Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
౫. సహసేయ్యసిక్ఖాపదవణ్ణనా
5. Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā
౪౯. పఞ్చమసిక్ఖాపదే – ముట్ఠస్సతీ అసమ్పజానాతి పుబ్బభాగే సతిసమ్పజఞ్ఞస్స అకరణవసేనేతం వుత్తం, భవఙ్గోతిణ్ణకాలే పన కుతో సతిసమ్పజఞ్ఞన్తి! వికూజమానాతి విప్పలపమానా . కాకచ్ఛమానాతి నాసాయ కాకసద్దం వియ నిరత్థకసద్దం ముఞ్చమానా. ఉపాసకాతి పఠమతరం ఉట్ఠితఉపాసకా.
49. Pañcamasikkhāpade – muṭṭhassatī asampajānāti pubbabhāge satisampajaññassa akaraṇavasenetaṃ vuttaṃ, bhavaṅgotiṇṇakāle pana kuto satisampajaññanti! Vikūjamānāti vippalapamānā . Kākacchamānāti nāsāya kākasaddaṃ viya niratthakasaddaṃ muñcamānā. Upāsakāti paṭhamataraṃ uṭṭhitaupāsakā.
౫౦. ఏతదవోచున్తి ‘‘భగవతా ఆవుసో రాహుల సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్త’’న్తి భిక్ఖూ సిక్ఖాపదగారవేనేవ ఏతం అవోచుం. పకతియా పన తే భగవతి చ గారవేన ఆయస్మతో చ రాహులస్స సిక్ఖాకామతాయ తస్స ఆయస్మతో వసనట్ఠానం ఆగతస్స చూళమఞ్చకం వా అపస్సేనం వా యం అత్థి తం పఞ్ఞపేత్వా చీవరం వా ఉత్తరాసఙ్గం వా ఉస్సీసకరణత్థాయ దేన్తి . తత్రిదం తస్సాయస్మతో సిక్ఖాకామతాయ – భిక్ఖూ కిర తం దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తం దిస్వా ముట్ఠిసమ్ముఞ్జనిఞ్చ కచవరఛడ్డనకఞ్చ బహి ఖిపన్తి. అథఞ్ఞేహి ‘‘ఆవుసో కేనిదం పాతిత’’న్తి వుత్తే అఞ్ఞే ఏవం వదన్తి – ‘‘భన్తే, రాహులో ఇమస్మిం పదేసే సఞ్చరి, తేన ను ఖో పాతిత’’న్తి. సో పనాయస్మా ‘‘న మయ్హం భన్తే ఇదం కమ్మ’’న్తి ఏకదివసమ్పి అవత్వా తం పటిసామేత్వా భిక్ఖూ ఖమాపేత్వా గచ్ఛతి. వచ్చకుటియా సేయ్యం కప్పేసీతి తంయేవ సిక్ఖాకామతం అనుబ్రూహన్తో ధమ్మసేనాపతిమహామోగ్గల్లానఆనన్దత్థేరాదీనం సన్తికం అగన్త్వా భగవతో వళఞ్జనకవచ్చకుటియం సేయ్యం కప్పేసి. సా కిర కుటి కవాటబద్ధా గన్ధపరిభణ్డకతా సమోసరితపుప్ఫదామా చేతియట్ఠానమివ తిట్ఠతి, అపరిభోగా అఞ్ఞేసం.
50.Etadavocunti ‘‘bhagavatā āvuso rāhula sikkhāpadaṃ paññatta’’nti bhikkhū sikkhāpadagāraveneva etaṃ avocuṃ. Pakatiyā pana te bhagavati ca gāravena āyasmato ca rāhulassa sikkhākāmatāya tassa āyasmato vasanaṭṭhānaṃ āgatassa cūḷamañcakaṃ vā apassenaṃ vā yaṃ atthi taṃ paññapetvā cīvaraṃ vā uttarāsaṅgaṃ vā ussīsakaraṇatthāya denti . Tatridaṃ tassāyasmato sikkhākāmatāya – bhikkhū kira taṃ dūratova āgacchantaṃ disvā muṭṭhisammuñjaniñca kacavarachaḍḍanakañca bahi khipanti. Athaññehi ‘‘āvuso kenidaṃ pātita’’nti vutte aññe evaṃ vadanti – ‘‘bhante, rāhulo imasmiṃ padese sañcari, tena nu kho pātita’’nti. So panāyasmā ‘‘na mayhaṃ bhante idaṃ kamma’’nti ekadivasampi avatvā taṃ paṭisāmetvā bhikkhū khamāpetvā gacchati. Vaccakuṭiyā seyyaṃ kappesīti taṃyeva sikkhākāmataṃ anubrūhanto dhammasenāpatimahāmoggallānaānandattherādīnaṃ santikaṃ agantvā bhagavato vaḷañjanakavaccakuṭiyaṃ seyyaṃ kappesi. Sā kira kuṭi kavāṭabaddhā gandhaparibhaṇḍakatā samosaritapupphadāmā cetiyaṭṭhānamiva tiṭṭhati, aparibhogā aññesaṃ.
౫౧. ఉత్తరిదిరత్తతిరత్తన్తి భగవా సామణేరానం సఙ్గహకరణత్థాయ తిరత్తం పరిహారం అదాసి. న హి యుత్తం కులదారకే పబ్బాజేత్వా నానుగ్గహేతున్తి. సహసేయ్యన్తి ఏకతో సేయ్యం. సేయ్యాతి కాయప్పసారణసఙ్ఖాతం సయనమ్పి వుచ్చతి, యస్మిం సేనాసనే సయన్తి, తమ్పి. తత్థ సేనాసనం తావ దస్సేతుం ‘‘సేయ్యా నామ సబ్బచ్ఛన్నా’’తిఆది వుత్తం. కాయప్పసారణం దస్సేతుం అనుపసమ్పన్నే నిపన్నే భిక్ఖు నిపజ్జతీ’’తిఆది వుత్తం. తస్మా అయమేత్థ అత్థో – ‘‘సేనాసనసఙ్ఖాతం సేయ్యం పవిసిత్వా కాయప్పసారణసఙ్ఖాతం సేయ్యం కప్పేయ్య విదహేయ్య సమ్పాదేయ్యా’’తి. సబ్బచ్ఛన్నాతిఆదినా పన తస్సా సేనాసనసఙ్ఖాతాయ సేయ్యాయ లక్ఖణం వుత్తం. తస్మా యం సేనాసనం ఉపరి పఞ్చహి ఛదనేహి అఞ్ఞేన వా కేనచి సబ్బమేవ పటిచ్ఛన్నం, అయం సబ్బచ్ఛన్నా నామ సేయ్యా. అట్ఠకథాసు పన పాకటవోహారం గహేత్వా వాచుగ్గతవసేన ‘‘సబ్బచ్ఛన్నా నామ పఞ్చహి ఛదనేహి ఛన్నా’’తి వుత్తం. కిఞ్చాపి వుత్తం? అథ ఖో దుస్సకుటియం వసన్తస్సాపి న సక్కా అనాపత్తి కాతుం, తస్మా యం కిఞ్చి పటిచ్ఛాదనసమత్థం ఇధ ఛదనఞ్చ పరిచ్ఛన్నఞ్చ వేదితబ్బం. పఞ్చవిధచ్ఛదనేయేవ హి గయ్హమానే పదరచ్ఛన్నేపి సహసేయ్యా న భవేయ్య. యం పన సేనాసనం భూమితో పట్ఠాయ యావ ఛదనం ఆహచ్చ పాకారేన వా అఞ్ఞేన వా కేనచి అన్తమసో వత్థేనాపి పరిక్ఖిత్తం, అయం సబ్బపరిచ్ఛన్నా నామ సేయ్యా. ఛదనం అనాహచ్చ సబ్బన్తిమేన పరియాయేన దియడ్ఢహత్థుబ్బేధేన పాకారాదినా పరిక్ఖిత్తాపి సబ్బపరిచ్ఛన్నాయేవాతి కురున్దట్ఠకథాయం వుత్తం. యస్సా పన ఉపరి బహుతరం ఠానం ఛన్నం, అప్పం అచ్ఛన్నం, సమన్తతో వా బహుతరం పరిక్ఖిత్తం, అప్పం అపరిక్ఖిత్తం, అయం యేభుయ్యేన ఛన్నా యేభుయ్యేన పరిచ్ఛన్నా నామ. ఇమినా హి లక్ఖణేన సమన్నాగతో సచేపి సత్తభూమకో పాసాదో ఏకూపచారో హోతి, సతగబ్భం వా చతుస్సాలం వా, ఏకసేయ్యాఇచ్చేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి. తం సన్ధాయ వుత్తం ‘‘చతుత్థే దివసే అత్థఙ్గతే సూరియే అనుపసమ్పన్నే నిపన్నే భిక్ఖు నిపజ్జతి, ఆపత్తి పాచిత్తియస్సా’’తిఆది.
51.Uttaridirattatirattanti bhagavā sāmaṇerānaṃ saṅgahakaraṇatthāya tirattaṃ parihāraṃ adāsi. Na hi yuttaṃ kuladārake pabbājetvā nānuggahetunti. Sahaseyyanti ekato seyyaṃ. Seyyāti kāyappasāraṇasaṅkhātaṃ sayanampi vuccati, yasmiṃ senāsane sayanti, tampi. Tattha senāsanaṃ tāva dassetuṃ ‘‘seyyā nāma sabbacchannā’’tiādi vuttaṃ. Kāyappasāraṇaṃ dassetuṃ anupasampanne nipanne bhikkhu nipajjatī’’tiādi vuttaṃ. Tasmā ayamettha attho – ‘‘senāsanasaṅkhātaṃ seyyaṃ pavisitvā kāyappasāraṇasaṅkhātaṃ seyyaṃ kappeyya vidaheyya sampādeyyā’’ti. Sabbacchannātiādinā pana tassā senāsanasaṅkhātāya seyyāya lakkhaṇaṃ vuttaṃ. Tasmā yaṃ senāsanaṃ upari pañcahi chadanehi aññena vā kenaci sabbameva paṭicchannaṃ, ayaṃ sabbacchannā nāma seyyā. Aṭṭhakathāsu pana pākaṭavohāraṃ gahetvā vācuggatavasena ‘‘sabbacchannā nāma pañcahi chadanehi channā’’ti vuttaṃ. Kiñcāpi vuttaṃ? Atha kho dussakuṭiyaṃ vasantassāpi na sakkā anāpatti kātuṃ, tasmā yaṃ kiñci paṭicchādanasamatthaṃ idha chadanañca paricchannañca veditabbaṃ. Pañcavidhacchadaneyeva hi gayhamāne padaracchannepi sahaseyyā na bhaveyya. Yaṃ pana senāsanaṃ bhūmito paṭṭhāya yāva chadanaṃ āhacca pākārena vā aññena vā kenaci antamaso vatthenāpi parikkhittaṃ, ayaṃ sabbaparicchannā nāma seyyā. Chadanaṃ anāhacca sabbantimena pariyāyena diyaḍḍhahatthubbedhena pākārādinā parikkhittāpi sabbaparicchannāyevāti kurundaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Yassā pana upari bahutaraṃ ṭhānaṃ channaṃ, appaṃ acchannaṃ, samantato vā bahutaraṃ parikkhittaṃ, appaṃ aparikkhittaṃ, ayaṃ yebhuyyena channā yebhuyyena paricchannā nāma. Iminā hi lakkhaṇena samannāgato sacepi sattabhūmako pāsādo ekūpacāro hoti, satagabbhaṃ vā catussālaṃ vā, ekaseyyāicceva saṅkhyaṃ gacchati. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘catutthe divase atthaṅgate sūriye anupasampanne nipanne bhikkhu nipajjati, āpatti pācittiyassā’’tiādi.
తత్థ చ నిపజ్జనమత్తేనేవ పాచిత్తియం. సచే పన సమ్బహులా సామణేరా, ఏకో భిక్ఖు, సామణేరగణనాయ పాచిత్తియా. తే చే ఉట్ఠాయుట్ఠాయ నిపజ్జన్తి, తేసం పయోగే పయోగే భిక్ఖుస్స ఆపత్తి. భిక్ఖుస్స ఉట్ఠాయుట్ఠాయ నిపజ్జనే పన భిక్ఖుస్సేవ పయోగేన భిక్ఖుస్స ఆపత్తి. సచే పన సమ్బహులా భిక్ఖూ ఏకో సామణేరో సబ్బేసం ఆపత్తిం కరోతి, తస్స ఉట్ఠాయుట్ఠాయ నిపజ్జనేనపి భిక్ఖూనం ఆపత్తియేవ. ఉభయేసం సమ్బహులభావేపి ఏసేవ నయో.
Tattha ca nipajjanamatteneva pācittiyaṃ. Sace pana sambahulā sāmaṇerā, eko bhikkhu, sāmaṇeragaṇanāya pācittiyā. Te ce uṭṭhāyuṭṭhāya nipajjanti, tesaṃ payoge payoge bhikkhussa āpatti. Bhikkhussa uṭṭhāyuṭṭhāya nipajjane pana bhikkhusseva payogena bhikkhussa āpatti. Sace pana sambahulā bhikkhū eko sāmaṇero sabbesaṃ āpattiṃ karoti, tassa uṭṭhāyuṭṭhāya nipajjanenapi bhikkhūnaṃ āpattiyeva. Ubhayesaṃ sambahulabhāvepi eseva nayo.
అపిచేత్థ ఏకావాసాదికమ్పి చతుక్కం వేదితబ్బం. యో హి ఏకస్మిం ఆవాసే ఏకేనేవ అనుపసమ్పన్నేన సద్ధిం తిరత్తం సహసేయ్యం కప్పేతి, తస్స చతుత్థదివసతో పట్ఠాయ దేవసికా ఆపత్తి. యోపి ఏకస్మింయేవ ఆవాసే నానాఅనుపసమ్పన్నేహి సద్ధిం తిరత్తం సహసేయ్యం కప్పేతి, తస్సపి. యోపి నానాఆవాసేసు ఏకేనేవ అనుపసమ్పన్నేన సద్ధిం తిరత్తం సహసేయ్యం కప్పేతి, తస్సపి. యోపి నానాఆవాసేసు నానాఅనుపసమ్పన్నేహి సద్ధిం యోజనసతమ్పి గన్త్వా సహసేయ్యం కప్పేతి, తస్సపి చతుత్థదివసతో పట్ఠాయ దేవసికా ఆపత్తి.
Apicettha ekāvāsādikampi catukkaṃ veditabbaṃ. Yo hi ekasmiṃ āvāse ekeneva anupasampannena saddhiṃ tirattaṃ sahaseyyaṃ kappeti, tassa catutthadivasato paṭṭhāya devasikā āpatti. Yopi ekasmiṃyeva āvāse nānāanupasampannehi saddhiṃ tirattaṃ sahaseyyaṃ kappeti, tassapi. Yopi nānāāvāsesu ekeneva anupasampannena saddhiṃ tirattaṃ sahaseyyaṃ kappeti, tassapi. Yopi nānāāvāsesu nānāanupasampannehi saddhiṃ yojanasatampi gantvā sahaseyyaṃ kappeti, tassapi catutthadivasato paṭṭhāya devasikā āpatti.
అయఞ్చ సహసేయ్యాపత్తి నామ ‘‘భిక్ఖుం ఠపేత్వా అవసేసో అనుపసమ్పన్నో నామా’’తి వచనతో తిరచ్ఛానగతేనపి సద్ధిం హోతి, తత్ర తిరచ్ఛానగతస్స పరిచ్ఛేదో మేథునధమ్మాపత్తియా వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బో. తస్మా సచేపి గోధాబిళాలమఙ్గుసాదీసు కోచి పవిసిత్వా భిక్ఖునో వసనసేనాసనే ఏకూపచారట్ఠానే సయతి, సహసేయ్యావ హోతి.
Ayañca sahaseyyāpatti nāma ‘‘bhikkhuṃ ṭhapetvā avaseso anupasampanno nāmā’’ti vacanato tiracchānagatenapi saddhiṃ hoti, tatra tiracchānagatassa paricchedo methunadhammāpattiyā vuttanayeneva veditabbo. Tasmā sacepi godhābiḷālamaṅgusādīsu koci pavisitvā bhikkhuno vasanasenāsane ekūpacāraṭṭhāne sayati, sahaseyyāva hoti.
యది పన థమ్భానం ఉపరి కతపాసాదస్స ఉపరిమతలేన సద్ధిం అసమ్బద్ధభిత్తికస్స భిత్తియా ఉపరి ఠితసుసిరతులాసీసస్స సుసిరేన పవిసిత్వా తులాయ అబ్భన్తరే సయిత్వా తేనేవ సుసిరేన నిక్ఖమిత్వా గచ్ఛతి , హేట్ఠాపాసాదే సయితభిక్ఖుస్స అనాపత్తి. సచే ఛదనే ఛిద్దం హోతి, తేన పవిసిత్వా అన్తోఛదనే వసిత్వా తేనేవ పక్కమతి, నానూపచారే ఉపరిమతలే ఛదనబ్భన్తరే సయితస్స ఆపత్తి, హేట్ఠిమతలే సయితస్స అనాపత్తి. సచే అన్తోపాసాదేనేవ ఆరోహిత్వా సబ్బతలాని పరిభుఞ్జన్తి, ఏకూపచారాని హోన్తి, తేసు యత్థ కత్థచి సయితస్స ఆపత్తి.
Yadi pana thambhānaṃ upari katapāsādassa uparimatalena saddhiṃ asambaddhabhittikassa bhittiyā upari ṭhitasusiratulāsīsassa susirena pavisitvā tulāya abbhantare sayitvā teneva susirena nikkhamitvā gacchati , heṭṭhāpāsāde sayitabhikkhussa anāpatti. Sace chadane chiddaṃ hoti, tena pavisitvā antochadane vasitvā teneva pakkamati, nānūpacāre uparimatale chadanabbhantare sayitassa āpatti, heṭṭhimatale sayitassa anāpatti. Sace antopāsādeneva ārohitvā sabbatalāni paribhuñjanti, ekūpacārāni honti, tesu yattha katthaci sayitassa āpatti.
సభాసఙ్ఖేపేన కతే అడ్ఢకుట్టకసేనాసనే సయితస్స వాళసఙ్ఘాటాదీసు కపోతాదయో పవిసిత్వా సయన్తి, ఆపత్తియేవ. పరిక్ఖేపస్స బహిగతే నిబ్బకోసబ్భన్తరే సయన్తి, అనాపత్తి. పరిమణ్డలం వా చతురస్సం వా ఏకచ్ఛదనాయ గబ్భమాలాయ సతగబ్భం చేపి సేనాసనం హోతి, తత్ర చే ఏకేన సాధారణద్వారేన పవిసిత్వా విసుం పాకారేన అపరిచ్ఛిన్నగబ్భూపచారే సబ్బగబ్భే పవిసన్తి, ఏకగబ్భేపి అనుపసమ్పన్నే నిపన్నే సబ్బగబ్భేసు నిపన్నానం ఆపత్తి. సచే సపముఖా గబ్భా హోన్తి, పముఖస్స ఉపరి అచ్ఛన్నం ఉచ్చవత్థుకం చేపి హోతి, పముఖే సయితో గబ్భే సయితానం ఆపత్తిం న కరోతి. సచే పన గబ్భచ్ఛదనేనేవ సద్ధిం సమ్బద్ధచ్ఛదనం హోతి, తత్ర సయితో సబ్బేసం ఆపత్తిం కరోతి. కస్మా? సబ్బచ్ఛన్నత్తా సబ్బపరిచ్ఛన్నత్తా చ, గబ్భపరిక్ఖేపోయేవ హిస్స పరిక్ఖేపోతి. ఏతేనేవ హి నయేన అట్ఠకథాసు లోహపాసాదపరిక్ఖేపస్స చతూసు ద్వారకోట్ఠకేసు ఆపత్తి వుత్తా.
Sabhāsaṅkhepena kate aḍḍhakuṭṭakasenāsane sayitassa vāḷasaṅghāṭādīsu kapotādayo pavisitvā sayanti, āpattiyeva. Parikkhepassa bahigate nibbakosabbhantare sayanti, anāpatti. Parimaṇḍalaṃ vā caturassaṃ vā ekacchadanāya gabbhamālāya satagabbhaṃ cepi senāsanaṃ hoti, tatra ce ekena sādhāraṇadvārena pavisitvā visuṃ pākārena aparicchinnagabbhūpacāre sabbagabbhe pavisanti, ekagabbhepi anupasampanne nipanne sabbagabbhesu nipannānaṃ āpatti. Sace sapamukhā gabbhā honti, pamukhassa upari acchannaṃ uccavatthukaṃ cepi hoti, pamukhe sayito gabbhe sayitānaṃ āpattiṃ na karoti. Sace pana gabbhacchadaneneva saddhiṃ sambaddhacchadanaṃ hoti, tatra sayito sabbesaṃ āpattiṃ karoti. Kasmā? Sabbacchannattā sabbaparicchannattā ca, gabbhaparikkhepoyeva hissa parikkhepoti. Eteneva hi nayena aṭṭhakathāsu lohapāsādaparikkhepassa catūsu dvārakoṭṭhakesu āpatti vuttā.
యం పన అన్ధకట్ఠకథాయం ‘‘అపరిక్ఖిత్తే పముఖే అనాపత్తీతి భూమియం వినా జగతియా పముఖం సన్ధాయ కథిన’’న్తి వుత్తం, తం అన్ధకరట్ఠే పాటేక్కసన్నివేసా ఏకచ్ఛదనా గబ్భపాళియో సన్ధాయ వుత్తం. యఞ్చ తత్థ ‘‘భూమియం వినా జగతియా’’తి వుత్తం, తం నేవ అట్ఠకథాసు అత్థి; న పాళియా సమేతి. దసహత్థుబ్బేధాపి హి జగతి పరిక్ఖేపసఙ్ఖ్యం న గచ్ఛతి. తస్మా యమ్పి తత్థ దుతియసిక్ఖాపదే జగతియా పమాణం వత్వా ‘‘ఏతం ఏకూపచారం పరిచ్ఛన్నం నామ హోతీ’’తి వుత్తం, తం న గహేతబ్బం. యేపి ఏకసాలద్విసాలతిసాలచతుస్సాలసన్నివేసా మహాపాసాదా ఏకస్మిం ఓకాసే పాదే ధోవిత్వా పవిట్ఠేన సక్కా హోన్తి సబ్బత్థ అనుపరిగన్తుం , తేసుపి సహసేయ్యాపత్తియా న ముచ్చతి. సచే తస్మిం తస్మిం ఠానే ఉపచారం పరిచ్ఛిన్దిత్వా కతా హోన్తి, ఏకూపచారట్ఠానేయేవ ఆపత్తి.
Yaṃ pana andhakaṭṭhakathāyaṃ ‘‘aparikkhitte pamukhe anāpattīti bhūmiyaṃ vinā jagatiyā pamukhaṃ sandhāya kathina’’nti vuttaṃ, taṃ andhakaraṭṭhe pāṭekkasannivesā ekacchadanā gabbhapāḷiyo sandhāya vuttaṃ. Yañca tattha ‘‘bhūmiyaṃ vinā jagatiyā’’ti vuttaṃ, taṃ neva aṭṭhakathāsu atthi; na pāḷiyā sameti. Dasahatthubbedhāpi hi jagati parikkhepasaṅkhyaṃ na gacchati. Tasmā yampi tattha dutiyasikkhāpade jagatiyā pamāṇaṃ vatvā ‘‘etaṃ ekūpacāraṃ paricchannaṃ nāma hotī’’ti vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ. Yepi ekasāladvisālatisālacatussālasannivesā mahāpāsādā ekasmiṃ okāse pāde dhovitvā paviṭṭhena sakkā honti sabbattha anuparigantuṃ , tesupi sahaseyyāpattiyā na muccati. Sace tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne upacāraṃ paricchinditvā katā honti, ekūpacāraṭṭhāneyeva āpatti.
ద్వీహి ద్వారేహి యుత్తస్స సుధాఛదనమణ్డపస్స మజ్ఝే పాకారం కరోన్తి, ఏకేన ద్వారేన పవిసిత్వా ఏకస్మిం పరిచ్ఛేదే అనుపసమ్పన్నో సయతి, ఏకస్మిం భిక్ఖు, అనాపత్తి. పాకారే గోధాదీనం పవిసనమత్తమ్పి ఛిద్దం హోతి, ఏకస్మిఞ్చ పరిచ్ఛేదే గోధా సయన్తి, అనాపత్తియేవ. న హి ఛిద్దేన గేహం ఏకూపచారం నామ హోతి. సచే పాకారమజ్ఝే ఛిన్దిత్వా ద్వారం యోజేన్తి, ఏకూపచారతాయ ఆపత్తి. తం ద్వారం కవాటేన పిదహిత్వా సయన్తి, ఆపత్తియేవ. న హి ద్వారపిదహనేన గేహం నానూపచారం నామ హోతి, ద్వారం వా అద్వారం. కవాటఞ్హి సంవరణవివరణేహి యథాసుఖం వళఞ్జనత్థాయ కతం, న వళఞ్జనూపచ్ఛేదనత్థాయ. సచే పన తం ద్వారం పున ఇట్ఠకాహి పిదహన్తి, అద్వారం హోతి, పురిమే నానూపచారభావేయేవ తిట్ఠతి. దీఘపముఖం చేతియఘరం హోతి. ఏకం కవాటం అన్తో, ఏకం బహి, ద్విన్నం కవాటానం అన్తరే అనుపసమ్పన్నో అన్తోచేతియఘరే సయన్తస్స ఆపత్తిం కరోతి, ఏకూపచారత్తా.
Dvīhi dvārehi yuttassa sudhāchadanamaṇḍapassa majjhe pākāraṃ karonti, ekena dvārena pavisitvā ekasmiṃ paricchede anupasampanno sayati, ekasmiṃ bhikkhu, anāpatti. Pākāre godhādīnaṃ pavisanamattampi chiddaṃ hoti, ekasmiñca paricchede godhā sayanti, anāpattiyeva. Na hi chiddena gehaṃ ekūpacāraṃ nāma hoti. Sace pākāramajjhe chinditvā dvāraṃ yojenti, ekūpacāratāya āpatti. Taṃ dvāraṃ kavāṭena pidahitvā sayanti, āpattiyeva. Na hi dvārapidahanena gehaṃ nānūpacāraṃ nāma hoti, dvāraṃ vā advāraṃ. Kavāṭañhi saṃvaraṇavivaraṇehi yathāsukhaṃ vaḷañjanatthāya kataṃ, na vaḷañjanūpacchedanatthāya. Sace pana taṃ dvāraṃ puna iṭṭhakāhi pidahanti, advāraṃ hoti, purime nānūpacārabhāveyeva tiṭṭhati. Dīghapamukhaṃ cetiyagharaṃ hoti. Ekaṃ kavāṭaṃ anto, ekaṃ bahi, dvinnaṃ kavāṭānaṃ antare anupasampanno antocetiyaghare sayantassa āpattiṃ karoti, ekūpacārattā.
తత్ర యస్స ‘‘సియా అయం ఏకూపచారనానూపచారతా నామ ఉదోసితసిక్ఖాపదే వుత్తా, ఇధ పన ‘సేయ్యా నామ సబ్బచ్ఛన్నా సబ్బపరిచ్ఛన్నా యేభుయ్యేన ఛన్నా యేభుయ్యేన పరిచ్ఛన్నా’తి ఏత్తకమేవ వుత్తం, పిహితద్వారో చ గబ్భో సబ్బపరిచ్ఛన్నోవ హోతి. తస్మా తత్థ అన్తో సయితేనేవ సద్ధిం ఆపత్తి, బహి సయితేన అనాపత్తీ’’తి. సో ఏవం వత్తబ్బో – ‘‘అపిహితద్వారే పన కస్మా బహి సయితేన ఆపత్తీ’’తి? పముఖస్స గబ్భేన సద్ధిం సబ్బచ్ఛన్నత్తా. ‘‘కిం పన గబ్భే పిహితే ఛదనం విద్ధస్తం హోతీ’’తి? న విద్ధస్తం, గబ్భేన సద్ధిం పముఖస్స సబ్బపరిచ్ఛన్నతా న హోతి. ‘‘కిం పరిక్ఖేపో విద్ధస్తో’’తి? అద్ధా వక్ఖతి ‘‘న విద్ధస్తో, కవాటేన ఉపచారో పరిచ్ఛన్నో’’తి. ఏవం దూరమ్పి గన్త్వా పున ఏకూపచారనానూపచారతంయేవ పచ్చాగమిస్సతి.
Tatra yassa ‘‘siyā ayaṃ ekūpacāranānūpacāratā nāma udositasikkhāpade vuttā, idha pana ‘seyyā nāma sabbacchannā sabbaparicchannā yebhuyyena channā yebhuyyena paricchannā’ti ettakameva vuttaṃ, pihitadvāro ca gabbho sabbaparicchannova hoti. Tasmā tattha anto sayiteneva saddhiṃ āpatti, bahi sayitena anāpattī’’ti. So evaṃ vattabbo – ‘‘apihitadvāre pana kasmā bahi sayitena āpattī’’ti? Pamukhassa gabbhena saddhiṃ sabbacchannattā. ‘‘Kiṃ pana gabbhe pihite chadanaṃ viddhastaṃ hotī’’ti? Na viddhastaṃ, gabbhena saddhiṃ pamukhassa sabbaparicchannatā na hoti. ‘‘Kiṃ parikkhepo viddhasto’’ti? Addhā vakkhati ‘‘na viddhasto, kavāṭena upacāro paricchanno’’ti. Evaṃ dūrampi gantvā puna ekūpacāranānūpacārataṃyeva paccāgamissati.
అపిచ యది బ్యఞ్జనమత్తేయేవ అత్థో సువిఞ్ఞేయ్యో సియా, సబ్బచ్ఛన్నాతి వచనతో పఞ్చన్నం అఞ్ఞతరేన ఛదనేన ఛన్నా ఏవ సేయ్యా సియా, న అఞ్ఞేన. ఏవఞ్చ సతి పదరచ్ఛన్నాదీసు అనాపత్తి సియా. తతో యదత్థం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం, స్వేవ అత్థో పరిహాయేయ్య . పరిహాయతు వా మా వా, కథం అవుత్తం గహేతబ్బన్తి; కో వా వదతి ‘‘అవుత్తం గహేతబ్బ’’న్తి? వుత్తఞ్హేతం అనియతేసు – ‘‘పటిచ్ఛన్నం నామ ఆసనం కుట్టేన వా కవాటేన వా కిలఞ్జేన వా సాణిపాకారేన వా రుక్ఖేన వా థమ్భేన వా కోట్ఠలికాయ వా యేన కేనచి పటిచ్ఛన్నం హోతీ’’తి. తస్మా యథా తత్థ యేన కేనచి పటిచ్ఛన్నం పటిచ్ఛన్నమేవ, ఏవమిధాపి గహేతబ్బం. తస్మా సేనాసనం ఖుద్దకం వా హోతు మహన్తం వా అఞ్ఞేన సద్ధిం సమ్బద్ధం వా అసమ్బద్ధం వా దీఘం వా వట్టం వా చతురస్సం వా ఏకభూమకం వా, అనేకభూమకం వా, యం యం ఏకూపచారం సబ్బత్థ యేన కేనచి పటిచ్ఛాదనేన సబ్బచ్ఛన్నే సబ్బపరిచ్ఛన్నే యేభుయ్యేన వా ఛన్నే యేభుయ్యేన వా పరిచ్ఛన్నే సహసేయ్యాపత్తి హోతీతి.
Apica yadi byañjanamatteyeva attho suviññeyyo siyā, sabbacchannāti vacanato pañcannaṃ aññatarena chadanena channā eva seyyā siyā, na aññena. Evañca sati padaracchannādīsu anāpatti siyā. Tato yadatthaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ, sveva attho parihāyeyya . Parihāyatu vā mā vā, kathaṃ avuttaṃ gahetabbanti; ko vā vadati ‘‘avuttaṃ gahetabba’’nti? Vuttañhetaṃ aniyatesu – ‘‘paṭicchannaṃ nāma āsanaṃ kuṭṭena vā kavāṭena vā kilañjena vā sāṇipākārena vā rukkhena vā thambhena vā koṭṭhalikāya vā yena kenaci paṭicchannaṃ hotī’’ti. Tasmā yathā tattha yena kenaci paṭicchannaṃ paṭicchannameva, evamidhāpi gahetabbaṃ. Tasmā senāsanaṃ khuddakaṃ vā hotu mahantaṃ vā aññena saddhiṃ sambaddhaṃ vā asambaddhaṃ vā dīghaṃ vā vaṭṭaṃ vā caturassaṃ vā ekabhūmakaṃ vā, anekabhūmakaṃ vā, yaṃ yaṃ ekūpacāraṃ sabbattha yena kenaci paṭicchādanena sabbacchanne sabbaparicchanne yebhuyyena vā channe yebhuyyena vā paricchanne sahaseyyāpatti hotīti.
౫౩. ఉపడ్ఢచ్ఛన్నే ఉపడ్ఢపరిచ్ఛన్నే ఆపత్తి దుక్కటస్సాతి ఏత్థ సబ్బచ్ఛన్నే ఉపడ్ఢపరిచ్ఛన్నేతి ఏవమాదీసుపి మహాపచ్చరియం దుక్కటమేవాతి వుత్తం. మహాఅట్ఠకథాయం పన ‘‘సబ్బచ్ఛన్నే యేభుయ్యేనపరిచ్ఛన్నే పాచిత్తియం, సబ్బచ్ఛన్నే ఉపడ్ఢపరిచ్ఛన్నే పాచిత్తియం, యేభుయ్యేనఛన్నే ఉపడ్ఢపరిచ్ఛన్నే పాచిత్తియం, సబ్బపరిచ్ఛన్నే యేభుయ్యేనఛన్నే పాచిత్తియం, సబ్బపరిఛన్నే ఉపడ్ఢచ్ఛన్నే పాచిత్తియం, యేభుయ్యేనపరిచ్ఛన్నే ఉపడ్ఢచ్ఛన్నే పాచిత్తియం, పాళియం వుత్తపాచిత్తియేన సద్ధిం సత్త పాచిత్తియానీ’’తి వుత్తం. ‘‘సబ్బచ్ఛన్నే చూళకపరిచ్ఛన్నే దుక్కటం, యేభుయ్యేనఛన్నే చూళకపరిచ్ఛన్నే దుక్కటం, సబ్బపరిచ్ఛన్నే చూళకచ్ఛన్నే దుక్కటం, యేభుయ్యేనపరిచ్ఛన్నే చూళకచ్ఛన్నే దుక్కటం, పాళియం దుక్కటేన సహ పఞ్చ దుక్కటానీ’’తి వుత్తం.
53.Upaḍḍhacchanne upaḍḍhaparicchanne āpatti dukkaṭassāti ettha sabbacchanne upaḍḍhaparicchanneti evamādīsupi mahāpaccariyaṃ dukkaṭamevāti vuttaṃ. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘sabbacchanne yebhuyyenaparicchanne pācittiyaṃ, sabbacchanne upaḍḍhaparicchanne pācittiyaṃ, yebhuyyenachanne upaḍḍhaparicchanne pācittiyaṃ, sabbaparicchanne yebhuyyenachanne pācittiyaṃ, sabbaparichanne upaḍḍhacchanne pācittiyaṃ, yebhuyyenaparicchanne upaḍḍhacchanne pācittiyaṃ, pāḷiyaṃ vuttapācittiyena saddhiṃ satta pācittiyānī’’ti vuttaṃ. ‘‘Sabbacchanne cūḷakaparicchanne dukkaṭaṃ, yebhuyyenachanne cūḷakaparicchanne dukkaṭaṃ, sabbaparicchanne cūḷakacchanne dukkaṭaṃ, yebhuyyenaparicchanne cūḷakacchanne dukkaṭaṃ, pāḷiyaṃ dukkaṭena saha pañca dukkaṭānī’’ti vuttaṃ.
‘‘ఉపడ్ఢచ్ఛన్నే చూళకపరిచ్ఛన్నే అనాపత్తి, ఉపడ్ఢపరిచ్ఛన్నే చూళకచ్ఛన్నే అనాపత్తి, చూళకచ్ఛన్నే చూళకపరిచ్ఛన్నే అనాపత్తి, సబ్బచ్ఛన్నే సబ్బఅపరిచ్ఛన్నేతి చ ఏత్థ సేనమ్బమణ్డపవణ్ణం హోతీ’’తి వుత్తం. ఇమినాపేతం వేదితబ్బం – ‘‘యథా జగతి పరిక్ఖేపసఙ్ఖయ న గచ్ఛతీ’’తి. సేసం ఉత్తానత్థమేవ.
‘‘Upaḍḍhacchanne cūḷakaparicchanne anāpatti, upaḍḍhaparicchanne cūḷakacchanne anāpatti, cūḷakacchanne cūḷakaparicchanne anāpatti, sabbacchanne sabbaaparicchanneti ca ettha senambamaṇḍapavaṇṇaṃ hotī’’ti vuttaṃ. Imināpetaṃ veditabbaṃ – ‘‘yathā jagati parikkhepasaṅkhaya na gacchatī’’ti. Sesaṃ uttānatthameva.
ఏళకలోమసముట్ఠానం – కాయతో చ కాయచిత్తతో చ సముట్ఠాతి, కిరియం, నోసఞ్ఞావిమోక్ఖం, అచిత్తకం, పణ్ణత్తివజ్జం, కాయకమ్మం, తిచిత్తం, తివేదనన్తి.
Eḷakalomasamuṭṭhānaṃ – kāyato ca kāyacittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
సహసేయ్యసిక్ఖాపదం పఞ్చమం.
Sahaseyyasikkhāpadaṃ pañcamaṃ.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౧. ముసావాదవగ్గో • 1. Musāvādavaggo
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౫. సహసేయ్యసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 5. Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౫. పఠమసహసేయ్యసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 5. Paṭhamasahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౫. సహసేయ్యసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 5. Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౫. సహసేయ్యసిక్ఖాపదం • 5. Sahaseyyasikkhāpadaṃ