| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
೬. ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
6. Sahajātapaccayaniddesavaṇṇanā
೬. ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞನ್ತಿ ಅಞ್ಞೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ। ಇಮಿನಾ ಏತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಏಕಕ್ಖಣೇ ಪಚ್ಚಯಭಾವಞ್ಚೇವ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಭಾವಞ್ಚ ದೀಪೇತಿ। ಓಕ್ಕನ್ತಿಕ್ಖಣೇತಿ ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭವೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ। ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಖಣೇ ನಾಮರೂಪಂ ಓಕ್ಕನ್ತಂ ವಿಯ ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತಂ ವಿಯ ಪರಲೋಕತೋ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪವಿಸನ್ತಂ ವಿಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಖಣೋ ‘‘ಓಕ್ಕನ್ತಿಕ್ಖಣೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ರೂಪನ್ತಿ ಹದಯವತ್ಥುಮತ್ತಮೇವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ತಞ್ಹಿ ನಾಮಸ್ಸ, ನಾಮಞ್ಚ ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯಟ್ಠಂ ಫರತಿ। ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾತಿ ಪವತ್ತಿಯಂ ಚತ್ತಾರೋ ಖನ್ಧಾ। ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಾ ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾನಂ ಪಚ್ಚಯಟ್ಠಂ ನ ಫರನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅಞ್ಞಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ನ ವುತ್ತಂ। ತಥಾ ಉಪಾದಾರೂಪಾ ಭೂತಾನಂ। ರೂಪಿನೋ ಧಮ್ಮಾ ಅರೂಪೀನಂ ಧಮ್ಮಾನನ್ತಿ ಹದಯವತ್ಥು ಚತುನ್ನಂ ಖನ್ಧಾನಂ। ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾಲೇತಿ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಕಾಲೇ। ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೇನಾತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ನ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೇನಾತಿ ಪವತ್ತಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।
6. Sahajātapaccayaniddese aññamaññanti añño aññassa. Iminā etesaṃ dhammānaṃ ekakkhaṇe paccayabhāvañceva paccayuppannabhāvañca dīpeti. Okkantikkhaṇeti pañcavokārabhave paṭisandhikkhaṇe. Tasmiñhi khaṇe nāmarūpaṃ okkantaṃ viya pakkhandantaṃ viya paralokato imaṃ lokaṃ āgantvā pavisantaṃ viya uppajjati, tasmā so khaṇo ‘‘okkantikkhaṇo’’ti vuccati. Ettha ca rūpanti hadayavatthumattameva adhippetaṃ. Tañhi nāmassa, nāmañca tassa aññamaññaṃ sahajātapaccayaṭṭhaṃ pharati. Cittacetasikāti pavattiyaṃ cattāro khandhā. Sahajātapaccayenāti ettha cittasamuṭṭhānarūpā cittacetasikānaṃ paccayaṭṭhaṃ na pharanti, tasmā ‘‘aññamañña’’nti na vuttaṃ. Tathā upādārūpā bhūtānaṃ. Rūpino dhammā arūpīnaṃ dhammānanti hadayavatthu catunnaṃ khandhānaṃ. Kiñci kāleti kismiñci kāle. Sahajātapaccayenāti paṭisandhiṃ sandhāya vuttaṃ. Na sahajātapaccayenāti pavattiṃ sandhāya vuttaṃ.
ಅಯಂ ಪನ ‘ಚತ್ತಾರೋ ಖನ್ಧಾ ಅರೂಪಿನೋ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ’ತಿ ಏವಂ ಛಹಿ ಕೋಟ್ಠಾಸೇಹಿ ಠಿತೋ। ತತ್ಥ ತಯೋ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞವಸೇನ ವುತ್ತಾ, ತಯೋ ನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞವಸೇನ। ತತ್ಥ ಪಠಮಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಅರೂಪಮೇವ ಪಚ್ಚಯೋ ಚೇವ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಞ್ಚ, ದುತಿಯೇ ರೂಪಮೇವ, ತತಿಯೇ ನಾಮರೂಪಂ, ಚತುತ್ಥೇ ಪಚ್ಚಯೋ ಅರೂಪಂ, ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಂ ರೂಪಂ; ಪಞ್ಚಮೇ ಪಚ್ಚಯೋಪಿ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ರೂಪಮೇವ; ಛಟ್ಠೇ ಪಚ್ಚಯೋ ರೂಪಂ, ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಂ ಅರೂಪನ್ತಿ ಅಯಂ ತಾವೇತ್ಥ ಪಾಳಿವಣ್ಣನಾ।
Ayaṃ pana ‘cattāro khandhā arūpino aññamaññaṃ sahajātapaccayena paccayo’ti evaṃ chahi koṭṭhāsehi ṭhito. Tattha tayo koṭṭhāsā aññamaññavasena vuttā, tayo na aññamaññavasena. Tattha paṭhamakoṭṭhāse arūpameva paccayo ceva paccayuppannañca, dutiye rūpameva, tatiye nāmarūpaṃ, catutthe paccayo arūpaṃ, paccayuppannaṃ rūpaṃ; pañcame paccayopi paccayuppannampi rūpameva; chaṭṭhe paccayo rūpaṃ, paccayuppannaṃ arūpanti ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā.
ಅಯಂ ಪನ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೋ ಜಾತಿವಸೇನ ಕುಸಲೋ ಅಕುಸಲೋ ವಿಪಾಕೋ ಕಿರಿಯಂ ರೂಪನ್ತಿ ಪಞ್ಚಧಾ ಭಿಜ್ಜತಿ। ತತ್ಥ ಕುಸಲೋ ಭೂಮಿತೋ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ ಹೋತಿ, ಅಕುಸಲೋ ಏಕವಿಧೋವ ವಿಪಾಕೋ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ, ಕಿರಿಯಸಙ್ಖಾತೋ ತಿವಿಧೋ, ರೂಪಂ ಏಕವಿಧಂ ಕಾಮಾವಚರಮೇವಾತಿ ಏವಂ ತಾವೇತ್ಥ ನಾನಪ್ಪಕಾರಭೇದತೋ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
Ayaṃ pana sahajātapaccayo jātivasena kusalo akusalo vipāko kiriyaṃ rūpanti pañcadhā bhijjati. Tattha kusalo bhūmito catubbidho hoti, akusalo ekavidhova vipāko catubbidho, kiriyasaṅkhāto tividho, rūpaṃ ekavidhaṃ kāmāvacaramevāti evaṃ tāvettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
ಏವಂ ಭಿನ್ನೇ ಪನೇತ್ಥ ಚತುಭೂಮಕಮ್ಪಿ ಕುಸಲಂ ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭವೇ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಚೇವ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಸ್ಸ ಚ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಅಕುಸಲಂ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅರೂಪೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಂ ಅರೂಪಧಮ್ಮಾನಂಯೇವ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ।
Evaṃ bhinne panettha catubhūmakampi kusalaṃ pañcavokārabhave attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca sahajātapaccayo hoti, tathā akusalaṃ. Yaṃ panettha arūpe uppajjati, taṃ arūpadhammānaṃyeva sahajātapaccayo hoti.
ಕಾಮಾವಚರರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಂ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಸ್ಸ ಚೇವ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಚ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ರೂಪಂ ನ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತಿ, ತಂ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಞೇವ। ಯಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಂ ಕಟತ್ತಾರೂಪಾನಞ್ಚಾಪಿ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ಅರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಂ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಞೇವ। ಲೋಕುತ್ತರವಿಪಾಕಂ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಚೇವ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಾನಞ್ಚ, ಚತುವೋಕಾರೇ ಅರೂಪಾನಞ್ಞೇವ। ಕಾಮಾವಚರಅರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾನಞ್ಚೇವ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಾನಞ್ಚ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಚತುವೋಕಾರೇ ಅರೂಪಾನಞ್ಞೇವ। ರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಚೇವ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಾನಞ್ಚ ಏಕನ್ತೇನ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ।
Kāmāvacararūpāvacaravipākaṃ cittasamuṭṭhānarūpassa ceva sampayuttadhammānañca sahajātapaccayo hoti. Yaṃ panettha rūpaṃ na samuṭṭhāpeti, taṃ sampayuttadhammānaññeva. Yaṃ paṭisandhiyaṃ uppajjati, taṃ kaṭattārūpānañcāpi sahajātapaccayo hoti. Arūpāvacaravipākaṃ sampayuttadhammānaññeva. Lokuttaravipākaṃ pañcavokāre sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca, catuvokāre arūpānaññeva. Kāmāvacaraarūpāvacarakiriyā pañcavokāre sampayuttakānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca sahajātapaccayo hoti, catuvokāre arūpānaññeva. Rūpāvacarakiriyā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca ekantena sahajātapaccayo hoti.
ಚತುಸಮುಟ್ಠಾನಿಕಸ್ಸ ರೂಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪೇ ಏಕಂ ಮಹಾಭೂತಂ ತಿಣ್ಣಂ, ತೀಣಿ ಏಕಸ್ಸ, ದ್ವೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಮಹಾಭೂತಾನಂ, ಮಹಾಭೂತಾ ಉಪಾದಾರೂಪಸ್ಸ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ। ಕಾಮಾವಚರರೂಪಾವಚರಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ ವತ್ಥುರೂಪಂ ವಿಪಾಕಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ। ಉತುಚಿತ್ತಾಹಾರಸಮುಟ್ಠಾನೇಸು ಪನ ಮಹಾಭೂತಾನಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಞ್ಚೇವ ಉಪಾದಾರೂಪಸ್ಸ ಚ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನತೋಪಿ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ।
Catusamuṭṭhānikassa rūpassa kammasamuṭṭhānarūpe ekaṃ mahābhūtaṃ tiṇṇaṃ, tīṇi ekassa, dve dvinnaṃ mahābhūtānaṃ, mahābhūtā upādārūpassa sahajātapaccayena paccayo. Kāmāvacararūpāvacarapaṭisandhikkhaṇe vatthurūpaṃ vipākakkhandhānaṃ sahajātapaccayena paccayo. Utucittāhārasamuṭṭhānesu pana mahābhūtāni aññamaññañceva upādārūpassa ca sahajātapaccayena paccayoti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ।
Sahajātapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಪಟ್ಠಾನಪಾಳಿ • Paṭṭhānapāḷi / (೨) ಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೋ • (2) Paccayaniddeso
