| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
३. सकलिकसुत्तं
3. Sakalikasuttaṃ
१४९. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा राजगहे विहरति मद्दकुच्छिस्मिं मिगदाये। तेन खो पन समयेन भगवतो पादो सकलिकाय खतो होति, भुसा सुदं भगवतो वेदना वत्तन्ति सारीरिका दुक्खा तिब्बा खरा कटुका असाता अमनापा। ता सुदं भगवा सतो सम्पजानो अधिवासेति अविहञ्ञमानो। अथ खो भगवा चतुग्गुणं सङ्घाटिं पञ्ञपेत्वा दक्खिणेन पस्सेन सीहसेय्यं कप्पेसि पादे पादं अच्चाधाय सतो सम्पजानो। अथ खो मारो पापिमा येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं गाथाय अज्झभासि –
149. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati maddakucchismiṃ migadāye. Tena kho pana samayena bhagavato pādo sakalikāya khato hoti, bhusā sudaṃ bhagavato vedanā vattanti sārīrikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā. Tā sudaṃ bhagavā sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno. Atha kho bhagavā catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññapetvā dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappesi pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno. Atha kho māro pāpimā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘मन्दिया नु खो सेसि उदाहु कावेय्यमत्तो,
‘‘Mandiyā nu kho sesi udāhu kāveyyamatto,
अत्था नु ते सम्पचुरा न सन्ति।
Atthā nu te sampacurā na santi;
एको विवित्ते सयनासनम्हि,
Eko vivitte sayanāsanamhi,
निद्दामुखो किमिदं सोप्पसे वा’’ति॥
Niddāmukho kimidaṃ soppase vā’’ti.
‘‘न मन्दिया सयामि नापि कावेय्यमत्तो,
‘‘Na mandiyā sayāmi nāpi kāveyyamatto,
अत्थं समेच्चाहमपेतसोको।
Atthaṃ sameccāhamapetasoko;
एको विवित्ते सयनासनम्हि,
Eko vivitte sayanāsanamhi,
सयामहं सब्बभूतानुकम्पी॥
Sayāmahaṃ sabbabhūtānukampī.
‘‘येसम्पि सल्लं उरसि पविट्ठं,
‘‘Yesampi sallaṃ urasi paviṭṭhaṃ,
मुहुं मुहुं हदयं वेधमानं।
Muhuṃ muhuṃ hadayaṃ vedhamānaṃ;
तेपीध सोप्पं लभरे ससल्ला,
Tepīdha soppaṃ labhare sasallā,
तस्मा अहं न सुपे वीतसल्लो॥
Tasmā ahaṃ na supe vītasallo.
‘‘जग्गं न सङ्के नपि भेमि सोत्तुं,
‘‘Jaggaṃ na saṅke napi bhemi sottuṃ,
रत्तिन्दिवा नानुतपन्ति मामं।
Rattindivā nānutapanti māmaṃ;
हानिं न पस्सामि कुहिञ्चि लोके,
Hāniṃ na passāmi kuhiñci loke,
तस्मा सुपे सब्बभूतानुकम्पी’’ति॥
Tasmā supe sabbabhūtānukampī’’ti.
अथ खो मारो पापिमा ‘‘जानाति मं भगवा, जानाति मं सुगतो’’ति दुक्खी दुम्मनो तत्थेवन्तरधायीति।
Atha kho māro pāpimā ‘‘jānāti maṃ bhagavā, jānāti maṃ sugato’’ti dukkhī dummano tatthevantaradhāyīti.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ३. सकलिकसुत्तवण्णना • 3. Sakalikasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ३. सकलिकसुत्तवण्णना • 3. Sakalikasuttavaṇṇanā
