| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විනයසඞ්‌ගහ-අට්‌ඨකථා • Vinayasaṅgaha-aṭṭhakathā |
16. සහසෙය්‍යවිනිච්‌ඡයකථා
16. Sahaseyyavinicchayakathā
79. දුවිධං සහසෙය්‍යකන්‌ති ‘‘යො පන භික්‌ඛු අනුපසම්‌පන්‌නෙන උත්‌තරිදිරත්‌තතිරත්‌තං සහසෙය්‍යං කප්‌පෙය්‍ය, පාචිත්‌තියං (පාචි. 49). යො පන භික්‌ඛු මාතුගාමෙන සහසෙය්‍යං කප්‌පෙය්‍ය, පාචිත්‌තිය’’න්‌ති (පාචි. 56) එවං වුත්‌තං සහසෙය්‍යසික්‌ඛාපදද්‌වයං සන්‌ධාය වුත්‌තං. තත්‍රායං විනිච්‌ඡයො (පාචි. අට්‌ඨ. 50-51) – අනුපසම්‌පන්‌නෙන සද්‌ධිං තිණ්‌ණං රත්‌තීනං උපරි චතුත්‌ථදිවසෙ අත්‌ථඞ්‌ගතෙ සූරියෙ සබ්‌බච්‌ඡන්‌නසබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නෙ යෙභුය්‍යච්‌ඡන්‌නයෙභුය්‍යපරිච්‌ඡන්‌නෙ වා සෙනාසනෙ පුබ්‌බාපරියෙන වා එකක්‌ඛණෙ වා නිපජ්‌ජන්‌තස්‌ස පාචිත්‌තියං. තත්‌ථ ඡදනං අනාහච්‌ච දියඩ්‌ඪහත්‌ථුබ්‌බෙධෙන පාකාරාදිනා යෙන කෙනචි පරිච්‌ඡන්‌නම්‌පි සබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නමිච්‌චෙව වෙදිතබ්‌බං. යං සෙනාසනං උපරි පඤ්‌චහි ඡදනෙහි අඤ්‌ඤෙන වා කෙනචි සබ්‌බමෙව පරිච්‌ඡන්‌නං, ඉදං සබ්‌බච්‌ඡන්‌නං නාම සෙනාසනං. අට්‌ඨකථාසු පන පාකටවොහාරං ගහෙත්‌වා වාචුග්‌ගතවසෙන ‘‘සබ්‌බච්‌ඡන්‌නං නාම පඤ්‌චහි ඡදනෙහි ඡන්‌න’’න්‌ති වුත්‌තං. කිඤ්‌චාපි වුත්‌තං, අථ ඛො දුස්‌සකුටියං සයන්‌තස්‌සපි න සක්‌කා අනාපත්‌ති කාතුං, තස්‌මා යං කිඤ්‌චි පටිච්‌ඡාදනසමත්‌ථං ඉධ ඡදනඤ්‌ච පරිච්‌ඡන්‌නඤ්‌ච වෙදිතබ්‌බං. පඤ්‌චවිධච්‌ඡදනෙයෙව හි ගය්‌හමානෙ පදරච්‌ඡන්‌නෙපි සහසෙය්‍යා න භවෙය්‍ය, තස්‌මා යං සෙනාසනං භූමිතො පට්‌ඨාය යාවඡදනං ආහච්‌ච පාකාරෙන වා අඤ්‌ඤෙන වා කෙනචි අන්‌තමසො වත්‌ථෙනපි පරික්‌ඛිත්‌තං, ඉදං සබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නං නාම සෙනාසනං. ඡදනං අනාහච්‌ච සබ්‌බන්‌තිමෙන පරියායෙන දියඩ්‌ඪහත්‌ථුබ්‌බෙධෙන පාකාරාදිනා පරික්‌ඛිත්‌තම්‌පි සබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නමෙව. යස්‌ස පන උපරි බහුතරං ඨානං ඡන්‌නං, අප්‌පං අච්‌ඡන්‌නං, සමන්‌තතො වා බහුතරං පරික්‌ඛිත්‌තං, අප්‌පං අපරික්‌ඛිත්‌තං, ඉදං යෙභුය්‍යෙනඡන්‌නං යෙභුය්‍යෙනපරිච්‌ඡන්‌නං නාම.
79. Duvidhaṃ sahaseyyakanti ‘‘yo pana bhikkhu anupasampannena uttaridirattatirattaṃ sahaseyyaṃ kappeyya, pācittiyaṃ (pāci. 49). Yo pana bhikkhu mātugāmena sahaseyyaṃ kappeyya, pācittiya’’nti (pāci. 56) evaṃ vuttaṃ sahaseyyasikkhāpadadvayaṃ sandhāya vuttaṃ. Tatrāyaṃ vinicchayo (pāci. aṭṭha. 50-51) – anupasampannena saddhiṃ tiṇṇaṃ rattīnaṃ upari catutthadivase atthaṅgate sūriye sabbacchannasabbaparicchanne yebhuyyacchannayebhuyyaparicchanne vā senāsane pubbāpariyena vā ekakkhaṇe vā nipajjantassa pācittiyaṃ. Tattha chadanaṃ anāhacca diyaḍḍhahatthubbedhena pākārādinā yena kenaci paricchannampi sabbaparicchannamicceva veditabbaṃ. Yaṃ senāsanaṃ upari pañcahi chadanehi aññena vā kenaci sabbameva paricchannaṃ, idaṃ sabbacchannaṃ nāma senāsanaṃ. Aṭṭhakathāsu pana pākaṭavohāraṃ gahetvā vācuggatavasena ‘‘sabbacchannaṃ nāma pañcahi chadanehi channa’’nti vuttaṃ. Kiñcāpi vuttaṃ, atha kho dussakuṭiyaṃ sayantassapi na sakkā anāpatti kātuṃ, tasmā yaṃ kiñci paṭicchādanasamatthaṃ idha chadanañca paricchannañca veditabbaṃ. Pañcavidhacchadaneyeva hi gayhamāne padaracchannepi sahaseyyā na bhaveyya, tasmā yaṃ senāsanaṃ bhūmito paṭṭhāya yāvachadanaṃ āhacca pākārena vā aññena vā kenaci antamaso vatthenapi parikkhittaṃ, idaṃ sabbaparicchannaṃ nāma senāsanaṃ. Chadanaṃ anāhacca sabbantimena pariyāyena diyaḍḍhahatthubbedhena pākārādinā parikkhittampi sabbaparicchannameva. Yassa pana upari bahutaraṃ ṭhānaṃ channaṃ, appaṃ acchannaṃ, samantato vā bahutaraṃ parikkhittaṃ, appaṃ aparikkhittaṃ, idaṃ yebhuyyenachannaṃ yebhuyyenaparicchannaṃ nāma.
ඉමිනා ලක්‌ඛණෙන සමන්‌නාගතො සචෙපි සත්‌තභූමිකො පාසාදො එකූපචාරො හොති, සතගබ්‌භං වා චතුසාලං, එකං සෙනාසනමිච්‌චෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති. එවරූපෙ සෙනාසනෙ අනුපසම්‌පන්‌නෙන සද්‌ධිං චතුත්‌ථදිවසෙ අත්‌ථඞ්‌ගතෙ සූරියෙ නිපජ්‌ජන්‌තස්‌ස පාචිත්‌තියං වුත්‌තං. සචෙ පන සම්‌බහුලා සාමණෙරා, එකො භික්‌ඛු, සාමණෙරගණනාය පාචිත්‌තියා. තෙ චෙ උට්‌ඨායුට්‌ඨාය නිපජ්‌ජන්‌ති, තෙසං පයොගෙ පයොගෙ භික්‌ඛුස්‌ස ආපත්‌ති, භික්‌ඛුස්‌ස උට්‌ඨායුට්‌ඨාය නිපජ්‌ජනෙ පන භික්‌ඛුස්‌සෙව පයොගෙන භික්‌ඛුස්‌ස ආපත්‌ති. සචෙ සම්‌බහුලා භික්‌ඛූ, එකො සාමණෙරො, එකොපි සබ්‌බෙසං ආපත්‌තිං කරොති. තස්‌ස උට්‌ඨායුට්‌ඨාය නිපජ්‌ජනෙනපි භික්‌ඛූනං ආපත්‌තියෙව. උභයෙසං සම්‌බහුලභාවෙපි එසෙව නයො.
Iminā lakkhaṇena samannāgato sacepi sattabhūmiko pāsādo ekūpacāro hoti, satagabbhaṃ vā catusālaṃ, ekaṃ senāsanamicceva saṅkhaṃ gacchati. Evarūpe senāsane anupasampannena saddhiṃ catutthadivase atthaṅgate sūriye nipajjantassa pācittiyaṃ vuttaṃ. Sace pana sambahulā sāmaṇerā, eko bhikkhu, sāmaṇeragaṇanāya pācittiyā. Te ce uṭṭhāyuṭṭhāya nipajjanti, tesaṃ payoge payoge bhikkhussa āpatti, bhikkhussa uṭṭhāyuṭṭhāya nipajjane pana bhikkhusseva payogena bhikkhussa āpatti. Sace sambahulā bhikkhū, eko sāmaṇero, ekopi sabbesaṃ āpattiṃ karoti. Tassa uṭṭhāyuṭṭhāya nipajjanenapi bhikkhūnaṃ āpattiyeva. Ubhayesaṃ sambahulabhāvepi eseva nayo.
80. අපිචෙත්‌ථ එකාවාසාදිකම්‌පි චතුක්‌කං වෙදිතබ්‌බං. යො හි එකස්‌මිං ආවාසෙ එකෙනෙව අනුපසම්‌පන්‌නෙන සද්‌ධිං තිරත්‌තං සහසෙය්‍යං කප්‌පෙති, තස්‌ස චතුත්‌ථදිවසතො පට්‌ඨාය දෙවසිකා ආපත්‌ති. යොපි එකස්‌මිංයෙව ආවාසෙ නානාඅනුපසම්‌පන්‌නෙහි සද්‌ධිං තිරත්‌තං සහසෙය්‍යං කප්‌පෙති, තස්‌සපි. යොපි නානාආවාසෙසු එකෙනෙව අනුපසම්‌පන්‌නෙන සද්‌ධිං තිරත්‌තං සහසෙය්‍යං කප්‌පෙති, තස්‌සපි. යොපි නානාආවාසෙසු නානාඅනුපසම්‌පන්‌නෙහි සද්‌ධිං යොජනසතම්‌පි ගන්‌ත්‌වා සහසෙය්‍යං කප්‌පෙති, තස්‌සපි චතුත්‌ථදිවසතො පට්‌ඨාය දෙවසිකා ආපත්‌ති.
80. Apicettha ekāvāsādikampi catukkaṃ veditabbaṃ. Yo hi ekasmiṃ āvāse ekeneva anupasampannena saddhiṃ tirattaṃ sahaseyyaṃ kappeti, tassa catutthadivasato paṭṭhāya devasikā āpatti. Yopi ekasmiṃyeva āvāse nānāanupasampannehi saddhiṃ tirattaṃ sahaseyyaṃ kappeti, tassapi. Yopi nānāāvāsesu ekeneva anupasampannena saddhiṃ tirattaṃ sahaseyyaṃ kappeti, tassapi. Yopi nānāāvāsesu nānāanupasampannehi saddhiṃ yojanasatampi gantvā sahaseyyaṃ kappeti, tassapi catutthadivasato paṭṭhāya devasikā āpatti.
අයඤ්‌ච සහසෙය්‍යාපත්‌ති නාම ‘‘භික්‌ඛුං ඨපෙත්‌වා අවසෙසො අනුපසම්‌පන්‌නො නාමා’’ති වචනතො අන්‌තමසො පාරාජිකවත්‌ථුභූතෙන තිරච්‌ඡානගතෙනපි සද්‌ධිං හොති, තස්‌මා සචෙපි ගොධාබිළාලමඞ්‌ගුසාදීසු කොචි පවිසිත්‌වා භික්‌ඛුනො වසනසෙනාසනෙ එකූපචාරට්‌ඨානෙ සයති, සහසෙය්‍යාව හොති. යදි පන ථම්‌භානං උපරි කතපාසාදස්‌ස උපරිමතලෙන සද්‌ධිං අසම්‌බද්‌ධභිත්‌තිකස්‌ස භිත්‌තියා උපරිඨිතසුසිරතුලාසීසස්‌ස සුසිරෙන පවිසිත්‌වා තුලාය අබ්‌භන්‌තරෙ සයිත්‌වා තෙනෙව සුසිරෙන නික්‌ඛමිත්‌වා ගච්‌ඡති, හෙට්‌ඨාපාසාදෙ සයිතභික්‌ඛුස්‌ස අනාපත්‌ති. සචෙ ඡදනෙ ඡිද්‌දං හොති, තෙන පවිසිත්‌වා අන්‌තොඡදනෙ වසිත්‌වා තෙනෙව පක්‌කමති, නානූපචාරෙ උපරිමතලෙ ඡදනබ්‌භන්‌තරෙ සයිතස්‌ස ආපත්‌ති, හෙට්‌ඨිමතලෙ සයිතස්‌ස අනාපත්‌ති. සචෙ අන්‌තොපාසාදෙනෙව ආරොහිත්‌වා සබ්‌බතලානි පරිභුඤ්‌ජන්‌ති, එකූපචාරානි හොන්‌ති, තෙසු යත්‌ථ කත්‌ථචි සයිතස්‌ස ආපත්‌ති, සභාසඞ්‌ඛෙපෙන කතෙ අඩ්‌ඪකුට්‌ටකෙ සෙනාසනෙ සයිතස්‌ස තුලාවාළසඝාටාදීසු කපොතාදයො සයන්‌ති, ආපත්‌තියෙව. පරික්‌ඛෙපස්‌ස බහිගතෙ නිබ්‌බකොසබ්‌භන්‌තරෙ සයන්‌ති, අනාපත්‌ති. පරිමණ්‌ඩලං වා චතුරස්‌සං වා එකච්‌ඡදනාය ගබ්‌භමාලාය සතගබ්‌භං චෙපි සෙනාසනං හොති, තත්‍ර චෙ එකෙන සාධාරණද්‌වාරෙන පවිසිත්‌වා විසුං පාකාරෙන අපරිච්‌ඡින්‌නගබ්‌භූපචාරෙ සබ්‌බගබ්‌භෙපි පවිසන්‌ති, එකගබ්‌භෙපි අනුපසම්‌පන්‌නෙ නිපන්‌නෙ සබ්‌බගබ්‌භෙසු නිපන්‌නානං ආපත්‌ති. සචෙ සපමුඛා ගබ්‌භා හොන්‌ති, පමුඛඤ්‌ච උපරි අච්‌ඡන්‌නං, පමුඛෙ සයිතො ගබ්‌භෙ සයිතානං ආපත්‌තිං න කරොති. සචෙ පන ගබ්‌භච්‌ඡදනෙනෙව සද්‌ධිං සම්‌බන්‌ධඡදනං, තත්‍ර සයිතො සබ්‌බෙසං ආපත්‌තිං කරොති. කස්‌මා? සබ්‌බච්‌ඡන්‌නත්‌තා ච සබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නත්‌තා ච. ගබ්‌භපරික්‌ඛෙපොයෙව හිස්‌ස පරික්‌ඛෙපො.
Ayañca sahaseyyāpatti nāma ‘‘bhikkhuṃ ṭhapetvā avaseso anupasampanno nāmā’’ti vacanato antamaso pārājikavatthubhūtena tiracchānagatenapi saddhiṃ hoti, tasmā sacepi godhābiḷālamaṅgusādīsu koci pavisitvā bhikkhuno vasanasenāsane ekūpacāraṭṭhāne sayati, sahaseyyāva hoti. Yadi pana thambhānaṃ upari katapāsādassa uparimatalena saddhiṃ asambaddhabhittikassa bhittiyā upariṭhitasusiratulāsīsassa susirena pavisitvā tulāya abbhantare sayitvā teneva susirena nikkhamitvā gacchati, heṭṭhāpāsāde sayitabhikkhussa anāpatti. Sace chadane chiddaṃ hoti, tena pavisitvā antochadane vasitvā teneva pakkamati, nānūpacāre uparimatale chadanabbhantare sayitassa āpatti, heṭṭhimatale sayitassa anāpatti. Sace antopāsādeneva ārohitvā sabbatalāni paribhuñjanti, ekūpacārāni honti, tesu yattha katthaci sayitassa āpatti, sabhāsaṅkhepena kate aḍḍhakuṭṭake senāsane sayitassa tulāvāḷasaghāṭādīsu kapotādayo sayanti, āpattiyeva. Parikkhepassa bahigate nibbakosabbhantare sayanti, anāpatti. Parimaṇḍalaṃ vā caturassaṃ vā ekacchadanāya gabbhamālāya satagabbhaṃ cepi senāsanaṃ hoti, tatra ce ekena sādhāraṇadvārena pavisitvā visuṃ pākārena aparicchinnagabbhūpacāre sabbagabbhepi pavisanti, ekagabbhepi anupasampanne nipanne sabbagabbhesu nipannānaṃ āpatti. Sace sapamukhā gabbhā honti, pamukhañca upari acchannaṃ, pamukhe sayito gabbhe sayitānaṃ āpattiṃ na karoti. Sace pana gabbhacchadaneneva saddhiṃ sambandhachadanaṃ, tatra sayito sabbesaṃ āpattiṃ karoti. Kasmā? Sabbacchannattā ca sabbaparicchannattā ca. Gabbhaparikkhepoyeva hissa parikkhepo.
81. යෙපි එකසාලද්‌විසාලතිසාලචතුසාලසන්‌නිවෙසා මහාපාසාදා එකස්‌මිං ඔකාසෙ පාදෙ ධොවිත්‌වා පවිට්‌ඨෙන සක්‌කා හොන්‌ති සබ්‌බත්‌ථ අනුපරිගන්‌තුං, තෙසුපි සහසෙය්‍යාපත්‌තියා න මුච්‌චති. සචෙ තස්‌මිං තස්‌මිං ඨානෙ උපචාරං පරිච්‌ඡින්‌දිත්‌වා කතා හොන්‌ති, එකූපචාරට්‌ඨානෙයෙව ආපත්‌ති. ද්‌වීහි ද්‌වාරෙහි යුත්‌තස්‌ස සුධාඡදනමණ්‌ඩපස්‌ස මජ්‌ඣෙ පාකාරං කරොන්‌ති, එකෙන ද්‌වාරෙන පවිසිත්‌වා එකස්‌මිං පරිච්‌ඡෙදෙ අනුපසම්‌පන්‌නො සයති, එකස්‌මිං භික්‌ඛු, අනාපත්‌ති. පාකාරෙ ගොධාදීනං පවිසනමත්‌තං ඡිද්‌දං හොති, එකස්‌මිඤ්‌ච පරිච්‌ඡෙදෙ ගොධා සයන්‌ති, අනාපත්‌තියෙව. න හි ඡිද්‌දෙන ගෙහං එකූපචාරං නාම හොති. සචෙ පාකාරමජ්‌ඣෙ ඡින්‌දිත්‌වා ද්‌වාරං යොජෙන්‌ති, එකූපචාරතාය ආපත්‌ති. තං ද්‌වාරං කවාටෙන පිදහිත්‌වා සයන්‌ති, ආපත්‌තියෙව. න හි ද්‌වාරපිදහනෙන ගෙහං නානූපචාරං නාම හොති, ද්‌වාරං වා අද්‌වාරං. කවාටඤ්‌හි සංවරණවිවරණෙහි යථාසුඛං වළඤ්‌ජනත්‌ථාය කතං, න වළඤ්‌ජුපච්‌ඡෙදනත්‌ථාය. සචෙ තං ද්‌වාරං පුන ඉට්‌ඨකාහි පිදහන්‌ති, අද්‌වාරං හොති, පුරිමෙ නානූපචාරභාවෙයෙව තිට්‌ඨති. දීඝපමුඛං චෙතියඝරං හොති, එකං කවාටං අන්‌තො, එකං බහි, ද්‌වින්‌නං කවාටානං අන්‌තරෙ අනුපසම්‌පන්‌නො අන්‌තොචෙතියඝරෙ සයන්‌තස්‌ස ආපත්‌තිං කරොති එකූපචාරත්‌තා.
81. Yepi ekasāladvisālatisālacatusālasannivesā mahāpāsādā ekasmiṃ okāse pāde dhovitvā paviṭṭhena sakkā honti sabbattha anuparigantuṃ, tesupi sahaseyyāpattiyā na muccati. Sace tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne upacāraṃ paricchinditvā katā honti, ekūpacāraṭṭhāneyeva āpatti. Dvīhi dvārehi yuttassa sudhāchadanamaṇḍapassa majjhe pākāraṃ karonti, ekena dvārena pavisitvā ekasmiṃ paricchede anupasampanno sayati, ekasmiṃ bhikkhu, anāpatti. Pākāre godhādīnaṃ pavisanamattaṃ chiddaṃ hoti, ekasmiñca paricchede godhā sayanti, anāpattiyeva. Na hi chiddena gehaṃ ekūpacāraṃ nāma hoti. Sace pākāramajjhe chinditvā dvāraṃ yojenti, ekūpacāratāya āpatti. Taṃ dvāraṃ kavāṭena pidahitvā sayanti, āpattiyeva. Na hi dvārapidahanena gehaṃ nānūpacāraṃ nāma hoti, dvāraṃ vā advāraṃ. Kavāṭañhi saṃvaraṇavivaraṇehi yathāsukhaṃ vaḷañjanatthāya kataṃ, na vaḷañjupacchedanatthāya. Sace taṃ dvāraṃ puna iṭṭhakāhi pidahanti, advāraṃ hoti, purime nānūpacārabhāveyeva tiṭṭhati. Dīghapamukhaṃ cetiyagharaṃ hoti, ekaṃ kavāṭaṃ anto, ekaṃ bahi, dvinnaṃ kavāṭānaṃ antare anupasampanno antocetiyaghare sayantassa āpattiṃ karoti ekūpacārattā.
අයඤ්‌හෙත්‌ථ සඞ්‌ඛෙපො – සෙනාසනං ඛුද්‌දකං වා හොතු මහන්‌තං වා, අඤ්‌ඤෙන සද්‌ධිං සම්‌බන්‌ධං වා අසම්‌බන්‌ධං වා, දීඝං වා වට්‌ටං වා චතුරස්‌සං වා, එකභූමිකං වා අනෙකභූමිකං වා, යං යං එකූපචාරං, සබ්‌බත්‌ථ සහසෙය්‍යාපත්‌ති හොතීති. එත්‌ථ ච යෙන කෙනචි පටිච්‌ඡදනෙන සබ්‌බච්‌ඡන්‌නෙ සබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නෙ පාචිත්‌තියං, යෙභුය්‍යෙනඡන්‌නෙ යෙභුය්‍යෙනපරිච්‌ඡන්‌නෙ පාචිත්‌තියං, සබ්‌බච්‌ඡන්‌නෙ යෙභුය්‍යෙනපරිච්‌ඡන්‌නෙ පාචිත්‌තියං, සබ්‌බච්‌ඡන්‌නෙ උපඩ්‌ඪපරිච්‌ඡන්‌නෙ පාචිත්‌තියං, යෙභුය්‍යෙනඡන්‌නෙ උපඩ්‌ඪපරිච්‌ඡන්‌නෙ පාචිත්‌තියං, සබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නෙ යෙභුය්‍යෙනඡන්‌නෙ පාචිත්‌තියං, සබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නෙ උපඩ්‌ඪච්‌ඡන්‌නෙ පාචිත්‌තියං, යෙභුය්‍යෙනපරිච්‌ඡන්‌නෙ උපඩ්‌ඪච්‌ඡන්‌නෙ පාචිත්‌තියන්‌ති අට්‌ඨ පාචිත්‌තියානි. උපඩ්‌ඪච්‌ඡන්‌නෙ උපඩ්‌ඪපරිච්‌ඡන්‌නෙ දුක්‌කටං, සබ්‌බච්‌ඡන්‌නෙ චූළකපරිච්‌ඡන්‌නෙ දුක්‌කටං, යෙභුය්‍යෙනඡන්‌නෙ චූළකපරිච්‌ඡන්‌නෙ දුක්‌කටං, සබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නෙ චූළකච්‌ඡන්‌නෙ දුක්‌කටං, යෙභුය්‍යෙනපරිච්‌ඡන්‌නෙ චූළකච්‌ඡන්‌නෙ දුක්‌කටන්‌ති පඤ්‌ච දුක්‌කටානි වෙදිතබ්‌බානි. සබ්‌බච්‌ඡන්‌නෙ සබ්‌බඅපරිච්‌ඡන්‌නෙ, සබ්‌බපරිච්‌ඡන්‌නෙ සබ්‌බඅච්‌ඡන්‌නෙ, යෙභුය්‍යෙනඅච්‌ඡන්‌නෙ යෙභුය්‍යෙනඅපරිච්‌ඡන්‌නෙ, උපඩ්‌ඪච්‌ඡන්‌නෙ චූළකපරිච්‌ඡන්‌නෙ, උපඩ්‌ඪපරිච්‌ඡන්‌නෙ චූළකච්‌ඡන්‌නෙ චූළකපරිච්‌ඡන්‌නෙ ච අනාපත්‌ති. මාතුගාමෙන සහ නිපජ්‌ජන්‌තස්‌සපි අයමෙව විනිච්‌ඡයො. අයඤ්‌හෙත්‌ථ විසෙසො – අනුපසම්‌පන්‌නෙන සද්‌ධිං නිපජ්‌ජන්‌තස්‌ස චතුත්‌ථදිවසෙ ආපත්‌ති, මාතුගාමෙන සද්‌ධිං පඨමදිවසෙති. යක්‌ඛිපෙතීහි පන දිස්‌සමානකරූපාහි තිරච්‌ඡානගතිත්‌ථියා ච මෙථුනධම්‌මවත්‌ථුභූතාය එව දුක්‌කටං, සෙසාහි අනාපත්‌ති.
Ayañhettha saṅkhepo – senāsanaṃ khuddakaṃ vā hotu mahantaṃ vā, aññena saddhiṃ sambandhaṃ vā asambandhaṃ vā, dīghaṃ vā vaṭṭaṃ vā caturassaṃ vā, ekabhūmikaṃ vā anekabhūmikaṃ vā, yaṃ yaṃ ekūpacāraṃ, sabbattha sahaseyyāpatti hotīti. Ettha ca yena kenaci paṭicchadanena sabbacchanne sabbaparicchanne pācittiyaṃ, yebhuyyenachanne yebhuyyenaparicchanne pācittiyaṃ, sabbacchanne yebhuyyenaparicchanne pācittiyaṃ, sabbacchanne upaḍḍhaparicchanne pācittiyaṃ, yebhuyyenachanne upaḍḍhaparicchanne pācittiyaṃ, sabbaparicchanne yebhuyyenachanne pācittiyaṃ, sabbaparicchanne upaḍḍhacchanne pācittiyaṃ, yebhuyyenaparicchanne upaḍḍhacchanne pācittiyanti aṭṭha pācittiyāni. Upaḍḍhacchanne upaḍḍhaparicchanne dukkaṭaṃ, sabbacchanne cūḷakaparicchanne dukkaṭaṃ, yebhuyyenachanne cūḷakaparicchanne dukkaṭaṃ, sabbaparicchanne cūḷakacchanne dukkaṭaṃ, yebhuyyenaparicchanne cūḷakacchanne dukkaṭanti pañca dukkaṭāni veditabbāni. Sabbacchanne sabbaaparicchanne, sabbaparicchanne sabbaacchanne, yebhuyyenaacchanne yebhuyyenaaparicchanne, upaḍḍhacchanne cūḷakaparicchanne, upaḍḍhaparicchanne cūḷakacchanne cūḷakaparicchanne ca anāpatti. Mātugāmena saha nipajjantassapi ayameva vinicchayo. Ayañhettha viseso – anupasampannena saddhiṃ nipajjantassa catutthadivase āpatti, mātugāmena saddhiṃ paṭhamadivaseti. Yakkhipetīhi pana dissamānakarūpāhi tiracchānagatitthiyā ca methunadhammavatthubhūtāya eva dukkaṭaṃ, sesāhi anāpatti.
ඉති පාළිමුත්‌තකවිනයවිනිච්‌ඡයසඞ්‌ගහෙ
Iti pāḷimuttakavinayavinicchayasaṅgahe
සහසෙය්‍යවිනිච්‌ඡයකථා සමත්‌තා.
Sahaseyyavinicchayakathā samattā.
