Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
੬. ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
6. Sahajātapaccayaniddesavaṇṇanā
੬. ‘‘ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਪਾਠੋ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ , ਨ ਅવੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ, ਨ ਚ ਸਮਾਨਤ੍ਥਸ੍ਸਪਿ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੇ વੁਤ੍ਤੇ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ। ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਇਤਰਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨਾਹ ‘‘ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰਭવੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ’’ਤਿ। ਰੂਪਿਨੋ ਧਮ੍ਮਾ ਅਰੂਪੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਯਦਿਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਨਾਮਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਨ ਤੇਨ ਖਣਨ੍ਤਰੇ ਪਚ੍ਚਯਭਾવੋ ਰੂਪੀਨਂ ਨਿવਾਰਿਤੋਤਿ ਤਨ੍ਨਿવਾਰਣਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਞ੍ਚਿ ਕਾਲੇਤਿ ਕੇਚਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲੇਤਿ વਾ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨ ਰੂਪਿਨੋ ਧਮ੍ਮਾ ਕੇਚਿ વਤ੍ਥੁਭੂਤਾ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾਲੇਤਿ ਰੂਪਨ੍ਤਰਾਨਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਚ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇ ਅਰੂਪੀਨਂ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਿવਾਰਿਤਂ ਨਿવਾਰੇਤਿ। ਏવਞ੍ਚ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਕਞ੍ਚਿ ਕਾਲ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲੇ’’ਤਿ વਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ વਿਭਤ੍ਤਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ। ਤੇਨ ਹਿ ‘‘ਕਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਉਪਯੋਗੇਕવਚਨਂ ‘‘ਰੂਪਿਨੋ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਏਤੇਨ ਸਹ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁવਚਨਸ੍ਸ ਆਦੇਸੋ, ‘‘ਕਾਲੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਭੁਮ੍ਮੇਕવਚਨਸ੍ਸਾਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਪੁਰਿਮੇਨ ਚ ‘‘ਏਕੋ ਖਨ੍ਧੋ વਤ੍ਥੁ ਚ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਾਮਸਹਿਤਸ੍ਸੇવ વਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ‘‘ਨਾਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਆਪਨ੍ਨੇ ਏਤੇਨ ਕੇવਲਸ੍ਸੇવ ਤਥਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
6. ‘‘Aññamaññassāti añño aññassā’’ti porāṇapāṭho. Pāḷiyaṃ pana ‘‘aññamaññaṃ sahajātapaccayena paccayo’’ti ettha vuttassa ‘‘aññamañña’’nti imassa attho vattabbo , na avuttassa ‘‘aññamaññassā’’ti imassa, na ca samānatthassapi saddantarassa atthe vutte saddantarassa attho vutto hoti, tasmā ‘‘aññamaññanti añño aññassā’’ti paṭhanti. Okkantīti pañcavokārapaṭisandhiyeva vuccati, na itarāti iminā adhippāyenāha ‘‘pañcavokārabhave paṭisandhikkhaṇe’’ti. Rūpino dhammā arūpīnaṃ dhammānanti idaṃ yadipi pubbe ‘‘okkantikkhaṇe nāmarūpa’’nti vuttaṃ, tathāpi na tena khaṇantare paccayabhāvo rūpīnaṃ nivāritoti tannivāraṇatthaṃ vuttaṃ. Kañci kāleti keci kismiñci kāleti vā attho. Tena rūpino dhammā keci vatthubhūtā kismiñci paṭisandhikāleti rūpantarānaṃ vatthussa ca kālantare arūpīnaṃ sahajātapaccayaṃ pubbe anivāritaṃ nivāreti. Evañca katvā ‘‘kañci kāla’’nti vā ‘‘kismiñci kāle’’ti vā vattabbe vibhattivipallāso kato. Tena hi ‘‘kañcī’’ti upayogekavacanaṃ ‘‘rūpino dhammā’’ti etena saha sambandhena paccattabahuvacanassa ādeso, ‘‘kāle’’ti iminā sambandhena bhummekavacanassāti viññāyati. Purimena ca ‘‘eko khandho vatthu ca tiṇṇannaṃ khandhāna’’ntiādinā nāmasahitasseva vatthussa ‘‘nāmassa paccayo’’ti vattabbatte āpanne etena kevalasseva tathā vattabbataṃ dasseti.
ਤਯੋ ਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞવਸੇਨਾਤਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨੇਪਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਭਾવੇ વਚਨੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪੇ ਸਮੁਦਾਯੇਕਦੇਸવਸੇਨ ਸਾਮਿવਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਨਿਦ੍ਧਾਰਣੇ વਾ।
Tayo na aññamaññavasenāti labbhamānepi katthaci aññamaññasahajātapaccayabhāve vacanena asaṅgahitattā tassa evaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ. Catusamuṭṭhānikassa rūpassa ekadesabhūte kammasamuṭṭhānarūpe samudāyekadesavasena sāmivacanaṃ daṭṭhabbaṃ, niddhāraṇe vā.
ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sahajātapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਪਟ੍ਠਾਨਪਾਲ਼ਿ • Paṭṭhānapāḷi / (੨) ਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • (2) Paccayaniddeso
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੬. ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 6. Sahajātapaccayaniddesavaṇṇanā