| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
२. सहजातवारवण्णना
2. Sahajātavāravaṇṇanā
२३४-२४२. कुसलं धम्मं सहजातो, कुसलं एकं खन्धं सहजातोतिआदीसु सहजातसद्देन सहजातपच्चयकरणं सहजातायत्तभावगमनं वा वुत्तन्ति तस्स करणस्स गमनस्स वा कुसलादीनं कम्मभावतो उपयोगवचनं कतन्ति दट्ठब्बं। एस नयो पच्चयवारादीसुपि। तत्रापि हि पच्चयसद्देन च निस्सयपच्चयकरणं निस्सयायत्तभावगमनं वा वुत्तं, संसट्ठसद्देन च सम्पयुत्तपच्चयकरणं सम्पयुत्तायत्तभावगमनं वाति तंकम्मभावतो उपयोगवचनं कुसलादीसु कतन्ति। सहजातम्पि च उपादारूपं भूतरूपस्स पच्चयो न होतीति ‘‘पटिच्चा’’ति इमिना वचनेन दीपितो पच्चयो न होतीति अत्थो। ‘‘उपादारूपं भूतरूपस्सा’’ति च निदस्सनवसेन वुत्तं। उपादारूपस्सपि हि उपादारूपं यथावुत्तो पच्चयो न होति, वत्थुवज्जानि रूपानि च अरूपानन्ति।
234-242. Kusalaṃ dhammaṃ sahajāto, kusalaṃ ekaṃ khandhaṃ sahajātotiādīsu sahajātasaddena sahajātapaccayakaraṇaṃ sahajātāyattabhāvagamanaṃ vā vuttanti tassa karaṇassa gamanassa vā kusalādīnaṃ kammabhāvato upayogavacanaṃ katanti daṭṭhabbaṃ. Esa nayo paccayavārādīsupi. Tatrāpi hi paccayasaddena ca nissayapaccayakaraṇaṃ nissayāyattabhāvagamanaṃ vā vuttaṃ, saṃsaṭṭhasaddena ca sampayuttapaccayakaraṇaṃ sampayuttāyattabhāvagamanaṃ vāti taṃkammabhāvato upayogavacanaṃ kusalādīsu katanti. Sahajātampi ca upādārūpaṃ bhūtarūpassa paccayo na hotīti ‘‘paṭiccā’’ti iminā vacanena dīpito paccayo na hotīti attho. ‘‘Upādārūpaṃ bhūtarūpassā’’ti ca nidassanavasena vuttaṃ. Upādārūpassapi hi upādārūpaṃ yathāvutto paccayo na hoti, vatthuvajjāni rūpāni ca arūpānanti.
सहजातवारवण्णना निट्ठिता।
Sahajātavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / पट्ठानपाळि • Paṭṭhānapāḷi / १. कुसलत्तिकं • 1. Kusalattikaṃ
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / २. सहजातवारवण्णना • 2. Sahajātavāravaṇṇanā
