Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
၅. သဟသေယ္ယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
5. Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā
၄၉. ပဉ္စမသိက္ခာပဒေ – မုဋ္ဌသ္သတီ အသမ္ပဇာနာတိ ပုဗ္ဗဘာဂေ သတိသမ္ပဇညသ္သ အကရဏဝသေနေတံ ဝုတ္တံ, ဘဝင္ဂောတိဏ္ဏကာလေ ပန ကုတော သတိသမ္ပဇညန္တိ! ဝိကူဇမာနာတိ ဝိပ္ပလပမာနာ ။ ကာကစ္ဆမာနာတိ နာသာယ ကာကသဒ္ဒံ ဝိယ နိရတ္ထကသဒ္ဒံ မုဉ္စမာနာ။ ဥပာသကာတိ ပဌမတရံ ဥဋ္ဌိတဥပာသကာ။
49. Pañcamasikkhāpade – muṭṭhassatī asampajānāti pubbabhāge satisampajaññassa akaraṇavasenetaṃ vuttaṃ, bhavaṅgotiṇṇakāle pana kuto satisampajaññanti! Vikūjamānāti vippalapamānā . Kākacchamānāti nāsāya kākasaddaṃ viya niratthakasaddaṃ muñcamānā. Upāsakāti paṭhamataraṃ uṭṭhitaupāsakā.
၅၀. ဧတဒဝောစုန္တိ ‘‘ဘဂဝတာ အာဝုသော ရာဟုလ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တ’’န္တိ ဘိက္ခူ သိက္ခာပဒဂာရဝေနေဝ ဧတံ အဝောစုံ။ ပကတိယာ ပန တေ ဘဂဝတိ စ ဂာရဝေန အာယသ္မတော စ ရာဟုလသ္သ သိက္ခာကာမတာယ တသ္သ အာယသ္မတော ဝသနဋ္ဌာနံ အာဂတသ္သ စူဠမဉ္စကံ ဝာ အပသ္သေနံ ဝာ ယံ အတ္ထိ တံ ပညပေတ္ဝာ စီဝရံ ဝာ ဥတ္တရာသင္ဂံ ဝာ ဥသ္သီသကရဏတ္ထာယ ဒေန္တိ ။ တတ္ရိဒံ တသ္သာယသ္မတော သိက္ခာကာမတာယ – ဘိက္ခူ ကိရ တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသ္ဝာ မုဋ္ဌိသမ္မုဉ္ဇနိဉ္စ ကစဝရဆဍ္ဍနကဉ္စ ဗဟိ ခိပန္တိ။ အထညေဟိ ‘‘အာဝုသော ကေနိဒံ ပာတိတ’’န္တိ ဝုတ္တေ အညေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ဘန္တေ, ရာဟုလော ဣမသ္မိံ ပဒေသေ သဉ္စရိ, တေန နု ခော ပာတိတ’’န္တိ။ သော ပနာယသ္မာ ‘‘န မယ္ဟံ ဘန္တေ ဣဒံ ကမ္မ’’န္တိ ဧကဒိဝသမ္ပိ အဝတ္ဝာ တံ ပဋိသာမေတ္ဝာ ဘိက္ခူ ခမာပေတ္ဝာ ဂစ္ဆတိ။ ဝစ္စကုဋိယာ သေယ္ယံ ကပ္ပေသီတိ တံယေဝ သိက္ခာကာမတံ အနုဗ္ရူဟန္တော ဓမ္မသေနာပတိမဟာမောဂ္ဂလ္လာနအာနန္ဒတ္ထေရာဒီနံ သန္တိကံ အဂန္တ္ဝာ ဘဂဝတော ဝဠဉ္ဇနကဝစ္စကုဋိယံ သေယ္ယံ ကပ္ပေသိ။ သာ ကိရ ကုဋိ ကဝာဋဗဒ္ဓာ ဂန္ဓပရိဘဏ္ဍကတာ သမောသရိတပုပ္ဖဒာမာ စေတိယဋ္ဌာနမိဝ တိဋ္ဌတိ, အပရိဘောဂာ အညေသံ။
50.Etadavocunti ‘‘bhagavatā āvuso rāhula sikkhāpadaṃ paññatta’’nti bhikkhū sikkhāpadagāraveneva etaṃ avocuṃ. Pakatiyā pana te bhagavati ca gāravena āyasmato ca rāhulassa sikkhākāmatāya tassa āyasmato vasanaṭṭhānaṃ āgatassa cūḷamañcakaṃ vā apassenaṃ vā yaṃ atthi taṃ paññapetvā cīvaraṃ vā uttarāsaṅgaṃ vā ussīsakaraṇatthāya denti . Tatridaṃ tassāyasmato sikkhākāmatāya – bhikkhū kira taṃ dūratova āgacchantaṃ disvā muṭṭhisammuñjaniñca kacavarachaḍḍanakañca bahi khipanti. Athaññehi ‘‘āvuso kenidaṃ pātita’’nti vutte aññe evaṃ vadanti – ‘‘bhante, rāhulo imasmiṃ padese sañcari, tena nu kho pātita’’nti. So panāyasmā ‘‘na mayhaṃ bhante idaṃ kamma’’nti ekadivasampi avatvā taṃ paṭisāmetvā bhikkhū khamāpetvā gacchati. Vaccakuṭiyā seyyaṃ kappesīti taṃyeva sikkhākāmataṃ anubrūhanto dhammasenāpatimahāmoggallānaānandattherādīnaṃ santikaṃ agantvā bhagavato vaḷañjanakavaccakuṭiyaṃ seyyaṃ kappesi. Sā kira kuṭi kavāṭabaddhā gandhaparibhaṇḍakatā samosaritapupphadāmā cetiyaṭṭhānamiva tiṭṭhati, aparibhogā aññesaṃ.
၅၁. ဥတ္တရိဒိရတ္တတိရတ္တန္တိ ဘဂဝာ သာမဏေရာနံ သင္ဂဟကရဏတ္ထာယ တိရတ္တံ ပရိဟာရံ အဒာသိ။ န ဟိ ယုတ္တံ ကုလဒာရကေ ပဗ္ဗာဇေတ္ဝာ နာနုဂ္ဂဟေတုန္တိ။ သဟသေယ္ယန္တိ ဧကတော သေယ္ယံ။ သေယ္ယာတိ ကာယပ္ပသာရဏသင္ခာတံ သယနမ္ပိ ဝုစ္စတိ, ယသ္မိံ သေနာသနေ သယန္တိ, တမ္ပိ။ တတ္ထ သေနာသနံ တာဝ ဒသ္သေတုံ ‘‘သေယ္ယာ နာမ သဗ္ဗစ္ဆန္နာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကာယပ္ပသာရဏံ ဒသ္သေတုံ အနုပသမ္ပန္နေ နိပန္နေ ဘိက္ခု နိပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ အယမေတ္ထ အတ္ထော – ‘‘သေနာသနသင္ခာတံ သေယ္ယံ ပဝိသိတ္ဝာ ကာယပ္ပသာရဏသင္ခာတံ သေယ္ယံ ကပ္ပေယ္ယ ဝိဒဟေယ္ယ သမ္ပာဒေယ္ယာ’’တိ။ သဗ္ဗစ္ဆန္နာတိအာဒိနာ ပန တသ္သာ သေနာသနသင္ခာတာယ သေယ္ယာယ လက္ခဏံ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ယံ သေနာသနံ ဥပရိ ပဉ္စဟိ ဆဒနေဟိ အညေန ဝာ ကေနစိ သဗ္ဗမေဝ ပဋိစ္ဆန္နံ, အယံ သဗ္ဗစ္ဆန္နာ နာမ သေယ္ယာ။ အဋ္ဌကထာသု ပန ပာကဋဝောဟာရံ ဂဟေတ္ဝာ ဝာစုဂ္ဂတဝသေန ‘‘သဗ္ဗစ္ဆန္နာ နာမ ပဉ္စဟိ ဆဒနေဟိ ဆန္နာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ? အထ ခော ဒုသ္သကုဋိယံ ဝသန္တသ္သာပိ န သက္ကာ အနာပတ္တိ ကာတုံ, တသ္မာ ယံ ကိဉ္စိ ပဋိစ္ဆာဒနသမတ္ထံ ဣဓ ဆဒနဉ္စ ပရိစ္ဆန္နဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စဝိဓစ္ဆဒနေယေဝ ဟိ ဂယ္ဟမာနေ ပဒရစ္ဆန္နေပိ သဟသေယ္ယာ န ဘဝေယ္ယ။ ယံ ပန သေနာသနံ ဘူမိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဆဒနံ အာဟစ္စ ပာကာရေန ဝာ အညေန ဝာ ကေနစိ အန္တမသော ဝတ္ထေနာပိ ပရိက္ခိတ္တံ, အယံ သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နာ နာမ သေယ္ယာ။ ဆဒနံ အနာဟစ္စ သဗ္ဗန္တိမေန ပရိယာယေန ဒိယဍ္ဎဟတ္ထုဗ္ဗေဓေန ပာကာရာဒိနာ ပရိက္ခိတ္တာပိ သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နာယေဝာတိ ကုရုန္ဒဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ ယသ္သာ ပန ဥပရိ ဗဟုတရံ ဌာနံ ဆန္နံ, အပ္ပံ အစ္ဆန္နံ, သမန္တတော ဝာ ဗဟုတရံ ပရိက္ခိတ္တံ, အပ္ပံ အပရိက္ခိတ္တံ, အယံ ယေဘုယ္ယေန ဆန္နာ ယေဘုယ္ယေန ပရိစ္ဆန္နာ နာမ။ ဣမိနာ ဟိ လက္ခဏေန သမန္နာဂတော သစေပိ သတ္တဘူမကော ပာသာဒော ဧကူပစာရော ဟောတိ, သတဂဗ္ဘံ ဝာ စတုသ္သာလံ ဝာ, ဧကသေယ္ယာဣစ္စေဝ သင္ခ္ယံ ဂစ္ဆတိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘စတုတ္ထေ ဒိဝသေ အတ္ထင္ဂတေ သူရိယေ အနုပသမ္ပန္နေ နိပန္နေ ဘိက္ခု နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပာစိတ္တိယသ္သာ’’တိအာဒိ။
51.Uttaridirattatirattanti bhagavā sāmaṇerānaṃ saṅgahakaraṇatthāya tirattaṃ parihāraṃ adāsi. Na hi yuttaṃ kuladārake pabbājetvā nānuggahetunti. Sahaseyyanti ekato seyyaṃ. Seyyāti kāyappasāraṇasaṅkhātaṃ sayanampi vuccati, yasmiṃ senāsane sayanti, tampi. Tattha senāsanaṃ tāva dassetuṃ ‘‘seyyā nāma sabbacchannā’’tiādi vuttaṃ. Kāyappasāraṇaṃ dassetuṃ anupasampanne nipanne bhikkhu nipajjatī’’tiādi vuttaṃ. Tasmā ayamettha attho – ‘‘senāsanasaṅkhātaṃ seyyaṃ pavisitvā kāyappasāraṇasaṅkhātaṃ seyyaṃ kappeyya vidaheyya sampādeyyā’’ti. Sabbacchannātiādinā pana tassā senāsanasaṅkhātāya seyyāya lakkhaṇaṃ vuttaṃ. Tasmā yaṃ senāsanaṃ upari pañcahi chadanehi aññena vā kenaci sabbameva paṭicchannaṃ, ayaṃ sabbacchannā nāma seyyā. Aṭṭhakathāsu pana pākaṭavohāraṃ gahetvā vācuggatavasena ‘‘sabbacchannā nāma pañcahi chadanehi channā’’ti vuttaṃ. Kiñcāpi vuttaṃ? Atha kho dussakuṭiyaṃ vasantassāpi na sakkā anāpatti kātuṃ, tasmā yaṃ kiñci paṭicchādanasamatthaṃ idha chadanañca paricchannañca veditabbaṃ. Pañcavidhacchadaneyeva hi gayhamāne padaracchannepi sahaseyyā na bhaveyya. Yaṃ pana senāsanaṃ bhūmito paṭṭhāya yāva chadanaṃ āhacca pākārena vā aññena vā kenaci antamaso vatthenāpi parikkhittaṃ, ayaṃ sabbaparicchannā nāma seyyā. Chadanaṃ anāhacca sabbantimena pariyāyena diyaḍḍhahatthubbedhena pākārādinā parikkhittāpi sabbaparicchannāyevāti kurundaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Yassā pana upari bahutaraṃ ṭhānaṃ channaṃ, appaṃ acchannaṃ, samantato vā bahutaraṃ parikkhittaṃ, appaṃ aparikkhittaṃ, ayaṃ yebhuyyena channā yebhuyyena paricchannā nāma. Iminā hi lakkhaṇena samannāgato sacepi sattabhūmako pāsādo ekūpacāro hoti, satagabbhaṃ vā catussālaṃ vā, ekaseyyāicceva saṅkhyaṃ gacchati. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘catutthe divase atthaṅgate sūriye anupasampanne nipanne bhikkhu nipajjati, āpatti pācittiyassā’’tiādi.
တတ္ထ စ နိပဇ္ဇနမတ္တေနေဝ ပာစိတ္တိယံ။ သစေ ပန သမ္ဗဟုလာ သာမဏေရာ, ဧကော ဘိက္ခု, သာမဏေရဂဏနာယ ပာစိတ္တိယာ။ တေ စေ ဥဋ္ဌာယုဋ္ဌာယ နိပဇ္ဇန္တိ, တေသံ ပယောဂေ ပယောဂေ ဘိက္ခုသ္သ အာပတ္တိ။ ဘိက္ခုသ္သ ဥဋ္ဌာယုဋ္ဌာယ နိပဇ္ဇနေ ပန ဘိက္ခုသ္သေဝ ပယောဂေန ဘိက္ခုသ္သ အာပတ္တိ။ သစေ ပန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဧကော သာမဏေရော သဗ္ဗေသံ အာပတ္တိံ ကရောတိ, တသ္သ ဥဋ္ဌာယုဋ္ဌာယ နိပဇ္ဇနေနပိ ဘိက္ခူနံ အာပတ္တိယေဝ။ ဥဘယေသံ သမ္ဗဟုလဘာဝေပိ ဧသေဝ နယော။
Tattha ca nipajjanamatteneva pācittiyaṃ. Sace pana sambahulā sāmaṇerā, eko bhikkhu, sāmaṇeragaṇanāya pācittiyā. Te ce uṭṭhāyuṭṭhāya nipajjanti, tesaṃ payoge payoge bhikkhussa āpatti. Bhikkhussa uṭṭhāyuṭṭhāya nipajjane pana bhikkhusseva payogena bhikkhussa āpatti. Sace pana sambahulā bhikkhū eko sāmaṇero sabbesaṃ āpattiṃ karoti, tassa uṭṭhāyuṭṭhāya nipajjanenapi bhikkhūnaṃ āpattiyeva. Ubhayesaṃ sambahulabhāvepi eseva nayo.
အပိစေတ္ထ ဧကာဝာသာဒိကမ္ပိ စတုက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယော ဟိ ဧကသ္မိံ အာဝာသေ ဧကေနေဝ အနုပသမ္ပန္နေန သဒ္ဓိံ တိရတ္တံ သဟသေယ္ယံ ကပ္ပေတိ, တသ္သ စတုတ္ထဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဒေဝသိကာ အာပတ္တိ။ ယောပိ ဧကသ္မိံယေဝ အာဝာသေ နာနာအနုပသမ္ပန္နေဟိ သဒ္ဓိံ တိရတ္တံ သဟသေယ္ယံ ကပ္ပေတိ, တသ္သပိ။ ယောပိ နာနာအာဝာသေသု ဧကေနေဝ အနုပသမ္ပန္နေန သဒ္ဓိံ တိရတ္တံ သဟသေယ္ယံ ကပ္ပေတိ, တသ္သပိ။ ယောပိ နာနာအာဝာသေသု နာနာအနုပသမ္ပန္နေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇနသတမ္ပိ ဂန္တ္ဝာ သဟသေယ္ယံ ကပ္ပေတိ, တသ္သပိ စတုတ္ထဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဒေဝသိကာ အာပတ္တိ။
Apicettha ekāvāsādikampi catukkaṃ veditabbaṃ. Yo hi ekasmiṃ āvāse ekeneva anupasampannena saddhiṃ tirattaṃ sahaseyyaṃ kappeti, tassa catutthadivasato paṭṭhāya devasikā āpatti. Yopi ekasmiṃyeva āvāse nānāanupasampannehi saddhiṃ tirattaṃ sahaseyyaṃ kappeti, tassapi. Yopi nānāāvāsesu ekeneva anupasampannena saddhiṃ tirattaṃ sahaseyyaṃ kappeti, tassapi. Yopi nānāāvāsesu nānāanupasampannehi saddhiṃ yojanasatampi gantvā sahaseyyaṃ kappeti, tassapi catutthadivasato paṭṭhāya devasikā āpatti.
အယဉ္စ သဟသေယ္ယာပတ္တိ နာမ ‘‘ဘိက္ခုံ ဌပေတ္ဝာ အဝသေသော အနုပသမ္ပန္နော နာမာ’’တိ ဝစနတော တိရစ္ဆာနဂတေနပိ သဒ္ဓိံ ဟောတိ, တတ္ရ တိရစ္ဆာနဂတသ္သ ပရိစ္ဆေဒော မေထုနဓမ္မာပတ္တိယာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တသ္မာ သစေပိ ဂောဓာဗိဠာလမင္ဂုသာဒီသု ကောစိ ပဝိသိတ္ဝာ ဘိက္ခုနော ဝသနသေနာသနေ ဧကူပစာရဋ္ဌာနေ သယတိ, သဟသေယ္ယာဝ ဟောတိ။
Ayañca sahaseyyāpatti nāma ‘‘bhikkhuṃ ṭhapetvā avaseso anupasampanno nāmā’’ti vacanato tiracchānagatenapi saddhiṃ hoti, tatra tiracchānagatassa paricchedo methunadhammāpattiyā vuttanayeneva veditabbo. Tasmā sacepi godhābiḷālamaṅgusādīsu koci pavisitvā bhikkhuno vasanasenāsane ekūpacāraṭṭhāne sayati, sahaseyyāva hoti.
ယဒိ ပန ထမ္ဘာနံ ဥပရိ ကတပာသာဒသ္သ ဥပရိမတလေန သဒ္ဓိံ အသမ္ဗဒ္ဓဘိတ္တိကသ္သ ဘိတ္တိယာ ဥပရိ ဌိတသုသိရတုလာသီသသ္သ သုသိရေန ပဝိသိတ္ဝာ တုလာယ အဗ္ဘန္တရေ သယိတ္ဝာ တေနေဝ သုသိရေန နိက္ခမိတ္ဝာ ဂစ္ဆတိ , ဟေဋ္ဌာပာသာဒေ သယိတဘိက္ခုသ္သ အနာပတ္တိ။ သစေ ဆဒနေ ဆိဒ္ဒံ ဟောတိ, တေန ပဝိသိတ္ဝာ အန္တောဆဒနေ ဝသိတ္ဝာ တေနေဝ ပက္ကမတိ, နာနူပစာရေ ဥပရိမတလေ ဆဒနဗ္ဘန္တရေ သယိတသ္သ အာပတ္တိ, ဟေဋ္ဌိမတလေ သယိတသ္သ အနာပတ္တိ။ သစေ အန္တောပာသာဒေနေဝ အာရောဟိတ္ဝာ သဗ္ဗတလာနိ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, ဧကူပစာရာနိ ဟောန္တိ, တေသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ သယိတသ္သ အာပတ္တိ။
Yadi pana thambhānaṃ upari katapāsādassa uparimatalena saddhiṃ asambaddhabhittikassa bhittiyā upari ṭhitasusiratulāsīsassa susirena pavisitvā tulāya abbhantare sayitvā teneva susirena nikkhamitvā gacchati , heṭṭhāpāsāde sayitabhikkhussa anāpatti. Sace chadane chiddaṃ hoti, tena pavisitvā antochadane vasitvā teneva pakkamati, nānūpacāre uparimatale chadanabbhantare sayitassa āpatti, heṭṭhimatale sayitassa anāpatti. Sace antopāsādeneva ārohitvā sabbatalāni paribhuñjanti, ekūpacārāni honti, tesu yattha katthaci sayitassa āpatti.
သဘာသင္ခေပေန ကတေ အဍ္ဎကုဋ္ဋကသေနာသနေ သယိတသ္သ ဝာဠသင္ဃာဋာဒီသု ကပောတာဒယော ပဝိသိတ္ဝာ သယန္တိ, အာပတ္တိယေဝ။ ပရိက္ခေပသ္သ ဗဟိဂတေ နိဗ္ဗကောသဗ္ဘန္တရေ သယန္တိ, အနာပတ္တိ။ ပရိမဏ္ဍလံ ဝာ စတုရသ္သံ ဝာ ဧကစ္ဆဒနာယ ဂဗ္ဘမာလာယ သတဂဗ္ဘံ စေပိ သေနာသနံ ဟောတိ, တတ္ရ စေ ဧကေန သာဓာရဏဒ္ဝာရေန ပဝိသိတ္ဝာ ဝိသုံ ပာကာရေန အပရိစ္ဆိန္နဂဗ္ဘူပစာရေ သဗ္ဗဂဗ္ဘေ ပဝိသန္တိ, ဧကဂဗ္ဘေပိ အနုပသမ္ပန္နေ နိပန္နေ သဗ္ဗဂဗ္ဘေသု နိပန္နာနံ အာပတ္တိ။ သစေ သပမုခာ ဂဗ္ဘာ ဟောန္တိ, ပမုခသ္သ ဥပရိ အစ္ဆန္နံ ဥစ္စဝတ္ထုကံ စေပိ ဟောတိ, ပမုခေ သယိတော ဂဗ္ဘေ သယိတာနံ အာပတ္တိံ န ကရောတိ။ သစေ ပန ဂဗ္ဘစ္ဆဒနေနေဝ သဒ္ဓိံ သမ္ဗဒ္ဓစ္ဆဒနံ ဟောတိ, တတ္ရ သယိတော သဗ္ဗေသံ အာပတ္တိံ ကရောတိ။ ကသ္မာ? သဗ္ဗစ္ဆန္နတ္တာ သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နတ္တာ စ, ဂဗ္ဘပရိက္ခေပောယေဝ ဟိသ္သ ပရိက္ခေပောတိ။ ဧတေနေဝ ဟိ နယေန အဋ္ဌကထာသု လောဟပာသာဒပရိက္ခေပသ္သ စတူသု ဒ္ဝာရကောဋ္ဌကေသု အာပတ္တိ ဝုတ္တာ။
Sabhāsaṅkhepena kate aḍḍhakuṭṭakasenāsane sayitassa vāḷasaṅghāṭādīsu kapotādayo pavisitvā sayanti, āpattiyeva. Parikkhepassa bahigate nibbakosabbhantare sayanti, anāpatti. Parimaṇḍalaṃ vā caturassaṃ vā ekacchadanāya gabbhamālāya satagabbhaṃ cepi senāsanaṃ hoti, tatra ce ekena sādhāraṇadvārena pavisitvā visuṃ pākārena aparicchinnagabbhūpacāre sabbagabbhe pavisanti, ekagabbhepi anupasampanne nipanne sabbagabbhesu nipannānaṃ āpatti. Sace sapamukhā gabbhā honti, pamukhassa upari acchannaṃ uccavatthukaṃ cepi hoti, pamukhe sayito gabbhe sayitānaṃ āpattiṃ na karoti. Sace pana gabbhacchadaneneva saddhiṃ sambaddhacchadanaṃ hoti, tatra sayito sabbesaṃ āpattiṃ karoti. Kasmā? Sabbacchannattā sabbaparicchannattā ca, gabbhaparikkhepoyeva hissa parikkhepoti. Eteneva hi nayena aṭṭhakathāsu lohapāsādaparikkhepassa catūsu dvārakoṭṭhakesu āpatti vuttā.
ယံ ပန အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ‘‘အပရိက္ခိတ္တေ ပမုခေ အနာပတ္တီတိ ဘူမိယံ ဝိနာ ဇဂတိယာ ပမုခံ သန္ဓာယ ကထိန’’န္တိ ဝုတ္တံ, တံ အန္ဓကရဋ္ဌေ ပာဋေက္ကသန္နိဝေသာ ဧကစ္ဆဒနာ ဂဗ္ဘပာဠိယော သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယဉ္စ တတ္ထ ‘‘ဘူမိယံ ဝိနာ ဇဂတိယာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ နေဝ အဋ္ဌကထာသု အတ္ထိ; န ပာဠိယာ သမေတိ။ ဒသဟတ္ထုဗ္ဗေဓာပိ ဟိ ဇဂတိ ပရိက္ခေပသင္ခ္ယံ န ဂစ္ဆတိ။ တသ္မာ ယမ္ပိ တတ္ထ ဒုတိယသိက္ခာပဒေ ဇဂတိယာ ပမာဏံ ဝတ္ဝာ ‘‘ဧတံ ဧကူပစာရံ ပရိစ္ဆန္နံ နာမ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယေပိ ဧကသာလဒ္ဝိသာလတိသာလစတုသ္သာလသန္နိဝေသာ မဟာပာသာဒာ ဧကသ္မိံ ဩကာသေ ပာဒေ ဓောဝိတ္ဝာ ပဝိဋ္ဌေန သက္ကာ ဟောန္တိ သဗ္ဗတ္ထ အနုပရိဂန္တုံ , တေသုပိ သဟသေယ္ယာပတ္တိယာ န မုစ္စတိ။ သစေ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ ဥပစာရံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတ္ဝာ ကတာ ဟောန္တိ, ဧကူပစာရဋ္ဌာနေယေဝ အာပတ္တိ။
Yaṃ pana andhakaṭṭhakathāyaṃ ‘‘aparikkhitte pamukhe anāpattīti bhūmiyaṃ vinā jagatiyā pamukhaṃ sandhāya kathina’’nti vuttaṃ, taṃ andhakaraṭṭhe pāṭekkasannivesā ekacchadanā gabbhapāḷiyo sandhāya vuttaṃ. Yañca tattha ‘‘bhūmiyaṃ vinā jagatiyā’’ti vuttaṃ, taṃ neva aṭṭhakathāsu atthi; na pāḷiyā sameti. Dasahatthubbedhāpi hi jagati parikkhepasaṅkhyaṃ na gacchati. Tasmā yampi tattha dutiyasikkhāpade jagatiyā pamāṇaṃ vatvā ‘‘etaṃ ekūpacāraṃ paricchannaṃ nāma hotī’’ti vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ. Yepi ekasāladvisālatisālacatussālasannivesā mahāpāsādā ekasmiṃ okāse pāde dhovitvā paviṭṭhena sakkā honti sabbattha anuparigantuṃ , tesupi sahaseyyāpattiyā na muccati. Sace tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne upacāraṃ paricchinditvā katā honti, ekūpacāraṭṭhāneyeva āpatti.
ဒ္ဝီဟိ ဒ္ဝာရေဟိ ယုတ္တသ္သ သုဓာဆဒနမဏ္ဍပသ္သ မဇ္ဈေ ပာကာရံ ကရောန္တိ, ဧကေန ဒ္ဝာရေန ပဝိသိတ္ဝာ ဧကသ္မိံ ပရိစ္ဆေဒေ အနုပသမ္ပန္နော သယတိ, ဧကသ္မိံ ဘိက္ခု, အနာပတ္တိ။ ပာကာရေ ဂောဓာဒီနံ ပဝိသနမတ္တမ္ပိ ဆိဒ္ဒံ ဟောတိ, ဧကသ္မိဉ္စ ပရိစ္ဆေဒေ ဂောဓာ သယန္တိ, အနာပတ္တိယေဝ။ န ဟိ ဆိဒ္ဒေန ဂေဟံ ဧကူပစာရံ နာမ ဟောတိ။ သစေ ပာကာရမဇ္ဈေ ဆိန္ဒိတ္ဝာ ဒ္ဝာရံ ယောဇေန္တိ, ဧကူပစာရတာယ အာပတ္တိ။ တံ ဒ္ဝာရံ ကဝာဋေန ပိဒဟိတ္ဝာ သယန္တိ, အာပတ္တိယေဝ။ န ဟိ ဒ္ဝာရပိဒဟနေန ဂေဟံ နာနူပစာရံ နာမ ဟောတိ, ဒ္ဝာရံ ဝာ အဒ္ဝာရံ။ ကဝာဋဉ္ဟိ သံဝရဏဝိဝရဏေဟိ ယထာသုခံ ဝဠဉ္ဇနတ္ထာယ ကတံ, န ဝဠဉ္ဇနူပစ္ဆေဒနတ္ထာယ။ သစေ ပန တံ ဒ္ဝာရံ ပုန ဣဋ္ဌကာဟိ ပိဒဟန္တိ, အဒ္ဝာရံ ဟောတိ, ပုရိမေ နာနူပစာရဘာဝေယေဝ တိဋ္ဌတိ။ ဒီဃပမုခံ စေတိယဃရံ ဟောတိ။ ဧကံ ကဝာဋံ အန္တော, ဧကံ ဗဟိ, ဒ္ဝိန္နံ ကဝာဋာနံ အန္တရေ အနုပသမ္ပန္နော အန္တောစေတိယဃရေ သယန္တသ္သ အာပတ္တိံ ကရောတိ, ဧကူပစာရတ္တာ။
Dvīhi dvārehi yuttassa sudhāchadanamaṇḍapassa majjhe pākāraṃ karonti, ekena dvārena pavisitvā ekasmiṃ paricchede anupasampanno sayati, ekasmiṃ bhikkhu, anāpatti. Pākāre godhādīnaṃ pavisanamattampi chiddaṃ hoti, ekasmiñca paricchede godhā sayanti, anāpattiyeva. Na hi chiddena gehaṃ ekūpacāraṃ nāma hoti. Sace pākāramajjhe chinditvā dvāraṃ yojenti, ekūpacāratāya āpatti. Taṃ dvāraṃ kavāṭena pidahitvā sayanti, āpattiyeva. Na hi dvārapidahanena gehaṃ nānūpacāraṃ nāma hoti, dvāraṃ vā advāraṃ. Kavāṭañhi saṃvaraṇavivaraṇehi yathāsukhaṃ vaḷañjanatthāya kataṃ, na vaḷañjanūpacchedanatthāya. Sace pana taṃ dvāraṃ puna iṭṭhakāhi pidahanti, advāraṃ hoti, purime nānūpacārabhāveyeva tiṭṭhati. Dīghapamukhaṃ cetiyagharaṃ hoti. Ekaṃ kavāṭaṃ anto, ekaṃ bahi, dvinnaṃ kavāṭānaṃ antare anupasampanno antocetiyaghare sayantassa āpattiṃ karoti, ekūpacārattā.
တတ္ရ ယသ္သ ‘‘သိယာ အယံ ဧကူပစာရနာနူပစာရတာ နာမ ဥဒောသိတသိက္ခာပဒေ ဝုတ္တာ, ဣဓ ပန ‘သေယ္ယာ နာမ သဗ္ဗစ္ဆန္နာ သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နာ ယေဘုယ္ယေန ဆန္နာ ယေဘုယ္ယေန ပရိစ္ဆန္နာ’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ, ပိဟိတဒ္ဝာရော စ ဂဗ္ဘော သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နောဝ ဟောတိ။ တသ္မာ တတ္ထ အန္တော သယိတေနေဝ သဒ္ဓိံ အာပတ္တိ, ဗဟိ သယိတေန အနာပတ္တီ’’တိ။ သော ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘အပိဟိတဒ္ဝာရေ ပန ကသ္မာ ဗဟိ သယိတေန အာပတ္တီ’’တိ? ပမုခသ္သ ဂဗ္ဘေန သဒ္ဓိံ သဗ္ဗစ္ဆန္နတ္တာ။ ‘‘ကိံ ပန ဂဗ္ဘေ ပိဟိတေ ဆဒနံ ဝိဒ္ဓသ္တံ ဟောတီ’’တိ? န ဝိဒ္ဓသ္တံ, ဂဗ္ဘေန သဒ္ဓိံ ပမုခသ္သ သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နတာ န ဟောတိ။ ‘‘ကိံ ပရိက္ခေပော ဝိဒ္ဓသ္တော’’တိ? အဒ္ဓာ ဝက္ခတိ ‘‘န ဝိဒ္ဓသ္တော, ကဝာဋေန ဥပစာရော ပရိစ္ဆန္နော’’တိ။ ဧဝံ ဒူရမ္ပိ ဂန္တ္ဝာ ပုန ဧကူပစာရနာနူပစာရတံယေဝ ပစ္စာဂမိသ္သတိ။
Tatra yassa ‘‘siyā ayaṃ ekūpacāranānūpacāratā nāma udositasikkhāpade vuttā, idha pana ‘seyyā nāma sabbacchannā sabbaparicchannā yebhuyyena channā yebhuyyena paricchannā’ti ettakameva vuttaṃ, pihitadvāro ca gabbho sabbaparicchannova hoti. Tasmā tattha anto sayiteneva saddhiṃ āpatti, bahi sayitena anāpattī’’ti. So evaṃ vattabbo – ‘‘apihitadvāre pana kasmā bahi sayitena āpattī’’ti? Pamukhassa gabbhena saddhiṃ sabbacchannattā. ‘‘Kiṃ pana gabbhe pihite chadanaṃ viddhastaṃ hotī’’ti? Na viddhastaṃ, gabbhena saddhiṃ pamukhassa sabbaparicchannatā na hoti. ‘‘Kiṃ parikkhepo viddhasto’’ti? Addhā vakkhati ‘‘na viddhasto, kavāṭena upacāro paricchanno’’ti. Evaṃ dūrampi gantvā puna ekūpacāranānūpacārataṃyeva paccāgamissati.
အပိစ ယဒိ ဗ္ယဉ္ဇနမတ္တေယေဝ အတ္ထော သုဝိညေယ္ယော သိယာ, သဗ္ဗစ္ဆန္နာတိ ဝစနတော ပဉ္စန္နံ အညတရေန ဆဒနေန ဆန္နာ ဧဝ သေယ္ယာ သိယာ, န အညေန။ ဧဝဉ္စ သတိ ပဒရစ္ဆန္နာဒီသု အနာပတ္တိ သိယာ။ တတော ယဒတ္ထံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ, သ္ဝေဝ အတ္ထော ပရိဟာယေယ္ယ ။ ပရိဟာယတု ဝာ မာ ဝာ, ကထံ အဝုတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ; ကော ဝာ ဝဒတိ ‘‘အဝုတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ? ဝုတ္တဉ္ဟေတံ အနိယတေသု – ‘‘ပဋိစ္ဆန္နံ နာမ အာသနံ ကုဋ္ဋေန ဝာ ကဝာဋေန ဝာ ကိလဉ္ဇေန ဝာ သာဏိပာကာရေန ဝာ ရုက္ခေန ဝာ ထမ္ဘေန ဝာ ကောဋ္ဌလိကာယ ဝာ ယေန ကေနစိ ပဋိစ္ဆန္နံ ဟောတီ’’တိ။ တသ္မာ ယထာ တတ္ထ ယေန ကေနစိ ပဋိစ္ဆန္နံ ပဋိစ္ဆန္နမေဝ, ဧဝမိဓာပိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ တသ္မာ သေနာသနံ ခုဒ္ဒကံ ဝာ ဟောတု မဟန္တံ ဝာ အညေန သဒ္ဓိံ သမ္ဗဒ္ဓံ ဝာ အသမ္ဗဒ္ဓံ ဝာ ဒီဃံ ဝာ ဝဋ္ဋံ ဝာ စတုရသ္သံ ဝာ ဧကဘူမကံ ဝာ, အနေကဘူမကံ ဝာ, ယံ ယံ ဧကူပစာရံ သဗ္ဗတ္ထ ယေန ကေနစိ ပဋိစ္ဆာဒနေန သဗ္ဗစ္ဆန္နေ သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နေ ယေဘုယ္ယေန ဝာ ဆန္နေ ယေဘုယ္ယေန ဝာ ပရိစ္ဆန္နေ သဟသေယ္ယာပတ္တိ ဟောတီတိ။
Apica yadi byañjanamatteyeva attho suviññeyyo siyā, sabbacchannāti vacanato pañcannaṃ aññatarena chadanena channā eva seyyā siyā, na aññena. Evañca sati padaracchannādīsu anāpatti siyā. Tato yadatthaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ, sveva attho parihāyeyya . Parihāyatu vā mā vā, kathaṃ avuttaṃ gahetabbanti; ko vā vadati ‘‘avuttaṃ gahetabba’’nti? Vuttañhetaṃ aniyatesu – ‘‘paṭicchannaṃ nāma āsanaṃ kuṭṭena vā kavāṭena vā kilañjena vā sāṇipākārena vā rukkhena vā thambhena vā koṭṭhalikāya vā yena kenaci paṭicchannaṃ hotī’’ti. Tasmā yathā tattha yena kenaci paṭicchannaṃ paṭicchannameva, evamidhāpi gahetabbaṃ. Tasmā senāsanaṃ khuddakaṃ vā hotu mahantaṃ vā aññena saddhiṃ sambaddhaṃ vā asambaddhaṃ vā dīghaṃ vā vaṭṭaṃ vā caturassaṃ vā ekabhūmakaṃ vā, anekabhūmakaṃ vā, yaṃ yaṃ ekūpacāraṃ sabbattha yena kenaci paṭicchādanena sabbacchanne sabbaparicchanne yebhuyyena vā channe yebhuyyena vā paricchanne sahaseyyāpatti hotīti.
၅၃. ဥပဍ္ဎစ္ဆန္နေ ဥပဍ္ဎပရိစ္ဆန္နေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သာတိ ဧတ္ထ သဗ္ဗစ္ဆန္နေ ဥပဍ္ဎပရိစ္ဆန္နေတိ ဧဝမာဒီသုပိ မဟာပစ္စရိယံ ဒုက္ကဋမေဝာတိ ဝုတ္တံ။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘သဗ္ဗစ္ဆန္နေ ယေဘုယ္ယေနပရိစ္ဆန္နေ ပာစိတ္တိယံ, သဗ္ဗစ္ဆန္နေ ဥပဍ္ဎပရိစ္ဆန္နေ ပာစိတ္တိယံ, ယေဘုယ္ယေနဆန္နေ ဥပဍ္ဎပရိစ္ဆန္နေ ပာစိတ္တိယံ, သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နေ ယေဘုယ္ယေနဆန္နေ ပာစိတ္တိယံ, သဗ္ဗပရိဆန္နေ ဥပဍ္ဎစ္ဆန္နေ ပာစိတ္တိယံ, ယေဘုယ္ယေနပရိစ္ဆန္နေ ဥပဍ္ဎစ္ဆန္နေ ပာစိတ္တိယံ, ပာဠိယံ ဝုတ္တပာစိတ္တိယေန သဒ္ဓိံ သတ္တ ပာစိတ္တိယာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သဗ္ဗစ္ဆန္နေ စူဠကပရိစ္ဆန္နေ ဒုက္ကဋံ, ယေဘုယ္ယေနဆန္နေ စူဠကပရိစ္ဆန္နေ ဒုက္ကဋံ, သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နေ စူဠကစ္ဆန္နေ ဒုက္ကဋံ, ယေဘုယ္ယေနပရိစ္ဆန္နေ စူဠကစ္ဆန္နေ ဒုက္ကဋံ, ပာဠိယံ ဒုက္ကဋေန သဟ ပဉ္စ ဒုက္ကဋာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။
53.Upaḍḍhacchanne upaḍḍhaparicchanne āpatti dukkaṭassāti ettha sabbacchanne upaḍḍhaparicchanneti evamādīsupi mahāpaccariyaṃ dukkaṭamevāti vuttaṃ. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘sabbacchanne yebhuyyenaparicchanne pācittiyaṃ, sabbacchanne upaḍḍhaparicchanne pācittiyaṃ, yebhuyyenachanne upaḍḍhaparicchanne pācittiyaṃ, sabbaparicchanne yebhuyyenachanne pācittiyaṃ, sabbaparichanne upaḍḍhacchanne pācittiyaṃ, yebhuyyenaparicchanne upaḍḍhacchanne pācittiyaṃ, pāḷiyaṃ vuttapācittiyena saddhiṃ satta pācittiyānī’’ti vuttaṃ. ‘‘Sabbacchanne cūḷakaparicchanne dukkaṭaṃ, yebhuyyenachanne cūḷakaparicchanne dukkaṭaṃ, sabbaparicchanne cūḷakacchanne dukkaṭaṃ, yebhuyyenaparicchanne cūḷakacchanne dukkaṭaṃ, pāḷiyaṃ dukkaṭena saha pañca dukkaṭānī’’ti vuttaṃ.
‘‘ဥပဍ္ဎစ္ဆန္နေ စူဠကပရိစ္ဆန္နေ အနာပတ္တိ, ဥပဍ္ဎပရိစ္ဆန္နေ စူဠကစ္ဆန္နေ အနာပတ္တိ, စူဠကစ္ဆန္နေ စူဠကပရိစ္ဆန္နေ အနာပတ္တိ, သဗ္ဗစ္ဆန္နေ သဗ္ဗအပရိစ္ဆန္နေတိ စ ဧတ္ထ သေနမ္ဗမဏ္ဍပဝဏ္ဏံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာပေတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – ‘‘ယထာ ဇဂတိ ပရိက္ခေပသင္ခယ န ဂစ္ဆတီ’’တိ။ သေသံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
‘‘Upaḍḍhacchanne cūḷakaparicchanne anāpatti, upaḍḍhaparicchanne cūḷakacchanne anāpatti, cūḷakacchanne cūḷakaparicchanne anāpatti, sabbacchanne sabbaaparicchanneti ca ettha senambamaṇḍapavaṇṇaṃ hotī’’ti vuttaṃ. Imināpetaṃ veditabbaṃ – ‘‘yathā jagati parikkhepasaṅkhaya na gacchatī’’ti. Sesaṃ uttānatthameva.
ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနံ – ကာယတော စ ကာယစိတ္တတော စ သမုဋ္ဌာတိ, ကိရိယံ, နောသညာဝိမောက္ခံ, အစိတ္တကံ, ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ, ကာယကမ္မံ, တိစိတ္တံ, တိဝေဒနန္တိ။
Eḷakalomasamuṭṭhānaṃ – kāyato ca kāyacittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
သဟသေယ္ယသိက္ခာပဒံ ပဉ္စမံ။
Sahaseyyasikkhāpadaṃ pañcamaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၁. မုသာဝာဒဝဂ္ဂော • 1. Musāvādavaggo
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၅. သဟသေယ္ယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 5. Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၅. ပဌမသဟသေယ္ယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 5. Paṭhamasahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၅. သဟသေယ္ယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 5. Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၅. သဟသေယ္ယသိက္ခာပဒံ • 5. Sahaseyyasikkhāpadaṃ