| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๗. สกจินฺตนิยวโคฺค
7. Sakacintaniyavaggo
๑. สกจินฺตนิยเตฺถรอปทานวณฺณนา
1. Sakacintaniyattheraapadānavaṇṇanā
ปวนํ กานนํ ทิสฺวาติอาทิกํ อายสฺมโต สกจินฺตนิยเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต วุทฺธิมนฺวาย ตสฺส ภควโต อายุปริโยสาเน อุปฺปโนฺน ธรมานํ ภควนฺตํ อปาปุณิตฺวา ปรินิพฺพุตกาเล อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา หิมวเนฺต วสโนฺต วิเวกํ รมณียํ เอกํ วนํ ปตฺวา ตเตฺถเวกาย กนฺทราย ปุลินเจติยํ กตฺวา ภควติ สญฺญํ กตฺวา สธาตุกสญฺญญฺจ กตฺวา วนปุเปฺผหิ ปูเชตฺวา นมสฺสมาโน ปริจริฯ โส เตน ปุญฺญกเมฺมน เทวมนุเสฺสสุ สํสรโนฺต ทฺวีสุ อคฺคํ อคฺคสมฺปตฺติํ อคฺคญฺจ จกฺกวตฺติสมฺปตฺติํ อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิภวสมฺปโนฺน สทฺธาสมฺปโนฺน สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิตฺวา อรหา ฉฬภิโญฺญ อโหสิฯ
Pavanaṃkānanaṃ disvātiādikaṃ āyasmato sakacintaniyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle ekasmiṃ kulagehe nibbatto vuddhimanvāya tassa bhagavato āyupariyosāne uppanno dharamānaṃ bhagavantaṃ apāpuṇitvā parinibbutakāle isipabbajjaṃ pabbajitvā himavante vasanto vivekaṃ ramaṇīyaṃ ekaṃ vanaṃ patvā tatthevekāya kandarāya pulinacetiyaṃ katvā bhagavati saññaṃ katvā sadhātukasaññañca katvā vanapupphehi pūjetvā namassamāno paricari. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto dvīsu aggaṃ aggasampattiṃ aggañca cakkavattisampattiṃ anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto vibhavasampanno saddhāsampanno satthari pasīditvā pabbajitvā arahā chaḷabhiñño ahosi.
๑. โส อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต ปวนํ กานนํ ทิสฺวาติอาทิมาหฯ ตตฺถ ปวนนฺติ ปกาเรน วนํ ปตฺถฎํ วิตฺถิณฺณํ คหนภูตนฺติ ปวนํฯ กานนํ อวกุจฺฉิตํ อานนํ อวหนํ สตตํ สีหพฺยคฺฆยกฺขรกฺขสมทฺทหตฺถิอสฺสสุปณฺณอุรเคหิ วิหงฺคคณสทฺทกุกฺกุฎโกกิเลหิ วา พหลนฺติ กานนํ, ตํ กานนสงฺขาตํ ปวนํ มนุสฺสสทฺทวิรหิตตฺตา อปฺปสทฺทํ นิสฺสทฺทนฺติ อโตฺถฯ อนาวิลนฺติ น อาวิลํ อุปทฺทวรหิตนฺติ อโตฺถฯ อิสีนํ อนุจิณฺณนฺติ พุทฺธปเจฺจกพุทฺธอรหนฺตขีณาสวสงฺขาตานํ อิสีนํ อนุจิณฺณํ นิเสวิตนฺติ อโตฺถฯ อาหุตีนํ ปฎิคฺคหนฺติ อาหุนํ วุจฺจติ ปูชาสกฺการํ ปฎิคฺคหํ เคหสทิสนฺติ อโตฺถฯ
1. So attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento pavanaṃ kānanaṃ disvātiādimāha. Tattha pavananti pakārena vanaṃ patthaṭaṃ vitthiṇṇaṃ gahanabhūtanti pavanaṃ. Kānanaṃ avakucchitaṃ ānanaṃ avahanaṃ satataṃ sīhabyagghayakkharakkhasamaddahatthiassasupaṇṇauragehi vihaṅgagaṇasaddakukkuṭakokilehi vā bahalanti kānanaṃ, taṃ kānanasaṅkhātaṃ pavanaṃ manussasaddavirahitattā appasaddaṃ nissaddanti attho. Anāvilanti na āvilaṃ upaddavarahitanti attho. Isīnaṃ anuciṇṇanti buddhapaccekabuddhaarahantakhīṇāsavasaṅkhātānaṃ isīnaṃ anuciṇṇaṃ nisevitanti attho. Āhutīnaṃpaṭiggahanti āhunaṃ vuccati pūjāsakkāraṃ paṭiggahaṃ gehasadisanti attho.
๒. ถูปํ กตฺวาน เวฬุนาติ เวฬุเปสิกาหิ เจติยํ กตฺวาติ อโตฺถฯ นานาปุปฺผํ สโมกิรินฺติ จมฺปกาทีหิ อเนเกหิ ปุเปฺผหิ สโมกิริํ ปูเชสินฺติ อโตฺถฯ สมฺมุขา วิย สมฺพุทฺธนฺติ สชีวมานสฺส สมฺพุทฺธสฺส สมฺมุขา อิว นิมฺมิตํ อุปฺปาทิตํ เจติยํ อหํ อภิ วิเสเสน วนฺทิํ ปณามมกาสินฺติ อโตฺถฯ เสสํ สุวิเญฺญยฺยเมวาติฯ
2.Thūpaṃ katvāna veḷunāti veḷupesikāhi cetiyaṃ katvāti attho. Nānāpupphaṃ samokirinti campakādīhi anekehi pupphehi samokiriṃ pūjesinti attho. Sammukhā viya sambuddhanti sajīvamānassa sambuddhassa sammukhā iva nimmitaṃ uppāditaṃ cetiyaṃ ahaṃ abhi visesena vandiṃ paṇāmamakāsinti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
สกจินฺตนิยเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Sakacintaniyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๑. สกจินฺตนิยเตฺถรอปทานํ • 1. Sakacintaniyattheraapadānaṃ
