Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    5. සහසෙය්‍යසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා

    5. Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā

    49-50. පඤ්‌චමෙ විකූජමානාති නිත්‌ථුනන්‌තා. කාකච්‌ඡමානාති රොදන්‌තා. තත්‍රිදං වත්‌ථුනිදස්‌සනං වා. තෙන නු ඛො පාතිතන්‌ති පුච්‌ඡාවසෙන කථිතත්‌තා නත්‌ථි මුසාවාදො. කෙචි පන ‘‘සන්‌දෙහවසෙන වචනං මුසා නාම න හොති, තස්‌මා එවං වුත්‌ත’’න්‌ති වදන්‌ති. සන්‌තිකං අගන්‌ත්‌වාති ‘‘යං එතෙසං න කප්‌පති, තං තෙසම්‌පි න කප්‌පතී’’ති අධිප්‌පායෙන අගන්‌ත්‌වා.

    49-50. Pañcame vikūjamānāti nitthunantā. Kākacchamānāti rodantā. Tatridaṃ vatthunidassanaṃ vā. Tena nu kho pātitanti pucchāvasena kathitattā natthi musāvādo. Keci pana ‘‘sandehavasena vacanaṃ musā nāma na hoti, tasmā evaṃ vutta’’nti vadanti. Santikaṃ agantvāti ‘‘yaṃ etesaṃ na kappati, taṃ tesampi na kappatī’’ti adhippāyena agantvā.

    51. දිරත්‌තතිරත්‌තන්‌ති එත්‌ථ වචනසිලිට්‌ඨතාමත්‌තෙන දිරත්‌ත-ග්‌ගහණං කතන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. තිරත්‌තඤ්‌හි සහවාසෙ ලබ්‌භමානෙ දිරත්‌තෙ වත්‌තබ්‌බමෙව නත්‌ථීති දිරත්‌තග්‌ගහණං විසුං න යොජෙති. තෙනෙවාහ ‘‘උත්‌තරිදිරත්‌තතිරත්‌තන්‌ති භගවා සාමණෙරානං සඞ්‌ගහකරණත්‌ථාය තිරත්‌තපරිහාරං අදාසී’’ති. නිරන්‌තරං තිරත්‌තදස්‌සනත්‌ථං වා දිරත්‌තග්‌ගහණං කතං. කෙවලඤ්‌හි තිරත්‌තන්‌ති වුත්‌තෙ අඤ්‌ඤත්‌ථ වාසෙන අන්‌තරිකම්‌පි තිරත්‌තං ගණ්‌හෙය්‍ය, දිරත්‌තවිසිට්‌ඨං පන තිරත්‌තං වුච්‌චමානං තෙන අනන්‌තරිකමෙව තිරත්‌තං දීපෙති. සයනං සෙය්‍යා, සයන්‌ති එත්‌ථාතිපි සෙය්‍යාති ආහ ‘‘කායප්‌පසාරණසඞ්‌ඛාත’’න්‌තිආදි. තස්‌මාති යස්‌මා උභයම්‌පි පරිග්‌ගහිතං, තස්‌මා. පඤ්‌චහි ඡදනෙහීති ඉට්‌ඨකසිලාසුධාතිණපණ්‌ණසඞ්‌ඛආතෙහි පඤ්‌චහි ඡදනෙහි. වාචුග්‌ගතවසෙනාති පගුණවසෙන. දියඩ්‌ඪහත්‌ථුබ්‌බෙධො වඩ්‌ඪකීහත්‌ථෙන ගහෙතබ්‌බො. එකූපචාරොති වළඤ්‌ජනද්‌වාරස්‌ස එකත්‌තං සන්‌ධාය වුත්‌තං. සතගබ්‌භං වා චතුස්‌සාලං එකූපචාරං හොතීති සම්‌බන්‌ධො.

    51.Dirattatirattanti ettha vacanasiliṭṭhatāmattena diratta-ggahaṇaṃ katanti veditabbaṃ. Tirattañhi sahavāse labbhamāne diratte vattabbameva natthīti dirattaggahaṇaṃ visuṃ na yojeti. Tenevāha ‘‘uttaridirattatirattanti bhagavā sāmaṇerānaṃ saṅgahakaraṇatthāya tirattaparihāraṃ adāsī’’ti. Nirantaraṃ tirattadassanatthaṃ vā dirattaggahaṇaṃ kataṃ. Kevalañhi tirattanti vutte aññattha vāsena antarikampi tirattaṃ gaṇheyya, dirattavisiṭṭhaṃ pana tirattaṃ vuccamānaṃ tena anantarikameva tirattaṃ dīpeti. Sayanaṃ seyyā, sayanti etthātipi seyyāti āha ‘‘kāyappasāraṇasaṅkhāta’’ntiādi. Tasmāti yasmā ubhayampi pariggahitaṃ, tasmā. Pañcahi chadanehīti iṭṭhakasilāsudhātiṇapaṇṇasaṅkhaātehi pañcahi chadanehi. Vācuggatavasenāti paguṇavasena. Diyaḍḍhahatthubbedho vaḍḍhakīhatthena gahetabbo. Ekūpacāroti vaḷañjanadvārassa ekattaṃ sandhāya vuttaṃ. Satagabbhaṃ vā catussālaṃ ekūpacāraṃ hotīti sambandho.

    උපරිමතලෙන සද්‌ධිං අසම්‌බද්‌ධභිත්‌තිකස්‌සාති ඉදං තුලාය අබ්‌භන්‌තරෙ සයිත්‌වා පුන තෙනෙව සුසිරෙන නික්‌ඛමිත්‌වා භිත්‌තිඅන්‌තරෙන හෙට්‌ඨිමතලං පවිසිතුං යොග්‌ගෙපි උපරිමතලෙන අසම්‌බද්‌ධභිත්‌තිකෙ සෙනාසනෙ අනාපත්‌තියා වුත්‌තාය තථා පවිසිතුං අසක්‌කුණෙය්‍යෙ සම්‌බද්‌ධභිත්‌තිකෙ වත්‌තබ්‌බමෙව නත්‌ථීති දස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං, න පන සම්‌බද්‌ධභිත්‌තිකෙ ආපත්‌තීති දස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. හෙට්‌ඨාපාසාදෙ සයිතභික්‌ඛුස්‌ස අනාපත්‌තීති ඉදම්‌පි තාදිසෙ සෙනාසනෙ හෙට්‌ඨිමතලෙ සයිතස්‌සෙව ආපත්‌තිප්‌පසඞ්‌කා සියාති තංනිවාරණත්‌ථං වුත්‌තං, න පන උපරිමතලෙ සයිතස්‌ස ආපත්‌තීති දස්‌සනත්‌ථං. නානූපචාරෙති යත්‌ථ බහි නිස්‌සෙණිං කත්‌වා උපරිමතලං ආරොහන්‌ති, තාදිසං සන්‌ධාය වුත්‌තං. උපරිමතලෙපි ආකාසඞ්‌ගණෙ නිපජ්‌ජන්‌තස්‌ස ආපත්‌තියා අභාවතො ‘‘ඡදනබ්‌භන්‌තරෙ’’ති වුත්‌තං.

    Uparimatalena saddhiṃ asambaddhabhittikassāti idaṃ tulāya abbhantare sayitvā puna teneva susirena nikkhamitvā bhittiantarena heṭṭhimatalaṃ pavisituṃ yoggepi uparimatalena asambaddhabhittike senāsane anāpattiyā vuttāya tathā pavisituṃ asakkuṇeyye sambaddhabhittike vattabbameva natthīti dassanatthaṃ vuttaṃ, na pana sambaddhabhittike āpattīti dassanatthaṃ vuttaṃ. Heṭṭhāpāsāde sayitabhikkhussa anāpattīti idampi tādise senāsane heṭṭhimatale sayitasseva āpattippasaṅkā siyāti taṃnivāraṇatthaṃ vuttaṃ, na pana uparimatale sayitassa āpattīti dassanatthaṃ. Nānūpacāreti yattha bahi nisseṇiṃ katvā uparimatalaṃ ārohanti, tādisaṃ sandhāya vuttaṃ. Uparimatalepi ākāsaṅgaṇe nipajjantassa āpattiyā abhāvato ‘‘chadanabbhantare’’ti vuttaṃ.

    සභාසඞ්‌ඛෙපෙනාති සභාකාරෙන. අඩ්‌ඪකුට්‌ටකෙ සෙනාසනෙති එත්‌ථ ‘‘අඩ්‌ඪකුට්‌ටකං නාම යත්‌ථ එකං පස්‌සං මුඤ්‌චිත්‌වා තීසු පස්‌සෙසු භිත්‌තියො බද්‌ධා හොන්‌ති, යත්‌ථ වා එකස්‌මිං පස්‌සෙ භිත්‌තිං උට්‌ඨාපෙත්‌වා උභොසු පස්‌සෙසු උපඩ්‌ඪං උපඩ්‌ඪං කත්‌වා භිත්‌තියො උට්‌ඨාපෙන්‌ති, තාදිසං සෙනාසන’’න්‌ති තීසුපි ගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තං. ගණ්‌ඨිපදෙ පන ‘‘අඩ්‌ඪකුට්‌ටකෙති ඡදනං අඩ්‌ඪෙන අසම්‌පත්‌තකුට්‌ටකෙ’’ති වුත්‌තං, තම්‌පි නො න යුත්‌තං. ‘‘වාළසඞ්‌ඝාටො නාම ථම්‌භානං උපරි වාළරූපෙහි කතසඞ්‌ඝාටො වුච්‌චතී’’ති වදන්‌ති. පරික්‌ඛෙපස්‌ස බහිගතෙති එත්‌ථ යස්‌මිං පස්‌සෙ පරික්‌ඛෙපො නත්‌ථි, තත්‌ථාපි පරික්‌ඛෙපාරහප්‌පදෙසතො බහිගතෙ අනාපත්‌තියෙවාති දට්‌ඨබ්‌බං. අපරිච්‌ඡින්‌නගබ්‌භූපචාරෙති එත්‌ථ මජ්‌ඣෙ විවටඞ්‌ගණවන්‌තාසු පමුඛමහාචතුස්‌සාලාසු යථා ආකාසඞ්‌ගණං අනොතරිත්‌වා පමුඛෙනෙව ගන්‌ත්‌වා සබ්‌බගබ්‌භෙ පවිසිතුං න සක්‌කා හොති, එවං එකෙකගබ්‌භස්‌ස ද්‌වීසු පස්‌සෙසු කුට්‌ටං නීහරිත්‌වා කතං පරිච්‌ඡින්‌නගබ්‌භූපචාරං නාම, ඉදං පන තාදිසං න හොතීති ‘‘අපරිච්‌ඡින්‌නගබ්‌භූපචාරෙ’’ති වුත්‌තං. සබ්‌බගබ්‌භෙ පවිසන්‌තීති ගබ්‌භූපචාරස්‌ස අපරිච්‌ඡින්‌නත්‌තා ආකාසඞ්‌ගණං අනොතරිත්‌වා පමුඛෙනෙව ගන්‌ත්‌වා තං තං ගබ්‌භං පවිසන්‌ති. අථ කුතො තස්‌ස පරික්‌ඛෙපොයෙව සබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නත්‌තාති වුත්‌තන්‌ති ආහ ‘‘ගබ්‌භපරික්‌ඛෙපොයෙව හිස්‌ස පරික්‌ඛෙපො’’ති. ඉදඤ්‌ච සමන්‌තා ගබ්‌භභිත්‌තියො සන්‌ධාය වුත්‌තං. චතුස්‌සාලවසෙන සන්‌නිවිට්‌ඨෙපි සෙනාසනෙ ගබ්‌භපමුඛං විසුං අපරික්‌ඛිත්‌තම්‌පි සමන්‌තා ඨිතගබ්‌භභිත්‌තීනං වසෙන පරික්‌ඛිත්‌තං නාම හොති.

    Sabhāsaṅkhepenāti sabhākārena. Aḍḍhakuṭṭake senāsaneti ettha ‘‘aḍḍhakuṭṭakaṃ nāma yattha ekaṃ passaṃ muñcitvā tīsu passesu bhittiyo baddhā honti, yattha vā ekasmiṃ passe bhittiṃ uṭṭhāpetvā ubhosu passesu upaḍḍhaṃ upaḍḍhaṃ katvā bhittiyo uṭṭhāpenti, tādisaṃ senāsana’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Gaṇṭhipade pana ‘‘aḍḍhakuṭṭaketi chadanaṃ aḍḍhena asampattakuṭṭake’’ti vuttaṃ, tampi no na yuttaṃ. ‘‘Vāḷasaṅghāṭo nāma thambhānaṃ upari vāḷarūpehi katasaṅghāṭo vuccatī’’ti vadanti. Parikkhepassa bahigateti ettha yasmiṃ passe parikkhepo natthi, tatthāpi parikkhepārahappadesato bahigate anāpattiyevāti daṭṭhabbaṃ. Aparicchinnagabbhūpacāreti ettha majjhe vivaṭaṅgaṇavantāsu pamukhamahācatussālāsu yathā ākāsaṅgaṇaṃ anotaritvā pamukheneva gantvā sabbagabbhe pavisituṃ na sakkā hoti, evaṃ ekekagabbhassa dvīsu passesu kuṭṭaṃ nīharitvā kataṃ paricchinnagabbhūpacāraṃ nāma, idaṃ pana tādisaṃ na hotīti ‘‘aparicchinnagabbhūpacāre’’ti vuttaṃ. Sabbagabbhe pavisantīti gabbhūpacārassa aparicchinnattā ākāsaṅgaṇaṃ anotaritvā pamukheneva gantvā taṃ taṃ gabbhaṃ pavisanti. Atha kuto tassa parikkhepoyeva sabbaparicchannattāti vuttanti āha ‘‘gabbhaparikkhepoyeva hissa parikkhepo’’ti. Idañca samantā gabbhabhittiyo sandhāya vuttaṃ. Catussālavasena sanniviṭṭhepi senāsane gabbhapamukhaṃ visuṃ aparikkhittampi samantā ṭhitagabbhabhittīnaṃ vasena parikkhittaṃ nāma hoti.

    ‘‘නනු ච ‘අපරික්‌ඛිත්‌තෙ පමුඛෙ අනාපත්‌තී’ති අන්‌ධකට්‌ඨකථායං අවිසෙසෙන වුත්‌තං, තස්‌මා චතුස්‌සාලවසෙන සන්‌නිවිට්‌ඨෙපි සෙනාසනෙ විසුං අපරික්‌ඛිත්‌තෙ පමුඛෙ අනාපත්‌තියෙවා’’ති යො වදෙය්‍ය, තස්‌ස වාදපරිමොචනත්‌ථං ඉදං වුත්‌තං ‘‘යං පන…පෙ.… පාටෙක්‌කසන්‌නිවෙසා එකච්‌ඡදනා ගබ්‌භපාළියො සන්‌ධාය වුත්‌ත’’න්‌ති. ඉදං වුත්‌තං හොති – ‘‘අපරික්‌ඛිත්‌තෙ පමුඛෙ අනාපත්‌තීති යං වුත්‌තං, තං න චතුස්‌සාලවසෙන සන්‌නිවිට්‌ඨා ගබ්‌භපාළියො සන්‌ධාය වුත්‌තං, කිඤ්‌චරහි විසුං සන්‌නිවිට්‌ඨං එකමෙව ගබ්‌භපාළිං සන්‌ධාය. තාදිසාය හි ගබ්‌භපාළියා අපරික්‌ඛිත්‌තෙ පමුඛෙ අනාපත්‌ති, න චතුස්‌සාලවසෙන සන්‌නිවිට්‌ඨායා’’ති. එකාය ච ගබ්‌භපාළියා තස්‌ස තස්‌ස ගබ්‌භස්‌ස උපචාරං පරිච්‌ඡින්‌දිත්‌වා අන්‌තමසො උභොසු පස්‌සෙසු ඛුද්‌දකභිත්‌තීනං උට්‌ඨාපනමත්‌තෙනපි පමුඛං පරික්‌ඛිත්‌තං නාම හොති, චතුස්‌සාලවසෙන සන්‌නිවිට්‌ඨාසු පන ගබ්‌භපාළීසු උභොසු පස්‌සෙසු ගබ්‌භභිත්‌තීනං වසෙනපි පමුඛං පරික්‌ඛිත්‌තං නාම හොති. තස්‌මා යං ඉමිනා ලක්‌ඛණෙන පරික්‌ඛිත්‌තං පමුඛං, තත්‌ථ ආපත්‌ති, ඉතරත්‌ථ අනාපත්‌තීති ඉදමෙත්‌ථ සන්‌නිට්‌ඨානං.

    ‘‘Nanu ca ‘aparikkhitte pamukhe anāpattī’ti andhakaṭṭhakathāyaṃ avisesena vuttaṃ, tasmā catussālavasena sanniviṭṭhepi senāsane visuṃ aparikkhitte pamukhe anāpattiyevā’’ti yo vadeyya, tassa vādaparimocanatthaṃ idaṃ vuttaṃ ‘‘yaṃ pana…pe… pāṭekkasannivesā ekacchadanā gabbhapāḷiyo sandhāya vutta’’nti. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘aparikkhitte pamukhe anāpattīti yaṃ vuttaṃ, taṃ na catussālavasena sanniviṭṭhā gabbhapāḷiyo sandhāya vuttaṃ, kiñcarahi visuṃ sanniviṭṭhaṃ ekameva gabbhapāḷiṃ sandhāya. Tādisāya hi gabbhapāḷiyā aparikkhitte pamukhe anāpatti, na catussālavasena sanniviṭṭhāyā’’ti. Ekāya ca gabbhapāḷiyā tassa tassa gabbhassa upacāraṃ paricchinditvā antamaso ubhosu passesu khuddakabhittīnaṃ uṭṭhāpanamattenapi pamukhaṃ parikkhittaṃ nāma hoti, catussālavasena sanniviṭṭhāsu pana gabbhapāḷīsu ubhosu passesu gabbhabhittīnaṃ vasenapi pamukhaṃ parikkhittaṃ nāma hoti. Tasmā yaṃ iminā lakkhaṇena parikkhittaṃ pamukhaṃ, tattha āpatti, itarattha anāpattīti idamettha sanniṭṭhānaṃ.

    ඉදානි ‘‘අපරික්‌ඛිත්‌තෙ පමුඛෙ අනාපත්‌තී’’ති වත්‌වා තස්‌සෙව වචනස්‌ස අධිප්‌පායං පකාසෙන්‌තෙන යං වුත්‌තං ‘‘භූමියං විනා ජගතියා පමුඛං සන්‌ධාය කථිත’’න්‌ති, තස්‌ස අයුත්‌තතාවිභාවනත්‌ථං ‘‘යඤ්‌ච තත්‌ථා’’තිආදි ආරද්‌ධං. භූමියං විනා ජගතියා පමුඛං සන්‌ධාය කථිතන්‌ති හි ඉමස්‌ස වචනස්‌ස අයමධිප්‌පායො – ‘‘අපරික්‌ඛිත්‌තෙ පමුඛෙ අනාපත්‌තී’’ති යං වුත්‌තං, තං විනා වත්‌ථුං භූමියං කතගෙහස්‌ස පමුඛං සන්‌ධාය කථිතං. සචෙ පන උච්‌චවත්‌ථුකං පමුඛං හොති, පරික්‌ඛිත්‌තසඞ්‌ඛ්‍යං න ගච්‌ඡතීති. තෙනෙවාහ ‘‘දසහත්‌ථුබ්‌බෙධාපි හි ජගති පරික්‌ඛෙපසඞ්‌ඛ්‍යං න ගච්‌ඡතී’’ති. හෙට්‌ඨාපි ඉදමෙව මනසි සන්‌නිධාය වුත්‌තං ‘‘උච්‌චවත්‌ථුකං චෙපි හොති, පමුඛෙ සයිතො ගබ්‌භෙ සයිතානං ආපත්‌තිං න කරොතී’’ති. තත්‌ථාති අන්‌ධකට්‌ඨකථායං. ජගතියා පමාණං වත්‌වාති ‘‘සචෙ ජගතියා ඔතරිත්‌වා භූමියං සයිතො, ජගතියා උපරි සයිතං න පස්‌සතී’’ති එවං ජගතියා උබ්‌බෙධෙන පමාණං වත්‌වා. එකසාලාදීසු උජුකමෙව දීඝං කත්‌වා සන්‌නිවෙසිතො පාසාදො එකසාලසන්‌නිවෙසො. ද්‌විසාලසන්‌නිවෙසාදයොපි වුත්‌තානුසාරතො වෙදිතබ්‌බා. සාලප්‌පභෙදදීපනමෙව චෙත්‌ථ හෙට්‌ඨා වුත්‌තතො විසෙසො.

    Idāni ‘‘aparikkhitte pamukhe anāpattī’’ti vatvā tasseva vacanassa adhippāyaṃ pakāsentena yaṃ vuttaṃ ‘‘bhūmiyaṃ vinā jagatiyā pamukhaṃ sandhāya kathita’’nti, tassa ayuttatāvibhāvanatthaṃ ‘‘yañca tatthā’’tiādi āraddhaṃ. Bhūmiyaṃ vinā jagatiyā pamukhaṃ sandhāya kathitanti hi imassa vacanassa ayamadhippāyo – ‘‘aparikkhitte pamukhe anāpattī’’ti yaṃ vuttaṃ, taṃ vinā vatthuṃ bhūmiyaṃ katagehassa pamukhaṃ sandhāya kathitaṃ. Sace pana uccavatthukaṃ pamukhaṃ hoti, parikkhittasaṅkhyaṃ na gacchatīti. Tenevāha ‘‘dasahatthubbedhāpi hi jagati parikkhepasaṅkhyaṃ na gacchatī’’ti. Heṭṭhāpi idameva manasi sannidhāya vuttaṃ ‘‘uccavatthukaṃ cepi hoti, pamukhe sayito gabbhe sayitānaṃ āpattiṃ na karotī’’ti. Tatthāti andhakaṭṭhakathāyaṃ. Jagatiyā pamāṇaṃ vatvāti ‘‘sace jagatiyā otaritvā bhūmiyaṃ sayito, jagatiyā upari sayitaṃ na passatī’’ti evaṃ jagatiyā ubbedhena pamāṇaṃ vatvā. Ekasālādīsu ujukameva dīghaṃ katvā sannivesito pāsādo ekasālasanniveso. Dvisālasannivesādayopi vuttānusārato veditabbā. Sālappabhedadīpanameva cettha heṭṭhā vuttato viseso.

    මජ්‌ඣෙපාකාරං කරොන්‌තීති එත්‌ථාපි පරික්‌ඛෙපස්‌ස හෙට්‌ඨිමපරිච්‌ඡෙදෙන දියඩ්‌ඪහත්‌ථුබ්‌බෙධත්‌තා දියඩ්‌ඪහත්‌ථං චෙපි මජ්‌ඣෙ පාකාරං කරොන්‌ති, නානූපචාරමෙව හොතීති වෙදිතබ්‌බං. න හි ඡිද්‌දෙන ගෙහං එකූපචාරං නාම හොතීති එත්‌ථ සචෙ උබ්‌බෙධෙන දියඩ්‌ඪහත්‌ථබ්‌භන්‌තරෙ මනුස්‌සානං සඤ්‌චාරප්‌පහොනකං ඡිද්‌දං හොති, තම්‌පි ද්‌වාරමෙවාති එකූපචාරං හොති. කිං පරික්‌ඛෙපොවිද්‌ධස්‌තොති පමුඛස්‌ස පරික්‌ඛෙපං සන්‌ධාය වදති. සබ්‌බත්‌ථ පඤ්‌චන්‌නංයෙව ඡදනානං ආගතත්‌තා වදති ‘‘පඤ්‌චන්‌නං අඤ්‌ඤතරෙන ඡදනෙන ඡන්‌නා’’ති.

    Majjhepākāraṃ karontīti etthāpi parikkhepassa heṭṭhimaparicchedena diyaḍḍhahatthubbedhattā diyaḍḍhahatthaṃ cepi majjhe pākāraṃ karonti, nānūpacārameva hotīti veditabbaṃ. Na hi chiddena gehaṃ ekūpacāraṃ nāma hotīti ettha sace ubbedhena diyaḍḍhahatthabbhantare manussānaṃ sañcārappahonakaṃ chiddaṃ hoti, tampi dvāramevāti ekūpacāraṃ hoti. Kiṃ parikkhepoviddhastoti pamukhassa parikkhepaṃ sandhāya vadati. Sabbattha pañcannaṃyeva chadanānaṃ āgatattā vadati ‘‘pañcannaṃ aññatarena chadanena channā’’ti.

    53. පාළියං ‘‘සෙය්‍යා නාම සබ්‌බච්‌ඡන්‌නා සබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නා යෙභුය්‍යෙනච්‌ඡන්‌නා යෙභුය්‍යෙනපරිච්‌ඡන්‌නා’’ති වදන්‌තෙන යෙභුය්‍යෙනච්‌ඡන්‌නයෙභුය්‍යෙනපරිච්‌ඡන්‌නසෙනාසනං පාචිත්‌තියස්‌ස අවසානං විය කත්‌වා දස්‌සිතං, ‘‘උපඩ්‌ඪච්‌ඡන්‌නෙ උපඩ්‌ඪපරිච්‌ඡන්‌නෙ ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සා’’ති වදන්‌තෙන ච උපඩ්‌ඪච්‌ඡන්‌නඋපඩ්‌ඪපරිච්‌ඡන්‌නසෙනාසනං දුක්‌කටස්‌ස ආදිං කත්‌වා දස්‌සිතං, උභින්‌නමන්‌තරා කෙන භවිතබ්‌බං පාචිත්‌තියෙන, උදාහු දුක්‌කටෙනාති? ලොකවජ්‌ජසික්‌ඛාපදස්‌සෙව අනවසෙසං කත්‌වා පඤ්‌ඤාපනතො ඉමස්‌ස ච පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජත්‌තා යෙභුය්‍යෙනච්‌ඡන්‌නයෙභුය්‍යෙනපරිච්‌ඡන්‌නස්‌ස උපඩ්‌ඪච්‌ඡන්‌නඋපඩ්‌ඪපරිච්‌ඡන්‌නස්‌ස ච අන්‌තරා පාචිත්‌තියං අනිවාරිතමෙව, තස්‌මා විනයවිනිච්‌ඡයෙ ච ගරුකෙයෙව ඨාතබ්‌බත්‌තා අට්‌ඨකථායම්‌පි පාචිත්‌තියමෙව දස්‌සිතං. සත්‌ත පාචිත්‌තියානීති පාළියං වුත්‌තපාචිත්‌තියං සාමඤ්‌ඤතො එකත්‌තෙන ගහෙත්‌වා වුත්‌තං. විසුං පන ගය්‌හමානෙ ‘‘සබ්‌බච්‌ඡන්‌නෙ සබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නෙ පාචිත්‌තියං, යෙභුය්‍යෙනච්‌ඡන්‌නෙ යෙභුය්‍යෙනපරිච්‌ඡන්‌නෙ පාචිත්‌තිය’’න්‌ති අට්‌ඨෙව පාචිත්‌තියානි හොන්‌ති.

    53. Pāḷiyaṃ ‘‘seyyā nāma sabbacchannā sabbaparicchannā yebhuyyenacchannā yebhuyyenaparicchannā’’ti vadantena yebhuyyenacchannayebhuyyenaparicchannasenāsanaṃ pācittiyassa avasānaṃ viya katvā dassitaṃ, ‘‘upaḍḍhacchanne upaḍḍhaparicchanne āpatti dukkaṭassā’’ti vadantena ca upaḍḍhacchannaupaḍḍhaparicchannasenāsanaṃ dukkaṭassa ādiṃ katvā dassitaṃ, ubhinnamantarā kena bhavitabbaṃ pācittiyena, udāhu dukkaṭenāti? Lokavajjasikkhāpadasseva anavasesaṃ katvā paññāpanato imassa ca paṇṇattivajjattā yebhuyyenacchannayebhuyyenaparicchannassa upaḍḍhacchannaupaḍḍhaparicchannassa ca antarā pācittiyaṃ anivāritameva, tasmā vinayavinicchaye ca garukeyeva ṭhātabbattā aṭṭhakathāyampi pācittiyameva dassitaṃ. Satta pācittiyānīti pāḷiyaṃ vuttapācittiyaṃ sāmaññato ekattena gahetvā vuttaṃ. Visuṃ pana gayhamāne ‘‘sabbacchanne sabbaparicchanne pācittiyaṃ, yebhuyyenacchanne yebhuyyenaparicchanne pācittiya’’nti aṭṭheva pācittiyāni honti.

    සෙනම්‌බමණ්‌ඩපවණ්‌ණං හොතීති සීහළදීපෙ කිර උච්‌චවත්‌ථුකො සබ්‌බච්‌ඡන්‌නො සබ්‌බඅපරිච්‌ඡන්‌නො එවංනාමකො සන්‌නිපාතමණ්‌ඩපො අත්‌ථි, තං සන්‌ධායෙතං වුත්‌තං. යදි ජගතිපරික්‌ඛෙපසඞ්‌ඛ්‍යං ගච්‌ඡති, උච්‌චවත්‌ථුකත්‌තා මණ්‌ඩපස්‌ස සබ්‌බඅපරිච්‌ඡන්‌නතා න යුජ්‌ජතීති ආහ ‘‘ඉමිනාපෙතං වෙදිතබ්‌බ’’න්‌තිආදි. චූළකච්‌ඡන්‌නාදීනි චෙත්‌ථ එවං වෙදිතබ්‌බානි – යස්‌ස චතූසු භාගෙසු එකො ඡන්‌නො, සෙසා අච්‌ඡන්‌නා, ඉදං චූළකච්‌ඡන්‌නං. යස්‌ස තීසු භාගෙසු ද්‌වෙ ඡන්‌නා, එකො අච්‌ඡන්‌නො, ඉදං යෙභුය්‍යෙනච්‌ඡන්‌නං. යස්‌ස ද්‌වීසු භාගෙසු එකො ඡන්‌නො, එකො අච්‌ඡන්‌නො, ඉදං උපඩ්‌ඪච්‌ඡන්‌නං නාම සෙනාසනං. චූළකපරිච්‌ඡන්‌නාදීනිපි ඉමිනාව නයෙන වෙදිතබ්‌බානි. සෙසං උත්‌තානමෙව. පාචිත්‌තියවත්‌ථුකසෙනාසනං, තත්‌ථ තත්‌ථ අනුපසම්‌පන්‌නෙන සහ නිපජ්‌ජනං, චතුත්‌ථදිවසෙ සූරියත්‌ථඞ්‌ගමනන්‌ති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි.

    Senambamaṇḍapavaṇṇaṃ hotīti sīhaḷadīpe kira uccavatthuko sabbacchanno sabbaaparicchanno evaṃnāmako sannipātamaṇḍapo atthi, taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Yadi jagatiparikkhepasaṅkhyaṃ gacchati, uccavatthukattā maṇḍapassa sabbaaparicchannatā na yujjatīti āha ‘‘imināpetaṃ veditabba’’ntiādi. Cūḷakacchannādīni cettha evaṃ veditabbāni – yassa catūsu bhāgesu eko channo, sesā acchannā, idaṃ cūḷakacchannaṃ. Yassa tīsu bhāgesu dve channā, eko acchanno, idaṃ yebhuyyenacchannaṃ. Yassa dvīsu bhāgesu eko channo, eko acchanno, idaṃ upaḍḍhacchannaṃ nāma senāsanaṃ. Cūḷakaparicchannādīnipi imināva nayena veditabbāni. Sesaṃ uttānameva. Pācittiyavatthukasenāsanaṃ, tattha tattha anupasampannena saha nipajjanaṃ, catutthadivase sūriyatthaṅgamananti imānettha tīṇi aṅgāni.

    සහසෙය්‍යසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 1. මුසාවාදවග්‌ගො • 1. Musāvādavaggo

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 5. සහසෙය්‍යසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 5. Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 5. පඨමසහසෙය්‍යසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 5. Paṭhamasahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 5. සහසෙය්‍යසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 5. Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 5. සහසෙය්‍යසික්‌ඛාපදං • 5. Sahaseyyasikkhāpadaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact