Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
ဒီဃ နိကာယ ၂၁
Long Discourses 21
သက္ကပဉှသုတ္တ
Sakka’s Questions
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရတိ, ပါစီနတော ရာဇဂဟဿ အမ္ဗသဏ္ဍာ နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော, တဿုတ္တရတော ဝေဒိယကေ ပဗ္ဗတေ ဣန္ဒသာလဂုဟာယံ၊
So I have heard. At one time the Buddha was staying in the land of the Magadhans, where east of Rājagaha there is a brahmin village named Ambasaṇḍā, north of which, on Mount Vediyaka, is Indra’s hill cave.
တေန ခေါ ပန သမယေန သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ဥဿုက္ကံ ဥဒပါဒိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ၊ အထ ခေါ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ဧတဒဟောသိ: “ကဟံ နု ခေါ ဘဂဝါ ဧတရဟိ ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ”တိ?
Now at that time Sakka, the lord of gods, grew eager to see the Buddha. He thought, “Where is the Blessed One at present, the perfected one, the fully awakened Buddha?”
အဒ္ဒသာ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝန္တံ မဂဓေသု ဝိဟရန္တံ ပါစီနတော ရာဇဂဟဿ အမ္ဗသဏ္ဍာ နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော, တဿုတ္တရတော ဝေဒိယကေ ပဗ္ဗတေ ဣန္ဒသာလဂုဟာယံ၊ ဒိသွာန ဒေဝေ တာဝတိံသေ အာမန္တေသိ: “အယံ, မာရိသာ, ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရတိ, ပါစီနတော ရာဇဂဟဿ အမ္ဗသဏ္ဍာ နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော, တဿုတ္တရတော ဝေဒိယကေ ပဗ္ဗတေ ဣန္ဒသာလဂုဟာယံ၊ ယဒိ ပန, မာရိသာ, မယံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမေယျာမ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓန်”တိ?
Seeing that the Buddha was at Indra’s hill cave, he addressed the gods of the Thirty-Three, “Good sirs, the Buddha is staying in the land of the Magadhans at Indra’s hill cave. What if we were to go and see that Blessed One, the perfected one, the fully awakened Buddha?”
“ဧဝံ, ဘဒ္ဒန္တဝါ”တိ ခေါ ဒေဝါ တာဝတိံသာ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပစ္စဿောသုံ၊
“Yes, lord,” replied the gods.
အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ပဉ္စသိခံ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ: “အယံ, တာတ ပဉ္စသိခ, ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရတိ ပါစီနတော ရာဇဂဟဿ အမ္ဗသဏ္ဍာ နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော, တဿုတ္တရတော ဝေဒိယကေ ပဗ္ဗတေ ဣန္ဒသာလဂုဟာယံ၊ ယဒိ ပန, တာတ ပဉ္စသိခ, မယံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမေယျာမ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓန်”တိ?
Then Sakka addressed the centaur Pañcasikha, “Dear Pañcasikha, the Buddha is staying in the land of the Magadhans at Indra’s hill cave. What if we were to go and see that Blessed One, the perfected one, the fully awakened Buddha?”
“ဧဝံ, ဘဒ္ဒန္တဝါ”တိ ခေါ ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ ဗေလုဝပဏ္ဍုဝီဏံ အာဒါယ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ အနုစရိယံ ဥပါဂမိ၊
“Yes, lord,” replied the centaur Pañcasikha. Taking his arched harp made from the pale timber of wood-apple, he went as Sakka’s attendant.
အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဒေဝေဟိ တာဝတိံသေဟိ ပရိဝုတော ပဉ္စသိခေန ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တေန ပုရက္ခတော—သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ; ဧဝမေဝ—ဒေဝေသု တာဝတိံသေသု အန္တရဟိတော မဂဓေသု ပါစီနတော ရာဇဂဟဿ အမ္ဗသဏ္ဍာ နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော, တဿုတ္တရတော ဝေဒိယကေ ပဗ္ဗတေ ပစ္စုဋ္ဌာသိ၊
Then Sakka went at the head of a retinue consisting of the gods of the Thirty-Three and the centaur Pañcasikha. As easily as a strong person would extend or contract their arm, he vanished from the heaven of the gods of the Thirty-Three and landed on Mount Vediyaka north of Ambasaṇḍā.
တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေဒိယကော ပဗ္ဗတော အတိရိဝ ဩဘာသဇာတော ဟောတိ အမ္ဗသဏ္ဍာ စ ဗြာဟ္မဏဂါမော ယထာ တံ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝေန၊ အပိဿုဒံ ပရိတော ဂါမေသု မနုဿာ ဧဝမာဟံသု: “အာဒိတ္တဿု နာမဇ္ဇ ဝေဒိယကော ပဗ္ဗတော ဈာယတိသု နာမဇ္ဇ ဝေဒိယကော ပဗ္ဗတော ဇလတိသု၊ နာမဇ္ဇ ဝေဒိယကော ပဗ္ဗတော၊ ကိံသု နာမဇ္ဇ ဝေဒိယကော ပဗ္ဗတော အတိရိဝ ဩဘာသဇာတော အမ္ဗသဏ္ဍာ စ ဗြာဟ္မဏဂါမော”တိ; သံဝိဂ္ဂါ လောမဟဋ္ဌဇာတာ အဟေသုံ၊
Now at that time a dazzling light appeared over Mount Vediyaka and Ambasaṇḍā, as happens through the glory of the gods. People in the villages round about, terrified, shocked, and awestruck, said, “Mount Vediyaka must be on fire today, blazing and burning! Oh why has such a dazzling light appeared over Mount Vediyaka and Ambasaṇḍā?”
အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ပဉ္စသိခံ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ: “ဒုရုပသင်္ကမာ ခေါ, တာတ ပဉ္စသိခ, တထာဂတာ မာဒိသေန, ဈာယီ ဈာနရတာ, တဒန္တရံ ပဋိသလ္လီနာ၊ ယဒိ ပန တွံ, တာတ ပဉ္စသိခ, ဘဂဝန္တံ ပဌမံ ပသာဒေယျာသိ, တယာ, တာတ, ပဌမံ ပသာဒိတံ ပစ္ဆာ မယံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမေယျာမ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓန်”တိ၊
Then Sakka addressed the centaur Pañcasikha, “My dear Pañcasikha, it is hard for one like me to get near the Realized Ones while they are on retreat practicing jhāna, enjoying jhāna. But if you were to charm the Buddha first, then I could go to see him.”
“ဧဝံ, ဘဒ္ဒန္တဝါ”တိ ခေါ ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ ဗေလုဝပဏ္ဍုဝီဏံ အာဒါယ ယေန ဣန္ဒသာလဂုဟာ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ: “ဧတ္တာဝတာ မေ ဘဂဝါ နေဝ အတိဒူရေ ဘဝိဿတိ နာစ္စာသန္နေ, သဒ္ဒဉ္စ မေ သောဿတီ”တိ—ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ၊
“Yes, lord,” replied the centaur Pañcasikha. Taking his arched harp made from the pale timber of wood-apple, he went to Indra’s hill cave. When he had drawn near, he stood to one side, thinking, “This is neither too far nor too near; and he’ll hear my voice.”
၁၊ ပဉ္စသိခဂီတဂါထာ
1. Pañcasikha’s Song
ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော ဗေလုဝပဏ္ဍုဝီဏံ အဿာဝေသိ, ဣမာ စ ဂါထာ အဘာသိ ဗုဒ္ဓူပသဉှိတာ ဓမ္မူပသဉှိတာ သင်္ဃူပသဉှိတာ အရဟန္တူပသဉှိတာ ကာမူပသဉှိတာ:
Standing to one side, Pañcasikha played his arched harp, and sang these verses on the Buddha, the teaching, the Saṅgha, the perfected ones, and sensual love.
“ဝန္ဒေ တေ ပိတရံ ဘဒ္ဒေ, တိမ္ဗရုံ သူရိယဝစ္ဆသေ; ယေန ဇာတာသိ ကလျာဏီ, အာနန္ဒဇနနီ မမ၊
“O Bhaddā Suriyavaccasā, my Darling Sunshine, I pay homage to your father Timbaru, through whom was born a lady so fine, to fill me with a joy I never knew.
ဝါတောဝ သေဒတံ ကန္တော, ပါနီယံဝ ပိပါသတော; အင်္ဂီရသိ ပိယာမေသိ, ဓမ္မော အရဟတာမိဝ၊
As sweet as a breeze to one who’s sweating, or when thirsty, a sweet and cooling drink, so dear are you, Aṅgīrasi, to me—just like the teaching is to all the saints!
အာတုရဿေဝ ဘေသဇ္ဇံ, ဘောဇနံဝ ဇိဃစ္ဆတော; ပရိနိဗ္ဗာပယ မံ ဘဒ္ဒေ, ဇလန္တမိဝ ဝါရိနာ၊
Like a cure when you’re struck by fever dire, or food to ease the hunger pain, come on, Bhaddā, please put out my fire, quench me like water on a flame.
သီတောဒကံ ပေါက္ခရဏိံ, ယုတ္တံ ကိဉ္ဇက္ခရေဏုနာ; နာဂေါ ဃမ္မာဘိတတ္တောဝ, ဩဂါဟေ တေ ထနူဒရံ၊
As elephants burning in the heat of summer, sink down in a lotus pond to rest, so cool, full of petals and of pollen—that’s how I would plunge into your breast.
အစ္စင်္ကုသောဝ နာဂေါဝ, ဇိတံ မေ တုတ္တတောမရံ; ကာရဏံ နပ္ပဇာနာမိ, သမ္မတ္တော လက္ခဏူရုယာ၊
Like elephants bursting bonds in rutting season, beating off the pricks of lance and pikes—I just don’t understand what is the reason I’m so crazy for your shapely thighs!
တယိ ဂေဓိတစိတ္တောသ္မိ, စိတ္တံ ဝိပရိဏာမိတံ; ပဋိဂန္တုံ န သက္ကောမိ, ဝင်္ကဃသ္တောဝ အမ္ဗုဇော၊
For you, my heart is full of passion, I’m in an besotted state of mind. There is no going back, I’m just not able, I’m like a fish that’s hooked up on the line.
ဝါမူရု သဇ မံ ဘဒ္ဒေ, သဇ မံ မန္ဒလောစနေ; ပလိဿဇ မံ ကလျာဏိ, ဧတံ မေ အဘိပတ္ထိတံ၊
Come on, my Bhaddā, hold me, fair of thighs! Embrace me, with your so bashful eyes! Take me in your arms, my lovely lady, that’s all I’d ever want or could desire.
အပ္ပကော ဝတ မေ သန္တော, ကာမော ဝေလ္လိတကေသိယာ; အနေကဘာဝေါ သမုပ္ပါဒိ, အရဟန္တေဝ ဒက္ခိဏာ၊
Ah, then my desire was such a small thing, my sweet, with your curling wavy hair; now, like to arahants an offering, it’s grown so very much from there.
ယံ မေ အတ္ထိ ကတံ ပုညံ, အရဟန္တေသု တာဒိသု; တံ မေ သဗ္ဗင်္ဂကလျာဏိ, တယာ သဒ္ဓိံ ဝိပစ္စတံ၊
Whatever the merit I have forged by giving to such perfected beings—may that, my altogether gorgeous, ripen in togetherness with you.
ယံ မေ အတ္ထိ ကတံ ပုညံ, အသ္မိံ ပထဝိမဏ္ဍလေ; တံ မေ သဗ္ဗင်္ဂကလျာဏိ, တယာ သဒ္ဓိံ ဝိပစ္စတံ၊
Whatever the merit I have forged in this vast territory, may that, my altogether gorgeous, ripen in togetherness with you.
သကျပုတ္တောဝ ဈာနေန, ဧကောဒိ နိပကော သတော; အမတံ မုနိ ဇိဂီသာနော, တမဟံ သူရိယဝစ္ဆသေ၊
As the Sakyan, absorbed, did meditate at one, alert, and mindful too, the sage seeking the deathless state—so I, oh my Sunshine, seek for you!
ယထာပိ မုနိ နန္ဒေယျ, ပတွာ သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ; ဧဝံ နန္ဒေယျံ ကလျာဏိ, မိဿီဘာဝံ ဂတော တယာ၊
And just like the sage would delight, once he had awakened to the truth, so I would delight, my fine lady, were I to become one with you.
သက္ကော စေ မေ ဝရံ ဒဇ္ဇာ, တာဝတိံသာနမိဿရော; တာဟံ ဘဒ္ဒေ ဝရေယျာဟေ, ဧဝံ ကာမော ဒဠှော မမ၊
If Sakka were to grant me one wish, as Lord of the Thirty and Three, my Bhaddā, you’re all I would wish for, so strong is the love in me.
သာလံဝ န စိရံ ဖုလ္လံ, ပိတရံ တေ သုမေဓသေ; ဝန္ဒမာနော နမဿာမိ, ယဿာသေတာဒိသီ ပဇာ”တိ၊
Like a freshly blossoming sal tree is your father, my lady so wise. I pay homage to he, bowing humbly, whose daughter is of such a kind.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ ပဉ္စသိခံ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: “သံသန္ဒတိ ခေါ တေ, ပဉ္စသိခ, တန္တိဿရော ဂီတဿရေန, ဂီတဿရော စ တန္တိဿရေန; န စ ပန တေ, ပဉ္စသိခ, တန္တိဿရော ဂီတဿရံ အတိဝတ္တတိ, ဂီတဿရော စ တန္တိဿရံ၊ ကဒါ သံယူဠှာ ပန တေ, ပဉ္စသိခ, ဣမာ ဂါထာ ဗုဒ္ဓူပသဉှိတာ ဓမ္မူပသဉှိတာ သင်္ဃူပသဉှိတာ အရဟန္တူပသဉှိတာ ကာမူပသဉှိတာ”တိ?
When Pañcasikha had spoken, the Buddha said to him, “Pañcasikha, the sound of your strings blends well with the sound of your singing, so that neither overpowers the other. But when did you compose these verses on the Buddha, the teaching, the Saṅgha, the perfected ones, and sensual love?”
“ဧကမိဒံ, ဘန္တေ, သမယံ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတိ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ အဇပါလနိဂြေါဓေ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ တေန ခေါ ပနာဟံ, ဘန္တေ, သမယေန ဘဒ္ဒါ နာမ သူရိယဝစ္ဆသာ တိမ္ဗရုနော ဂန္ဓဗ္ဗရညော ဓီတာ, တမဘိကင်္ခါမိ၊ သာ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဘဂိနီ ပရကာမိနီ ဟောတိ; သိခဏ္ဍီ နာမ မာတလိဿ သင်္ဂါဟကဿ ပုတ္တော, တမဘိကင်္ခတိ၊ ယတော ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, တံ ဘဂိနိံ နာလတ္ထံ ကေနစိ ပရိယာယေန၊ အထာဟံ ဗေလုဝပဏ္ဍုဝီဏံ အာဒါယ ယေန တိမ္ဗရုနော ဂန္ဓဗ္ဗရညော နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိံ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဗေလုဝပဏ္ဍုဝီဏံ အဿာဝေသိံ, ဣမာ စ ဂါထာ အဘာသိံ ဗုဒ္ဓူပသဉှိတာ ဓမ္မူပသဉှိတာ သင်္ဃူပသဉှိတာ အရဟန္တူပသဉှိတာ ကာမူပသဉှိတာ—
“This one time, sir, when you were first awakened, you were staying near Uruvelā at the goatherd’s banyan tree on the bank of the Nerañjarā River. And at that time I was in love with the lady named Bhaddā Suriyavaccasā, ‘Darling Sunshine’, the daughter of the centaur king Timbaru. But the sister desired another—it was the one named Sikhaṇḍī—Mātali the charioteer’s son—who she loved. Since I couldn’t win that sister by any means, I took my arched harp to Timbaru’s home, where I played those verses.
ဝန္ဒေ တေ ပိတရံ ဘဒ္ဒေ, တိမ္ဗရုံ သူရိယဝစ္ဆသေ; ယေန ဇာတာသိ ကလျာဏီ, အာနန္ဒဇနနီ မမ၊
…ပေ…
သာလံဝ န စိရံ ဖုလ္လံ, ပိတရံ တေ သုမေဓသေ; ဝန္ဒမာနော နမဿာမိ, ယဿာသေတာဒိသီ ပဇာတိ၊
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, ဘဒ္ဒါ သူရိယဝစ္ဆသာ မံ ဧတဒဝေါစ: ‘န ခေါ မေ, မာရိသ, သော ဘဂဝါ သမ္မုခါ ဒိဋ္ဌော, အပိ စ သုတောယေဝ မေ သော ဘဂဝါ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ သုဓမ္မာယံ သဘာယံ ဥပနစ္စန္တိယာ၊ ယတော ခေါ တွံ, မာရိသ, တံ ဘဂဝန္တံ ကိတ္တေသိ, ဟောတု နော အဇ္ဇ သမာဂမော'တိ၊ သောယေဝ နော, ဘန္တေ, တဿာ ဘဂိနိယာ သဒ္ဓိံ သမာဂမော အဟောသိ၊ န စ ဒါနိ တတော ပစ္ဆာ”တိ၊
When I finished, Suriyavaccasā said to me, ‘Dear sir, I have not personally seen the Buddha. But I did hear about him when I went to dance for the gods of the Thirty-Three in the Hall of Justice. Since you extol the Buddha, let us meet up today.’ And that’s when I met up with that sister. But we have not met since.”
၂၊ သက္ကူပသင်္ကမ
2. The Approach of Sakka
အထ ခေါ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ဧတဒဟောသိ: “ပဋိသမ္မောဒတိ ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတာ, ဘဂဝါ စ ပဉ္စသိခေနာ”တိ၊
Then Sakka, lord of gods, thought, “Pañcasikha is exchanging pleasantries with the Buddha.”
အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ပဉ္စသိခံ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ: “အဘိဝါဒေဟိ မေ တွံ, တာတ ပဉ္စသိခ, ဘဂဝန္တံ: ‘သက္ကော, ဘန္တေ, ဒေဝါနမိန္ဒော သာမစ္စော သပရိဇနော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ'”တိ၊
So he addressed Pañcasikha, “My dear Pañcasikha, please bow to the Buddha for me, saying: ‘Sir, Sakka, lord of gods, with his ministers and retinue, bows with his head at your feet.’”
“ဧဝံ, ဘဒ္ဒန္တဝါ”တိ ခေါ ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတိ: “သက္ကော, ဘန္တေ, ဒေဝါနမိန္ဒော သာမစ္စော သပရိဇနော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ”တိ၊
“Yes, lord,” replied Pañcasikha. He bowed to the Buddha and said, “Sir, Sakka, lord of gods, with his ministers and retinue, bows with his head at your feet.”
“ဧဝံ သုခီ ဟောတု, ပဉ္စသိခ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သာမစ္စော သပရိဇနော; သုခကာမာ ဟိ ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ ယေ စညေ သန္တိ ပုထုကာယာ”တိ၊
“So may Sakka with his ministers and retinue be happy, Pañcasikha,” said the Buddha, “for all want to be happy—whether gods, humans, demons, dragons, centaurs, or any of the other diverse creatures there may be.”
ဧဝဉ္စ ပန တထာဂတာ ဧဝရူပေ မဟေသက္ခေ ယက္ခေ အဘိဝဒန္တိ၊ အဘိဝဒိတော သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဣန္ဒသာလဂုဟံ ပဝိသိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ၊ ဒေဝါပိ တာဝတိံသာ ဣန္ဒသာလဂုဟံ ပဝိသိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု၊ ပဉ္စသိခေါပိ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော ဣန္ဒသာလဂုဟံ ပဝိသိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ၊
For that is how the Realized Ones salute such illustrious spirits. And being saluted by the Buddha, Sakka entered Indra’s hill cave, bowed to the Buddha, and stood to one side. And the gods of the Thirty-Three did likewise, as did Pañcasikha.
တေန ခေါ ပန သမယေန ဣန္ဒသာလဂုဟာ ဝိသမာ သန္တီ သမာ သမပါဒိ, သမ္ဗာဓာ သန္တီ ဥရုန္ဒာ သမပါဒိ, အန္ဓကာရော ဂုဟာယံ အန္တရဓာယိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ ယထာ တံ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝေန၊
And at that time the uneven places were evened out, the cramped places were opened up, the darkness vanished in the cave and light appeared, as happens through the glory of the gods.
အထ ခေါ ဘဂဝါ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ: “အစ္ဆရိယမိဒံ အာယသ္မတော ကောသိယဿ, အဗ္ဘုတမိဒံ အာယသ္မတော ကောသိယဿ တာဝ ဗဟုကိစ္စဿ ဗဟုကရဏီယဿ ယဒိဒံ ဣဓာဂမနန်”တိ၊
Then the Buddha said to Sakka, “It’s incredible and amazing that you, the venerable Kosiya, who has so many duties and so much to do, should come here.”
“စိရပဋိကာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုကာမော; အပိ စ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ကေဟိစိ ကေဟိစိ ကိစ္စကရဏီယေဟိ ဗျာဝဋော; ဧဝါဟံ နာသက္ခိံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ ဧကမိဒံ, ဘန္တေ, သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ သလဠာဂါရကေ၊ အထ ခွါဟံ, ဘန္တေ, သာဝတ္ထိံ အဂမာသိံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ၊ တေန ခေါ ပန, ဘန္တေ, သမယေန ဘဂဝါ အညတရေန သမာဓိနာ နိသိန္နော ဟောတိ, ဘူဇတိ စ နာမ ဝေဿဝဏဿ မဟာရာဇဿ ပရိစာရိကာ ဘဂဝန္တံ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဟောတိ, ပဉ္ဇလိကာ နမဿမာနာ တိဋ္ဌတိ၊
“For a long time I’ve wanted to come and see the Buddha, but I wasn’t able, being prevented by my many duties and responsibilities for the gods of the Thirty-Three. This one time, sir, the Buddha was staying near Sāvatthī in the frankincense-tree hut. Then I went to Sāvatthī to see the Buddha. But at that time the Buddha was sitting immersed in some kind of meditation. And a divine maiden of Great King Vessavaṇa named Bhūjati was attending on the Buddha, standing there paying homage to him with joined palms.
အထ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘူဇတိံ ဧတဒဝေါစံ: ‘အဘိဝါဒေဟိ မေ တွံ, ဘဂိနိ, ဘဂဝန္တံ: “သက္ကော, ဘန္တေ, ဒေဝါနမိန္ဒော သာမစ္စော သပရိဇနော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ”'တိ၊
So I said to her, ‘Sister, please bow to the Buddha for me, saying: “Sir, Sakka, lord of gods, with his ministers and retinue, bows with his head at your feet.”’
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, သာ ဘူဇတိ မံ ဧတဒဝေါစ: ‘အကာလော ခေါ, မာရိသ, ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ; ပဋိသလ္လီနော ဘဂဝါ'တိ၊
When I said this, she said to me, ‘It’s the wrong time to see the Buddha, as he’s in retreat.’
‘တေန ဟိ, ဘဂိနိ, ယဒါ ဘဂဝါ တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌိတော ဟောတိ, အထ မမ ဝစနေန ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေဟိ: “သက္ကော, ဘန္တေ, ဒေဝါနမိန္ဒော သာမစ္စော သပရိဇနော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ”'တိ၊ ကစ္စိ မေ သာ, ဘန္တေ, ဘဂိနီ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေသိ? သရတိ ဘဂဝါ တဿာ ဘဂိနိယာ ဝစနန်”တိ?
‘Well then, sister, please convey my message when the Buddha emerges from that immersion.’ I hope that sister bowed to you? Do you remember what she said?”
“အဘိဝါဒေသိ မံ သာ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဘဂိနီ, သရာမဟံ တဿာ ဘဂိနိယာ ဝစနံ၊ အပိ စာဟံ အာယသ္မတော နေမိသဒ္ဒေန တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌိတော”တိ၊
“She did bow, lord of gods, and I remember what she said. I also remember that it was the sound of your chariot wheels that pulled me out of that immersion.”
“ယေ တေ, ဘန္တေ, ဒေဝါ အမှေဟိ ပဌမတရံ တာဝတိံသကာယံ ဥပပန္နာ, တေသံ မေ သမ္မုခါ သုတံ သမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ: ‘ယဒါ တထာဂတာ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ, ဒိဗ္ဗာ ကာယာ ပရိပူရေန္တိ, ဟာယန္တိ အသုရကာယာ'တိ၊ တံ မေ ဣဒံ, ဘန္တေ, သက္ခိဒိဋ္ဌံ ယတော တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပန္နော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဒိဗ္ဗာ ကာယာ ပရိပူရေန္တိ, ဟာယန္တိ အသုရကာယာတိ၊
“Sir, I have heard and learned this in the presence of the gods who were reborn in the host of the Thirty-Three before me: ‘When a Realized One arises in the world, perfected and fully awakened, the heavenly hosts swell, while the demon hosts dwindle.’ And I have seen this with my own eyes.
၂၊၁၊ ဂေါပကဝတ္ထု
2.1. The Story of Gopikā
ဣဓေဝ, ဘန္တေ, ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ ဂေါပိကာ နာမ သကျဓီတာ အဟောသိ ဗုဒ္ဓေ ပသန္နာ ဓမ္မေ ပသန္နာ သင်္ဃေ ပသန္နာ သီလေသု ပရိပူရကာရိနီ၊ သာ ဣတ္ထိတ္တံ ဝိရာဇေတွာ ပုရိသတ္တံ ဘာဝေတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ၊ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ သဟဗျတံ အမှာကံ ပုတ္တတ္တံ အဇ္ဈုပဂတာ၊ တတြပိ နံ ဧဝံ ဇာနန္တိ: ‘ဂေါပကော ဒေဝပုတ္တော, ဂေါပကော ဒေဝပုတ္တော'တိ၊
Right here in Kapilavatthu there was a Sakyan lady named Gopikā who had confidence in the Buddha, the teaching, and the Saṅgha, and had fulfilled her ethics. Losing her attachment to femininity, she developed masculinity. When her body broke up, after death, she was reborn in a good place, a heavenly realm. In the company of the gods of the Thirty-Three she became one of my sons. There they knew him as the god Gopaka.
အညေပိ, ဘန္တေ, တယော ဘိက္ခူ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ ဟီနံ ဂန္ဓဗ္ဗကာယံ ဥပပန္နာ၊ တေ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတာ သမင်္ဂီဘူတာ ပရိစာရယမာနာ အမှာကံ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တိ အမှာကံ ပါရိစရိယံ၊
Meanwhile three others, bhikkhus who had led the spiritual life under the Buddha, were reborn in the inferior centaur realm. There they amused themselves, supplied and provided with the five kinds of sensual stimulation, and became my servants and attendants.
တေ အမှာကံ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂတေ အမှာကံ ပါရိစရိယံ ဂေါပကော ဒေဝပုတ္တော ပဋိစောဒေသိ: ‘ကုတောမုခါ နာမ တုမှေ, မာရိသာ, တဿ ဘဂဝတော ဓမ္မံ အဿုတ္ထ—အဟဉှိ နာမ ဣတ္ထိကာ သမာနာ ဗုဒ္ဓေ ပသန္နာ ဓမ္မေ ပသန္နာ သင်္ဃေ ပသန္နာ သီလေသု ပရိပူရကာရိနီ ဣတ္ထိတ္တံ ဝိရာဇေတွာ ပုရိသတ္တံ ဘာဝေတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ, ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ သဟဗျတံ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပုတ္တတ္တံ အဇ္ဈုပဂတာ၊ ဣဓာပိ မံ ဧဝံ ဇာနန္တိ: “ဂေါပကော ဒေဝပုတ္တော ဂေါပကော ဒေဝပုတ္တော”တိ၊ တုမှေ ပန, မာရိသာ, ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ ဟီနံ ဂန္ဓဗ္ဗကာယံ ဥပပန္နာ၊ ဒုဒ္ဒိဋ္ဌရူပံ ဝတ ဘော အဒ္ဒသာမ, ယေ မယံ အဒ္ဒသာမ သဟဓမ္မိကေ ဟီနံ ဂန္ဓဗ္ဗကာယံ ဥပပန္နေ'တိ၊
At that, Gopaka scolded them, ‘Where on earth were you at, good sirs, when you heard the Buddha’s teaching! For while I was still a woman I had confidence in the Buddha, the teaching, and the Saṅgha, and had fulfilled my ethics. I lost my attachment to femininity and developed masculinity. When my body broke up, after death, I was reborn in a good place, a heavenly realm. In the company of the gods of the Thirty-Three I became one of Sakka’s sons. Here they know me as the god Gopaka. But you, having led the spiritual life under the Buddha, were reborn in the inferior centaur realm. It is a sad sight indeed to see fellow practitioners reborn in the inferior centaur realm.’
တေသံ, ဘန္တေ, ဂေါပကေန ဒေဝပုတ္တေန ပဋိစောဒိတာနံ ဒွေ ဒေဝါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သတိံ ပဋိလဘိံသု ကာယံ ဗြဟ္မပုရောဟိတံ, ဧကော ပန ဒေဝေါ ကာမေ အဇ္ဈာဝသိ၊
When scolded by Gopaka, two of those gods regained their memory right away. They went to the host of Brahmā’s Ministers, but one god remained attached to sensual pleasures.
‘ဥပါသိကာ စက္ခုမတော အဟောသိံ, နာမမ္ပိ မယှံ အဟု “ဂေါပိကာ”တိ; ဗုဒ္ဓေ စ ဓမ္မေ စ အဘိပ္ပသန္နာ, သင်္ဃဉ္စုပဋ္ဌာသိံ ပသန္နစိတ္တာ၊
‘“I was a laywoman disciple of the Clear-eyed One, and my name was Gopikā. I was devoted to the Buddha and the teaching, and I faithfully served the Saṅgha.
တဿေဝ ဗုဒ္ဓဿ သုဓမ္မတာယ, သက္ကဿ ပုတ္တောမှိ မဟာနုဘာဝေါ; မဟာဇုတီကော တိဒိဝူပပန္နော, ဇာနန္တိ မံ ဣဓာပိ “ဂေါပကော”တိ၊
Because of the excellence of the Buddha’s teaching, I’m now a mighty, splendid son of Sakka, reborn among the Three and Thirty. And here they know me as Gopaka.
အထဒ္ဒသံ ဘိက္ခဝေါ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗေ, ဂန္ဓဗ္ဗကာယူပဂတေ ဝသီနေ; ဣမေဟိ တေ ဂေါတမသာဝကာသေ, ယေ စ မယံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတာ၊
Then I saw some bhikkhus who I’d seen before, dwelling in the host of centaurs. When I used to be a human, they were disciples of Gotama.
အန္နေန ပါနေန ဥပဋ္ဌဟိမှာ, ပါဒူပသင်္ဂယှ သကေ နိဝေသနေ; ကုတောမုခါ နာမ ဣမေ ဘဝန္တော, ဗုဒ္ဓဿ ဓမ္မာနိ ပဋိဂ္ဂဟေသုံ၊
I served them with food and drink, and clasped their feet in my own home. Where on earth were these good sirs at when they learned the Buddha’s teachings?
ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဟိ ဓမ္မော, သုဒေသိတော စက္ခုမတာနုဗုဒ္ဓေါ; အဟဉှိ တုမှေဝ ဥပါသမာနော, သုတွာန အရိယာန သုဘာသိတာနိ၊
For each must know for themselves the teaching so well-taught, realized by the Clear-eyed One. I was one who followed you, having heard the fine words of the noble ones.
သက္ကဿ ပုတ္တောမှိ မဟာနုဘာဝေါ, မဟာဇုတီကော တိဒိဝူပပန္နော; တုမှေ ပန သေဋ္ဌမုပါသမာနာ, အနုတ္တရံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ၊
I’m now a mighty, splendid son of Sakka, reborn among the Three and Thirty. But you followed the best of men, and led the supreme spiritual life,
ဟီနံ ကာယံ ဥပပန္နာ ဘဝန္တော, အနာနုလောမာ ဘဝတူပပတ္တိ; ဒုဒ္ဒိဋ္ဌရူပံ ဝတ အဒ္ဒသာမ, သဟဓမ္မိကေ ဟီနကာယူပပန္နေ၊
but still you’re born in this lesser realm, a rebirth unbefitting. It’s a sad sight I see, good sirs, fellow practitioners in a lesser realm.
ဂန္ဓဗ္ဗကာယူပဂတာ ဘဝန္တော, ဒေဝါနမာဂစ္ဆထ ပါရိစရိယံ; အဂါရေ ဝသတော မယှံ, ဣမံ ပဿ ဝိသေသတံ၊
Reborn in the host of centaurs, only to wait upon the gods. Meanwhile, I dwelt in a house—but see my distinction now!
ဣတ္ထီ ဟုတွာ သွဇ္ဇ ပုမောမှိ ဒေဝေါ, ဒိဗ္ဗေဟိ ကာမေဟိ သမင်္ဂိဘူတော'; တေ စောဒိတာ ဂေါတမသာဝကေန, သံဝေဂမာပါဒု သမေစ္စ ဂေါပကံ၊
Having been a woman now I’m a male god, blessed with heavenly sensual pleasures.” Scolded by that disciple of Gotama, comprehending Gopaka, they were struck with urgency.
‘ဟန္ဒ ဝိယာယာမ ဗျာယာမ, မာ နော မယံ ပရပေဿာ အဟုမှာ'; တေသံ ဒုဝေ ဝီရိယမာရဘိံသု, အနုဿရံ ဂေါတမသာသနာနိ၊
“Let’s strive, let’s try hard—we won’t serve others any more!” Two of them roused up energy, recalling the Buddha’s instructions.
ဣဓေဝ စိတ္တာနိ ဝိရာဇယိတွာ, ကာမေသု အာဒီနဝမဒ္ဒသံသု; တေ ကာမသံယောဇနဗန္ဓနာနိ, ပါပိမယောဂါနိ ဒုရစ္စယာနိ၊
Right away they became dispassionate, seeing the drawbacks in sensual pleasures. The fetters and bonds of sensual pleasures—the ties of the Wicked One so hard to break—
နာဂေါဝ သန္နာနိ ဂုဏာနိ ဆေတွာ, ဒေဝေ တာဝတိံသေ အတိက္ကမိံသု; သဲန္ဒာ ဒေဝါ သပဇာပတိကာ, သဗ္ဗေ သုဓမ္မာယ သဘာယုပဝိဋ္ဌာ၊
they burst them like a bull elephant his ropes, and passed right over the Thirty-Three. The gods with Indra and the Progenitor were all gathered in the Hall of Justice.
တေသံ နိသိန္နာနံ အဘိက္ကမိံသု, ဝီရာ ဝိရာဂါ ဝိရဇံ ကရောန္တာ; တေ ဒိသွာ သံဝေဂမကာသိ ဝါသဝေါ, ဒေဝါဘိဘူ ဒေဝဂဏဿ မဇ္ဈေ၊
As they sat there, they passed over them, the heroes desireless, practicing purity. Seeing them, Vāsava was struck with urgency; the master of gods in the midst of the group said,
‘ဣမေဟိ တေ ဟီနကာယူပပန္နာ, ဒေဝေ တာဝတိံသေ အဘိက္ကမန္တိ'; သံဝေဂဇာတဿ ဝစော နိသမ္မ, သော ဂေါပကော ဝါသဝမဇ္ဈဘာသိ၊
“These were born in the lesser centaur realm, but now they pass us by!” Heeding the speech of one so moved, Gopaka addressed Vāsava,
‘ဗုဒ္ဓေါ ဇနိန္ဒတ္ထိ မနုဿလောကေ, ကာမာဘိဘူ သကျမုနီတိ ဉာယတိ; တဿေဝ တေ ပုတ္တာ သတိယာ ဝိဟီနာ, စောဒိတာ မယာ တေ သတိမဇ္ဈလတ္ထုံ'၊
“There is a Buddha, a lord of men, in the world. Known as the Sakyan Sage, he’s mastered the senses. Those sons of his lost their memory; but when scolded by me they gained it back.
တိဏ္ဏံ တေသံ အာဝသိနေတ္ထ ဧကော, ဂန္ဓဗ္ဗကာယူပဂတော ဝသီနော; ဒွေ စ သမ္ဗောဓိပထာနုသာရိနော, ဒေဝေပိ ဟီဠေန္တိ သမာဟိတတ္တာ၊
Of the three, there is one who remains dwelling in the host of centaurs. But two, recollecting the path to awakening, serene, spurn even the gods.
ဧတာဒိသီ ဓမ္မပ္ပကာသနေတ္ထ, န တတ္ထ ကိင်္ကင်္ခတိ ကောစိ သာဝကော; နိတိဏ္ဏဩဃံ ဝိစိကိစ္ဆဆိန္နံ, ဗုဒ္ဓံ နမဿာမ ဇိနံ ဇနိန္ဒံ၊
Of such power is the explanation of the teaching here: not a single disciple doubts that. We venerate the Buddha, the victor, lord of men, who has crossed the flood and cut off doubt.
ယံ တေ ဓမ္မံ ဣဓညာယ, ဝိသေသံ အဇ္ဈဂံသု တေ; ကာယံ ဗြဟ္မပုရောဟိတံ, ဒုဝေ တေသံ ဝိသေသဂူ၊
They attained distinction to the extent they understood the teaching here; two of them distinguished in the host of Brahmā’s Ministers.”’
တဿ ဓမ္မဿ ပတ္တိယာ, အာဂတမှာသိ မာရိသ; ကတာဝကာသာ ဘဂဝတာ, ပဉှံ ပုစ္ဆေမု မာရိသာ”တိ၊
We have come here, dear sir, to realize this same teaching. If the Buddha would give me a chance, I would ask a question, dear sir.”
အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ: “ဒီဃရတ္တံ ဝိသုဒ္ဓေါ ခေါ အယံ ယက္ခော, ယံ ကိဉ္စိ မံ ပဉှံ ပုစ္ဆိဿတိ, သဗ္ဗံ တံ အတ္ထသဉှိတံယေဝ ပုစ္ဆိဿတိ, နော အနတ္ထသဉှိတံ၊ ယဉ္စဿာဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရိဿာမိ, တံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ”တိ၊
Then the Buddha thought, “For a long time now this spirit has led a pure life. Any question he asks me will be beneficial, not useless. And he will quickly understand any answer I give to his question.”
အထ ခေါ ဘဂဝါ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ:
So the Buddha addressed Sakka in verse:
“ပုစ္ဆ ဝါသဝ မံ ပဉှံ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ; တဿ တဿေဝ ပဉှဿ, အဟံ အန္တံ ကရောမိ တေ”တိ၊
“Ask me your question, Vāsava, whatever you want. I’ll solve each and every question you have.”
ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော၊
The first recitation section is finished.
ကတာဝကာသော သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတာ ဣမံ ဘဂဝန္တံ ပဌမံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ:
Having been granted an opportunity by the Buddha, Sakka asked the first question.
“ကိံသံယောဇနာ နု ခေါ, မာရိသ, ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ ယေ စညေ သန္တိ ပုထုကာယာ, တေ: ‘အဝေရာ အဒဏ္ဍာ အသပတ္တာ အဗျာပဇ္ဇာ ဝိဟရေမု အဝေရိနော'တိ ဣတိ စ နေသံ ဟောတိ, အထ စ ပန သဝေရာ သဒဏ္ဍာ သသပတ္တာ သဗျာပဇ္ဇာ ဝိဟရန္တိ သဝေရိနော”တိ?
“Dear sir, what fetters bind the gods, humans, demons, dragons, centaurs—and any of the other diverse creatures—so that, though they wish to be free of enmity, violence, hostility, and hate, they still have enmity, violence, hostility, and hate?”
ဣတ္ထံ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝန္တံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ၊ တဿ ဘဂဝါ ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဗျာကာသိ:
Such was Sakka’s question to the Buddha. And the Buddha answered him:
“ဣဿာမစ္ဆရိယသံယောဇနာ ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ ယေ စညေ သန္တိ ပုထုကာယာ, တေ: ‘အဝေရာ အဒဏ္ဍာ အသပတ္တာ အဗျာပဇ္ဇာ ဝိဟရေမု အဝေရိနော'တိ ဣတိ စ နေသံ ဟောတိ, အထ စ ပန သဝေရာ သဒဏ္ဍာ သသပတ္တာ သဗျာပဇ္ဇာ ဝိဟရန္တိ သဝေရိနော”တိ၊
“Lord of gods, the fetters of jealousy and stinginess bind the gods, humans, demons, dragons, centaurs—and any of the other diverse creatures—so that, though they wish to be free of enmity, violence, hostility, and hate, they still have enmity, violence, hostility, and hate.”
ဣတ္ထံ ဘဂဝါ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဗျာကာသိ၊ အတ္တမနော သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိ အနုမောဒိ: “ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ၊ တိဏ္ဏာ မေတ္ထ ကင်္ခါ ဝိဂတာ ကထင်္ကထာ ဘဂဝတော ပဉှဝေယျာကရဏံ သုတွာ”တိ၊
Such was the Buddha’s answer to Sakka. Delighted, Sakka approved and agreed with what the Buddha said, saying, “That’s so true, Blessed One! That’s so true, Holy One! Hearing the Buddha’s answer, I’ve gone beyond doubt and got rid of indecision.”
ဣတိဟ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိ ပဉှံ အပုစ္ဆိ:
And then, having approved and agreed with what the Buddha said, Sakka asked another question:
“ဣဿာမစ္ဆရိယံ ပန, မာရိသ, ကိံနိဒါနံ ကိံသမုဒယံ ကိံဇာတိကံ ကိံပဘဝံ; ကိသ္မိံ သတိ ဣဿာမစ္ဆရိယံ ဟောတိ; ကိသ္မိံ အသတိ ဣဿာမစ္ဆရိယံ န ဟောတီ”တိ?
“But dear sir, what is the source, origin, birthplace, and inception of jealousy and stinginess? When what exists is there jealousy and stinginess? When what doesn’t exist is there no jealousy and stinginess?”
“ဣဿာမစ္ဆရိယံ ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ပိယာပ္ပိယနိဒါနံ ပိယာပ္ပိယသမုဒယံ ပိယာပ္ပိယဇာတိကံ ပိယာပ္ပိယပဘဝံ; ပိယာပ္ပိယေ သတိ ဣဿာမစ္ဆရိယံ ဟောတိ, ပိယာပ္ပိယေ အသတိ ဣဿာမစ္ဆရိယံ န ဟောတီ”တိ၊
“The liked and the disliked, lord of gods, are the source of jealousy and stinginess. When the liked and the disliked exist there is jealousy and stinginess. When the liked and the disliked don’t exist there is no jealousy and stinginess.”
“ပိယာပ္ပိယံ ပန, မာရိသ, ကိံနိဒါနံ ကိံသမုဒယံ ကိံဇာတိကံ ကိံပဘဝံ; ကိသ္မိံ သတိ ပိယာပ္ပိယံ ဟောတိ; ကိသ္မိံ အသတိ ပိယာပ္ပိယံ န ဟောတီ”တိ?
“But dear sir, what is the source of what is liked and disliked?”
“ပိယာပ္ပိယံ ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဆန္ဒနိဒါနံ ဆန္ဒသမုဒယံ ဆန္ဒဇာတိကံ ဆန္ဒပဘဝံ; ဆန္ဒေ သတိ ပိယာပ္ပိယံ ဟောတိ; ဆန္ဒေ အသတိ ပိယာပ္ပိယံ န ဟောတီ”တိ၊
“Desire is the source of what is liked and disliked.”
“ဆန္ဒော ပန, မာရိသ, ကိံနိဒါနော ကိံသမုဒယော ကိံဇာတိကော ကိံပဘဝေါ; ကိသ္မိံ သတိ ဆန္ဒော ဟောတိ; ကိသ္မိံ အသတိ ဆန္ဒော န ဟောတီ”တိ?
“But what is the source of desire?”
“ဆန္ဒော ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဝိတက္ကနိဒါနော ဝိတက္ကသမုဒယော ဝိတက္ကဇာတိကော ဝိတက္ကပဘဝေါ; ဝိတက္ကေ သတိ ဆန္ဒော ဟောတိ; ဝိတက္ကေ အသတိ ဆန္ဒော န ဟောတီ”တိ၊
“Thought is the source of desire.”
“ဝိတက္ကော ပန, မာရိသ, ကိံနိဒါနော ကိံသမုဒယော ကိံဇာတိကော ကိံပဘဝေါ; ကိသ္မိံ သတိ ဝိတက္ကော ဟောတိ; ကိသ္မိံ အသတိ ဝိတက္ကော န ဟောတီ”တိ?
“But what is the source of thought?”
“ဝိတက္ကော ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ပပဉ္စသညာသင်္ခါနိဒါနော ပပဉ္စသညာသင်္ခါသမုဒယော ပပဉ္စသညာသင်္ခါဇာတိကော ပပဉ္စသညာသင်္ခါပဘဝေါ; ပပဉ္စသညာသင်္ခါယ သတိ ဝိတက္ကော ဟောတိ; ပပဉ္စသညာသင်္ခါယ အသတိ ဝိတက္ကော န ဟောတီ”တိ၊
“Concepts of identity that emerge from the proliferation of perceptions are the source of thoughts.”
“ကထံ ပဋိပန္နော ပန, မာရိသ, ဘိက္ခု ပပဉ္စသညာသင်္ခါနိရောဓသာရုပ္ပဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဋိပန္နော ဟောတီ”တိ?
“But how does a bhikkhu fittingly practice for the cessation of concepts of identity that emerge from the proliferation of perceptions?”
၂၊၂၊ ဝေဒနာကမ္မဋ္ဌာန
2.2. Meditation on Feelings
“သောမနဿမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ၊ ဒေါမနဿမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ၊ ဥပေက္ခမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ၊
“Lord of gods, there are two kinds of happiness, I say: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. There are two kinds of sadness, I say: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. There are two kinds of equanimity, I say: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.
သောမနဿမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ သောမနဿံ ‘ဣမံ ခေါ မေ သောမနဿံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ'တိ, ဧဝရူပံ သောမနဿံ န သေဝိတဗ္ဗံ၊ တတ္ထ ယံ ဇညာ သောမနဿံ ‘ဣမံ ခေါ မေ သောမနဿံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ'တိ, ဧဝရူပံ သောမနဿံ သေဝိတဗ္ဗံ၊ တတ္ထ ယဉ္စေ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ, ယဉ္စေ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ, ယေ အဝိတက္ကေ အဝိစာရေ, တေ ပဏီတတရေ၊ သောမနဿမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ၊ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ၊
Why did I say that there are two kinds of happiness? Well, should you know of a happiness: ‘When I cultivate this kind of happiness, unskillful qualities grow, and skillful qualities decline.’ You should not cultivate that kind of happiness. Whereas, should you know of a happiness: ‘When I cultivate this kind of happiness, unskillful qualities decline, and skillful qualities grow.’ You should cultivate that kind of happiness. And that which is free of placing the mind and keeping it connected is better than that which still involves placing the mind and keeping it connected. That’s why I said there are two kinds of happiness.
ဒေါမနဿမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ဒေါမနဿံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ဒေါမနဿံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ'တိ, ဧဝရူပံ ဒေါမနဿံ န သေဝိတဗ္ဗံ၊ တတ္ထ ယံ ဇညာ ဒေါမနဿံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ဒေါမနဿံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ'တိ, ဧဝရူပံ ဒေါမနဿံ သေဝိတဗ္ဗံ၊ တတ္ထ ယဉ္စေ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ, ယဉ္စေ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ, ယေ အဝိတက္ကေ အဝိစာရေ, တေ ပဏီတတရေ၊ ဒေါမနဿမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ၊
Why did I say that there are two kinds of sadness? Well, should you know of a sadness: ‘When I cultivate this kind of sadness, unskillful qualities grow, and skillful qualities decline.’ You should not cultivate that kind of sadness. Whereas, should you know of a sadness: ‘When I cultivate this kind of sadness, unskillful qualities decline, and skillful qualities grow.’ You should cultivate that kind of sadness. And that which is free of placing the mind and keeping it connected is better than that which still involves placing the mind and keeping it connected. That’s why I said there are two kinds of sadness.
ဥပေက္ခမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ဥပေက္ခံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ဥပေက္ခံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ'တိ, ဧဝရူပါ ဥပေက္ခာ န သေဝိတဗ္ဗာ၊ တတ္ထ ယံ ဇညာ ဥပေက္ခံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ဥပေက္ခံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ'တိ, ဧဝရူပါ ဥပေက္ခာ သေဝိတဗ္ဗာ၊ တတ္ထ ယဉ္စေ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ, ယဉ္စေ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ, ယေ အဝိတက္ကေ အဝိစာရေ, တေ ပဏီတတရေ၊ ဥပေက္ခမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ၊
Why did I say that there are two kinds of equanimity? Well, should you know of an equanimity: ‘When I cultivate this kind of equanimity, unskillful qualities grow, and skillful qualities decline.’ You should not cultivate that kind of equanimity. Whereas, should you know of an equanimity: ‘When I cultivate this kind of equanimity, unskillful qualities decline, and skillful qualities grow.’ You should cultivate that kind of equanimity. And that which is free of placing the mind and keeping it connected is better than that which still involves placing the mind and keeping it connected. That’s why I said there are two kinds of equanimity.
ဧဝံ ပဋိပန္နော ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဘိက္ခု ပပဉ္စသညာသင်္ခါနိရောဓသာရုပ္ပဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဋိပန္နော ဟောတီ”တိ၊
That’s how a bhikkhu fittingly practices for the cessation of concepts of identity that emerge from the proliferation of perceptions.”
ဣတ္ထံ ဘဂဝါ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဗျာကာသိ၊ အတ္တမနော သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိ အနုမောဒိ: “ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ၊ တိဏ္ဏာ မေတ္ထ ကင်္ခါ ဝိဂတာ ကထင်္ကထာ ဘဂဝတော ပဉှဝေယျာကရဏံ သုတွာ”တိ၊
Such was the Buddha’s answer to Sakka. Delighted, Sakka approved and agreed with what the Buddha said, saying, “That’s so true, Blessed One! That’s so true, Holy One! Hearing the Buddha’s answer, I’ve gone beyond doubt and got rid of indecision.”
၂၊၃၊ ပါတိမောက္ခသံဝရ
2.3. Restraint in the Monastic Code
ဣတိဟ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိ ပဉှံ အပုစ္ဆိ:
And then Sakka asked another question:
“ကထံ ပဋိပန္နော ပန, မာရိသ, ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခသံဝရာယ ပဋိပန္နော ဟောတီ”တိ?
“But dear sir, how does a bhikkhu practice for restraint in the monastic code?”
“ကာယသမာစာရမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ၊ ဝစီသမာစာရမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ၊ ပရိယေသနံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ၊
“Lord of gods, I say that there are two kinds of bodily behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. I say that there are two kinds of verbal behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. There are two kinds of search, I say: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.
ကာယသမာစာရမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ကာယသမာစာရံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ကာယသမာစာရံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ'တိ, ဧဝရူပေါ ကာယသမာစာရော န သေဝိတဗ္ဗော၊ တတ္ထ ယံ ဇညာ ကာယသမာစာရံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ကာယသမာစာရံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ'တိ, ဧဝရူပေါ ကာယသမာစာရော သေဝိတဗ္ဗော၊ ကာယသမာစာရမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ၊
Why did I say that there are two kinds of bodily behavior? Well, should you know of a bodily conduct: ‘When I cultivate this kind of bodily conduct, unskillful qualities grow, and skillful qualities decline.’ You should not cultivate that kind of bodily conduct. Whereas, should you know of a bodily conduct: ‘When I cultivate this kind of bodily conduct, unskillful qualities decline, and skillful qualities grow.’ You should cultivate that kind of bodily conduct. That’s why I said there are two kinds of bodily behavior.
ဝစီသမာစာရမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ဝစီသမာစာရံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ဝစီသမာစာရံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ'တိ, ဧဝရူပေါ ဝစီသမာစာရော န သေဝိတဗ္ဗော၊ တတ္ထ ယံ ဇညာ ဝစီသမာစာရံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ဝစီသမာစာရံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ'တိ, ဧဝရူပေါ ဝစီသမာစာရော သေဝိတဗ္ဗော၊ ဝစီသမာစာရမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ၊
Why did I say that there are two kinds of verbal behavior? Well, should you know of a kind of verbal behavior that it causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline, you should not cultivate it. Whereas, should you know of a kind of verbal behavior that it causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow, you should cultivate it. That’s why I said there are two kinds of verbal behavior.
ပရိယေသနံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တတ္ထ ယံ ဇညာ ပရိယေသနံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ပရိယေသနံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ'တိ, ဧဝရူပါ ပရိယေသနာ န သေဝိတဗ္ဗာ၊ တတ္ထ ယံ ဇညာ ပရိယေသနံ ‘ဣမံ ခေါ မေ ပရိယေသနံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ'တိ, ဧဝရူပါ ပရိယေသနာ သေဝိတဗ္ဗာ၊ ပရိယေသနံပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ၊
Why did I say that there are two kinds of search? Well, should you know of a kind of search that it causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline, you should not cultivate it. Whereas, should you know of a kind of search that it causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow, you should cultivate it. That’s why I said there are two kinds of search.
ဧဝံ ပဋိပန္နော ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခသံဝရာယ ပဋိပန္နော ဟောတီ”တိ၊
That’s how a bhikkhu practices for restraint in the monastic code.”
ဣတ္ထံ ဘဂဝါ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဗျာကာသိ၊ အတ္တမနော သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိ အနုမောဒိ: “ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ၊ တိဏ္ဏာ မေတ္ထ ကင်္ခါ ဝိဂတာ ကထင်္ကထာ ဘဂဝတော ပဉှဝေယျာကရဏံ သုတွာ”တိ၊
Such was the Buddha’s answer to Sakka. Delighted, Sakka approved and agreed with what the Buddha said, saying, “That’s so true, Blessed One! That’s so true, Holy One! Hearing the Buddha’s answer, I’ve gone beyond doubt and got rid of indecision.”
၂၊၄၊ ဣန္ဒြိယသံဝရ
2.4. Sense Restraint
ဣတိဟ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိ ပဉှံ အပုစ္ဆိ:
And then Sakka asked another question:
“ကထံ ပဋိပန္နော ပန, မာရိသ, ဘိက္ခု ဣန္ဒြိယသံဝရာယ ပဋိပန္နော ဟောတီ”တိ?
“But dear sir, how does a bhikkhu practice for restraint of the sense faculties?”
“စက္ခုဝိညေယျံ ရူပမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ၊ သောတဝိညေယျံ သဒ္ဒမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ၊ ဃာနဝိညေယျံ ဂန္ဓမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ၊ ဇိဝှါဝိညေယျံ ရသမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ၊ ကာယဝိညေယျံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပိ၊ မနောဝိညေယျံ ဓမ္မမ္ပာဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ—သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ, အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီ”တိ၊
“Lord of gods, I say that there are two kinds of sight known by the eye: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. There are two kinds of sound known by the ear … smells known by the nose … tastes known by the tongue … touches known by the body … thoughts known by the mind: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ:
When the Buddha said this, Sakka said to him:
“ဣမဿ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ၊ ယထာရူပံ, ဘန္တေ, စက္ခုဝိညေယျံ ရူပံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ဧဝရူပံ စက္ခုဝိညေယျံ ရူပံ န သေဝိတဗ္ဗံ၊ ယထာရူပဉ္စ ခေါ, ဘန္တေ, စက္ခုဝိညေယျံ ရူပံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ဧဝရူပံ စက္ခုဝိညေယျံ ရူပံ သေဝိတဗ္ဗံ၊ ယထာရူပဉ္စ ခေါ, ဘန္တေ, သောတဝိညေယျံ သဒ္ဒံ သေဝတော …ပေ… ဃာနဝိညေယျံ ဂန္ဓံ သေဝတော … ဇိဝှါဝိညေယျံ ရသံ သေဝတော … ကာယဝိညေယျံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ သေဝတော … မနောဝိညေယျံ ဓမ္မံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ဧဝရူပေါ မနောဝိညေယျော ဓမ္မော န သေဝိတဗ္ဗော၊ ယထာရူပဉ္စ ခေါ, ဘန္တေ, မနောဝိညေယျံ ဓမ္မံ သေဝတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ဧဝရူပေါ မနောဝိညေယျော ဓမ္မော သေဝိတဗ္ဗော၊
“Sir, this is how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement: You should not cultivate the kind of sight known by the eye which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of sight known by the eye which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. You should not cultivate the kind of sound, smell, taste, touch, or thought known by the mind which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of thought known by the mind which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
ဣမဿ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနတော တိဏ္ဏာ မေတ္ထ ကင်္ခါ ဝိဂတာ ကထင်္ကထာ ဘဂဝတော ပဉှဝေယျာကရဏံ သုတွာ”တိ၊
Sir, that’s how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement. Hearing the Buddha’s answer, I’ve gone beyond doubt and got rid of indecision.”
ဣတိဟ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိ ပဉှံ အပုစ္ဆိ:
And then Sakka asked another question:
“သဗ္ဗေဝ နု ခေါ, မာရိသ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧကန္တဝါဒါ ဧကန္တသီလာ ဧကန္တဆန္ဒာ ဧကန္တအဇ္ဈောသာနာ”တိ?
“Dear sir, do all ascetics and brahmins have a single doctrine, ethics, desire, and attachment?”
“န ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧကန္တဝါဒါ ဧကန္တသီလာ ဧကန္တဆန္ဒာ ဧကန္တအဇ္ဈောသာနာ”တိ၊
“No, lord of gods, they do not.”
“ကသ္မာ ပန, မာရိသ, န သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧကန္တဝါဒါ ဧကန္တသီလာ ဧကန္တဆန္ဒာ ဧကန္တအဇ္ဈောသာနာ”တိ?
“Why not?”
“အနေကဓာတု နာနာဓာတု ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, လောကော၊ တသ္မိံ အနေကဓာတုနာနာဓာတုသ္မိံ လောကေ ယံ ယဒေဝ သတ္တာ ဓာတုံ အဘိနိဝိသန္တိ, တံ တဒေဝ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရန္တိ: ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန်'တိ၊ တသ္မာ န သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧကန္တဝါဒါ ဧကန္တသီလာ ဧကန္တဆန္ဒာ ဧကန္တအဇ္ဈောသာနာ”တိ၊
“The world has many and diverse elements. Whatever element sentient beings insist on in this world of many and diverse elements, they obstinately stick to it, insisting that: ‘This is the only truth, other ideas are silly.’ That’s why not all ascetics and brahmins have a single doctrine, ethics, desire, and attachment.”
“သဗ္ဗေဝ နု ခေါ, မာရိသ, သမဏဗြာဟ္မဏာ အစ္စန္တနိဋ္ဌာ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗြဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနာ”တိ?
“Dear sir, have all ascetics and brahmins reached the ultimate end, the ultimate sanctuary from the yoke, the ultimate spiritual life, the ultimate goal?”
“န ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အစ္စန္တနိဋ္ဌာ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗြဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနာ”တိ၊
“No, lord of gods, they have not.”
“ကသ္မာ ပန, မာရိသ, န သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အစ္စန္တနိဋ္ဌာ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗြဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနာ”တိ?
“Why not?”
“ယေ ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဘိက္ခူ တဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တာ တေ အစ္စန္တနိဋ္ဌာ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗြဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနာ၊ တသ္မာ န သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အစ္စန္တနိဋ္ဌာ အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ အစ္စန္တဗြဟ္မစာရီ အစ္စန္တပရိယောသာနာ”တိ၊
“Those bhikkhus who are freed through the ending of craving have reached the ultimate end, the ultimate sanctuary from the yoke, the ultimate spiritual life, the ultimate goal. That’s why not all ascetics and brahmins have reached the ultimate end, the ultimate sanctuary from the yoke, the ultimate spiritual life, the ultimate goal.”
ဣတ္ထံ ဘဂဝါ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဗျာကာသိ၊ အတ္တမနော သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိ အနုမောဒိ: “ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ၊ တိဏ္ဏာ မေတ္ထ ကင်္ခါ ဝိဂတာ ကထင်္ကထာ ဘဂဝတော ပဉှဝေယျာကရဏံ သုတွာ”တိ၊
Such was the Buddha’s answer to Sakka. Delighted, Sakka approved and agreed with what the Buddha said, saying, “That’s so true, Blessed One! That’s so true, Holy One! Hearing the Buddha’s answer, I’ve gone beyond doubt and got rid of indecision.”
ဣတိဟ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ:
And then Sakka, having approved and agreed with what the Buddha said, said to him,
“ဧဇာ, ဘန္တေ, ရောဂေါ, ဧဇာ ဂဏ္ဍော, ဧဇာ သလ္လံ, ဧဇာ ဣမံ ပုရိသံ ပရိကဍ္ဎတိ တဿ တဿေဝ ဘဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ၊ တသ္မာ အယံ ပုရိသော ဥစ္စာဝစမာပဇ္ဇတိ၊ ယေသာဟံ, ဘန္တေ, ပဉှာနံ ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ အညေသု သမဏဗြာဟ္မဏေသု ဩကာသကမ္မမ္ပိ နာလတ္ထံ, တေ မေ ဘဂဝတာ ဗျာကတာ၊ ဒီဃရတ္တာနုသယိတဉ္စ ပန မေ ဝိစိကိစ္ဆာကထင်္ကထာသလ္လံ, တဉ္စ ဘဂဝတာ အဗ္ဗုဠှန်”တိ၊
“Turbulence, sir, is a disease, a boil, a dart. Turbulence drags a person to be reborn in life after life. That’s why a person finds themselves in states high and low. Elsewhere, among other ascetics and brahmins, I wasn’t even given a chance to ask these questions that the Buddha has answered. The dart of doubt and uncertainty has lain within me for a long time, but the Buddha has plucked it out.”
“အဘိဇာနာသိ နော တွံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဣမေ ပဉှေ အညေ သမဏဗြာဟ္မဏေ ပုစ္ဆိတာ”တိ?
“Lord of gods, do you recall having asked this question of other ascetics and brahmins?”
“အဘိဇာနာမဟံ, ဘန္တေ, ဣမေ ပဉှေ အညေ သမဏဗြာဟ္မဏေ ပုစ္ဆိတာ”တိ၊
“I do, sir.”
“ယထာ ကထံ ပန တေ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဗျာကံသု? သစေ တေ အဂရု ဘာသဿူ”တိ၊
“If you wouldn’t mind, lord of gods, tell me how they answered.”
“န ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဂရု ယတ္ထဿ ဘဂဝါ နိသိန္နော ဘဂဝန္တရူပေါ ဝါ”တိ၊
“It’s no trouble when someone such as the Blessed One is sitting here.”
“တေန ဟိ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဘာသဿူ”တိ၊
“Well, speak then, lord of gods.”
“ယေသွာဟံ, ဘန္တေ, မညာမိ သမဏဗြာဟ္မဏာ အာရညိကာ ပန္တသေနာသနာတိ, တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဣမေ ပဉှေ ပုစ္ဆာမိ, တေ မယာ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ, အသမ္ပာယန္တာ မမံယေဝ ပဋိပုစ္ဆန္တိ: ‘ကော နာမော အာယသ္မာ'တိ? တေသာဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ: ‘အဟံ ခေါ, မာရိသ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော'တိ၊ တေ မမံယေဝ ဥတ္တရိ ပဋိပုစ္ဆန္တိ: ‘ကိံ ပနာယသ္မာ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ကမ္မံ ကတွာ ဣမံ ဌာနံ ပတ္တော'တိ? တေသာဟံ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ၊ တေ တာဝတကေနေဝ အတ္တမနာ ဟောန္တိ: ‘သက္ကော စ နော ဒေဝါနမိန္ဒော ဒိဋ္ဌော, ယဉ္စ နော အပုစ္ဆိမှာ, တဉ္စ နော ဗျာကာသီ'တိ၊ တေ အညဒတ္ထု မမံယေဝ သာဝကာ သမ္ပဇ္ဇန္တိ, န စာဟံ တေသံ၊ အဟံ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သာဝကော သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော”တိ၊
“Sir, I approached those who I imagined were ascetics and brahmins living in the wilderness, in remote lodgings. But they were stumped by my question, and they even questioned me in return: ‘What is the venerable’s name?’ So I answered them: ‘Dear sir, I am Sakka, lord of gods.’ So they asked me another question: ‘But lord of gods, what deed brought you to this position?’ So I taught them the Dhamma as I had learned and memorized it. And they were pleased with just that much: ‘We have seen Sakka, lord of gods! And he answered our questions!’ Invariably, they become my disciples, I don’t become theirs. But sir, I am the Buddha’s disciple, a stream-enterer, not liable to be reborn in the underworld, bound for awakening.”
၂၊၅၊ သောမနဿပဋိလာဘကထာ
2.5. On Feeling Happy
“အဘိဇာနာသိ နော တွံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘန်”တိ?
“Lord of gods, do you recall ever feeling such joy and happiness before?”
“အဘိဇာနာမဟံ, ဘန္တေ, ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘန်”တိ၊
“I do, sir.”
“ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, အဘိဇာနာသိ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘန်”တိ?
“But how?”
“ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘန္တေ, ဒေဝါသုရသင်္ဂါမော သမုပဗျူဠှော အဟောသိ၊ တသ္မိံ ခေါ ပန, ဘန္တေ, သင်္ဂါမေ ဒေဝါ ဇိနိံသု, အသုရာ ပရာဇယိံသု၊ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, တံ သင်္ဂါမံ အဘိဝိဇိနိတွာ ဝိဇိတသင်္ဂါမဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ယာ စေဝ ဒါနိ ဒိဗ္ဗာ ဩဇာ ယာ စ အသုရာ ဩဇာ, ဥဘယမေတံ ဒေဝါ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တီ'တိ၊ သော ခေါ ပန မေ, ဘန္တေ, ဝေဒပဋိလာဘော သောမနဿပဋိလာဘော သဒဏ္ဍာဝစရော သသတ္ထာဝစရော န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ၊ ယော ခေါ ပန မေ အယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ ဝေဒပဋိလာဘော သောမနဿပဋိလာဘော, သော အဒဏ္ဍာဝစရော အသတ္ထာဝစရော ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတီ”တိ၊
“Once upon a time, sir, a battle was fought between the gods and the demons. In that battle the gods won and the demons lost. It occurred to me as victor, ‘Now the gods shall enjoy both the nectar of the gods and the nectar of the demons.’ But sir, that joy and happiness is in the sphere of the rod and the sword. It doesn’t lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. But the joy and happiness I feel listening to the Buddha’s teaching is not in the sphere of the rod and the sword. It does lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana.”
“ကိံ ပန တွံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေသီ”တိ?
“But lord of gods, what reason do you see for speaking of such joy and happiness?”
“ဆ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသေ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ၊
“I see six reasons to speak of such joy and happiness, sir.
ဣဓေဝ တိဋ္ဌမာနဿ, ဒေဝဘူတဿ မေ သတော; ပုနရာယု စ မေ လဒ္ဓေါ, ဧဝံ ဇာနာဟိ မာရိသ၊
While staying right here, remaining in the godly form, I have gained an extended life: know this, dear sir.
ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ပဌမံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ၊
This is the first reason.
စုတာဟံ ဒိဝိယာ ကာယာ, အာယုံ ဟိတွာ အမာနုသံ; အမူဠှော ဂဗ္ဘမေဿာမိ, ယတ္ထ မေ ရမတီ မနော၊
When I fall from the heavenly host, leaving behind the non-human life, I shall consciously go to a new womb, wherever my mind delights.
ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဒုတိယံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ၊
This is the second reason.
သွာဟံ အမူဠှပညဿ, ဝိဟရံ သာသနေ ရတော; ဉာယေန ဝိဟရိဿာမိ, သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော၊
Living happily under the guidance of the one of unclouded wisdom, I shall practice systematically, aware and mindful.
ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, တတိယံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ၊
This is the third reason.
ဉာယေန မေ စရတော စ, သမ္ဗောဓိ စေ ဘဝိဿတိ; အညာတာ ဝိဟရိဿာမိ, သွေဝ အန္တော ဘဝိဿတိ၊
And if awakening should arise as I practice systematically, I shall live as one who understands, and my end shall come right there.
ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, စတုတ္ထံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ၊
This is the fourth reason.
စုတာဟံ မာနုသာ ကာယာ, အာယုံ ဟိတွာန မာနုသံ; ပုန ဒေဝေါ ဘဝိဿာမိ, ဒေဝလောကမှိ ဥတ္တမော၊
When I fall from the human realm, leaving behind the human life, I shall become a god again, in the supreme heaven realm.
ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ပဉ္စမံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ၊
This is the fifth reason.
တေ ပဏီတတရာ ဒေဝါ, အကနိဋ္ဌာ ယသဿိနော; အန္တိမေ ဝတ္တမာနမှိ, သော နိဝါသော ဘဝိဿတိ၊
They are the finest of gods, the glorious Akaniṭṭhas. So long as my final life goes on, there my home will be.
ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဆဋ္ဌံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ၊
This is the sixth reason.
ဣမေ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဆ အတ္ထဝသေ သမ္ပဿမာနော ဧဝရူပံ ဝေဒပဋိလာဘံ သောမနဿပဋိလာဘံ ပဝေဒေမိ၊
Seeing these six reasons I speak of such joy and happiness.
အပရိယောသိတသင်္ကပ္ပေါ, ဝိစိကိစ္ဆော ကထင်္ကထီ; ဝိစရိံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ, အနွေသန္တော တထာဂတံ၊
My wishes unfulfilled, doubting and undecided, I wandered for such a long time, in search of the Realized One.
ယဿု မညာမိ သမဏေ, ပဝိဝိတ္တဝိဟာရိနော; သမ္ဗုဒ္ဓါ ဣတိ မညာနော, ဂစ္ဆာမိ တေ ဥပါသိတုံ၊
I imagined that ascetics living in seclusion must surely be awakened, so I went to sit near them.
‘ကထံ အာရာဓနာ ဟောတိ, ကထံ ဟောတိ ဝိရာဓနာ'; ဣတိ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ, မဂ္ဂေ ပဋိပဒါသု စ၊
‘How is there success? How is there failure?’ But they were stumped by such questions about the path and practice.
တျဿု ယဒါ မံ ဇာနန္တိ, သက္ကော ဒေဝါနမာဂတော; တျဿု မမေဝ ပုစ္ဆန္တိ, ‘ကိံ ကတွာ ပါပုဏီ ဣဒံ'၊
And when they found out that I was Sakka, come from the gods, they questioned me instead about the deed that brought me to this state.
တေသံ ယထာသုတံ ဓမ္မံ, ဒေသယာမိ ဇနေ သုတံ; တေန အတ္တမနာ ဟောန္တိ, ‘ဒိဋ္ဌော နော ဝါသဝေါတိ စ'၊
I taught them the Dhamma as I had learned it among men. They were delighted with that, saying: ‘We’ve seen Vāsava!’
ယဒါ စ ဗုဒ္ဓမဒ္ဒက္ခိံ, ဝိစိကိစ္ဆာဝိတာရဏံ; သောမှိ ဝီတဘယော အဇ္ဇ, သမ္ဗုဒ္ဓံ ပယိရုပါသိယ၊
Now since I’ve seen the Buddha, who helps us overcome doubt, today, free of fear, I pay homage to the awakened one.
တဏှာသလ္လဿ ဟန္တာရံ, ဗုဒ္ဓံ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလံ; အဟံ ဝန္ဒေ မဟာဝီရံ, ဗုဒ္ဓမာဒိစ္စဗန္ဓုနံ၊
Destroyer of the dart of craving, the Buddha is unrivaled. I bow to the great hero, the Buddha, kinsman of the Sun.
ယံ ကရောမသိ ဗြဟ္မုနော, သမံ ဒေဝေဟိ မာရိသ; တဒဇ္ဇ တုယှံ ကဿာမ, ဟန္ဒ သာမံ ကရောမ တေ၊
In the same way that Brahmā ought be revered by we gods, dear sir, today we shall revere you—come, let us revere you ourselves!
တွမေဝ အသိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, တုဝံ သတ္ထာ အနုတ္တရော; သဒေဝကသ္မိံ လောကသ္မိံ, နတ္ထိ တေ ပဋိပုဂ္ဂလော”တိ၊
You alone are the Awakened! You are the Teacher supreme! In the world with its gods, you have no rival.”
အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ပဉ္စသိခံ ဂန္ဓဗ္ဗပုတ္တံ အာမန္တေသိ: “ဗဟူပကာရော ခေါ မေသိ တွံ, တာတ ပဉ္စသိခ, ယံ တွံ ဘဂဝန္တံ ပဌမံ ပသာဒေသိ၊ တယာ, တာတ, ပဌမံ ပသာဒိတံ ပစ္ဆာ မယံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိမှာ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ပေတ္တိကေ ဝါ ဌာနေ ဌပယိဿာမိ, ဂန္ဓဗ္ဗရာဇာ ဘဝိဿသိ, ဘဒ္ဒဉ္စ တေ သူရိယဝစ္ဆသံ ဒမ္မိ, သာ ဟိ တေ အဘိပတ္ထိတာ”တိ၊
Then Sakka addressed the centaur Pañcasikha, “Dear Pañcasikha, you were very helpful to me, since you first charmed the Buddha, after which I went to see him. I shall appoint you to your father’s position—you shall be king of the centaurs. And I give you Bhaddā Suriyavaccasā, for she loves you very much.”
အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ပါဏိနာ ပထဝိံ ပရာမသိတွာ တိက္ခတ္တုံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ:
Then Sakka, touching the ground with his hand, expressed this heartfelt sentiment three times:
“နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊
“Homage to that Blessed One, the perfected one, the fully awakened Buddha!
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊
Homage to that Blessed One, the perfected one, the fully awakened Buddha!
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ”တိ၊
Homage to that Blessed One, the perfected one, the fully awakened Buddha!”
ဣမသ္မိဉ္စ ပန ဝေယျာကရဏသ္မိံ ဘညမာနေ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ: “ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန်”တိ၊ အညေသဉ္စ အသီတိယာ ဒေဝတာသဟဿာနံ;
And while this discourse was being spoken, the stainless, immaculate vision of the Dhamma arose in Sakka, lord of gods: “Everything that has a beginning has an end.” And also for another 80,000 deities.
ဣတိ ယေ သက္ကေန ဒေဝါနမိန္ဒေန အဇ္ဈိဋ္ဌပဉှာ ပုဋ္ဌာ, တေ ဘဂဝတာ ဗျာကတာ၊ တသ္မာ ဣမဿ ဝေယျာကရဏဿ သက္ကပဉှာတွေဝ အဓိဝစနန္တိ၊
Such were the questions Sakka was invited to ask, and which were answered by the Buddha. And that’s why the name of this discussion is “Sakka’s Questions”.
သက္ကပဉှသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ၊
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]