Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-அனுடீகா • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
6. ஸஹஜாதபச்சயனித்³தே³ஸவண்ணனா
6. Sahajātapaccayaniddesavaṇṇanā
6. போராணபாடோ²தி புராதனோ அட்ட²கதா²பாடோ². இமஸ்ஸாதி இமஸ்ஸ பத³ஸ்ஸ. அவுத்தஸ்ஸாதி பாளியங் அவுத்தஸ்ஸ. யதி³பி ஸஹக³தஸத்³த³ஸ்ஸ அத்த²ஸங்வண்ணனாயங் ஸங்ஸட்ட²ஸத்³த³ஸ்ஸ விய ஸமானத்த²ஸ்ஸபி கத்த²சி ஸத்³த³ந்தரஸ்ஸ அத்தோ² வுச்சதி பரியாயவிஸேஸபோ³த⁴னத்த²ங், ததா²பி ந மூலஸத்³த³ஸ்ஸ அத்தோ² விபா⁴விதோ ஹோதீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ந ச…பே॰… ஹோதீ’’தி. ‘‘அஞ்ஞமஞ்ஞ’’ந்தி ச ‘‘அஞ்ஞஅஞ்ஞ’’ந்தி வத்தப்³பே³ ம-காராக³மங் கத்வா நித்³தே³ஸோ, கம்மப்³யதிஹாரே சேதங் பத³ங், தஸ்மா இதரேதரந்தி வுத்தங் ஹோதி. பச்சயபச்சயுப்பன்னானங் ஏகஸ்மிங்யேவ க²ணே பச்சயுப்பன்னபச்சயபா⁴வஸ்ஸ இச்சி²தத்தா யோ ஹி யஸ்ஸ பச்சயோ யஸ்மிங் க²ணே, தஸ்மிங்யேவ க²ணே ஸோபி தஸ்ஸ பச்சயோதி அயமெத்த² அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயதா. ததா² ஹி அட்ட²கதா²யங் ‘‘அஞ்ஞோ அஞ்ஞஸ்ஸா’’தி வத்வா ‘‘இமினா…பே॰… தீ³பேதீ’’தி வுத்தங். ஓக்கமனங் பவிஸனந்தி அத்தோ². ஆஸனக்க²ணே ஹி த⁴ம்மா புரிமப⁴வதோ இமங் ப⁴வங் பவிஸந்தா விய ஹொந்தி. தேன வுத்தங் ‘‘பரலோகதோ இமங் லோகங் ஆக³ந்த்வா பவிஸந்தங் விய உப்பஜ்ஜதீ’’தி. தஸ்மா அவிஸேஸேன படிஸந்தி⁴ ஓக்கந்திஸத்³தா³பி⁴தெ⁴ய்யாதி அதி⁴ப்பாயேன வுத்தங் ‘‘ஓக்கந்தி…பே॰… அதி⁴ப்பாயேனாஹா’’தி. தங்னிவாரணத்த²ந்தி தஸ்ஸ க²ணந்தரே ரூபீனங் ஸஹஜாதபச்சயபா⁴வஸ்ஸ ‘‘கஞ்சி காலே ந ஸஹஜாதபச்சயேன பச்சயோ’’தி நிவாரணத்த²ங். தேன பத³த்³வயேன ஸமானேஸு பச்சயபச்சயுப்பன்னத⁴ம்மேஸு புரிமதோ பச்சி²மஸ்ஸ விஸேஸமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதி.
6. Porāṇapāṭhoti purātano aṭṭhakathāpāṭho. Imassāti imassa padassa. Avuttassāti pāḷiyaṃ avuttassa. Yadipi sahagatasaddassa atthasaṃvaṇṇanāyaṃ saṃsaṭṭhasaddassa viya samānatthassapi katthaci saddantarassa attho vuccati pariyāyavisesabodhanatthaṃ, tathāpi na mūlasaddassa attho vibhāvito hotīti dassento āha ‘‘na ca…pe… hotī’’ti. ‘‘Aññamañña’’nti ca ‘‘aññaañña’’nti vattabbe ma-kārāgamaṃ katvā niddeso, kammabyatihāre cetaṃ padaṃ, tasmā itaretaranti vuttaṃ hoti. Paccayapaccayuppannānaṃ ekasmiṃyeva khaṇe paccayuppannapaccayabhāvassa icchitattā yo hi yassa paccayo yasmiṃ khaṇe, tasmiṃyeva khaṇe sopi tassa paccayoti ayamettha aññamaññapaccayatā. Tathā hi aṭṭhakathāyaṃ ‘‘añño aññassā’’ti vatvā ‘‘iminā…pe… dīpetī’’ti vuttaṃ. Okkamanaṃ pavisananti attho. Āsanakkhaṇe hi dhammā purimabhavato imaṃ bhavaṃ pavisantā viya honti. Tena vuttaṃ ‘‘paralokato imaṃ lokaṃ āgantvā pavisantaṃ viya uppajjatī’’ti. Tasmā avisesena paṭisandhi okkantisaddābhidheyyāti adhippāyena vuttaṃ ‘‘okkanti…pe… adhippāyenāhā’’ti. Taṃnivāraṇatthanti tassa khaṇantare rūpīnaṃ sahajātapaccayabhāvassa ‘‘kañci kāle na sahajātapaccayena paccayo’’ti nivāraṇatthaṃ. Tena padadvayena samānesu paccayapaccayuppannadhammesu purimato pacchimassa visesamatthaṃ dasseti.
ஏவஞ்ச ‘‘கஞ்சி காலே’’தி பத³ஸ்ஸ ‘‘கேசி காலேதி வா, கிஸ்மிஞ்சி காலே’’தி வா விப⁴த்திவிபல்லாஸேன அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³தி அதி⁴ப்பாயேன பட²மவிகப்பங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி பகாரந்தரேன த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘கஞ்சி காலேதி கேசி கிஸ்மிஞ்சி காலேதி வா அத்தோ²’’தி ஆஹ. தேன ‘‘கஞ்சீ’’தி அயங் ஸாமஞ்ஞனித்³தே³ஸோதி த³ஸ்ஸேதி. யோ ஹி அயங் ‘‘கேசீ’’தி பச்சத்தப³ஹுவசனாபி⁴தெ⁴ய்யோ அத்தோ², யோ ச ‘‘கிஸ்மிஞ்சீ’’தி பு⁴ம்மேகவசனாபி⁴தெ⁴ய்யோ, தது³ப⁴யங் ஸதி காலவந்தகாலதாவிபா⁴கே³ கிங்-ஸத்³த³ஸ்ஸ வசனீயதாஸாமஞ்ஞேன பன ஏகஜ்ஜ²ங் கத்வா ‘‘கஞ்சீ’’தி பாளியங் வுத்தந்தி தங் விப⁴ஜித்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘கேசி கிஸ்மிஞ்சீ’’தி வுத்தங். அட்ட²கதா²யங் பன ‘‘கிஸ்மிஞ்சீ’’தி பு⁴ம்மவஸேனேவ வுத்தங். தேன யதா²வுத்தஅத்த²விபா⁴கே³ன பதே³ன. வத்து²பூ⁴தாதி வத்து²ஸபா⁴வா. ஹத³யரூபமேவ ஸந்தா⁴ய வத³தி. ரூபந்தரானந்தி ஹத³யவத்து²தோ அஞ்ஞரூபானங். அரூபீனங் ஸஹஜாதபச்சயதங் புப்³பே³ ‘‘ஓக்கந்திக்க²ணே நாமரூப’’ந்தி எத்த² அனிவாரிதங் நிவாரேதீதி யோஜனா, ததா² வத்து²ஸ்ஸ ச காலந்தரே படிஸந்தி⁴காலதோ அஞ்ஞஸ்மிங் காலே அரூபீனங் நிவாரேதீதி. ஏவஞ்ச கத்வாதிஆதி³னா யதா²வுத்தஅத்த²வண்ணனாய பாளியங் விப⁴த்தினித்³தே³ஸஸ்ஸ ரூபகபா⁴வமாஹ. புனபி புரிமதோ பச்சி²மஸ்ஸ உபசயேன விஸேஸங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘புரிமேன சா’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² புரிமேனாதி ‘‘ஓக்கந்திக்க²ணே நாமரூப’’ந்தி இமினா பச்சயனித்³தே³ஸவசனேன. ‘‘ஏகோ க²ந்தோ⁴ வத்து² ச திண்ணங் க²ந்தா⁴ன’’ந்திஆதி³னா படிச்சவாராதி³பாடே²ன. அத்த²விவரணஞ்ஹி பச்சயனித்³தே³ஸபாளியா ஸப்³பே³பி ஸத்த மஹாவாரா. வத்து²ஸ்ஸ வத்தப்³ப³த்தே ஆபன்னே கிந்தி பச்சயோதி தஸ்ஸ நாமஸ்ஸாதி யோஜனா. ஏதேனாதி ‘‘ரூபினோ த⁴ம்மா அரூபீனங் த⁴ம்மான’’ந்தி ஏதேன வசனேன. கேவலஸ்ஸாதி நாமரஹிதஸ்ஸ வத்து²ஸ்ஸ. ததா²தி நாமஸ்ஸ பச்சயபா⁴வேன.
Evañca ‘‘kañci kāle’’ti padassa ‘‘keci kāleti vā, kismiñci kāle’’ti vā vibhattivipallāsena attho gahetabboti adhippāyena paṭhamavikappaṃ dassetvā idāni pakārantarena dassetuṃ ‘‘kañci kāleti kecikismiñci kāleti vā attho’’ti āha. Tena ‘‘kañcī’’ti ayaṃ sāmaññaniddesoti dasseti. Yo hi ayaṃ ‘‘kecī’’ti paccattabahuvacanābhidheyyo attho, yo ca ‘‘kismiñcī’’ti bhummekavacanābhidheyyo, tadubhayaṃ sati kālavantakālatāvibhāge kiṃ-saddassa vacanīyatāsāmaññena pana ekajjhaṃ katvā ‘‘kañcī’’ti pāḷiyaṃ vuttanti taṃ vibhajitvā dassetuṃ ‘‘keci kismiñcī’’ti vuttaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘kismiñcī’’ti bhummavaseneva vuttaṃ. Tena yathāvuttaatthavibhāgena padena. Vatthubhūtāti vatthusabhāvā. Hadayarūpameva sandhāya vadati. Rūpantarānanti hadayavatthuto aññarūpānaṃ. Arūpīnaṃ sahajātapaccayataṃ pubbe ‘‘okkantikkhaṇe nāmarūpa’’nti ettha anivāritaṃ nivāretīti yojanā, tathā vatthussa ca kālantare paṭisandhikālato aññasmiṃ kāle arūpīnaṃ nivāretīti. Evañca katvātiādinā yathāvuttaatthavaṇṇanāya pāḷiyaṃ vibhattiniddesassa rūpakabhāvamāha. Punapi purimato pacchimassa upacayena visesaṃ dassetuṃ ‘‘purimena cā’’tiādi vuttaṃ. Tattha purimenāti ‘‘okkantikkhaṇe nāmarūpa’’nti iminā paccayaniddesavacanena. ‘‘Eko khandho vatthu ca tiṇṇaṃ khandhāna’’ntiādinā paṭiccavārādipāṭhena. Atthavivaraṇañhi paccayaniddesapāḷiyā sabbepi satta mahāvārā. Vatthussa vattabbatte āpanne kinti paccayoti tassa nāmassāti yojanā. Etenāti ‘‘rūpino dhammā arūpīnaṃ dhammāna’’nti etena vacanena. Kevalassāti nāmarahitassa vatthussa. Tathāti nāmassa paccayabhāvena.
கத்த²சீதி ‘‘ரூபினோ த⁴ம்மா அரூபீனங் த⁴ம்மானங் கஞ்சி காலங் ஸஹஜாதபச்சயேன பச்சயோ’’தி ஏதஸ்மிங் நித்³தே³ஸே. எத்த² ஹி அஞ்ஞமஞ்ஞஸஹஜாதபச்சயபா⁴வோ லப்³ப⁴தி. வசனேனாதி ‘‘அஞ்ஞமஞ்ஞ’’ந்தி இமினா வசனேன பாளியங் ஸஹஜாதபச்சயபா⁴வஸ்ஸ அஸங்க³ஹிதத்தா, அத்த²தோ பன லப்³ப⁴தேவாதி. தேனாஹ ‘‘லப்³ப⁴மானேபீ’’தி. தஸ்ஸாதி அஞ்ஞமஞ்ஞபச்சயத்தஸ்ஸ. ஏவந்தி ‘‘ந அஞ்ஞமஞ்ஞவஸேனா’’தி இமினா பகாரேன. ஸமுதா³யேகதே³ஸவஸேன ஸாமிவசனந்தி அவயவாவயவிஸம்ப³ந்தே⁴ அவயவினி ஸாமிவசனந்தி அத்தோ², நித்³தா⁴ரணே வா ‘‘கண்ஹா கா³வீன’’ந்திஆதீ³ஸு விய.
Katthacīti ‘‘rūpino dhammā arūpīnaṃ dhammānaṃ kañci kālaṃ sahajātapaccayena paccayo’’ti etasmiṃ niddese. Ettha hi aññamaññasahajātapaccayabhāvo labbhati. Vacanenāti ‘‘aññamañña’’nti iminā vacanena pāḷiyaṃ sahajātapaccayabhāvassa asaṅgahitattā, atthato pana labbhatevāti. Tenāha ‘‘labbhamānepī’’ti. Tassāti aññamaññapaccayattassa. Evanti ‘‘na aññamaññavasenā’’ti iminā pakārena. Samudāyekadesavasena sāmivacananti avayavāvayavisambandhe avayavini sāmivacananti attho, niddhāraṇe vā ‘‘kaṇhā gāvīna’’ntiādīsu viya.
ஸஹஜாதபச்சயனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Sahajātapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / பட்டா²னபாளி • Paṭṭhānapāḷi / (2) பச்சயனித்³தே³ஸோ • (2) Paccayaniddeso
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / பஞ்சபகரண-மூலடீகா • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 6. ஸஹஜாதபச்சயனித்³தே³ஸவண்ணனா • 6. Sahajātapaccayaniddesavaṇṇanā