස පත්‌තකල්‌ලං, අහං ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස භික්‌ඛුනො ආපත්‌තිං පටිග්‌ගණ්‌හෙය්‍ය’’න්‌ති, තෙන වත්‌තබ්‌බො ‘පස්‌සසී’ති, ‘ආම, පස්‌සාමී’ති, ‘‘ආයතිං සංවරෙය්‍යාසී’’ති (චූළව. 239) එවං ආපත්‌තිප්‌පටිග්‌ගහො පටිග්‌ගහො නාම. ‘‘සුණන්‌තු මෙ ආයස්‌මන්‌තා ආවාසිකා, යදායස්‌මන්‌තානං පත්‌තකල්‌ලං, ඉදානි උපොසථං කරෙය්‍යාම, පාතිමොක්‌ඛං උද්‌දිසෙය්‍යාම, ආගමෙ කාලෙ පවාරෙය්‍යාමා’’ති (මහාව. 240) එවං කතප්‌පවාරණප්‌පච්‌චුක්‌කඩ්‌ඪනා පච්‌චුක්‌කඩ්‌ඪනා නාම. තිණවත්‌තාරකසමථෙ (චූළව. 212) සබ්‌බසඞ්‌ගාහිකඤත්‌ති, එකෙකස්‌මිං පක්‌ඛෙ එකෙකා ඤත්‌ති චාති තිස්‌සොපි ඤත්‌තියො කම්‌මලක්‌ඛණං නාම. ඉති ඤත්‌තිකම්‌මං නව ඨානානි ගච්‌ඡති.
Ñattikammaṃ pana nava ṭhānāni gacchati osāraṇaṃ nissāraṇaṃ uposathaṃ pavāraṇaṃ sammutiṃ dānaṃ paṭiggahaṃ paccukkaḍḍhanaṃ kammalakkhaṇanti. Tattha ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, itthannāmo itthannāmassa āyasmato upasampadāpekkho, anusiṭṭho so mayā, yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo āgaccheyya , ‘āgacchāhī’ti vattabbo’’ti (mahāva. 126) evaṃ upasampadāpekkhassa osāraṇā osāraṇā nāma. ‘‘Suṇantu me āyasmantā, ayaṃ itthannāmo bhikkhu dhammakathiko, imassa neva suttaṃ āgacchati, no suttavibhaṅgo, so atthaṃ asallakkhetvā byañjanacchāyāya atthaṃ paṭibāhati, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, itthannāmaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpetvā avasesā imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasameyyāmā’’ti evaṃ ubbhāhikavinicchaye (cūḷava. 233) dhammakathikassa bhikkhuno nissāraṇā nissāraṇā nāma. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ajjuposatho…pe… uposathaṃ kareyyā’’ti evaṃ uposathakammavasena ṭhapitā ñatti uposatho nāma. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ajja pavāraṇā pannarasī, yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho pavāreyyā’’ti (mahāva. 210) evaṃ pavāraṇākammavasena ṭhapitā ñatti pavāraṇā nāma. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, itthannāmo itthannāmassa upasampadāpekkho, yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ anusāseyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ anusāseyyā’’ti (mahāva. 126) evaṃ attānaṃ vā paraṃ vā sammannituṃ ṭhapitā ñatti sammuti nāma. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno nissaggiyaṃ saṅghassa nissaṭṭhaṃ, yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno dadeyyā’’ti (pārā. 464) evaṃ nissaṭṭhacīvarapattādīnaṃ dānaṃ dānaṃ nāma. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ayaṃ itthannāmo bhikkhu āpattiṃ sarati vivarati uttāniṃ karoti deseti, yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpattiṃ paṭiggaṇheyya’’nti, tena vattabbo ‘passasī’ti, ‘āma, passāmī’ti, ‘‘āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti (cūḷava. 239) evaṃ āpattippaṭiggaho paṭiggaho nāma. ‘‘Suṇantu me āyasmantā āvāsikā, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, idāni uposathaṃ kareyyāma, pātimokkhaṃ uddiseyyāma, āgame kāle pavāreyyāmā’’ti (mahāva. 240) evaṃ katappavāraṇappaccukkaḍḍhanā paccukkaḍḍhanā nāma. Tiṇavattārakasamathe (cūḷava. 212) sabbasaṅgāhikañatti, ekekasmiṃ pakkhe ekekā ñatti cāti tissopi ñattiyo kammalakkhaṇaṃ nāma. Iti ñattikammaṃ nava ṭhānāni gacchati.
ඤත්‌තිදුතියකම්‌මං සත්‌ත ඨානානි ගච්‌ඡති ඔසාරණං නිස්‌සාරණං සම්‌මුතිං දානං උද්‌ධාරං දෙසනං කම්‌මලක්‌ඛණන්‌ති. තත්‌ථ භික්‌ඛූනං අලාභාය පරිසක්‌කනාදිකෙහි අට්‌ඨහි අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතස්‌ස උපාසකස්‌ස සඞ්‌ඝෙන අසම්‌භොගකරණත්‌ථං පත්‌තනික්‌කුජ්‌ජනවසෙන නිස්‌සාරණා නිස්‌සාරණා නාම. තස්‌සෙව සම්‌මාවත්‌තන්‌තස්‌ස පත්‌තුක්‌කුජ්‌ජනවසෙන ඔසාරණා ච වෙදිතබ්‌බා, සා ඛුද්‌දකක්‌ඛන්‌ධකෙ වඩ්‌ඪලිච්‌ඡවිවත්‌ථුස්‌මිං (චූළව. 265-266) වුත්‌තා. සීමාසම්‌මුති තිචීවරෙන අවිප්‌පවාසසම්‌මුතිසන්‌ථතසම්‌මුතිභත්‌තුද්‌දෙසකසෙනාසනග්‌ගාහාපකභණ්‌ඩාගාරිකචීවරප්‌පටිග්‌ගාහකයාගුභාජකඵලභාජකඛජ්‌ජභාජකඅප්‌පමත්‌තකවිස්‌සජ්‌ජකසාටියග්‌ගාහපකපත්‌තග්‌ගාහාපකආරාමිකපෙසකසාමණෙරපෙසකසම්‌මුතීති එතාසං සම්‌මුතීනං වසෙන සම්‌මුති වෙදිතබ්‌බා. කථිනචීවරමතකචීවරදානවසෙන දානං වෙදිතබ්‌බං. කථිනුද්‌ධාරවසෙන උද්‌ධාරො වෙදිතබ්‌බො. කුටිවත්‌ථුවිහාරවත්‌ථුදෙසනාවසෙන දෙසනා වෙදිතබ්‌බා. යා පන තිණවත්‌ථාරකසමථෙ (චූළව. 212 ආදයො) එකස්‌මිං පක්‌ඛෙ එකා, එකස්‌මිං පක්‌ඛෙ එකාති ද්‌වෙ ඤත්‌තිදුතියකම්‌මවාචා වුත්‌තා, යා ච මොහාරොපනාදීසු කම්‌මවාචා (පාචි. 446) වුත්‌තා, තාසං වසෙන කම්‌මලක්‌ඛණං වෙදිතබ්‌බං, ඉති ඤත්‌තිදුතියකම්‌මං සත්‌ත ඨානානි ගච්‌ඡති.
Ñattidutiyakammaṃ satta ṭhānāni gacchati osāraṇaṃ nissāraṇaṃ sammutiṃ dānaṃ uddhāraṃ desanaṃ kammalakkhaṇanti. Tattha bhikkhūnaṃ alābhāya parisakkanādikehi aṭṭhahi aṅgehi samannāgatassa upāsakassa saṅghena asambhogakaraṇatthaṃ pattanikkujjanavasena nissāraṇā nissāraṇā nāma. Tasseva sammāvattantassa pattukkujjanavasena osāraṇā ca veditabbā, sā khuddakakkhandhake vaḍḍhalicchavivatthusmiṃ (cūḷava. 265-266) vuttā. Sīmāsammuti ticīvarena avippavāsasammutisanthatasammutibhattuddesakasenāsanaggāhāpakabhaṇḍāgārikacīvarappaṭiggāhakayāgubhājakaphalabhājakakhajjabhājakaappamattakavissajjakasāṭiyaggāhapakapattaggāhāpakaārāmikapesakasāmaṇerapesakasammutīti etāsaṃ sammutīnaṃ vasena sammuti veditabbā. Kathinacīvaramatakacīvaradānavasena dānaṃ veditabbaṃ. Kathinuddhāravasena uddhāro veditabbo. Kuṭivatthuvihāravatthudesanāvasena desanā veditabbā. Yā pana tiṇavatthārakasamathe (cūḷava. 212 ādayo) ekasmiṃ pakkhe ekā, ekasmiṃ pakkhe ekāti dve ñattidutiyakammavācā vuttā, yā ca mohāropanādīsu kammavācā (pāci. 446) vuttā, tāsaṃ vasena kammalakkhaṇaṃ veditabbaṃ, iti ñattidutiyakammaṃ satta ṭhānāni gacchati.
ඤත්‌තිචතුත්‌ථකම්‌මම්‌පි සත්‌තෙව ඨානානි ගච්‌ඡති ඔසාරණං නිස්‌සාරණං සම්‌මුතිං දානං නිග්‌ගහං සමනුභාසනං කම්‌මලක්‌ඛණන්‌ති. තත්‌ථ තජ්‌ජනීයකම්‌මාදීනං (චූළව. 1 ආදයො) සත්‌තන්‌නං කම්‌මානං වසෙන නිස්‌සාරණා, තෙසංයෙව කම්‌මානං පටිප්‌පස්‌සම්‌භනවසෙන ඔසාරණා ච වෙදිතබ්‌බා, භික්‌ඛුනොවාදකසම්‌මුතිවසෙන (පාචි. 146-147) සම්‌මුති, පරිවාසදාන(චඌළව. 102) මානත්‌තදානවසෙන (චූළව. 105) දානං, මූලායපටිකස්‌සනවසෙන (චූළව. 110) නිග්‌ගහො, උක්‌ඛිත්‌තානුවත්‌තිකා , අට්‌ඨ යාවතතියකා, අරිට්‌ඨො (පාචි. 417), චණ්‌ඩකාළී (පාචි. 709) චාති ඉමෙ තෙ යාවතතියකාති ඉමාසං එකාදසන්‌නං සමනුභාසනානං වසෙන සමනුභාසනා, උපසම්‌පදාකම්‌මඅබ්‌භානකම්‌මවසෙන කම්‌මලක්‌ඛණං වෙදිතබ්‌බං. ඉති ඤත්‌තිචතුත්‌ථකම්‌මං සත්‌ත ඨානානි ගච්‌ඡති.
Ñatticatutthakammampi satteva ṭhānāni gacchati osāraṇaṃ nissāraṇaṃ sammutiṃ dānaṃ niggahaṃ samanubhāsanaṃ kammalakkhaṇanti. Tattha tajjanīyakammādīnaṃ (cūḷava. 1 ādayo) sattannaṃ kammānaṃ vasena nissāraṇā, tesaṃyeva kammānaṃ paṭippassambhanavasena osāraṇā ca veditabbā, bhikkhunovādakasammutivasena (pāci. 146-147) sammuti, parivāsadāna(caūḷava. 102) mānattadānavasena (cūḷava. 105) dānaṃ, mūlāyapaṭikassanavasena (cūḷava. 110) niggaho, ukkhittānuvattikā , aṭṭha yāvatatiyakā, ariṭṭho (pāci. 417), caṇḍakāḷī (pāci. 709) cāti ime te yāvatatiyakāti imāsaṃ ekādasannaṃ samanubhāsanānaṃ vasena samanubhāsanā, upasampadākammaabbhānakammavasena kammalakkhaṇaṃ veditabbaṃ. Iti ñatticatutthakammaṃ satta ṭhānāni gacchati.
ඉමෙසු පන චතූසු කම්‌මෙසු අපලොකනකම්‌මං අපලොකෙත්‌වාව කාතබ්‌බං, ඤත්‌තිකම්‌මාදිවසෙන න කාතබ්‌බං. ඤත්‌තිකම්‌මම්‌පි එකං ඤත්‌තිං ඨපෙත්‌වාව කාතබ්‌බං, අපලොකනකම්‌මාදිවසෙන න කාතබ්‌බං. ඤත්‌තිදුතියකම්‌මං පන අපලොකෙත්‌වා කාතබ්‌බම්‌පි අත්‌ථි අකාතබ්‌බම්‌පි, තත්‌ථ සීමාසම්‌මුති සීමාසමූහනනං (මහාව. 139-140, 144 ආදයො) කථිනචීවරදානං කථිනුද්‌ධාරො කුටිවත්‌ථුදෙසනා විහාරවත්‌ථුදෙසනාති ඉමානි ඡ කම්‌මානි ගරුකානි අපලොකෙත්‌වා කාතුං න වට්‌ටන්‌ති, ඤත්‌තිදුතියකම්‌මවාචං සාවෙත්‌වාව කාතබ්‌බානි. අවසෙසා තෙරස සම්‌මුතියො සෙනාසනග්‌ගාහාපකමතකචීවරදානසම්‌මුතියො චාති එතානි ලහුකම්‌මානි අපලොකෙත්‌වාපි කාතුං වට්‌ටන්‌ති, ඤත්‌තිකම්‌මාදිවසෙන පන න කාතබ්‌බානෙව. ඤත්‌තිචතුත්‌ථකම්‌මම්‌පි සකලක්‌ඛණෙනෙව කාතබ්‌බං, න සෙසකම්‌මවසෙන. එවං අත්‌තනො අත්‌තනො ලක්‌ඛණෙනෙව වත්‌ථුඤත්‌තිඅනුස්‌සාවනාසීමාපරිසාසම්‌පත්‌තියා කතානි එතානි කම්‌මානි ධම්‌මෙන විනයෙන සත්‌ථුසාසනෙන කතත්‌තා ධම්‌මො එතෙසු අත්‌ථීති ධම්‌මිකානි නාම හොන්‌ති, ඉති එතෙසං ධම්‌මිකානං කම්‌මානං ඡන්‌දං දත්‌වා පච්‌ඡා ඛීයනධම්‌මං ආපජ්‌ජන්‌තස්‌ස වාචාය වාචාය පාචිත්‌තියං.
Imesu pana catūsu kammesu apalokanakammaṃ apaloketvāva kātabbaṃ, ñattikammādivasena na kātabbaṃ. Ñattikammampi ekaṃ ñattiṃ ṭhapetvāva kātabbaṃ, apalokanakammādivasena na kātabbaṃ. Ñattidutiyakammaṃ pana apaloketvā kātabbampi atthi akātabbampi, tattha sīmāsammuti sīmāsamūhananaṃ (mahāva. 139-140, 144 ādayo) kathinacīvaradānaṃ kathinuddhāro kuṭivatthudesanā vihāravatthudesanāti imāni cha kammāni garukāni apaloketvā kātuṃ na vaṭṭanti, ñattidutiyakammavācaṃ sāvetvāva kātabbāni. Avasesā terasa sammutiyo senāsanaggāhāpakamatakacīvaradānasammutiyo cāti etāni lahukammāni apaloketvāpi kātuṃ vaṭṭanti, ñattikammādivasena pana na kātabbāneva. Ñatticatutthakammampi sakalakkhaṇeneva kātabbaṃ, na sesakammavasena. Evaṃ attano attano lakkhaṇeneva vatthuñattianussāvanāsīmāparisāsampattiyā katāni etāni kammāni dhammena vinayena satthusāsanena katattā dhammo etesu atthīti dhammikāni nāma honti, iti etesaṃ dhammikānaṃ kammānaṃ chandaṃ datvā pacchā khīyanadhammaṃ āpajjantassa vācāya vācāya pācittiyaṃ.
සාවත්‌ථියං ඡබ්‌බග්‌ගියෙ ආරබ්‌භ ඛීයනධම්‌මාපජ්‌ජනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, ධම්‌මකම්‌මෙ වෙමතිකස්‌ස, අධම්‌මකම්‌මෙ ධම්‌මකම්‌මසඤ්‌ඤිනො, වෙමතිකස්‌ස ච දුක්‌කටං. අධම්‌මකම්‌මසඤ්‌ඤිස්‌ස , ‘‘අධම්‌මෙන වා වග්‌ගෙන වා නකම්‌මාරහස්‌ස වා කම්‌මං කරොන්‌තී’’ති ඤත්‌වා ඛීයන්‌තස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. ධම්‌මකම්‌මතා, ධම්‌මකම්‌මසඤ්‌ඤිතා, ඡන්‌දං දත්‌වා ඛීයනන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි අදින්‌නාදානසදිසානෙව, ඉදං පන දුක්‌ඛවෙදනන්‌ති.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha khīyanadhammāpajjanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, dhammakamme vematikassa, adhammakamme dhammakammasaññino, vematikassa ca dukkaṭaṃ. Adhammakammasaññissa , ‘‘adhammena vā vaggena vā nakammārahassa vā kammaṃ karontī’’ti ñatvā khīyantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Dhammakammatā, dhammakammasaññitā, chandaṃ datvā khīyananti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāneva, idaṃ pana dukkhavedananti.
කම්‌මප්‌පටිබාහනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Kammappaṭibāhanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
10. ඡන්‌දංඅදත්‌වාගමනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
10. Chandaṃadatvāgamanasikkhāpadavaṇṇanā
දසමෙ විනිච්‌ඡයකථායාති යාව ආරොචිතං වත්‌ථු අවිනිච්‌ඡිකං, ඤත්‌තිං වා ඨපෙත්‌වා කම්‌මවාචා අනිට්‌ඨාපිතා, තාව විනිච්‌ඡයකථා වත්‌තමානා නාම හොති. යො භික්‌ඛු එතස්‌මිං අන්‌තරෙ කම්‌මං කොපෙතුකාමතාය පරිසාය හත්‌ථපාසං විජහති, තස්‌ස විජහනෙ දුක්‌කටං, විජහිතෙ පාචිත්‌තියං.
Dasame vinicchayakathāyāti yāva ārocitaṃ vatthu avinicchikaṃ, ñattiṃ vā ṭhapetvā kammavācā aniṭṭhāpitā, tāva vinicchayakathā vattamānā nāma hoti. Yo bhikkhu etasmiṃ antare kammaṃ kopetukāmatāya parisāya hatthapāsaṃ vijahati, tassa vijahane dukkaṭaṃ, vijahite pācittiyaṃ.
සාවත්‌ථියං අඤ්‌ඤතරං භික්‌ඛුං ආරබ්‌භ ඡන්‌දං අදත්‌වා පක්‌කමනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, ධම්‌මකම්‌මෙ වෙමතිකස්‌ස, අධම්‌මකම්‌මෙ ධම්‌මකම්‌මසඤ්‌ඤිනො, වෙමතිකස්‌ස ච දුක්‌කටං. අධම්‌මකම්‌මසඤ්‌ඤිස්‌ස පන, යො ච ‘‘සඞ්‌ඝස්‌ස භණ්‌ඩනාදීනි වා භවිස්‌සන්‌ති, අධම්‌මෙන වා වග්‌ගෙන වා නකම්‌මාරහස්‌ස වා කම්‌මං කරිස්‌සන්‌තී’’ති (පාචි. 483) ඤත්‌වා, ගිලානො වා හුත්‌වා, ගිලානස්‌ස වා කරණීයෙන, උච්‌චාරාදීහි වා පීළිතො, න ච කම්‌මං කොපෙතුකාමො ‘‘පුන පච්‌චාගමිස්‌සාමී’’ති ගච්‌ඡති, තස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. විනිච්‌ඡයකථාය වත්‌තමානතා, ධම්‌මකම්‌මතා, ධම්‌මකම්‌මසඤ්‌ඤිතා, සමානසීමායං ඨිතතා, සමානසංවාසකතා, කොපෙතුකාමතාය හත්‌ථපාසවිජහනන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ ඡ අඞ්‌ගානි. සමනුභාසනසමුට්‌ඨානං, කිරියාකිරියං, සඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං, සචිත්‌තකං, ලොකවජ්‌ජං, කායකම්‌මං, වචීකම්‌මං, අකුසලචිත්‌තං, දුක්‌ඛවෙදනන්‌ති.
Sāvatthiyaṃ aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha chandaṃ adatvā pakkamanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, dhammakamme vematikassa, adhammakamme dhammakammasaññino, vematikassa ca dukkaṭaṃ. Adhammakammasaññissa pana, yo ca ‘‘saṅghassa bhaṇḍanādīni vā bhavissanti, adhammena vā vaggena vā nakammārahassa vā kammaṃ karissantī’’ti (pāci. 483) ñatvā, gilāno vā hutvā, gilānassa vā karaṇīyena, uccārādīhi vā pīḷito, na ca kammaṃ kopetukāmo ‘‘puna paccāgamissāmī’’ti gacchati, tassa, ummattakādīnañca anāpatti. Vinicchayakathāya vattamānatā, dhammakammatā, dhammakammasaññitā, samānasīmāyaṃ ṭhitatā, samānasaṃvāsakatā, kopetukāmatāya hatthapāsavijahananti imānettha cha aṅgāni. Samanubhāsanasamuṭṭhānaṃ, kiriyākiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
ඡන්‌දංඅදත්‌වාගමනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Chandaṃadatvāgamanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
11. දුබ්‌බලසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
11. Dubbalasikkhāpadavaṇṇanā
එකාදසමෙ සමග්‌ගෙන සඞ්‌ඝෙනාති සමානසංවාසකෙන සමානසීමායං ඨිතෙන සඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං චීවරං දත්‌වා. යථාසන්‌ථුතන්‌ති යො යො මිත්‌තසන්‌දිට්‌ඨසම්‌භත්‌තවසෙන සන්‌ථුතො, තස්‌ස තස්‌සාති අත්‌ථො. පාචිත්‌තියන්‌ති එවං සඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං සයමෙව සෙනාසනපඤ්‌ඤාපනාදිවසෙන සම්‌මතස්‌ස භික්‌ඛුනො චීවරං දත්‌වා පච්‌ඡා ඛීයන්‌තස්‌ස වාචාය වාචාය පාචිත්‌තියං.
Ekādasame samaggena saṅghenāti samānasaṃvāsakena samānasīmāyaṃ ṭhitena saṅghena saddhiṃ cīvaraṃ datvā. Yathāsanthutanti yo yo mittasandiṭṭhasambhattavasena santhuto, tassa tassāti attho. Pācittiyanti evaṃ saṅghena saddhiṃ sayameva senāsanapaññāpanādivasena sammatassa bhikkhuno cīvaraṃ datvā pacchā khīyantassa vācāya vācāya pācittiyaṃ.
රාජගහෙ ඡබ්‌බග්‌ගියෙ ආරබ්‌භ චීවරං දත්‌වා පච්‌ඡා ඛීයනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌තං, සාධාරණපඤ්‌ඤත්‌ති, අනාණත්‌තිකං, ධම්‌මකම්‌මෙ තිකපාචිත්‌තියං, චීවරං ඨපෙත්‌වා අඤ්‌ඤං විස්‌සජ්‌ජියවෙභඞ්‌ගියං පරික්‌ඛාරං දත්‌වා පච්‌ඡාඛීයන්‌තස්‌ස දුක්‌කටං, විස්‌සජ්‌ජියවෙභඞ්‌ගියො නාම ඨපෙත්‌වා පඤ්‌ච ගරුභණ්‌ඩානි අවසෙසො. රාසිවසෙන හි පඤ්‌ච ගරුභණ්‌ඩානි වුත්‌තානි, තත්‌ථ ආරාමො ආරාමවත්‌ථූති එකං, විහාරො විහාරවත්‌ථූති දුතියං, මඤ්‌චො පීඨං භිසි බිම්‌බොහනන්‌ති තතියං, ලොහකුම්‌භී ලොහභාණකං ලොහවාරකො ලොහකටාහං වාසි පරසු කුඨාරී කුදාලො නිඛාදනන්‌ති චතුත්‌ථං, වල්‌ලි වෙළු මුඤ්‌ජං පබ්‌බජං තිණං මත්‌තිකා දාරුභණ්‌ඩං මත්‌තිකාභණ්‌ඩන්‌ති පඤ්‌චමං. එතානි හි පඤ්‌ච සඞ්‌ඝසන්‌තකානි නෙව සඞ්‌ඝස්‌ස, න ගණපුග්‌ගලානං විස්‌සජ්‌ජෙතුං වා විභජිතුං වා වට්‌ටන්‌ති, විස්‌සජ්‌ජිතවිභත්‌තානිපි සඞ්‌ඝිකානෙව හොන්‌ති. ථාවරෙන පන ථාවරං, ඉතරෙන ච අකප්‌පියෙන මහග්‌ඝකප්‌පියෙන වා ඉතරං සඞ්‌ඝස්‌ස උපකාරං සල්‌ලක්‌ඛෙත්‌වා කප්‌පියපරිවත්‌තනෙන පරිවත්‌තෙතුං වට්‌ටති, වරසෙනාසනාදීනං සංරක්‌ඛණත්‌ථං ලාමකානි විස්‌සජ්‌ජෙතුං විස්‌සජ්‌ජෙත්‌වා පරිභුඤ්‌ජිතුඤ්‌ච වට්‌ටති. එත්‌ථ ච පුරිමෙසු තීසු රාසීසු අගරුභණ්‌ඩං නාම කිඤ්‌චි නත්‌ථි, චතුත්‌ථෙ ලොහකුම්‌භී අරඤ්‌ජරසණ්‌ඨානං ලොහභාණකං ලොහකටාහන්‌ති ඉමානි තීණි අන්‌තමසො පසතමත්‌තඋදකග්‌ගණ්‌හනකානිපි ගරුභණ්‌ඩානි. ලොහවාරකො පන කාළලොහතම්‌බලොහකංසලොහවට්‌ටලොහානං යෙන කෙනචි කතො සීහළදීපෙ පාදග්‌ගණ්‌හනකො භාජෙතබ්‌බො, පාදො ච නාම මගධනාළියා පඤ්‌චනාළිමත්‌තං ගණ්‌හාති, තතො අතිරෙකං ගරුභණ්‌ඩං, ඉමානි තාව පාළියං ආගතානි ලොහභාජනානි.
Rājagahe chabbaggiye ārabbha cīvaraṃ datvā pacchā khīyanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, dhammakamme tikapācittiyaṃ, cīvaraṃ ṭhapetvā aññaṃ vissajjiyavebhaṅgiyaṃ parikkhāraṃ datvā pacchākhīyantassa dukkaṭaṃ, vissajjiyavebhaṅgiyo nāma ṭhapetvā pañca garubhaṇḍāni avaseso. Rāsivasena hi pañca garubhaṇḍāni vuttāni, tattha ārāmo ārāmavatthūti ekaṃ, vihāro vihāravatthūti dutiyaṃ, mañco pīṭhaṃ bhisi bimbohananti tatiyaṃ, lohakumbhī lohabhāṇakaṃ lohavārako lohakaṭāhaṃ vāsi parasu kuṭhārī kudālo nikhādananti catutthaṃ, valli veḷu muñjaṃ pabbajaṃ tiṇaṃ mattikā dārubhaṇḍaṃ mattikābhaṇḍanti pañcamaṃ. Etāni hi pañca saṅghasantakāni neva saṅghassa, na gaṇapuggalānaṃ vissajjetuṃ vā vibhajituṃ vā vaṭṭanti, vissajjitavibhattānipi saṅghikāneva honti. Thāvarena pana thāvaraṃ, itarena ca akappiyena mahagghakappiyena vā itaraṃ saṅghassa upakāraṃ sallakkhetvā kappiyaparivattanena parivattetuṃ vaṭṭati, varasenāsanādīnaṃ saṃrakkhaṇatthaṃ lāmakāni vissajjetuṃ vissajjetvā paribhuñjituñca vaṭṭati. Ettha ca purimesu tīsu rāsīsu agarubhaṇḍaṃ nāma kiñci natthi, catutthe lohakumbhī arañjarasaṇṭhānaṃ lohabhāṇakaṃ lohakaṭāhanti imāni tīṇi antamaso pasatamattaudakaggaṇhanakānipi garubhaṇḍāni. Lohavārako pana kāḷalohatambalohakaṃsalohavaṭṭalohānaṃ yena kenaci kato sīhaḷadīpe pādaggaṇhanako bhājetabbo, pādo ca nāma magadhanāḷiyā pañcanāḷimattaṃ gaṇhāti, tato atirekaṃ garubhaṇḍaṃ, imāni tāva pāḷiyaṃ āgatāni lohabhājanāni.
පාළියං පන අනාගතානිපි භිඞ්‌ගාරපටිග්‌ගහඋළුඞ්‌කදබ්‌බිකටච්‌ඡුපාති තට්‌ටකසරකසමුග්‌ගඅඞ්‌ගාරකපල්‌ලධූමකටච්‌ඡුආදීනි ඛුද්‌දකානිපි ගරුභණ්‌ඩානෙව, අයපත්‌තො අයථාලකං තම්‌බලොහථාලකන්‌ති ඉමානි පන භාජනීයානි, කංසලොහවට්‌ටලොහභාජනවිකති සඞ්‌ඝිකපරිභොගෙන වා ගිහිවිකටා වා වට්‌ටති, පුග්‌ගලිකපරිභොගෙන න වට්‌ටති. ඨපෙත්‌වා පන තං භාජනවිකතිං අඤ්‌ඤස්‌මිම්‌පි කප්‌පියලොහභණ්‌ඩෙ අඤ්‌ජනී අඤ්‌ජනිසලාකා නත්‌ථුදානං කණ්‌ණමලහරණී සූචි ඛුද්‌දකො පිප්‌ඵලිකො ඛුද්‌දකං ආරකණ්‌ටකං කුඤ්‌චිකා තාළං කත්‌තරයට්‌ඨි වෙධකො භින්‌දිවාලකො යථාතථාඝනකතලොහංවිප්‌පකතලොහභණ්‌ඩඤ්‌ච සබ්‌බං භාජනීයං. ධූමනෙත්‌තඵාලදීපරුක්‌ඛදීපකපල්‌ලිකඔලම්‌බකදීපඉත්‌ථිපුරිසතිරච්‌ඡානරූපකානි පන අඤ්‌ඤානි වා භිත්‌තිච්‌ඡදනකවාටාදීසු උපනෙතබ්‌බානි, අන්‌තමසො ලොහඛිලකං උපාදාය සබ්‌බානිපි ලොහභණ්‌ඩානි ගරුභණ්‌ඩානියෙව, අත්‌තනා ලද්‌ධානි පරිහරිත්‌වාපි පුග්‌ගලිකපරිභොගෙන න පරිභුඤ්‌ජිතබ්‌බානි, සඞ්‌ඝිකපරිභොගෙන වා ගිහිවිකටානි වා වට්‌ටන්‌ති, තිපුභණ්‌ඩෙපි එසෙව නයො. ඛීරපාසාණමයානි තට්‌ටකසරකාදීනි ගරුභණ්‌ඩානියෙව.
Pāḷiyaṃ pana anāgatānipi bhiṅgārapaṭiggahauḷuṅkadabbikaṭacchupāti taṭṭakasarakasamuggaaṅgārakapalladhūmakaṭacchuādīni khuddakānipi garubhaṇḍāneva, ayapatto ayathālakaṃ tambalohathālakanti imāni pana bhājanīyāni, kaṃsalohavaṭṭalohabhājanavikati saṅghikaparibhogena vā gihivikaṭā vā vaṭṭati, puggalikaparibhogena na vaṭṭati. Ṭhapetvā pana taṃ bhājanavikatiṃ aññasmimpi kappiyalohabhaṇḍe añjanī añjanisalākā natthudānaṃ kaṇṇamalaharaṇī sūci khuddako pipphaliko khuddakaṃ ārakaṇṭakaṃ kuñcikā tāḷaṃ kattarayaṭṭhi vedhako bhindivālako yathātathāghanakatalohaṃvippakatalohabhaṇḍañca sabbaṃ bhājanīyaṃ. Dhūmanettaphāladīparukkhadīpakapallikaolambakadīpaitthipurisatiracchānarūpakāni pana aññāni vā bhitticchadanakavāṭādīsu upanetabbāni, antamaso lohakhilakaṃ upādāya sabbānipi lohabhaṇḍāni garubhaṇḍāniyeva, attanā laddhāni pariharitvāpi puggalikaparibhogena na paribhuñjitabbāni, saṅghikaparibhogena vā gihivikaṭāni vā vaṭṭanti, tipubhaṇḍepi eseva nayo. Khīrapāsāṇamayāni taṭṭakasarakādīni garubhaṇḍāniyeva.
ඝටකො පන තෙලභාජනං වා පාදග්‌ගණ්‌හනකතො අතිරෙකමෙව ගරුභණ්‌ඩං, සුවණ්‌ණරජතආරකූටජාතිඵලිකභාජනානි ගිහිවිකටානිපි න වට්‌ටන්‌ති. සෙනාසනපරිභොගෙ පන ආමාසම්‌පි අනාමාසම්‌පි සබ්‌බං වට්‌ටති.
Ghaṭako pana telabhājanaṃ vā pādaggaṇhanakato atirekameva garubhaṇḍaṃ, suvaṇṇarajataārakūṭajātiphalikabhājanāni gihivikaṭānipi na vaṭṭanti. Senāsanaparibhoge pana āmāsampi anāmāsampi sabbaṃ vaṭṭati.
වාසියාදීසු පන යාය වාසියා දන්‌තකට්‌ඨච්‌ඡෙදනඋච්‌ඡුතච්‌ඡනමත්‌තතො අඤ්‌ඤං මහාකම්‌මං කාතුං න සක්‌කා, අයං භාජනීයා. සෙසා යෙන කෙනචි ආකාරෙන කතා ගරුභණ්‌ඩං, පරසු පන අන්‌තමසො වෙජ්‌ජානං සිරාවෙධකොපි ගරුභණ්‌ඩමෙව, තථා කුඨාරී. යා පන ආවුධසඞ්‌ඛෙපෙන කතා, අයං අනාමාසා, කුදාලො දණ්‌ඩබන්‌ධනිඛාදනං වා අගරුභණ්‌ඩං නාම නත්‌ථි. සම්‌මුඤ්‌ජනිදණ්‌ඩඛණනකං පන අදණ්‌ඩකං ඵලමත්‌තකමෙව, යං සක්‌කා සිපාටිකාය පක්‌ඛිපිත්‌වා පරිහරිතුං, තං භාජනීයං. සිඛරම්‌පි නිඛාදනෙනෙව සඞ්‌ගහිතං, යෙහි මනුස්‌සෙහි විහාරෙ වාසිආදීනි දින්‌නානි හොන්‌ති, තෙ චෙ ඝරෙ දඩ්‌ඪෙ වා විලුත්‌තෙ වා ‘‘දෙථ නො, භන්‌තෙ, උපක්‌ඛරෙ, පුන ආහරිස්‌සාමා’’ති වදන්‌ති, දාතබ්‌බා. සචෙ හරන්‌ති, න වාරෙතබ්‌බා, අනාහරන්‌තාපි න චොදෙතබ්‌බා.
Vāsiyādīsu pana yāya vāsiyā dantakaṭṭhacchedanaucchutacchanamattato aññaṃ mahākammaṃ kātuṃ na sakkā, ayaṃ bhājanīyā. Sesā yena kenaci ākārena katā garubhaṇḍaṃ, parasu pana antamaso vejjānaṃ sirāvedhakopi garubhaṇḍameva, tathā kuṭhārī. Yā pana āvudhasaṅkhepena katā, ayaṃ anāmāsā, kudālo daṇḍabandhanikhādanaṃ vā agarubhaṇḍaṃ nāma natthi. Sammuñjanidaṇḍakhaṇanakaṃ pana adaṇḍakaṃ phalamattakameva, yaṃ sakkā sipāṭikāya pakkhipitvā pariharituṃ, taṃ bhājanīyaṃ. Sikharampi nikhādaneneva saṅgahitaṃ, yehi manussehi vihāre vāsiādīni dinnāni honti, te ce ghare daḍḍhe vā vilutte vā ‘‘detha no, bhante, upakkhare, puna āharissāmā’’ti vadanti, dātabbā. Sace haranti, na vāretabbā, anāharantāpi na codetabbā.
කම්‌මාරතට්‌ටකාරචුන්‌දකාරනළකාරමණිකාරපත්‌තබන්‌ධකානං අධිකරණිමුට්‌ඨිසණ්‌ඩාසතුලාදීනි සබ්‌බානි ලොහමයානි උපකරණානි සඞ්‌ඝෙ දින්‌නකාලතො පට්‌ඨාය ගරුභණ්‌ඩානි. තිපුකොට්‌ටකසුවණ්‌ණකාරචම්‌මකාරඋපකරණෙසුපි එසෙව නයො. අයං පන විසෙසො, තිපුකොට්‌ටකඋපකරණෙසු තිපුච්‌ඡෙදනකසත්‌ථකං, සුවණ්‌ණකාරඋපකරණෙසු සුවණ්‌ණච්‌ඡෙදනකසත්‌ථකං, චම්‌මකාරඋපකරණෙසු කතපරිකම්‌මචම්‌මච්‌ඡෙදනඛුද්‌දකසත්‌ථන්‌ති ඉමානි භාජනීයානි. න්‌හාපිතතුන්‌නකාරඋපකරණෙසුපි ඨපෙත්‌වා මහාකත්‌තරිං මහාසණ්‌ඩාසං මහාපිප්‌ඵලිකඤ්‌ච සබ්‌බං වට්‌ටති, ඉතරානි ගරුභණ්‌ඩානි.
Kammārataṭṭakāracundakāranaḷakāramaṇikārapattabandhakānaṃ adhikaraṇimuṭṭhisaṇḍāsatulādīni sabbāni lohamayāni upakaraṇāni saṅghe dinnakālato paṭṭhāya garubhaṇḍāni. Tipukoṭṭakasuvaṇṇakāracammakāraupakaraṇesupi eseva nayo. Ayaṃ pana viseso, tipukoṭṭakaupakaraṇesu tipucchedanakasatthakaṃ, suvaṇṇakāraupakaraṇesu suvaṇṇacchedanakasatthakaṃ, cammakāraupakaraṇesu kataparikammacammacchedanakhuddakasatthanti imāni bhājanīyāni. Nhāpitatunnakāraupakaraṇesupi ṭhapetvā mahākattariṃ mahāsaṇḍāsaṃ mahāpipphalikañca sabbaṃ vaṭṭati, itarāni garubhaṇḍāni.
වල්‌ලිආදීසු වෙත්‌තවල්‌ලිආදිකා යා කාචි අඩ්‌ඪබාහුප්‌පමාණා වල්‌ලි සඞ්‌ඝස්‌ස දින්‌නා වා තත්‌ථජාතකා වා රක්‌ඛිතගොපිතාව ගරුභණ්‌ඩං, සා සඞ්‌ඝකම්‌මෙ ච චෙතියකම්‌මෙ ච කතෙ සචෙ අතිරෙකා හොති, පුග්‌ගලිකකම්‌මෙපි උපනෙතුං වට්‌ටති, සුත්‌තමකචිවාකනාළිකෙරහීරචම්‌මමයා රජ්‌ජුකා වා යොත්‌තානි වා වාකෙ ච නාළිකෙරහීරෙ ච වට්‌ටෙත්‌වා කතා එකවට්‌ටා වා ද්‌විවට්‌ටා වා සඞ්‌ඝස්‌ස සන්‌තකා ගරුභණ්‌ඩං. සුත්‌තං පන අවට්‌ටෙත්‌වා දින්‌නං මකචිවාකනාළිකෙරහීරා ච භාජනීයා . යෙහි පනෙතානි රජ්‌ජුකාදීනි දින්‌නානි හොන්‌ති, තෙ අත්‌තනො කරණීයෙන හරන්‌තා න වාරෙතබ්‌බා.
Valliādīsu vettavalliādikā yā kāci aḍḍhabāhuppamāṇā valli saṅghassa dinnā vā tatthajātakā vā rakkhitagopitāva garubhaṇḍaṃ, sā saṅghakamme ca cetiyakamme ca kate sace atirekā hoti, puggalikakammepi upanetuṃ vaṭṭati, suttamakacivākanāḷikerahīracammamayā rajjukā vā yottāni vā vāke ca nāḷikerahīre ca vaṭṭetvā katā ekavaṭṭā vā dvivaṭṭā vā saṅghassa santakā garubhaṇḍaṃ. Suttaṃ pana avaṭṭetvā dinnaṃ makacivākanāḷikerahīrā ca bhājanīyā . Yehi panetāni rajjukādīni dinnāni honti, te attano karaṇīyena harantā na vāretabbā.
යො කොචි අට්‌ඨඞ්‌ගුලසූචිදණ්‌ඩකමත්‌තොපි වෙළු සඞ්‌ඝස්‌ස දින්‌නො වා තත්‌ථජාතකො වා රක්‌ඛිතගොපිතො ගරුභණ්‌ඩං, සොපි සඞ්‌ඝස්‌ස කම්‌මෙ ච චෙතියකම්‌මෙ ච කතෙ අතිරෙකො පුග්‌ගලිකකම්‌මෙ දාතුං වට්‌ටති. පාදග්‌ගණ්‌හනකතෙලනාළි පන කත්‌තරයට්‌ඨි උපාහනදණ්‌ඩකො ඡත්‌තදණ්‌ඩො ඡත්‌තසලාකාති ඉදමෙත්‌ථ භාජනීයභණ්‌ඩං, දඩ්‌ඪගෙහමනුස්‌සා ගණ්‌හිත්‌වා ගච්‌ඡන්‌තා න වාරෙතබ්‌බා.
Yo koci aṭṭhaṅgulasūcidaṇḍakamattopi veḷu saṅghassa dinno vā tatthajātako vā rakkhitagopito garubhaṇḍaṃ, sopi saṅghassa kamme ca cetiyakamme ca kate atireko puggalikakamme dātuṃ vaṭṭati. Pādaggaṇhanakatelanāḷi pana kattarayaṭṭhi upāhanadaṇḍako chattadaṇḍo chattasalākāti idamettha bhājanīyabhaṇḍaṃ, daḍḍhagehamanussā gaṇhitvā gacchantā na vāretabbā.
මුඤ්‌ජඤ්‌ච පබ්‌බජඤ්‌ච අවසෙසඤ්‌ච ඡදනතිණං මුට්‌ඨිප්‌පමාණම්‌පි ඡදනතිණසඞ්‌ඛෙපගතෙසු තාලපණ්‌ණාදීසු යංකිඤ්‌චි එකපණ්‌ණම්‌පි සඞ්‌ඝස්‌ස දින්‌නං වා තත්‌ථජාතකං වා බහිආරාමෙ සඞ්‌ඝිකෙ තිණවත්‌ථුස්‌මිං ජාතකං වා රක්‌ඛිතගොපිතං ගරුභණ්‌ඩං, තම්‌පි සඞ්‌ඝකම්‌මෙ ච චෙතියකම්‌මෙ ච කතෙ අතිරෙකං පුග්‌ගලිකකම්‌මෙ දාතුං වට්‌ටති. දඩ්‌ඪගෙහමනුස්‌සා ගහෙත්‌වා ගච්‌ඡන්‌තා න වාරෙතබ්‌බා, අට්‌ඨඞ්‌ගුලප්‌පමාණොපි රිත්‌තකපොත්‌ථකො ගරුභණ්‌ඩමෙව.
Muñjañca pabbajañca avasesañca chadanatiṇaṃ muṭṭhippamāṇampi chadanatiṇasaṅkhepagatesu tālapaṇṇādīsu yaṃkiñci ekapaṇṇampi saṅghassa dinnaṃ vā tatthajātakaṃ vā bahiārāme saṅghike tiṇavatthusmiṃ jātakaṃ vā rakkhitagopitaṃ garubhaṇḍaṃ, tampi saṅghakamme ca cetiyakamme ca kate atirekaṃ puggalikakamme dātuṃ vaṭṭati. Daḍḍhagehamanussā gahetvā gacchantā na vāretabbā, aṭṭhaṅgulappamāṇopi rittakapotthako garubhaṇḍameva.
මත්‌තිකා පකතිමත්‌තිකා වා හොතු පඤ්‌චවණ්‌ණා වා සුධා වා සජ්‌ජුරසකඞ්‌ගුට්‌ඨසිලෙසාදීසු වා යංකිඤ්‌චි දුල්‌ලභට්‌ඨානෙ ආනෙත්‌වා වා දින්‌නං තත්‌ථජාතකං වා රක්‌ඛිතගොපිතං තාලපක්‌කමත්‌තං ගරුභණ්‌ඩං හොති, තම්‌පි සඞ්‌ඝකම්‌මෙ ච චෙතියකම්‌මෙ ච කතෙ අතිරෙකං පුග්‌ගලිකකම්‌මෙ දාතුං වට්‌ටති. හිඞ්‌ගුහිඞ්‌ගුලකහරිතාලමනොසිලඤ්‌ජනාදීනි පන භාජනීයානි.
Mattikā pakatimattikā vā hotu pañcavaṇṇā vā sudhā vā sajjurasakaṅguṭṭhasilesādīsu vā yaṃkiñci dullabhaṭṭhāne ānetvā vā dinnaṃ tatthajātakaṃ vā rakkhitagopitaṃ tālapakkamattaṃ garubhaṇḍaṃ hoti, tampi saṅghakamme ca cetiyakamme ca kate atirekaṃ puggalikakamme dātuṃ vaṭṭati. Hiṅguhiṅgulakaharitālamanosilañjanādīni pana bhājanīyāni.
දාරුභණ්‌ඩෙ යො කොචි වෙළුම්‌හි වුත්‌තප්‌පමාණො දාරුභණ්‌ඩකො සඞ්‌ඝස්‌ස දින්‌නො වා තත්‌ථජාතකො වා රක්‌ඛිතගොපිතො ගරුභණ්‌ඩං, අපි ච සබ්‌බාපි දාරුවෙළුචම්‌මපාසාණාදිවිකති දාරුභණ්‌ඩෙන සඞ්‌ගහිතා, තත්‌ථ මඤ්‌චපීඨෙහි අසඞ්‌ගහිතානි ආසන්‌දිකාදීනි අන්‌තමසො චොළෙන වා පලාලෙහි වා පණ්‌ණෙහි වා කතපීඨං උපාදාය සබ්‌බානි ආසනානි.
Dārubhaṇḍe yo koci veḷumhi vuttappamāṇo dārubhaṇḍako saṅghassa dinno vā tatthajātako vā rakkhitagopito garubhaṇḍaṃ, api ca sabbāpi dāruveḷucammapāsāṇādivikati dārubhaṇḍena saṅgahitā, tattha mañcapīṭhehi asaṅgahitāni āsandikādīni antamaso coḷena vā palālehi vā paṇṇehi vā katapīṭhaṃ upādāya sabbāni āsanāni.
වඞ්‌කඵලකං දීඝඵලකං චීවරධොවනඵලකං ඝට්‌ටනඵලකං ඝට්‌ටනමුග්‌ගරො දන්‌තකට්‌ඨච්‌ඡෙදනගණ්‌ඨිකා දණ්‌ඩමුග්‌ගරො නාවා අම්‌බණං රජනදොණි උදකපටිච්‌ඡකො දාරුමයො වා දන්‌තමයො වා වෙළුමයො වා සපාදකොපි අපාදකොපි සමුග්‌ගො මඤ්‌ජූසා පාදග්‌ගණ්‌හනකතො අතිරෙකප්‌පමාණො කරණ්‌ඩො උදකදොණි උදකකටාහං උළුඞ්‌කො කටච්‌ඡුපානීයසරාවං පානීයසඞ්‌ඛොති එතෙසු යංකිඤ්‌චි සඞ්‌ඝෙ දින්‌නං ගරුභණ්‌ඩං. සඞ්‌ඛථාලකං පන භාජනීයං, තථා දාරුමයො උදකතුම්‌බො.
Vaṅkaphalakaṃ dīghaphalakaṃ cīvaradhovanaphalakaṃ ghaṭṭanaphalakaṃ ghaṭṭanamuggaro dantakaṭṭhacchedanagaṇṭhikā daṇḍamuggaro nāvā ambaṇaṃ rajanadoṇi udakapaṭicchako dārumayo vā dantamayo vā veḷumayo vā sapādakopi apādakopi samuggo mañjūsā pādaggaṇhanakato atirekappamāṇo karaṇḍo udakadoṇi udakakaṭāhaṃ uḷuṅko kaṭacchupānīyasarāvaṃ pānīyasaṅkhoti etesu yaṃkiñci saṅghe dinnaṃ garubhaṇḍaṃ. Saṅkhathālakaṃ pana bhājanīyaṃ, tathā dārumayo udakatumbo.
පාදකථලිකමණ්‌ඩලං දාරුමයං වා හොතු චොළපණ්‌ණාදිමයං වා සබ්‌බං ගරුභණ්‌ඩං. ආධාරකො පත්‌තපිධානං තාලවණ්‌ටං බීජනී චඞ්‌කොටකං පච්‌ඡි යට්‌ඨිසම්‌මුඤ්‌ජනී මුට්‌ඨිසම්‌මුඤ්‌ජනීති එතෙසුපි යංකිඤ්‌චි ඛුද්‌දකං වා මහන්‌තං වා දාරුවෙළුපණ්‌ණචම්‌මාදීසු යෙන කෙනචි කතං ගරුභණ්‌ඩමෙව.
Pādakathalikamaṇḍalaṃ dārumayaṃ vā hotu coḷapaṇṇādimayaṃ vā sabbaṃ garubhaṇḍaṃ. Ādhārako pattapidhānaṃ tālavaṇṭaṃ bījanī caṅkoṭakaṃ pacchi yaṭṭhisammuñjanī muṭṭhisammuñjanīti etesupi yaṃkiñci khuddakaṃ vā mahantaṃ vā dāruveḷupaṇṇacammādīsu yena kenaci kataṃ garubhaṇḍameva.
ථම්‌භතුලාසොපානඵලකාදීසු යංකිඤ්‌චි දාරුමයං වා පාසාණමයං වා ගෙහසම්‌භාරූපගං යො කොචි කටසාරකො යංකිඤ්‌චි භූමත්‌ථරණං යංකිඤ්‌චි අකප්‌පියචම්‌මං, සබ්‌බං සඞ්‌ඝිකං ගරුභණ්‌ඩං, භූමත්‌ථරණං කාතුං වට්‌ටති. එළකචම්‌මං පන පච්‌චත්‌ථරණගතිකං හොති, තම්‌පි ගරුභණ්‌ඩමෙව, කප්‌පියචම්‌මානි භාජනීයානි, කුරුන්‌දියං පන සබ්‌බං මඤ්‌චප්‌පමාණං චම්‌මං ගරුභණ්‌ඩන්‌ති වුත්‌තං.
Thambhatulāsopānaphalakādīsu yaṃkiñci dārumayaṃ vā pāsāṇamayaṃ vā gehasambhārūpagaṃ yo koci kaṭasārako yaṃkiñci bhūmattharaṇaṃ yaṃkiñci akappiyacammaṃ, sabbaṃ saṅghikaṃ garubhaṇḍaṃ, bhūmattharaṇaṃ kātuṃ vaṭṭati. Eḷakacammaṃ pana paccattharaṇagatikaṃ hoti, tampi garubhaṇḍameva, kappiyacammāni bhājanīyāni, kurundiyaṃ pana sabbaṃ mañcappamāṇaṃ cammaṃ garubhaṇḍanti vuttaṃ.
උදුක්‌ඛලං මුසලං සුප්‌පං නිසදං නිසදපොතො පාසාණදොණි පාසාණකටාහං සබ්‌බං කසිභණ්‌ඩම්‌පි ගරුභණ්‌ඩං, සබ්‌බං චක්‌කයුත්‌තයානං ගරුභණ්‌ඩමෙව. මඤ්‌චපීඨානං පාදා ච අටනියො ච වාසිපරසුආදීනං දණ්‌ඩා චාති එතෙසු යංකිඤ්‌චි අනිට්‌ඨිතං භාජනීයං, තච්‌ඡිතමට්‌ඨං පන ගරුභණ්‌ඩං හොති, අනුඤ්‌ඤාතවාසියා දණ්‌ඩො ඡත්‌තං මුට්‌ඨිපණ්‌ණං කත්‌තරයට්‌ඨි උපාහනා අරණිසහිතං ධම්‌මකරණො පාදග්‌ගණ්‌හනකතො අනතිරිත්‌තං ආමලකතුම්‌බං ආමලකඝටො ලාබුකතුම්‌බං ලාබුකඝටො විසාණතුම්‌බන්‌ති සබ්‌බමෙතං භාජනීයං, තතො පරං ගරුභණ්‌ඩං.
Udukkhalaṃ musalaṃ suppaṃ nisadaṃ nisadapoto pāsāṇadoṇi pāsāṇakaṭāhaṃ sabbaṃ kasibhaṇḍampi garubhaṇḍaṃ, sabbaṃ cakkayuttayānaṃ garubhaṇḍameva. Mañcapīṭhānaṃ pādā ca aṭaniyo ca vāsiparasuādīnaṃ daṇḍā cāti etesu yaṃkiñci aniṭṭhitaṃ bhājanīyaṃ, tacchitamaṭṭhaṃ pana garubhaṇḍaṃ hoti, anuññātavāsiyā daṇḍo chattaṃ muṭṭhipaṇṇaṃ kattarayaṭṭhi upāhanā araṇisahitaṃ dhammakaraṇo pādaggaṇhanakato anatirittaṃ āmalakatumbaṃ āmalakaghaṭo lābukatumbaṃ lābukaghaṭo visāṇatumbanti sabbametaṃ bhājanīyaṃ, tato paraṃ garubhaṇḍaṃ.
හත්‌ථිදන්‌තො වා යංකිඤ්‌චි විසාණං වා අතච්‌ඡිතං යථාගතමෙව භාජනීයං, තෙහි කතමඤ්‌චපීඨපාදාදීසු පුරිමසදිසොව විනිච්‌ඡයො. තච්‌ඡිතනිට්‌ඨිතොපි හිඞ්‌ගුකරණ්‌ඩකො අඤ්‌ජනිකරණ්‌ඩකො ගණ්‌ඨිකා විධො අඤ්‌ජනී අඤ්‌ජනිසලාකා උදකපුඤ්‌ඡනීති ඉදං සබ්‌බං භාජනීයමෙව.
Hatthidanto vā yaṃkiñci visāṇaṃ vā atacchitaṃ yathāgatameva bhājanīyaṃ, tehi katamañcapīṭhapādādīsu purimasadisova vinicchayo. Tacchitaniṭṭhitopi hiṅgukaraṇḍako añjanikaraṇḍako gaṇṭhikā vidho añjanī añjanisalākā udakapuñchanīti idaṃ sabbaṃ bhājanīyameva.
මත්‌තිකාභණ්‌ඩෙ සබ්‌බං මනුස්‌සානං උපභොගපරිභොගං ඝටපිඨරාදිකුලාලභාජනං, පත්‌තකටාහං අඞ්‌ගාරකටාහං ධූමදානකං දීපරුක්‌ඛකො දීපකපල්‌ලිකා චයනිට්‌ඨකා ඡදනිට්‌ඨකා ථුපිකාති සබ්‌බං ගරුභණ්‌ඩං, එතෙසු පන වුත්‌තනයෙසු ගරුභණ්‌ඩෙසු යංකිඤ්‌චි වෙළුආදිං අත්‌තනො අත්‌ථාය ගණ්‌හන්‌තෙන සමකං වා අතිරෙකං වා ඵාතිකම්‌මං කත්‌වා ගහෙතබ්‌බං. පාදග්‌ගණ්‌හනකතො අනතිරිත්‌තප්‌පමාණො පන ඝටකො පත්‌තො ථාලකං කඤ්‌චනකො කුණ්‌ඩිකාති ඉදමෙත්‌ථ භාජනීයං, යථා ච මත්‌තිකාභණ්‌ඩෙ එවං ලොහභණ්‌ඩෙපි කුණ්‌ඩිකා භාජනීයකොට්‌ඨාසමෙව භජති. ඉති යං භාජනීයං විස්‌සජ්‌ජනීයම්‌පි තං එවං විස්‌සජ්‌ජියවෙභඞ්‌ගියසඞ්‌ඛාතං අඤ්‌ඤං පරික්‌ඛාරං දත්‌වා ඛීයන්‌තස්‌ස දුක්‌කටං, ඉතරං පන දාතුමෙව න වට්‌ටති. ඉස්‌සරවතාය දෙන්‌තො ථුල්‌ලච්‌චයං ආපජ්‌ජති, ථෙය්‍යචිත්‌තෙන ගණ්‌හන්‌තො භණ්‌ඩං අග්‌ඝාපෙත්‌වා කාරෙතබ්‌බො. යථා ච අඤ්‌ඤං පරික්‌ඛාරං දත්‌වා ඛීයන්‌තස්‌ස දුක්‌කටං, තථා සඞ්‌ඝෙන අසම්‌මතස්‌ස චීවරං වා අඤ්‌ඤං වා පරික්‌ඛාරං දත්‌වා ඛීයන්‌තස්‌ස දුක්‌කටමෙව, අනුපසම්‌පන්‌නෙ සබ්‌බත්‌ථ තිකදුක්‌කටං. පකතියා පන ඡන්‌දාදිවසෙන (පාචි. 488) කරොන්‌තං දිස්‌වා ‘‘කො අත්‌ථො තස්‌ස දින්‌නෙන, ලද්‌ධාපි විනිපාතෙස්‌සති, න සම්‌මා උපනෙස්‌සතී’’ති ඛීයන්‌තස්‌ස, උම්‌මත්‌තකාදීනඤ්‌ච අනාපත්‌ති. උපසම්‌පන්‌නතා, ධම්‌මෙන ලද්‌ධසම්‌මුතිතා, සඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං විකප්‌පනුපගචීවරදානං, පච්‌ඡා ඛීයිතුකාමතාය ඛීයනාති ඉමානෙත්‌ථ චත්‌තාරි අඞ්‌ගානි. සමුට්‌ඨානාදීනි අදින්‌නාදානසදිසානි, ඉදං පන දුක්‌ඛවෙදනන්‌ති.
Mattikābhaṇḍe sabbaṃ manussānaṃ upabhogaparibhogaṃ ghaṭapiṭharādikulālabhājanaṃ, pattakaṭāhaṃ aṅgārakaṭāhaṃ dhūmadānakaṃ dīparukkhako dīpakapallikā cayaniṭṭhakā chadaniṭṭhakā thupikāti sabbaṃ garubhaṇḍaṃ, etesu pana vuttanayesu garubhaṇḍesu yaṃkiñci veḷuādiṃ attano atthāya gaṇhantena samakaṃ vā atirekaṃ vā phātikammaṃ katvā gahetabbaṃ. Pādaggaṇhanakato anatirittappamāṇo pana ghaṭako patto thālakaṃ kañcanako kuṇḍikāti idamettha bhājanīyaṃ, yathā ca mattikābhaṇḍe evaṃ lohabhaṇḍepi kuṇḍikā bhājanīyakoṭṭhāsameva bhajati. Iti yaṃ bhājanīyaṃ vissajjanīyampi taṃ evaṃ vissajjiyavebhaṅgiyasaṅkhātaṃ aññaṃ parikkhāraṃ datvā khīyantassa dukkaṭaṃ, itaraṃ pana dātumeva na vaṭṭati. Issaravatāya dento thullaccayaṃ āpajjati, theyyacittena gaṇhanto bhaṇḍaṃ agghāpetvā kāretabbo. Yathā ca aññaṃ parikkhāraṃ datvā khīyantassa dukkaṭaṃ, tathā saṅghena asammatassa cīvaraṃ vā aññaṃ vā parikkhāraṃ datvā khīyantassa dukkaṭameva, anupasampanne sabbattha tikadukkaṭaṃ. Pakatiyā pana chandādivasena (pāci. 488) karontaṃ disvā ‘‘ko attho tassa dinnena, laddhāpi vinipātessati, na sammā upanessatī’’ti khīyantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Upasampannatā, dhammena laddhasammutitā, saṅghena saddhiṃ vikappanupagacīvaradānaṃ, pacchā khīyitukāmatāya khīyanāti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisāni, idaṃ pana dukkhavedananti.
දුබ්‌බලසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dubbalasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
12. පරිණාමනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
12. Pariṇāmanasikkhāpadavaṇṇanā
ද්‌වාදසමෙ සබ්‌බං තිංසකකණ්‌ඩෙ පරිණාමනසික්‌ඛාපදෙ වුත්‌තනයමෙව. අයමෙව හි විසෙසො, තත්‌ථ අත්‌තනො පරිණාමිතත්‌තා නිස්‌සග්‌ගියං පාචිත්‌තියං, ඉධ පුග්‌ගලස්‌ස පරිණාමිතත්‌තා සුද්‌ධිකපාචිත්‌තියන්‌ති.
Dvādasame sabbaṃ tiṃsakakaṇḍe pariṇāmanasikkhāpade vuttanayameva. Ayameva hi viseso, tattha attano pariṇāmitattā nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, idha puggalassa pariṇāmitattā suddhikapācittiyanti.
පරිණාමනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pariṇāmanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
සහධම්‌මිකවග්‌ගො අට්‌ඨමො.
Sahadhammikavaggo aṭṭhamo.
