Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ದೀಘನಿಕಾಯ • Dīghanikāya |
೮. ಸಕ್ಕಪಞ್ಹಸುತ್ತಂ
8. Sakkapañhasuttaṃ
೩೪೪. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಮಗಧೇಸು ವಿಹರತಿ, ಪಾಚೀನತೋ ರಾಜಗಹಸ್ಸ ಅಮ್ಬಸಣ್ಡಾ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಾಮೋ, ತಸ್ಸುತ್ತರತೋ ವೇದಿಯಕೇ ಪಬ್ಬತೇ ಇನ್ದಸಾಲಗುಹಾಯಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಉದಪಾದಿ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ। ಅಥ ಖೋ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ ಭಗವಾ ಏತರಹಿ ವಿಹರತಿ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’ತಿ? ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಮಗಧೇಸು ವಿಹರನ್ತಂ ಪಾಚೀನತೋ ರಾಜಗಹಸ್ಸ ಅಮ್ಬಸಣ್ಡಾ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಾಮೋ, ತಸ್ಸುತ್ತರತೋ ವೇದಿಯಕೇ ಪಬ್ಬತೇ ಇನ್ದಸಾಲಗುಹಾಯಂ। ದಿಸ್ವಾನ ದೇವೇ ತಾವತಿಂಸೇ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ, ಮಾರಿಸಾ, ಭಗವಾ ಮಗಧೇಸು ವಿಹರತಿ, ಪಾಚೀನತೋ ರಾಜಗಹಸ್ಸ ಅಮ್ಬಸಣ್ಡಾ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಾಮೋ, ತಸ್ಸುತ್ತರತೋ ವೇದಿಯಕೇ ಪಬ್ಬತೇ ಇನ್ದಸಾಲಗುಹಾಯಂ। ಯದಿ ಪನ, ಮಾರಿಸಾ, ಮಯಂ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯಾಮ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏವಂ ಭದ್ದನ್ತವಾ’’ತಿ ಖೋ ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ।
344. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā magadhesu viharati, pācīnato rājagahassa ambasaṇḍā nāma brāhmaṇagāmo, tassuttarato vediyake pabbate indasālaguhāyaṃ. Tena kho pana samayena sakkassa devānamindassa ussukkaṃ udapādi bhagavantaṃ dassanāya. Atha kho sakkassa devānamindassa etadahosi – ‘‘kahaṃ nu kho bhagavā etarahi viharati arahaṃ sammāsambuddho’’ti? Addasā kho sakko devānamindo bhagavantaṃ magadhesu viharantaṃ pācīnato rājagahassa ambasaṇḍā nāma brāhmaṇagāmo, tassuttarato vediyake pabbate indasālaguhāyaṃ. Disvāna deve tāvatiṃse āmantesi – ‘‘ayaṃ, mārisā, bhagavā magadhesu viharati, pācīnato rājagahassa ambasaṇḍā nāma brāhmaṇagāmo, tassuttarato vediyake pabbate indasālaguhāyaṃ. Yadi pana, mārisā, mayaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkameyyāma arahantaṃ sammāsambuddha’’nti? ‘‘Evaṃ bhaddantavā’’ti kho devā tāvatiṃsā sakkassa devānamindassa paccassosuṃ.
೩೪೫. ಅಥ ಖೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಪಞ್ಚಸಿಖಂ ಗನ್ಧಬ್ಬದೇವಪುತ್ತಂ 1 ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ, ತಾತ ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಭಗವಾ ಮಗಧೇಸು ವಿಹರತಿ ಪಾಚೀನತೋ ರಾಜಗಹಸ್ಸ ಅಮ್ಬಸಣ್ಡಾ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಾಮೋ, ತಸ್ಸುತ್ತರತೋ ವೇದಿಯಕೇ ಪಬ್ಬತೇ ಇನ್ದಸಾಲಗುಹಾಯಂ। ಯದಿ ಪನ , ತಾತ ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಮಯಂ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯಾಮ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏವಂ ಭದ್ದನ್ತವಾ’’ತಿ ಖೋ ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ಗನ್ಧಬ್ಬದೇವಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಬೇಲುವಪಣ್ಡುವೀಣಂ ಆದಾಯ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಅನುಚರಿಯಂ ಉಪಾಗಮಿ।
345. Atha kho sakko devānamindo pañcasikhaṃ gandhabbadevaputtaṃ 2 āmantesi – ‘‘ayaṃ, tāta pañcasikha, bhagavā magadhesu viharati pācīnato rājagahassa ambasaṇḍā nāma brāhmaṇagāmo, tassuttarato vediyake pabbate indasālaguhāyaṃ. Yadi pana , tāta pañcasikha, mayaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkameyyāma arahantaṃ sammāsambuddha’’nti? ‘‘Evaṃ bhaddantavā’’ti kho pañcasikho gandhabbadevaputto sakkassa devānamindassa paṭissutvā beluvapaṇḍuvīṇaṃ ādāya sakkassa devānamindassa anucariyaṃ upāgami.
೩೪೬. ಅಥ ಖೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ದೇವೇಹಿ ತಾವತಿಂಸೇಹಿ ಪರಿವುತೋ ಪಞ್ಚಸಿಖೇನ ಗನ್ಧಬ್ಬದೇವಪುತ್ತೇನ ಪುರಕ್ಖತೋ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ದೇವೇಸು ತಾವತಿಂಸೇಸು ಅನ್ತರಹಿತೋ ಮಗಧೇಸು ಪಾಚೀನತೋ ರಾಜಗಹಸ್ಸ ಅಮ್ಬಸಣ್ಡಾ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಾಮೋ, ತಸ್ಸುತ್ತರತೋ ವೇದಿಯಕೇ ಪಬ್ಬತೇ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾಸಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ವೇದಿಯಕೋ ಪಬ್ಬತೋ ಅತಿರಿವ ಓಭಾಸಜಾತೋ ಹೋತಿ ಅಮ್ಬಸಣ್ಡಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಾಮೋ ಯಥಾ ತಂ ದೇವಾನಂ ದೇವಾನುಭಾವೇನ। ಅಪಿಸ್ಸುದಂ ಪರಿತೋ ಗಾಮೇಸು ಮನುಸ್ಸಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಆದಿತ್ತಸ್ಸು ನಾಮಜ್ಜ ವೇದಿಯಕೋ ಪಬ್ಬತೋ ಝಾಯತಿಸು 3 ನಾಮಜ್ಜ ವೇದಿಯಕೋ ಪಬ್ಬತೋ ಜಲತಿಸು 4 ನಾಮಜ್ಜ ವೇದಿಯಕೋ ಪಬ್ಬತೋ ಕಿಂಸು ನಾಮಜ್ಜ ವೇದಿಯಕೋ ಪಬ್ಬತೋ ಅತಿರಿವ ಓಭಾಸಜಾತೋ ಅಮ್ಬಸಣ್ಡಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಾಮೋ’’ತಿ ಸಂವಿಗ್ಗಾ ಲೋಮಹಟ್ಠಜಾತಾ ಅಹೇಸುಂ।
346. Atha kho sakko devānamindo devehi tāvatiṃsehi parivuto pañcasikhena gandhabbadevaputtena purakkhato seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya; evameva devesu tāvatiṃsesu antarahito magadhesu pācīnato rājagahassa ambasaṇḍā nāma brāhmaṇagāmo, tassuttarato vediyake pabbate paccuṭṭhāsi. Tena kho pana samayena vediyako pabbato atiriva obhāsajāto hoti ambasaṇḍā ca brāhmaṇagāmo yathā taṃ devānaṃ devānubhāvena. Apissudaṃ parito gāmesu manussā evamāhaṃsu – ‘‘ādittassu nāmajja vediyako pabbato jhāyatisu 5 nāmajja vediyako pabbato jalatisu 6 nāmajja vediyako pabbato kiṃsu nāmajja vediyako pabbato atiriva obhāsajāto ambasaṇḍā ca brāhmaṇagāmo’’ti saṃviggā lomahaṭṭhajātā ahesuṃ.
೩೪೭. ಅಥ ಖೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಪಞ್ಚಸಿಖಂ ಗನ್ಧಬ್ಬದೇವಪುತ್ತಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ದುರುಪಸಙ್ಕಮಾ ಖೋ, ತಾತ ಪಞ್ಚಸಿಖ, ತಥಾಗತಾ ಮಾದಿಸೇನ, ಝಾಯೀ ಝಾನರತಾ, ತದನ್ತರಂ 7 ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಾ। ಯದಿ ಪನ ತ್ವಂ, ತಾತ ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಭಗವನ್ತಂ ಪಠಮಂ ಪಸಾದೇಯ್ಯಾಸಿ, ತಯಾ, ತಾತ, ಪಠಮಂ ಪಸಾದಿತಂ ಪಚ್ಛಾ ಮಯಂ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯಾಮ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಭದ್ದನ್ತವಾ’’ತಿ ಖೋ ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ಗನ್ಧಬ್ಬದೇವಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಬೇಲುವಪಣ್ಡುವೀಣಂ ಆದಾಯ ಯೇನ ಇನ್ದಸಾಲಗುಹಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಏತ್ತಾವತಾ ಮೇ ಭಗವಾ ನೇವ ಅತಿದೂರೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ ನಾಚ್ಚಾಸನ್ನೇ, ಸದ್ದಞ್ಚ ಮೇ ಸೋಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ।
347. Atha kho sakko devānamindo pañcasikhaṃ gandhabbadevaputtaṃ āmantesi – ‘‘durupasaṅkamā kho, tāta pañcasikha, tathāgatā mādisena, jhāyī jhānaratā, tadantaraṃ 8 paṭisallīnā. Yadi pana tvaṃ, tāta pañcasikha, bhagavantaṃ paṭhamaṃ pasādeyyāsi, tayā, tāta, paṭhamaṃ pasāditaṃ pacchā mayaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkameyyāma arahantaṃ sammāsambuddha’’nti. ‘‘Evaṃ bhaddantavā’’ti kho pañcasikho gandhabbadevaputto sakkassa devānamindassa paṭissutvā beluvapaṇḍuvīṇaṃ ādāya yena indasālaguhā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ‘‘ettāvatā me bhagavā neva atidūre bhavissati nāccāsanne, saddañca me sossatī’’ti ekamantaṃ aṭṭhāsi.
ಪಞ್ಚಸಿಖಗೀತಗಾಥಾ
Pañcasikhagītagāthā
೩೪೮. ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ಗನ್ಧಬ್ಬದೇವಪುತ್ತೋ ಬೇಲುವಪಣ್ಡುವೀಣಂ 9 ಅಸ್ಸಾವೇಸಿ, ಇಮಾ ಚ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ ಬುದ್ಧೂಪಸಞ್ಹಿತಾ ಧಮ್ಮೂಪಸಞ್ಹಿತಾ ಸಙ್ಘೂಪಸಞ್ಹಿತಾ ಅರಹನ್ತೂಪಸಞ್ಹಿತಾ ಕಾಮೂಪಸಞ್ಹಿತಾ –
348. Ekamantaṃ ṭhito kho pañcasikho gandhabbadevaputto beluvapaṇḍuvīṇaṃ 10 assāvesi, imā ca gāthā abhāsi buddhūpasañhitā dhammūpasañhitā saṅghūpasañhitā arahantūpasañhitā kāmūpasañhitā –
‘‘ವನ್ದೇ ತೇ ಪಿತರಂ ಭದ್ದೇ, ತಿಮ್ಬರುಂ ಸೂರಿಯವಚ್ಛಸೇ।
‘‘Vande te pitaraṃ bhadde, timbaruṃ sūriyavacchase;
ಯೇನ ಜಾತಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣೀ, ಆನನ್ದಜನನೀ ಮಮ॥
Yena jātāsi kalyāṇī, ānandajananī mama.
‘‘ವಾತೋವ ಸೇದತಂ ಕನ್ತೋ, ಪಾನೀಯಂವ ಪಿಪಾಸತೋ।
‘‘Vātova sedataṃ kanto, pānīyaṃva pipāsato;
ಅಙ್ಗೀರಸಿ ಪಿಯಾಮೇಸಿ, ಧಮ್ಮೋ ಅರಹತಾಮಿವ॥
Aṅgīrasi piyāmesi, dhammo arahatāmiva.
‘‘ಆತುರಸ್ಸೇವ ಭೇಸಜ್ಜಂ, ಭೋಜನಂವ ಜಿಘಚ್ಛತೋ।
‘‘Āturasseva bhesajjaṃ, bhojanaṃva jighacchato;
ಪರಿನಿಬ್ಬಾಪಯ ಮಂ ಭದ್ದೇ, ಜಲನ್ತಮಿವ ವಾರಿನಾ॥
Parinibbāpaya maṃ bhadde, jalantamiva vārinā.
‘‘ಸೀತೋದಕಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ, ಯುತ್ತಂ ಕಿಞ್ಜಕ್ಖರೇಣುನಾ।
‘‘Sītodakaṃ pokkharaṇiṃ, yuttaṃ kiñjakkhareṇunā;
ನಾಗೋ ಘಮ್ಮಾಭಿತತ್ತೋವ, ಓಗಾಹೇ ತೇ ಥನೂದರಂ॥
Nāgo ghammābhitattova, ogāhe te thanūdaraṃ.
‘‘ಅಚ್ಚಙ್ಕುಸೋವ ನಾಗೋವ, ಜಿತಂ ಮೇ ತುತ್ತತೋಮರಂ।
‘‘Accaṅkusova nāgova, jitaṃ me tuttatomaraṃ;
ಕಾರಣಂ ನಪ್ಪಜಾನಾಮಿ, ಸಮ್ಮತ್ತೋ ಲಕ್ಖಣೂರುಯಾ॥
Kāraṇaṃ nappajānāmi, sammatto lakkhaṇūruyā.
‘‘ತಯಿ ಗೇಧಿತಚಿತ್ತೋಸ್ಮಿ, ಚಿತ್ತಂ ವಿಪರಿಣಾಮಿತಂ।
‘‘Tayi gedhitacittosmi, cittaṃ vipariṇāmitaṃ;
ಪಟಿಗನ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ವಙ್ಕಘಸ್ತೋವ ಅಮ್ಬುಜೋ॥
Paṭigantuṃ na sakkomi, vaṅkaghastova ambujo.
‘‘ವಾಮೂರು ಸಜ ಮಂ ಭದ್ದೇ, ಸಜ ಮಂ ಮನ್ದಲೋಚನೇ।
‘‘Vāmūru saja maṃ bhadde, saja maṃ mandalocane;
ಪಲಿಸ್ಸಜ ಮಂ ಕಲ್ಯಾಣಿ, ಏತಂ ಮೇ ಅಭಿಪತ್ಥಿತಂ॥
Palissaja maṃ kalyāṇi, etaṃ me abhipatthitaṃ.
‘‘ಅಪ್ಪಕೋ ವತ ಮೇ ಸನ್ತೋ, ಕಾಮೋ ವೇಲ್ಲಿತಕೇಸಿಯಾ।
‘‘Appako vata me santo, kāmo vellitakesiyā;
ಅನೇಕಭಾವೋ ಸಮುಪ್ಪಾದಿ, ಅರಹನ್ತೇವ ದಕ್ಖಿಣಾ॥
Anekabhāvo samuppādi, arahanteva dakkhiṇā.
‘‘ಯಂ ಮೇ ಅತ್ಥಿ ಕತಂ ಪುಞ್ಞಂ, ಅರಹನ್ತೇಸು ತಾದಿಸು।
‘‘Yaṃ me atthi kataṃ puññaṃ, arahantesu tādisu;
ತಂ ಮೇ ಸಬ್ಬಙ್ಗಕಲ್ಯಾಣಿ, ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಪಚ್ಚತಂ॥
Taṃ me sabbaṅgakalyāṇi, tayā saddhiṃ vipaccataṃ.
‘‘ಯಂ ಮೇ ಅತ್ಥಿ ಕತಂ ಪುಞ್ಞಂ, ಅಸ್ಮಿಂ ಪಥವಿಮಣ್ಡಲೇ।
‘‘Yaṃ me atthi kataṃ puññaṃ, asmiṃ pathavimaṇḍale;
ತಂ ಮೇ ಸಬ್ಬಙ್ಗಕಲ್ಯಾಣಿ, ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಪಚ್ಚತಂ॥
Taṃ me sabbaṅgakalyāṇi, tayā saddhiṃ vipaccataṃ.
‘‘ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋವ ಝಾನೇನ, ಏಕೋದಿ ನಿಪಕೋ ಸತೋ।
‘‘Sakyaputtova jhānena, ekodi nipako sato;
‘‘ಯಥಾಪಿ ಮುನಿ ನನ್ದೇಯ್ಯ, ಪತ್ವಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಮುತ್ತಮಂ।
‘‘Yathāpi muni nandeyya, patvā sambodhimuttamaṃ;
ಏವಂ ನನ್ದೇಯ್ಯಂ ಕಲ್ಯಾಣಿ, ಮಿಸ್ಸೀಭಾವಂ ಗತೋ ತಯಾ॥
Evaṃ nandeyyaṃ kalyāṇi, missībhāvaṃ gato tayā.
‘‘ಸಕ್ಕೋ ಚೇ ಮೇ ವರಂ ದಜ್ಜಾ, ತಾವತಿಂಸಾನಮಿಸ್ಸರೋ।
‘‘Sakko ce me varaṃ dajjā, tāvatiṃsānamissaro;
ತಾಹಂ ಭದ್ದೇ ವರೇಯ್ಯಾಹೇ, ಏವಂ ಕಾಮೋ ದಳ್ಹೋ ಮಮ॥
Tāhaṃ bhadde vareyyāhe, evaṃ kāmo daḷho mama.
‘‘ಸಾಲಂವ ನ ಚಿರಂ ಫುಲ್ಲಂ, ಪಿತರಂ ತೇ ಸುಮೇಧಸೇ।
‘‘Sālaṃva na ciraṃ phullaṃ, pitaraṃ te sumedhase;
ವನ್ದಮಾನೋ ನಮಸ್ಸಾಮಿ, ಯಸ್ಸಾ ಸೇತಾದಿಸೀ ಪಜಾ’’ತಿ॥
Vandamāno namassāmi, yassā setādisī pajā’’ti.
೩೪೯. ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಭಗವಾ ಪಞ್ಚಸಿಖಂ ಗನ್ಧಬ್ಬದೇವಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಂಸನ್ದತಿ ಖೋ ತೇ, ಪಞ್ಚಸಿಖ, ತನ್ತಿಸ್ಸರೋ ಗೀತಸ್ಸರೇನ, ಗೀತಸ್ಸರೋ ಚ ತನ್ತಿಸ್ಸರೇನ; ನ ಚ ಪನ 13 ತೇ ಪಞ್ಚಸಿಖ, ತನ್ತಿಸ್ಸರೋ ಗೀತಸ್ಸರಂ ಅತಿವತ್ತತಿ, ಗೀತಸ್ಸರೋ ಚ ತನ್ತಿಸ್ಸರಂ। ಕದಾ ಸಂಯೂಳ್ಹಾ ಪನ ತೇ, ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಬುದ್ಧೂಪಸಞ್ಹಿತಾ ಧಮ್ಮೂಪಸಞ್ಹಿತಾ ಸಙ್ಘೂಪಸಞ್ಹಿತಾ ಅರಹನ್ತೂಪಸಞ್ಹಿತಾ ಕಾಮೂಪಸಞ್ಹಿತಾ’’ತಿ? ‘‘ಏಕಮಿದಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಾಯಂ ವಿಹರತಿ ನಜ್ಜಾ ನೇರಞ್ಜರಾಯ ತೀರೇ ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧೇ ಪಠಮಾಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ । ತೇನ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಯೇನ ಭದ್ದಾ ನಾಮ ಸೂರಿಯವಚ್ಛಸಾ ತಿಮ್ಬರುನೋ ಗನ್ಧಬ್ಬರಞ್ಞೋ ಧೀತಾ, ತಮಭಿಕಙ್ಖಾಮಿ। ಸಾ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಭಗಿನೀ ಪರಕಾಮಿನೀ ಹೋತಿ; ಸಿಖಣ್ಡೀ ನಾಮ ಮಾತಲಿಸ್ಸ ಸಙ್ಗಾಹಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ, ತಮಭಿಕಙ್ಖತಿ। ಯತೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ಭಗಿನಿಂ ನಾಲತ್ಥಂ ಕೇನಚಿ ಪರಿಯಾಯೇನ। ಅಥಾಹಂ ಬೇಲುವಪಣ್ಡುವೀಣಂ ಆದಾಯ ಯೇನ ತಿಮ್ಬರುನೋ ಗನ್ಧಬ್ಬರಞ್ಞೋ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಬೇಲುವಪಣ್ಡುವೀಣಂ ಅಸ್ಸಾವೇಸಿಂ, ಇಮಾ ಚ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿಂ ಬುದ್ಧೂಪಸಞ್ಹಿತಾ ಧಮ್ಮೂಪಸಞ್ಹಿತಾ ಸಙ್ಘೂಪಸಞ್ಹಿತಾ ಅರಹನ್ತೂಪಸಞ್ಹಿತಾ ಕಾಮೂಪಸಞ್ಹಿತಾ –
349. Evaṃ vutte bhagavā pañcasikhaṃ gandhabbadevaputtaṃ etadavoca – ‘‘saṃsandati kho te, pañcasikha, tantissaro gītassarena, gītassaro ca tantissarena; na ca pana 14 te pañcasikha, tantissaro gītassaraṃ ativattati, gītassaro ca tantissaraṃ. Kadā saṃyūḷhā pana te, pañcasikha, imā gāthā buddhūpasañhitā dhammūpasañhitā saṅghūpasañhitā arahantūpasañhitā kāmūpasañhitā’’ti? ‘‘Ekamidaṃ, bhante, samayaṃ bhagavā uruvelāyaṃ viharati najjā nerañjarāya tīre ajapālanigrodhe paṭhamābhisambuddho . Tena kho panāhaṃ, bhante, samayena bhaddā nāma sūriyavacchasā timbaruno gandhabbarañño dhītā, tamabhikaṅkhāmi. Sā kho pana, bhante, bhaginī parakāminī hoti; sikhaṇḍī nāma mātalissa saṅgāhakassa putto, tamabhikaṅkhati. Yato kho ahaṃ, bhante, taṃ bhaginiṃ nālatthaṃ kenaci pariyāyena. Athāhaṃ beluvapaṇḍuvīṇaṃ ādāya yena timbaruno gandhabbarañño nivesanaṃ tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā beluvapaṇḍuvīṇaṃ assāvesiṃ, imā ca gāthā abhāsiṃ buddhūpasañhitā dhammūpasañhitā saṅghūpasañhitā arahantūpasañhitā kāmūpasañhitā –
‘‘ವನ್ದೇ ತೇ ಪಿತರಂ ಭದ್ದೇ, ತಿಮ್ಬರುಂ ಸೂರಿಯವಚ್ಛಸೇ।
‘‘Vande te pitaraṃ bhadde, timbaruṃ sūriyavacchase;
ಯೇನ ಜಾತಾಸಿ ಕಲ್ಯಾಣೀ, ಆನನ್ದಜನನೀ ಮಮ॥ …ಪೇ॰…
Yena jātāsi kalyāṇī, ānandajananī mama. …pe…
ಸಾಲಂವ ನ ಚಿರಂ ಫುಲ್ಲಂ, ಪಿತರಂ ತೇ ಸುಮೇಧಸೇ।
Sālaṃva na ciraṃ phullaṃ, pitaraṃ te sumedhase;
ವನ್ದಮಾನೋ ನಮಸ್ಸಾಮಿ, ಯಸ್ಸಾ ಸೇತಾದಿಸೀ ಪಜಾ’’ತಿ॥
Vandamāno namassāmi, yassā setādisī pajā’’ti.
‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಭದ್ದಾ ಸೂರಿಯವಚ್ಛಸಾ ಮಂ ಏತದವೋಚ – ‘ನ ಖೋ ಮೇ, ಮಾರಿಸ, ಸೋ ಭಗವಾ ಸಮ್ಮುಖಾ ದಿಟ್ಠೋ ಅಪಿ ಚ ಸುತೋಯೇವ ಮೇ ಸೋ ಭಗವಾ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಸುಧಮ್ಮಾಯಂ ಸಭಾಯಂ ಉಪನಚ್ಚನ್ತಿಯಾ। ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಕಿತ್ತೇಸಿ, ಹೋತು ನೋ ಅಜ್ಜ ಸಮಾಗಮೋ’ತಿ। ಸೋಯೇವ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ತಸ್ಸಾ ಭಗಿನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾಗಮೋ ಅಹೋಸಿ। ನ ಚ ದಾನಿ ತತೋ ಪಚ್ಛಾ’’ತಿ।
‘‘Evaṃ vutte, bhante, bhaddā sūriyavacchasā maṃ etadavoca – ‘na kho me, mārisa, so bhagavā sammukhā diṭṭho api ca sutoyeva me so bhagavā devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sudhammāyaṃ sabhāyaṃ upanaccantiyā. Yato kho tvaṃ, mārisa, taṃ bhagavantaṃ kittesi, hotu no ajja samāgamo’ti. Soyeva no, bhante, tassā bhaginiyā saddhiṃ samāgamo ahosi. Na ca dāni tato pacchā’’ti.
ಸಕ್ಕೂಪಸಙ್ಕಮ
Sakkūpasaṅkama
೩೫೦. ಅಥ ಖೋ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಪಟಿಸಮ್ಮೋದತಿ ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ಗನ್ಧಬ್ಬದೇವಪುತ್ತೋ ಭಗವತಾ, ಭಗವಾ ಚ ಪಞ್ಚಸಿಖೇನಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಪಞ್ಚಸಿಖಂ ಗನ್ಧಬ್ಬದೇವಪುತ್ತಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಭಿವಾದೇಹಿ ಮೇ ತ್ವಂ, ತಾತ ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಭಗವನ್ತಂ – ‘ಸಕ್ಕೋ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಸಾಮಚ್ಚೋ ಸಪರಿಜನೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’ತಿ’’। ‘‘ಏವಂ ಭದ್ದನ್ತವಾ’’ತಿ ಖೋ ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ಗನ್ಧಬ್ಬದೇವಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತಿ – ‘‘ಸಕ್ಕೋ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಸಾಮಚ್ಚೋ ಸಪರಿಜನೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಸುಖೀ ಹೋತು, ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಸಾಮಚ್ಚೋ ಸಪರಿಜನೋ; ಸುಖಕಾಮಾ ಹಿ ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಅಸುರಾ ನಾಗಾ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ ಯೇ ಚಞ್ಞೇ ಸನ್ತಿ ಪುಥುಕಾಯಾ’’ತಿ।
350. Atha kho sakkassa devānamindassa etadahosi – ‘‘paṭisammodati pañcasikho gandhabbadevaputto bhagavatā, bhagavā ca pañcasikhenā’’ti. Atha kho sakko devānamindo pañcasikhaṃ gandhabbadevaputtaṃ āmantesi – ‘‘abhivādehi me tvaṃ, tāta pañcasikha, bhagavantaṃ – ‘sakko, bhante, devānamindo sāmacco saparijano bhagavato pāde sirasā vandatī’ti’’. ‘‘Evaṃ bhaddantavā’’ti kho pañcasikho gandhabbadevaputto sakkassa devānamindassa paṭissutvā bhagavantaṃ abhivādeti – ‘‘sakko, bhante, devānamindo sāmacco saparijano bhagavato pāde sirasā vandatī’’ti. ‘‘Evaṃ sukhī hotu, pañcasikha, sakko devānamindo sāmacco saparijano; sukhakāmā hi devā manussā asurā nāgā gandhabbā ye caññe santi puthukāyā’’ti.
೩೫೧. ಏವಞ್ಚ ಪನ ತಥಾಗತಾ ಏವರೂಪೇ ಮಹೇಸಕ್ಖೇ ಯಕ್ಖೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ। ಅಭಿವದಿತೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಇನ್ದಸಾಲಗುಹಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ದೇವಾಪಿ ತಾವತಿಂಸಾ ಇನ್ದಸಾಲಗುಹಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಂಸು। ಪಞ್ಚಸಿಖೋಪಿ ಗನ್ಧಬ್ಬದೇವಪುತ್ತೋ ಇನ್ದಸಾಲಗುಹಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ।
351. Evañca pana tathāgatā evarūpe mahesakkhe yakkhe abhivadanti. Abhivadito sakko devānamindo bhagavato indasālaguhaṃ pavisitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Devāpi tāvatiṃsā indasālaguhaṃ pavisitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Pañcasikhopi gandhabbadevaputto indasālaguhaṃ pavisitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಇನ್ದಸಾಲಗುಹಾ ವಿಸಮಾ ಸನ್ತೀ ಸಮಾ ಸಮಪಾದಿ, ಸಮ್ಬಾಧಾ ಸನ್ತೀ ಉರುನ್ದಾ 15 ಸಮಪಾದಿ, ಅನ್ಧಕಾರೋ ಗುಹಾಯಂ ಅನ್ತರಧಾಯಿ, ಆಲೋಕೋ ಉದಪಾದಿ ಯಥಾ ತಂ ದೇವಾನಂ ದೇವಾನುಭಾವೇನ।
Tena kho pana samayena indasālaguhā visamā santī samā samapādi, sambādhā santī urundā 16 samapādi, andhakāro guhāyaṃ antaradhāyi, āloko udapādi yathā taṃ devānaṃ devānubhāvena.
೩೫೨. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಕ್ಕಂ ದೇವಾನಮಿನ್ದಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಮಿದಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕೋಸಿಯಸ್ಸ, ಅಬ್ಭುತಮಿದಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕೋಸಿಯಸ್ಸ ತಾವ ಬಹುಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಬಹುಕರಣೀಯಸ್ಸ ಯದಿದಂ ಇಧಾಗಮನ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಚಿರಪಟಿಕಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಕಾಮೋ; ಅಪಿ ಚ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಕೇಹಿಚಿ ಕೇಹಿಚಿ 17 ಕಿಚ್ಚಕರಣೀಯೇಹಿ ಬ್ಯಾವಟೋ; ಏವಾಹಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ। ಏಕಮಿದಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಸಲಳಾಗಾರಕೇ। ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಾವತ್ಥಿಂ ಅಗಮಾಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ। ತೇನ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಯೇನ ಭಗವಾ ಅಞ್ಞತರೇನ ಸಮಾಧಿನಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಭೂಜತಿ 18 ಚ ನಾಮ ವೇಸ್ಸವಣಸ್ಸ ಮಹಾರಾಜಸ್ಸ ಪರಿಚಾರಿಕಾ ಭಗವನ್ತಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಾ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಜಲಿಕಾ ನಮಸ್ಸಮಾನಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭೂಜತಿಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಅಭಿವಾದೇಹಿ ಮೇ ತ್ವಂ, ಭಗಿನಿ, ಭಗವನ್ತಂ – ‘‘ಸಕ್ಕೋ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಸಾಮಚ್ಚೋ ಸಪರಿಜನೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಾ ಭೂಜತಿ ಮಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಅಕಾಲೋ ಖೋ, ಮಾರಿಸ, ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ; ಪಟಿಸಲ್ಲೀನೋ ಭಗವಾ’ತಿ। ‘ತೇನ ಹೀ, ಭಗಿನಿ, ಯದಾ ಭಗವಾ ತಮ್ಹಾ ಸಮಾಧಿಮ್ಹಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ಅಥ ಮಮ ವಚನೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇಹಿ – ‘‘ಸಕ್ಕೋ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಸಾಮಚ್ಚೋ ಸಪರಿಜನೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’’ತಿ। ಕಚ್ಚಿ ಮೇ ಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಭಗಿನೀ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇಸಿ? ಸರತಿ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾ ಭಗಿನಿಯಾ ವಚನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅಭಿವಾದೇಸಿ ಮಂ ಸಾ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಭಗಿನೀ, ಸರಾಮಹಂ ತಸ್ಸಾ ಭಗಿನಿಯಾ ವಚನಂ। ಅಪಿ ಚಾಹಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ನೇಮಿಸದ್ದೇನ 19 ತಮ್ಹಾ ಸಮಾಧಿಮ್ಹಾ ವುಟ್ಠಿತೋ’’ತಿ। ‘‘ಯೇ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಪಠಮತರಂ ತಾವತಿಂಸಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ, ತೇಸಂ ಮೇ ಸಮ್ಮುಖಾ ಸುತಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯದಾ ತಥಾಗತಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ, ದಿಬ್ಬಾ ಕಾಯಾ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಹಾಯನ್ತಿ ಅಸುರಕಾಯಾ’ತಿ। ತಂ ಮೇ ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಕ್ಖಿದಿಟ್ಠಂ ಯತೋ ತಥಾಗತೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ದಿಬ್ಬಾ ಕಾಯಾ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಹಾಯನ್ತಿ ಅಸುರಕಾಯಾತಿ।
352. Atha kho bhagavā sakkaṃ devānamindaṃ etadavoca – ‘‘acchariyamidaṃ āyasmato kosiyassa, abbhutamidaṃ āyasmato kosiyassa tāva bahukiccassa bahukaraṇīyassa yadidaṃ idhāgamana’’nti. ‘‘Cirapaṭikāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamitukāmo; api ca devānaṃ tāvatiṃsānaṃ kehici kehici 20 kiccakaraṇīyehi byāvaṭo; evāhaṃ nāsakkhiṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ. Ekamidaṃ, bhante, samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati salaḷāgārake. Atha khvāhaṃ, bhante, sāvatthiṃ agamāsiṃ bhagavantaṃ dassanāya. Tena kho pana, bhante, samayena bhagavā aññatarena samādhinā nisinno hoti, bhūjati 21 ca nāma vessavaṇassa mahārājassa paricārikā bhagavantaṃ paccupaṭṭhitā hoti, pañjalikā namassamānā tiṭṭhati. Atha khvāhaṃ, bhante, bhūjatiṃ etadavocaṃ – ‘abhivādehi me tvaṃ, bhagini, bhagavantaṃ – ‘‘sakko, bhante, devānamindo sāmacco saparijano bhagavato pāde sirasā vandatī’’ti. Evaṃ vutte, bhante, sā bhūjati maṃ etadavoca – ‘akālo kho, mārisa, bhagavantaṃ dassanāya; paṭisallīno bhagavā’ti. ‘Tena hī, bhagini, yadā bhagavā tamhā samādhimhā vuṭṭhito hoti, atha mama vacanena bhagavantaṃ abhivādehi – ‘‘sakko, bhante, devānamindo sāmacco saparijano bhagavato pāde sirasā vandatī’’ti. Kacci me sā, bhante, bhaginī bhagavantaṃ abhivādesi? Sarati bhagavā tassā bhaginiyā vacana’’nti? ‘‘Abhivādesi maṃ sā, devānaminda, bhaginī, sarāmahaṃ tassā bhaginiyā vacanaṃ. Api cāhaṃ āyasmato nemisaddena 22 tamhā samādhimhā vuṭṭhito’’ti. ‘‘Ye te, bhante, devā amhehi paṭhamataraṃ tāvatiṃsakāyaṃ upapannā, tesaṃ me sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yadā tathāgatā loke uppajjanti arahanto sammāsambuddhā, dibbā kāyā paripūrenti, hāyanti asurakāyā’ti. Taṃ me idaṃ, bhante, sakkhidiṭṭhaṃ yato tathāgato loke uppanno arahaṃ sammāsambuddho, dibbā kāyā paripūrenti, hāyanti asurakāyāti.
ಗೋಪಕವತ್ಥು
Gopakavatthu
೩೫೩. ‘‘ಇಧೇವ, ಭನ್ತೇ, ಕಪಿಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಗೋಪಿಕಾ ನಾಮ ಸಕ್ಯಧೀತಾ ಅಹೋಸಿ ಬುದ್ಧೇ ಪಸನ್ನಾ ಧಮ್ಮೇ ಪಸನ್ನಾ ಸಙ್ಘೇ ಪಸನ್ನಾ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರಿನೀ। ಸಾ ಇತ್ಥಿತ್ತಂ 23 ವಿರಾಜೇತ್ವಾ ಪುರಿಸತ್ತಂ 24 ಭಾವೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನಾ। ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತತ್ತಂ ಅಜ್ಝುಪಗತಾ। ತತ್ರಪಿ ನಂ ಏವಂ ಜಾನನ್ತಿ – ‘ಗೋಪಕೋ ದೇವಪುತ್ತೋ, ಗೋಪಕೋ ದೇವಪುತ್ತೋ’ತಿ। ಅಞ್ಞೇಪಿ, ಭನ್ತೇ, ತಯೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತ್ವಾ ಹೀನಂ ಗನ್ಧಬ್ಬಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ। ತೇ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಾ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತಾ ಪರಿಚಾರಯಮಾನಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾರಿಚರಿಯಂ। ತೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಆಗತೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾರಿಚರಿಯಂ ಗೋಪಕೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಪಟಿಚೋದೇಸಿ – ‘ಕುತೋಮುಖಾ ನಾಮ ತುಮ್ಹೇ , ಮಾರಿಸಾ, ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮಂ ಅಸ್ಸುತ್ಥ 25 – ಅಹಞ್ಹಿ ನಾಮ ಇತ್ಥಿಕಾ ಸಮಾನಾ ಬುದ್ಧೇ ಪಸನ್ನಾ ಧಮ್ಮೇ ಪಸನ್ನಾ ಸಙ್ಘೇ ಪಸನ್ನಾ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರಿನೀ ಇತ್ಥಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತ್ವಾ ಪುರಿಸತ್ತಂ ಭಾವೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನಾ, ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಪುತ್ತತ್ತಂ ಅಜ್ಝುಪಗತಾ। ಇಧಾಪಿ ಮಂ ಏವಂ ಜಾನನ್ತಿ ‘‘ಗೋಪಕೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಗೋಪಕೋ ದೇವಪುತ್ತೋ’ತಿ। ತುಮ್ಹೇ ಪನ, ಮಾರಿಸಾ, ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತ್ವಾ ಹೀನಂ ಗನ್ಧಬ್ಬಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ। ದುದ್ದಿಟ್ಠರೂಪಂ ವತ, ಭೋ, ಅದ್ದಸಾಮ, ಯೇ ಮಯಂ ಅದ್ದಸಾಮ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇ ಹೀನಂ ಗನ್ಧಬ್ಬಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನೇ’ತಿ। ತೇಸಂ, ಭನ್ತೇ, ಗೋಪಕೇನ ದೇವಪುತ್ತೇನ ಪಟಿಚೋದಿತಾನಂ ದ್ವೇ ದೇವಾ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸತಿಂ ಪಟಿಲಭಿಂಸು ಕಾಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಪುರೋಹಿತಂ, ಏಕೋ ಪನ ದೇವೋ ಕಾಮೇ ಅಜ್ಝಾವಸಿ।
353. ‘‘Idheva, bhante, kapilavatthusmiṃ gopikā nāma sakyadhītā ahosi buddhe pasannā dhamme pasannā saṅghe pasannā sīlesu paripūrakārinī. Sā itthittaṃ 26 virājetvā purisattaṃ 27 bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā. Devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyataṃ amhākaṃ puttattaṃ ajjhupagatā. Tatrapi naṃ evaṃ jānanti – ‘gopako devaputto, gopako devaputto’ti. Aññepi, bhante, tayo bhikkhū bhagavati brahmacariyaṃ caritvā hīnaṃ gandhabbakāyaṃ upapannā. Te pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgībhūtā paricārayamānā amhākaṃ upaṭṭhānaṃ āgacchanti amhākaṃ pāricariyaṃ. Te amhākaṃ upaṭṭhānaṃ āgate amhākaṃ pāricariyaṃ gopako devaputto paṭicodesi – ‘kutomukhā nāma tumhe , mārisā, tassa bhagavato dhammaṃ assuttha 28 – ahañhi nāma itthikā samānā buddhe pasannā dhamme pasannā saṅghe pasannā sīlesu paripūrakārinī itthittaṃ virājetvā purisattaṃ bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā, devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyataṃ sakkassa devānamindassa puttattaṃ ajjhupagatā. Idhāpi maṃ evaṃ jānanti ‘‘gopako devaputto gopako devaputto’ti. Tumhe pana, mārisā, bhagavati brahmacariyaṃ caritvā hīnaṃ gandhabbakāyaṃ upapannā. Duddiṭṭharūpaṃ vata, bho, addasāma, ye mayaṃ addasāma sahadhammike hīnaṃ gandhabbakāyaṃ upapanne’ti. Tesaṃ, bhante, gopakena devaputtena paṭicoditānaṃ dve devā diṭṭheva dhamme satiṃ paṭilabhiṃsu kāyaṃ brahmapurohitaṃ, eko pana devo kāme ajjhāvasi.
೩೫೪.‘‘‘ಉಪಾಸಿಕಾ ಚಕ್ಖುಮತೋ ಅಹೋಸಿಂ,
354.‘‘‘Upāsikā cakkhumato ahosiṃ,
ನಾಮಮ್ಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಅಹು ‘ಗೋಪಿಕಾ’ತಿ।
Nāmampi mayhaṃ ahu ‘gopikā’ti;
ಬುದ್ಧೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಾ,
Buddhe ca dhamme ca abhippasannā,
ಸಙ್ಘಞ್ಚುಪಟ್ಠಾಸಿಂ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ॥
Saṅghañcupaṭṭhāsiṃ pasannacittā.
‘‘‘ತಸ್ಸೇವ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸುಧಮ್ಮತಾಯ,
‘‘‘Tasseva buddhassa sudhammatāya,
ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹಿ ಮಹಾನುಭಾವೋ।
Sakkassa puttomhi mahānubhāvo;
ಮಹಾಜುತೀಕೋ ತಿದಿವೂಪಪನ್ನೋ,
Mahājutīko tidivūpapanno,
ಜಾನನ್ತಿ ಮಂ ಇಧಾಪಿ ‘ಗೋಪಕೋ’ತಿ॥
Jānanti maṃ idhāpi ‘gopako’ti.
‘‘‘ಅಥದ್ದಸಂ ಭಿಕ್ಖವೋ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೇ,
‘‘‘Athaddasaṃ bhikkhavo diṭṭhapubbe,
ಗನ್ಧಬ್ಬಕಾಯೂಪಗತೇ ವಸೀನೇ।
Gandhabbakāyūpagate vasīne;
ಇಮೇಹಿ ತೇ ಗೋತಮಸಾವಕಾಸೇ,
Imehi te gotamasāvakāse,
ಯೇ ಚ ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ॥
Ye ca mayaṃ pubbe manussabhūtā.
‘‘‘ಅನ್ನೇನ ಪಾನೇನ ಉಪಟ್ಠಹಿಮ್ಹಾ,
‘‘‘Annena pānena upaṭṭhahimhā,
ಪಾದೂಪಸಙ್ಗಯ್ಹ ಸಕೇ ನಿವೇಸನೇ।
Pādūpasaṅgayha sake nivesane;
ಕುತೋಮುಖಾ ನಾಮ ಇಮೇ ಭವನ್ತೋ,
Kutomukhā nāma ime bhavanto,
‘‘‘ಪಚ್ಚತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋ ಹಿ ಧಮ್ಮೋ,
‘‘‘Paccattaṃ veditabbo hi dhammo,
ಸುದೇಸಿತೋ ಚಕ್ಖುಮತಾನುಬುದ್ಧೋ।
Sudesito cakkhumatānubuddho;
ಅಹಞ್ಹಿ ತುಮ್ಹೇವ ಉಪಾಸಮಾನೋ,
Ahañhi tumheva upāsamāno,
ಸುತ್ವಾನ ಅರಿಯಾನ ಸುಭಾಸಿತಾನಿ॥
Sutvāna ariyāna subhāsitāni.
‘‘‘ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹಿ ಮಹಾನುಭಾವೋ,
‘‘‘Sakkassa puttomhi mahānubhāvo,
ಮಹಾಜುತೀಕೋ ತಿದಿವೂಪಪನ್ನೋ।
Mahājutīko tidivūpapanno;
ತುಮ್ಹೇ ಪನ ಸೇಟ್ಠಮುಪಾಸಮಾನಾ,
Tumhe pana seṭṭhamupāsamānā,
ಅನುತ್ತರಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತ್ವಾ॥
Anuttaraṃ brahmacariyaṃ caritvā.
‘‘‘ಹೀನಂ ಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ ಭವನ್ತೋ,
‘‘‘Hīnaṃ kāyaṃ upapannā bhavanto,
ಅನಾನುಲೋಮಾ ಭವತೂಪಪತ್ತಿ।
Anānulomā bhavatūpapatti;
ದುದ್ದಿಟ್ಠರೂಪಂ ವತ ಅದ್ದಸಾಮ,
Duddiṭṭharūpaṃ vata addasāma,
ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇ ಹೀನಕಾಯೂಪಪನ್ನೇ॥
Sahadhammike hīnakāyūpapanne.
‘‘‘ಗನ್ಧಬ್ಬಕಾಯೂಪಗತಾ ಭವನ್ತೋ,
‘‘‘Gandhabbakāyūpagatā bhavanto,
ದೇವಾನಮಾಗಚ್ಛಥ ಪಾರಿಚರಿಯಂ।
Devānamāgacchatha pāricariyaṃ;
ಅಗಾರೇ ವಸತೋ ಮಯ್ಹಂ,
Agāre vasato mayhaṃ,
ಇಮಂ ಪಸ್ಸ ವಿಸೇಸತಂ॥
Imaṃ passa visesataṃ.
‘‘‘ಇತ್ಥೀ ಹುತ್ವಾ ಸ್ವಜ್ಜ ಪುಮೋಮ್ಹಿ ದೇವೋ,
‘‘‘Itthī hutvā svajja pumomhi devo,
ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಕಾಮೇಹಿ ಸಮಙ್ಗಿಭೂತೋ’।
Dibbehi kāmehi samaṅgibhūto’;
ತೇ ಚೋದಿತಾ ಗೋತಮಸಾವಕೇನ,
Te coditā gotamasāvakena,
ಸಂವೇಗಮಾಪಾದು ಸಮೇಚ್ಚ ಗೋಪಕಂ॥
Saṃvegamāpādu samecca gopakaṃ.
ಮಾ ನೋ ಮಯಂ ಪರಪೇಸ್ಸಾ ಅಹುಮ್ಹಾ’।
Mā no mayaṃ parapessā ahumhā’;
ತೇಸಂ ದುವೇ ವೀರಿಯಮಾರಭಿಂಸು,
Tesaṃ duve vīriyamārabhiṃsu,
ಅನುಸ್ಸರಂ ಗೋತಮಸಾಸನಾನಿ॥
Anussaraṃ gotamasāsanāni.
‘‘ಇಧೇವ ಚಿತ್ತಾನಿ ವಿರಾಜಯಿತ್ವಾ,
‘‘Idheva cittāni virājayitvā,
ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಮದ್ದಸಂಸು।
Kāmesu ādīnavamaddasaṃsu;
ತೇ ಕಾಮಸಂಯೋಜನಬನ್ಧನಾನಿ,
Te kāmasaṃyojanabandhanāni,
ಪಾಪಿಮಯೋಗಾನಿ ದುರಚ್ಚಯಾನಿ॥
Pāpimayogāni duraccayāni.
ದೇವೇ ತಾವತಿಂಸೇ ಅತಿಕ್ಕಮಿಂಸು।
Deve tāvatiṃse atikkamiṃsu;
ಸಇನ್ದಾ ದೇವಾ ಸಪಜಾಪತಿಕಾ,
Saindā devā sapajāpatikā,
ಸಬ್ಬೇ ಸುಧಮ್ಮಾಯ ಸಭಾಯುಪವಿಟ್ಠಾ॥
Sabbe sudhammāya sabhāyupaviṭṭhā.
‘‘ತೇಸಂ ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ಅಭಿಕ್ಕಮಿಂಸು,
‘‘Tesaṃ nisinnānaṃ abhikkamiṃsu,
ವೀರಾ ವಿರಾಗಾ ವಿರಜಂ ಕರೋನ್ತಾ।
Vīrā virāgā virajaṃ karontā;
ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಸಂವೇಗಮಕಾಸಿ ವಾಸವೋ,
Te disvā saṃvegamakāsi vāsavo,
ದೇವಾಭಿಭೂ ದೇವಗಣಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ॥
Devābhibhū devagaṇassa majjhe.
‘‘‘ಇಮೇಹಿ ತೇ ಹೀನಕಾಯೂಪಪನ್ನಾ,
‘‘‘Imehi te hīnakāyūpapannā,
ದೇವೇ ತಾವತಿಂಸೇ ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತಿ’।
Deve tāvatiṃse abhikkamanti’;
ಸಂವೇಗಜಾತಸ್ಸ ವಚೋ ನಿಸಮ್ಮ,
Saṃvegajātassa vaco nisamma,
ಸೋ ಗೋಪಕೋ ವಾಸವಮಜ್ಝಭಾಸಿ॥
So gopako vāsavamajjhabhāsi.
‘‘‘ಬುದ್ಧೋ ಜನಿನ್ದತ್ಥಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ,
‘‘‘Buddho janindatthi manussaloke,
ಕಾಮಾಭಿಭೂ ಸಕ್ಯಮುನೀತಿ ಞಾಯತಿ।
Kāmābhibhū sakyamunīti ñāyati;
ತಸ್ಸೇವ ತೇ ಪುತ್ತಾ ಸತಿಯಾ ವಿಹೀನಾ,
Tasseva te puttā satiyā vihīnā,
ಚೋದಿತಾ ಮಯಾ ತೇ ಸತಿಮಜ್ಝಲತ್ಥುಂ॥
Coditā mayā te satimajjhalatthuṃ.
ಗನ್ಧಬ್ಬಕಾಯೂಪಗತೋ ವಸೀನೋ।
Gandhabbakāyūpagato vasīno;
ದ್ವೇ ಚ ಸಮ್ಬೋಧಿಪಥಾನುಸಾರಿನೋ,
Dve ca sambodhipathānusārino,
ದೇವೇಪಿ ಹೀಳೇನ್ತಿ ಸಮಾಹಿತತ್ತಾ॥
Devepi hīḷenti samāhitattā.
‘‘‘ಏತಾದಿಸೀ ಧಮ್ಮಪ್ಪಕಾಸನೇತ್ಥ,
‘‘‘Etādisī dhammappakāsanettha,
ನ ತತ್ಥ ಕಿಂಕಙ್ಖತಿ ಕೋಚಿ ಸಾವಕೋ।
Na tattha kiṃkaṅkhati koci sāvako;
ನಿತಿಣ್ಣಓಘಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಛಿನ್ನಂ,
Nitiṇṇaoghaṃ vicikicchachinnaṃ,
ಬುದ್ಧಂ ನಮಸ್ಸಾಮ ಜಿನಂ ಜನಿನ್ದಂ’॥
Buddhaṃ namassāma jinaṃ janindaṃ’.
‘‘ಯಂ ತೇ ಧಮ್ಮಂ ಇಧಞ್ಞಾಯ,
‘‘Yaṃ te dhammaṃ idhaññāya,
ಕಾಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಪುರೋಹಿತಂ,
Kāyaṃ brahmapurohitaṃ,
ದುವೇ ತೇಸಂ ವಿಸೇಸಗೂ॥
Duve tesaṃ visesagū.
‘‘ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ,
‘‘Tassa dhammassa pattiyā,
ಆಗತಮ್ಹಾಸಿ ಮಾರಿಸ।
Āgatamhāsi mārisa;
ಕತಾವಕಾಸಾ ಭಗವತಾ,
Katāvakāsā bhagavatā,
ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛೇಮು ಮಾರಿಸಾ’’ತಿ॥
Pañhaṃ pucchemu mārisā’’ti.
೩೫೫. ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ದೀಘರತ್ತಂ ವಿಸುದ್ಧೋ ಖೋ ಅಯಂ ಯಕ್ಖೋ 41, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಅತ್ಥಸಞ್ಹಿತಂಯೇವ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ನೋ ಅನತ್ಥಸಞ್ಹಿತಂ। ಯಞ್ಚಸ್ಸಾಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಆಜಾನಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
355. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘dīgharattaṃ visuddho kho ayaṃ yakkho 42, yaṃ kiñci maṃ pañhaṃ pucchissati, sabbaṃ taṃ atthasañhitaṃyeva pucchissati, no anatthasañhitaṃ. Yañcassāhaṃ puṭṭho byākarissāmi, taṃ khippameva ājānissatī’’ti.
೩೫೬. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಕ್ಕಂ ದೇವಾನಮಿನ್ದಂ ಗಾಥಾಯ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –
356. Atha kho bhagavā sakkaṃ devānamindaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘ಪುಚ್ಛ ವಾಸವ ಮಂ ಪಞ್ಹಂ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಮನಸಿಚ್ಛಸಿ।
‘‘Puccha vāsava maṃ pañhaṃ, yaṃ kiñci manasicchasi;
ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವ ಪಞ್ಹಸ್ಸ, ಅಹಂ ಅನ್ತಂ ಕರೋಮಿ ತೇ’’ತಿ॥
Tassa tasseva pañhassa, ahaṃ antaṃ karomi te’’ti.
ಪಠಮಭಾಣವಾರೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.
೩೫೭. ಕತಾವಕಾಸೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತಾ ಇಮಂ ಭಗವನ್ತಂ 43 ಪಠಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಅಪುಚ್ಛಿ –
357. Katāvakāso sakko devānamindo bhagavatā imaṃ bhagavantaṃ 44 paṭhamaṃ pañhaṃ apucchi –
‘‘ಕಿಂ ಸಂಯೋಜನಾ ನು ಖೋ, ಮಾರಿಸ, ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಅಸುರಾ ನಾಗಾ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ ಯೇ ಚಞ್ಞೇ ಸನ್ತಿ ಪುಥುಕಾಯಾ, ತೇ – ‘ಅವೇರಾ ಅದಣ್ಡಾ ಅಸಪತ್ತಾ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾ ವಿಹರೇಮು ಅವೇರಿನೋ’ತಿ ಇತಿ ಚ ನೇಸಂ ಹೋತಿ, ಅಥ ಚ ಪನ ಸವೇರಾ ಸದಣ್ಡಾ ಸಸಪತ್ತಾ ಸಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾ ವಿಹರನ್ತಿ ಸವೇರಿನೋ’’ತಿ? ಇತ್ಥಂ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಪಞ್ಹಂ 45 ಅಪುಚ್ಛಿ। ತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ –
‘‘Kiṃ saṃyojanā nu kho, mārisa, devā manussā asurā nāgā gandhabbā ye caññe santi puthukāyā, te – ‘averā adaṇḍā asapattā abyāpajjā viharemu averino’ti iti ca nesaṃ hoti, atha ca pana saverā sadaṇḍā sasapattā sabyāpajjā viharanti saverino’’ti? Itthaṃ sakko devānamindo bhagavantaṃ pañhaṃ 46 apucchi. Tassa bhagavā pañhaṃ puṭṭho byākāsi –
‘‘ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಸಂಯೋಜನಾ ಖೋ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಅಸುರಾ ನಾಗಾ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ ಯೇ ಚಞ್ಞೇ ಸನ್ತಿ ಪುಥುಕಾಯಾ, ತೇ – ‘ಅವೇರಾ ಅದಣ್ಡಾ ಅಸಪತ್ತಾ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾ ವಿಹರೇಮು ಅವೇರಿನೋ’ತಿ ಇತಿ ಚ ನೇಸಂ ಹೋತಿ, ಅಥ ಚ ಪನ ಸವೇರಾ ಸದಣ್ಡಾ ಸಸಪತ್ತಾ ಸಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾ ವಿಹರನ್ತಿ ಸವೇರಿನೋ’’ತಿ। ಇತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ। ಅತ್ತಮನೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿ ಅನುಮೋದಿ – ‘‘ಏವಮೇತಂ, ಭಗವಾ, ಏವಮೇತಂ, ಸುಗತ। ತಿಣ್ಣಾ ಮೇತ್ಥ ಕಙ್ಖಾ ವಿಗತಾ ಕಥಂಕಥಾ ಭಗವತೋ ಪಞ್ಹವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ ಸುತ್ವಾ’’ತಿ।
‘‘Issāmacchariyasaṃyojanā kho, devānaminda, devā manussā asurā nāgā gandhabbā ye caññe santi puthukāyā, te – ‘averā adaṇḍā asapattā abyāpajjā viharemu averino’ti iti ca nesaṃ hoti, atha ca pana saverā sadaṇḍā sasapattā sabyāpajjā viharanti saverino’’ti. Itthaṃ bhagavā sakkassa devānamindassa pañhaṃ puṭṭho byākāsi. Attamano sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinandi anumodi – ‘‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata. Tiṇṇā mettha kaṅkhā vigatā kathaṃkathā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā’’ti.
೩೫೮. ಇತಿಹ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಉತ್ತರಿಂ 47 ಪಞ್ಹಂ ಅಪುಚ್ಛಿ –
358. Itiha sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ 48 pañhaṃ apucchi –
‘‘ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಂ ಪನ, ಮಾರಿಸ, ಕಿಂನಿದಾನಂ ಕಿಂಸಮುದಯಂ ಕಿಂಜಾತಿಕಂ ಕಿಂಪಭವಂ; ಕಿಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಂ ಹೋತಿ; ಕಿಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಂ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಂ ಖೋ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಪಿಯಾಪ್ಪಿಯನಿದಾನಂ ಪಿಯಾಪ್ಪಿಯಸಮುದಯಂ ಪಿಯಾಪ್ಪಿಯಜಾತಿಕಂ ಪಿಯಾಪ್ಪಿಯಪಭವಂ; ಪಿಯಾಪ್ಪಿಯೇ ಸತಿ ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಂ ಹೋತಿ, ಪಿಯಾಪ್ಪಿಯೇ ಅಸತಿ ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಂ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ।
‘‘Issāmacchariyaṃ pana, mārisa, kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ; kismiṃ sati issāmacchariyaṃ hoti; kismiṃ asati issāmacchariyaṃ na hotī’’ti? ‘‘Issāmacchariyaṃ kho, devānaminda, piyāppiyanidānaṃ piyāppiyasamudayaṃ piyāppiyajātikaṃ piyāppiyapabhavaṃ; piyāppiye sati issāmacchariyaṃ hoti, piyāppiye asati issāmacchariyaṃ na hotī’’ti.
‘‘ಪಿಯಾಪ್ಪಿಯಂ ಖೋ ಪನ, ಮಾರಿಸ, ಕಿಂನಿದಾನಂ ಕಿಂಸಮುದಯಂ ಕಿಂಜಾತಿಕಂ ಕಿಂಪಭವಂ; ಕಿಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಪಿಯಾಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ; ಕಿಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಪಿಯಾಪ್ಪಿಯಂ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಪಿಯಾಪ್ಪಿಯಂ ಖೋ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಛನ್ದನಿದಾನಂ ಛನ್ದಸಮುದಯಂ ಛನ್ದಜಾತಿಕಂ ಛನ್ದಪಭವಂ; ಛನ್ದೇ ಸತಿ ಪಿಯಾಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ; ಛನ್ದೇ ಅಸತಿ ಪಿಯಾಪ್ಪಿಯಂ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ।
‘‘Piyāppiyaṃ kho pana, mārisa, kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ; kismiṃ sati piyāppiyaṃ hoti; kismiṃ asati piyāppiyaṃ na hotī’’ti? ‘‘Piyāppiyaṃ kho, devānaminda, chandanidānaṃ chandasamudayaṃ chandajātikaṃ chandapabhavaṃ; chande sati piyāppiyaṃ hoti; chande asati piyāppiyaṃ na hotī’’ti.
‘‘ಛನ್ದೋ ಖೋ ಪನ, ಮಾರಿಸ, ಕಿಂನಿದಾನೋ ಕಿಂಸಮುದಯೋ ಕಿಂಜಾತಿಕೋ ಕಿಂಪಭವೋ; ಕಿಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಛನ್ದೋ ಹೋತಿ; ಕಿಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಛನ್ದೋ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಛನ್ದೋ ಖೋ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ವಿತಕ್ಕನಿದಾನೋ ವಿತಕ್ಕಸಮುದಯೋ ವಿತಕ್ಕಜಾತಿಕೋ ವಿತಕ್ಕಪಭವೋ; ವಿತಕ್ಕೇ ಸತಿ ಛನ್ದೋ ಹೋತಿ; ವಿತಕ್ಕೇ ಅಸತಿ ಛನ್ದೋ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ।
‘‘Chando kho pana, mārisa, kiṃnidāno kiṃsamudayo kiṃjātiko kiṃpabhavo; kismiṃ sati chando hoti; kismiṃ asati chando na hotī’’ti? ‘‘Chando kho, devānaminda, vitakkanidāno vitakkasamudayo vitakkajātiko vitakkapabhavo; vitakke sati chando hoti; vitakke asati chando na hotī’’ti.
‘‘ವಿತಕ್ಕೋ ಖೋ ಪನ, ಮಾರಿಸ, ಕಿಂನಿದಾನೋ ಕಿಂಸಮುದಯೋ ಕಿಂಜಾತಿಕೋ ಕಿಂಪಭವೋ; ಕಿಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ವಿತಕ್ಕೋ ಹೋತಿ; ಕಿಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ವಿತಕ್ಕೋ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ವಿತಕ್ಕೋ ಖೋ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಪಪಞ್ಚಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾನಿದಾನೋ ಪಪಞ್ಚಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾಸಮುದಯೋ ಪಪಞ್ಚಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾಜಾತಿಕೋ ಪಪಞ್ಚಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾಪಭವೋ; ಪಪಞ್ಚಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾಯ ಸತಿ ವಿತಕ್ಕೋ ಹೋತಿ; ಪಪಞ್ಚಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾಯ ಅಸತಿ ವಿತಕ್ಕೋ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ।
‘‘Vitakko kho pana, mārisa, kiṃnidāno kiṃsamudayo kiṃjātiko kiṃpabhavo; kismiṃ sati vitakko hoti; kismiṃ asati vitakko na hotī’’ti? ‘‘Vitakko kho, devānaminda, papañcasaññāsaṅkhānidāno papañcasaññāsaṅkhāsamudayo papañcasaññāsaṅkhājātiko papañcasaññāsaṅkhāpabhavo; papañcasaññāsaṅkhāya sati vitakko hoti; papañcasaññāsaṅkhāya asati vitakko na hotī’’ti.
‘‘ಕಥಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಪನ, ಮಾರಿಸ, ಭಿಕ್ಖು ಪಪಞ್ಚಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾನಿರೋಧಸಾರುಪ್ಪಗಾಮಿನಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತೀ’’ತಿ?
‘‘Kathaṃ paṭipanno pana, mārisa, bhikkhu papañcasaññāsaṅkhānirodhasāruppagāminiṃ paṭipadaṃ paṭipanno hotī’’ti?
ವೇದನಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ
Vedanākammaṭṭhānaṃ
೩೫೯. ‘‘ಸೋಮನಸ್ಸಂಪಾಹಂ 49, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ। ದೋಮನಸ್ಸಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ। ಉಪೇಕ್ಖಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ।
359. ‘‘Somanassaṃpāhaṃ 50, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi. Domanassaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi. Upekkhaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi.
೩೬೦. ‘‘ಸೋಮನಸ್ಸಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ತತ್ಥ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ‘ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತೀ’ತಿ, ಏವರೂಪಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ‘ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತೀ’ತಿ, ಏವರೂಪಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಯಂ ಚೇ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ, ಯಂ ಚೇ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ, ಯೇ ಅವಿತಕ್ಕೇ ಅವಿಚಾರೇ, ತೇ 51 ಪಣೀತತರೇ। ಸೋಮನಸ್ಸಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ। ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
360. ‘‘Somanassaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi, asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tattha yaṃ jaññā somanassaṃ ‘imaṃ kho me somanassaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpaṃ somanassaṃ na sevitabbaṃ. Tattha yaṃ jaññā somanassaṃ ‘imaṃ kho me somanassaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpaṃ somanassaṃ sevitabbaṃ. Tattha yaṃ ce savitakkaṃ savicāraṃ, yaṃ ce avitakkaṃ avicāraṃ, ye avitakke avicāre, te 52 paṇītatare. Somanassaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi, asevitabbampīti. Iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
೩೬೧. ‘‘ದೋಮನಸ್ಸಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ , ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ। ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ತತ್ಥ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ ದೋಮನಸ್ಸಂ ‘ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತೀ’ತಿ, ಏವರೂಪಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ ದೋಮನಸ್ಸಂ ‘ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತೀ’ತಿ, ಏವರೂಪಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಯಂ ಚೇ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ, ಯಂ ಚೇ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ, ಯೇ ಅವಿತಕ್ಕೇ ಅವಿಚಾರೇ, ತೇ ಪಣೀತತರೇ। ದೋಮನಸ್ಸಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀ’ತಿ ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
361. ‘‘Domanassaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi , asevitabbampīti. Iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tattha yaṃ jaññā domanassaṃ ‘imaṃ kho me domanassaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpaṃ domanassaṃ na sevitabbaṃ. Tattha yaṃ jaññā domanassaṃ ‘imaṃ kho me domanassaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpaṃ domanassaṃ sevitabbaṃ. Tattha yaṃ ce savitakkaṃ savicāraṃ, yaṃ ce avitakkaṃ avicāraṃ, ye avitakke avicāre, te paṇītatare. Domanassaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi, asevitabbampī’ti iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
೩೬೨. ‘‘ಉಪೇಕ್ಖಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ತತ್ಥ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ ಉಪೇಕ್ಖಂ ‘ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತೀ’ತಿ, ಏವರೂಪಾ ಉಪೇಕ್ಖಾ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ ಉಪೇಕ್ಖಂ ‘ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತೀ’ತಿ, ಏವರೂಪಾ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ಯಂ ಚೇ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ, ಯಂ ಚೇ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ, ಯೇ ಅವಿತಕ್ಕೇ ಅವಿಚಾರೇ, ತೇ ಪಣೀತತರೇ। ಉಪೇಕ್ಖಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
362. ‘‘Upekkhaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi, asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tattha yaṃ jaññā upekkhaṃ ‘imaṃ kho me upekkhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpā upekkhā na sevitabbā. Tattha yaṃ jaññā upekkhaṃ ‘imaṃ kho me upekkhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpā upekkhā sevitabbā. Tattha yaṃ ce savitakkaṃ savicāraṃ, yaṃ ce avitakkaṃ avicāraṃ, ye avitakke avicāre, te paṇītatare. Upekkhaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi, asevitabbampīti iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
೩೬೩. ‘‘ಏವಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಖೋ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಪಪಞ್ಚಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾನಿರೋಧಸಾರುಪ್ಪಗಾಮಿನಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಇತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ। ಅತ್ತಮನೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿ ಅನುಮೋದಿ – ‘‘ಏವಮೇತಂ, ಭಗವಾ, ಏವಮೇತಂ, ಸುಗತ, ತಿಣ್ಣಾ ಮೇತ್ಥ ಕಙ್ಖಾ ವಿಗತಾ ಕಥಂಕಥಾ ಭಗವತೋ ಪಞ್ಹವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ ಸುತ್ವಾ’’ತಿ।
363. ‘‘Evaṃ paṭipanno kho, devānaminda, bhikkhu papañcasaññāsaṅkhānirodhasāruppagāminiṃ paṭipadaṃ paṭipanno hotī’’ti. Itthaṃ bhagavā sakkassa devānamindassa pañhaṃ puṭṭho byākāsi. Attamano sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinandi anumodi – ‘‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata, tiṇṇā mettha kaṅkhā vigatā kathaṃkathā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā’’ti.
ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರೋ
Pātimokkhasaṃvaro
೩೬೪. ಇತಿಹ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಉತ್ತರಿಂ ಪಞ್ಹಂ ಅಪುಚ್ಛಿ –
364. Itiha sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
‘‘ಕಥಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಪನ, ಮಾರಿಸ, ಭಿಕ್ಖು ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಕಾಯಸಮಾಚಾರಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ। ವಚೀಸಮಾಚಾರಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ। ಪರಿಯೇಸನಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬ’’ಮ್ಪಿ।
‘‘Kathaṃ paṭipanno pana, mārisa, bhikkhu pātimokkhasaṃvarāya paṭipanno hotī’’ti? ‘‘Kāyasamācāraṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi. Vacīsamācāraṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi. Pariyesanaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabba’’mpi.
‘‘ಕಾಯಸಮಾಚಾರಂಪಾಹಂ , ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ತತ್ಥ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ ಕಾಯಸಮಾಚಾರಂ ‘ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ಕಾಯಸಮಾಚಾರಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತೀ’ತಿ, ಏವರೂಪೋ ಕಾಯಸಮಾಚಾರೋ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ ಕಾಯಸಮಾಚಾರಂ ‘ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ಕಾಯಸಮಾಚಾರಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತೀ’ತಿ, ಏವರೂಪೋ ಕಾಯಸಮಾಚಾರೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ। ಕಾಯಸಮಾಚಾರಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
‘‘Kāyasamācāraṃpāhaṃ , devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tattha yaṃ jaññā kāyasamācāraṃ ‘imaṃ kho me kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpo kāyasamācāro na sevitabbo. Tattha yaṃ jaññā kāyasamācāraṃ ‘imaṃ kho me kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpo kāyasamācāro sevitabbo. Kāyasamācāraṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampīti iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘ವಚೀಸಮಾಚಾರಂಪಾಹಂ , ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀ’ತಿ। ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ತತ್ಥ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ ವಚೀಸಮಾಚಾರಂ ‘ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ವಚೀಸಮಾಚಾರಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತೀ’ತಿ, ಏವರೂಪೋ ವಚೀಸಮಾಚಾರೋ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ ವಚೀಸಮಾಚಾರಂ ‘ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ವಚೀಸಮಾಚಾರಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತೀ’ತಿ, ಏವರೂಪೋ ವಚೀಸಮಾಚಾರೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ। ವಚೀಸಮಾಚಾರಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
‘‘Vacīsamācāraṃpāhaṃ , devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti. Iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tattha yaṃ jaññā vacīsamācāraṃ ‘imaṃ kho me vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpo vacīsamācāro na sevitabbo. Tattha yaṃ jaññā vacīsamācāraṃ ‘imaṃ kho me vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpo vacīsamācāro sevitabbo. Vacīsamācāraṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampīti iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘ಪರಿಯೇಸನಂಪಾಹಂ , ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ತತ್ಥ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ ಪರಿಯೇಸನಂ ‘ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ಪರಿಯೇಸನಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತೀ’ತಿ, ಏವರೂಪಾ ಪರಿಯೇಸನಾ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ ಪರಿಯೇಸನಂ ‘ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ಪರಿಯೇಸನಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತೀ’ತಿ, ಏವರೂಪಾ ಪರಿಯೇಸನಾ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ। ಪರಿಯೇಸನಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
‘‘Pariyesanaṃpāhaṃ , devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampīti iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tattha yaṃ jaññā pariyesanaṃ ‘imaṃ kho me pariyesanaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpā pariyesanā na sevitabbā. Tattha yaṃ jaññā pariyesanaṃ ‘imaṃ kho me pariyesanaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpā pariyesanā sevitabbā. Pariyesanaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampīti iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘ಏವಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಖೋ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಇತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ। ಅತ್ತಮನೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿ ಅನುಮೋದಿ – ‘‘ಏವಮೇತಂ, ಭಗವಾ, ಏವಮೇತಂ, ಸುಗತ। ತಿಣ್ಣಾ ಮೇತ್ಥ ಕಙ್ಖಾ ವಿಗತಾ ಕಥಂಕಥಾ ಭಗವತೋ ಪಞ್ಹವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ ಸುತ್ವಾ’’ತಿ।
‘‘Evaṃ paṭipanno kho, devānaminda, bhikkhu pātimokkhasaṃvarāya paṭipanno hotī’’ti. Itthaṃ bhagavā sakkassa devānamindassa pañhaṃ puṭṭho byākāsi. Attamano sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinandi anumodi – ‘‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata. Tiṇṇā mettha kaṅkhā vigatā kathaṃkathā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā’’ti.
ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರೋ
Indriyasaṃvaro
೩೬೫. ಇತಿಹ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಉತ್ತರಿಂ ಪಞ್ಹಂ ಅಪುಚ್ಛಿ –
365. Itiha sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
‘‘ಕಥಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಪನ, ಮಾರಿಸ, ಭಿಕ್ಖು ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ರೂಪಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ। ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಸದ್ದಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ। ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಗನ್ಧಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ। ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ರಸಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ। ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ। ಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಧಮ್ಮಂಪಾಹಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ದುವಿಧೇನ ವದಾಮಿ – ಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬಮ್ಪೀ’’ತಿ।
‘‘Kathaṃ paṭipanno pana, mārisa, bhikkhu indriyasaṃvarāya paṭipanno hotī’’ti? ‘‘Cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi. Sotaviññeyyaṃ saddaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi. Ghānaviññeyyaṃ gandhaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi. Jivhāviññeyyaṃ rasaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi. Kāyaviññeyyaṃ phoṭṭhabbaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi. Manoviññeyyaṃ dhammaṃpāhaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’’ti.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
Evaṃ vutte, sakko devānamindo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ಇಮಸ್ಸ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಸಙ್ಖಿತ್ತೇನ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಏವಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನಾಮಿ। ಯಥಾರೂಪಂ, ಭನ್ತೇ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ರೂಪಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಏವರೂಪಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ರೂಪಂ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ । ಯಥಾರೂಪಞ್ಚ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ರೂಪಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಏವರೂಪಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ರೂಪಂ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ। ಯಥಾರೂಪಞ್ಚ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಸದ್ದಂ ಸೇವತೋ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಗನ್ಧಂ ಸೇವತೋ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ರಸಂ ಸೇವತೋ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಸೇವತೋ… ಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಏವರೂಪೋ ಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ ಧಮ್ಮೋ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ। ಯಥಾರೂಪಞ್ಚ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಸೇವತೋ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಏವರೂಪೋ ಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ ಧಮ್ಮೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ।
‘‘Imassa kho ahaṃ, bhante, bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi. Yathārūpaṃ, bhante, cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ na sevitabbaṃ . Yathārūpañca kho, bhante, cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevitabbaṃ. Yathārūpañca kho, bhante, sotaviññeyyaṃ saddaṃ sevato…pe… ghānaviññeyyaṃ gandhaṃ sevato… jivhāviññeyyaṃ rasaṃ sevato… kāyaviññeyyaṃ phoṭṭhabbaṃ sevato… manoviññeyyaṃ dhammaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpo manoviññeyyo dhammo na sevitabbo. Yathārūpañca kho, bhante, manoviññeyyaṃ dhammaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpo manoviññeyyo dhammo sevitabbo.
‘‘ಇಮಸ್ಸ ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಸಙ್ಖಿತ್ತೇನ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಏವಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನತೋ ತಿಣ್ಣಾ ಮೇತ್ಥ ಕಙ್ಖಾ ವಿಗತಾ ಕಥಂಕಥಾ ಭಗವತೋ ಪಞ್ಹವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ ಸುತ್ವಾ’’ತಿ।
‘‘Imassa kho me, bhante, bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānato tiṇṇā mettha kaṅkhā vigatā kathaṃkathā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā’’ti.
೩೬೬. ಇತಿಹ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಉತ್ತರಿಂ ಪಞ್ಹಂ ಅಪುಚ್ಛಿ –
366. Itiha sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
‘‘ಸಬ್ಬೇವ ನು ಖೋ, ಮಾರಿಸ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏಕನ್ತವಾದಾ ಏಕನ್ತಸೀಲಾ ಏಕನ್ತಛನ್ದಾ ಏಕನ್ತಅಜ್ಝೋಸಾನಾ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಸಬ್ಬೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏಕನ್ತವಾದಾ ಏಕನ್ತಸೀಲಾ ಏಕನ್ತಛನ್ದಾ ಏಕನ್ತಅಜ್ಝೋಸಾನಾ’’ತಿ।
‘‘Sabbeva nu kho, mārisa, samaṇabrāhmaṇā ekantavādā ekantasīlā ekantachandā ekantaajjhosānā’’ti? ‘‘Na kho, devānaminda, sabbe samaṇabrāhmaṇā ekantavādā ekantasīlā ekantachandā ekantaajjhosānā’’ti.
‘‘ಕಸ್ಮಾ ಪನ, ಮಾರಿಸ, ನ ಸಬ್ಬೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏಕನ್ತವಾದಾ ಏಕನ್ತಸೀಲಾ ಏಕನ್ತಛನ್ದಾ ಏಕನ್ತಅಜ್ಝೋಸಾನಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನೇಕಧಾತು ನಾನಾಧಾತು ಖೋ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಲೋಕೋ। ತಸ್ಮಿಂ ಅನೇಕಧಾತುನಾನಾಧಾತುಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಯಂ ಯದೇವ ಸತ್ತಾ ಧಾತುಂ ಅಭಿನಿವಿಸನ್ತಿ, ತಂ ತದೇವ ಥಾಮಸಾ ಪರಾಮಾಸಾ ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ ವೋಹರನ್ತಿ – ‘ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ನ ಸಬ್ಬೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏಕನ್ತವಾದಾ ಏಕನ್ತಸೀಲಾ ಏಕನ್ತಛನ್ದಾ ಏಕನ್ತಅಜ್ಝೋಸಾನಾ’’ತಿ।
‘‘Kasmā pana, mārisa, na sabbe samaṇabrāhmaṇā ekantavādā ekantasīlā ekantachandā ekantaajjhosānā’’ti? ‘‘Anekadhātu nānādhātu kho, devānaminda, loko. Tasmiṃ anekadhātunānādhātusmiṃ loke yaṃ yadeva sattā dhātuṃ abhinivisanti, taṃ tadeva thāmasā parāmāsā abhinivissa voharanti – ‘idameva saccaṃ moghamañña’nti. Tasmā na sabbe samaṇabrāhmaṇā ekantavādā ekantasīlā ekantachandā ekantaajjhosānā’’ti.
‘‘ಸಬ್ಬೇವ ನು ಖೋ, ಮಾರಿಸ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಚ್ಚನ್ತನಿಟ್ಠಾ ಅಚ್ಚನ್ತಯೋಗಕ್ಖೇಮೀ ಅಚ್ಚನ್ತಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಅಚ್ಚನ್ತಪರಿಯೋಸಾನಾ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಸಬ್ಬೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಚ್ಚನ್ತನಿಟ್ಠಾ ಅಚ್ಚನ್ತಯೋಗಕ್ಖೇಮೀ ಅಚ್ಚನ್ತಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಅಚ್ಚನ್ತಪರಿಯೋಸಾನಾ’’ತಿ।
‘‘Sabbeva nu kho, mārisa, samaṇabrāhmaṇā accantaniṭṭhā accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosānā’’ti? ‘‘Na kho, devānaminda, sabbe samaṇabrāhmaṇā accantaniṭṭhā accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosānā’’ti.
‘‘ಕಸ್ಮಾ ಪನ, ಮಾರಿಸ, ನ ಸಬ್ಬೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಚ್ಚನ್ತನಿಟ್ಠಾ ಅಚ್ಚನ್ತಯೋಗಕ್ಖೇಮೀ ಅಚ್ಚನ್ತಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಅಚ್ಚನ್ತಪರಿಯೋಸಾನಾ’’ತಿ? ‘‘ಯೇ ಖೋ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಭಿಕ್ಖೂ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತಾ ತೇ ಅಚ್ಚನ್ತನಿಟ್ಠಾ ಅಚ್ಚನ್ತಯೋಗಕ್ಖೇಮೀ ಅಚ್ಚನ್ತಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಅಚ್ಚನ್ತಪರಿಯೋಸಾನಾ। ತಸ್ಮಾ ನ ಸಬ್ಬೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಚ್ಚನ್ತನಿಟ್ಠಾ ಅಚ್ಚನ್ತಯೋಗಕ್ಖೇಮೀ ಅಚ್ಚನ್ತಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಅಚ್ಚನ್ತಪರಿಯೋಸಾನಾ’’ತಿ।
‘‘Kasmā pana, mārisa, na sabbe samaṇabrāhmaṇā accantaniṭṭhā accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosānā’’ti? ‘‘Ye kho, devānaminda, bhikkhū taṇhāsaṅkhayavimuttā te accantaniṭṭhā accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosānā. Tasmā na sabbe samaṇabrāhmaṇā accantaniṭṭhā accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosānā’’ti.
ಇತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ। ಅತ್ತಮನೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿ ಅನುಮೋದಿ – ‘‘ಏವಮೇತಂ, ಭಗವಾ, ಏವಮೇತಂ, ಸುಗತ। ತಿಣ್ಣಾ ಮೇತ್ಥ ಕಙ್ಖಾ ವಿಗತಾ ಕಥಂಕಥಾ ಭಗವತೋ ಪಞ್ಹವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ ಸುತ್ವಾ’’ತಿ।
Itthaṃ bhagavā sakkassa devānamindassa pañhaṃ puṭṭho byākāsi. Attamano sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinandi anumodi – ‘‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata. Tiṇṇā mettha kaṅkhā vigatā kathaṃkathā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā’’ti.
೩೬೭. ಇತಿಹ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
367. Itiha sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ಏಜಾ, ಭನ್ತೇ, ರೋಗೋ, ಏಜಾ ಗಣ್ಡೋ, ಏಜಾ ಸಲ್ಲಂ, ಏಜಾ ಇಮಂ ಪುರಿಸಂ ಪರಿಕಡ್ಢತಿ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವ ಭವಸ್ಸ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾ। ತಸ್ಮಾ ಅಯಂ ಪುರಿಸೋ ಉಚ್ಚಾವಚಮಾಪಜ್ಜತಿ । ಯೇಸಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಞ್ಹಾನಂ ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಅಞ್ಞೇಸು ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಓಕಾಸಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ನಾಲತ್ಥಂ, ತೇ ಮೇ ಭಗವತಾ ಬ್ಯಾಕತಾ। ದೀಘರತ್ತಾನುಸಯಿತಞ್ಚ ಪನ 53 ಮೇ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಕಥಂಕಥಾಸಲ್ಲಂ, ತಞ್ಚ ಭಗವತಾ ಅಬ್ಬುಳ್ಹ’’ನ್ತಿ।
‘‘Ejā, bhante, rogo, ejā gaṇḍo, ejā sallaṃ, ejā imaṃ purisaṃ parikaḍḍhati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyā. Tasmā ayaṃ puriso uccāvacamāpajjati . Yesāhaṃ, bhante, pañhānaṃ ito bahiddhā aññesu samaṇabrāhmaṇesu okāsakammampi nālatthaṃ, te me bhagavatā byākatā. Dīgharattānusayitañca pana 54 me vicikicchākathaṃkathāsallaṃ, tañca bhagavatā abbuḷha’’nti.
‘‘ಅಭಿಜಾನಾಸಿ ನೋ ತ್ವಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಇಮೇ ಪಞ್ಹೇ ಅಞ್ಞೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಪುಚ್ಛಿತಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಭಿಜಾನಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಇಮೇ ಪಞ್ಹೇ ಅಞ್ಞೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಪುಚ್ಛಿತಾ’’ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತೇ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಬ್ಯಾಕಂಸು? ಸಚೇ ತೇ ಅಗರು ಭಾಸಸ್ಸೂ’’ತಿ। ‘‘ನ ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಗರು ಯತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಗವನ್ತರೂಪೋ ವಾ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಭಾಸಸ್ಸೂ’’ತಿ। ‘‘ಯೇಸ್ವಾಹಂ 55, ಭನ್ತೇ , ಮಞ್ಞಾಮಿ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಆರಞ್ಞಿಕಾ ಪನ್ತಸೇನಾಸನಾತಿ, ತ್ಯಾಹಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಇಮೇ ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ತೇ ಮಯಾ ಪುಟ್ಠಾ ನ ಸಮ್ಪಾಯನ್ತಿ, ಅಸಮ್ಪಾಯನ್ತಾ ಮಮಂಯೇವ ಪಟಿಪುಚ್ಛನ್ತಿ – ‘ಕೋ ನಾಮೋ ಆಯಸ್ಮಾ’ತಿ? ತೇಸಾಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಬ್ಯಾಕರೋಮಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ, ಮಾರಿಸ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ’ತಿ। ತೇ ಮಮಂಯೇವ ಉತ್ತರಿ ಪಟಿಪುಚ್ಛನ್ತಿ – ‘ಕಿಂ ಪನಾಯಸ್ಮಾ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ 56, ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಇಮಂ ಠಾನಂ ಪತ್ತೋ’ತಿ? ತೇಸಾಹಂ ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಮಿ। ತೇ ತಾವತಕೇನೇವ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋನ್ತಿ – ‘ಸಕ್ಕೋ ಚ ನೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ದಿಟ್ಠೋ, ಯಞ್ಚ ನೋ ಅಪುಚ್ಛಿಮ್ಹಾ, ತಞ್ಚ ನೋ ಬ್ಯಾಕಾಸೀ’ತಿ। ತೇ ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಮಮಂಯೇವ ಸಾವಕಾ ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ನ ಚಾಹಂ ತೇಸಂ। ಅಹಂ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸಾವಕೋ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋ ನಿಯತೋ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣೋ’’ತಿ ।
‘‘Abhijānāsi no tvaṃ, devānaminda, ime pañhe aññe samaṇabrāhmaṇe pucchitā’’ti? ‘‘Abhijānāmahaṃ, bhante, ime pañhe aññe samaṇabrāhmaṇe pucchitā’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana te, devānaminda, byākaṃsu? Sace te agaru bhāsassū’’ti. ‘‘Na kho me, bhante, garu yatthassa bhagavā nisinno bhagavantarūpo vā’’ti. ‘‘Tena hi, devānaminda, bhāsassū’’ti. ‘‘Yesvāhaṃ 57, bhante , maññāmi samaṇabrāhmaṇā āraññikā pantasenāsanāti, tyāhaṃ upasaṅkamitvā ime pañhe pucchāmi, te mayā puṭṭhā na sampāyanti, asampāyantā mamaṃyeva paṭipucchanti – ‘ko nāmo āyasmā’ti? Tesāhaṃ puṭṭho byākaromi – ‘ahaṃ kho, mārisa, sakko devānamindo’ti. Te mamaṃyeva uttari paṭipucchanti – ‘kiṃ panāyasmā, devānaminda 58, kammaṃ katvā imaṃ ṭhānaṃ patto’ti? Tesāhaṃ yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ desemi. Te tāvatakeneva attamanā honti – ‘sakko ca no devānamindo diṭṭho, yañca no apucchimhā, tañca no byākāsī’ti. Te aññadatthu mamaṃyeva sāvakā sampajjanti, na cāhaṃ tesaṃ. Ahaṃ kho pana, bhante, bhagavato sāvako sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’ti .
ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಕಥಾ
Somanassapaṭilābhakathā
೩೬೮. ‘‘ಅಭಿಜಾನಾಸಿ ನೋ ತ್ವಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಏವರೂಪಂ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅಭಿಜಾನಾಮಹಂ , ಭನ್ತೇ, ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಏವರೂಪಂ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತ್ವಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಅಭಿಜಾನಾಸಿ ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಏವರೂಪಂ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭ’’ನ್ತಿ?
368. ‘‘Abhijānāsi no tvaṃ, devānaminda, ito pubbe evarūpaṃ vedapaṭilābhaṃ somanassapaṭilābha’’nti? ‘‘Abhijānāmahaṃ , bhante, ito pubbe evarūpaṃ vedapaṭilābhaṃ somanassapaṭilābha’’nti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, devānaminda, abhijānāsi ito pubbe evarūpaṃ vedapaṭilābhaṃ somanassapaṭilābha’’nti?
‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾಸುರಸಙ್ಗಾಮೋ ಸಮುಪಬ್ಯೂಳ್ಹೋ 59 ಅಹೋಸಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಗಾಮೇ ದೇವಾ ಜಿನಿಂಸು, ಅಸುರಾ ಪರಾಜಯಿಂಸು 60। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ಸಙ್ಗಾಮಂ ಅಭಿವಿಜಿನಿತ್ವಾ ವಿಜಿತಸಙ್ಗಾಮಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಾ ಚೇವ ದಾನಿ ದಿಬ್ಬಾ ಓಜಾ ಯಾ ಚ ಅಸುರಾ ಓಜಾ, ಉಭಯಮೇತಂ 61 ದೇವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ವೇದಪಟಿಲಾಭೋ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭೋ ಸದಣ್ಡಾವಚರೋ ಸಸತ್ಥಾವಚರೋ ನ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ। ಯೋ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ವೇದಪಟಿಲಾಭೋ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭೋ, ಸೋ ಅದಣ್ಡಾವಚರೋ ಅಸತ್ಥಾವಚರೋ ಏಕನ್ತನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಉಪಸಮಾಯ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತೀ’’ತಿ।
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhante, devāsurasaṅgāmo samupabyūḷho 62 ahosi. Tasmiṃ kho pana, bhante, saṅgāme devā jiniṃsu, asurā parājayiṃsu 63. Tassa mayhaṃ, bhante, taṃ saṅgāmaṃ abhivijinitvā vijitasaṅgāmassa etadahosi – ‘yā ceva dāni dibbā ojā yā ca asurā ojā, ubhayametaṃ 64 devā paribhuñjissantī’ti. So kho pana me, bhante, vedapaṭilābho somanassapaṭilābho sadaṇḍāvacaro sasatthāvacaro na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati. Yo kho pana me ayaṃ, bhante, bhagavato dhammaṃ sutvā vedapaṭilābho somanassapaṭilābho, so adaṇḍāvacaro asatthāvacaro ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattatī’’ti.
೩೬೯. ‘‘ಕಿಂ ಪನ ತ್ವಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಅತ್ಥವಸಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಏವರೂಪಂ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ ಪವೇದೇಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಛ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅತ್ಥವಸೇ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಏವರೂಪಂ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ ಪವೇದೇಮಿ।
369. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ, devānaminda, atthavasaṃ sampassamāno evarūpaṃ vedapaṭilābhaṃ somanassapaṭilābhaṃ pavedesī’’ti? ‘‘Cha kho ahaṃ, bhante, atthavase sampassamāno evarūpaṃ vedapaṭilābhaṃ somanassapaṭilābhaṃ pavedemi.
‘‘ಇಧೇವ ತಿಟ್ಠಮಾನಸ್ಸ, ದೇವಭೂತಸ್ಸ ಮೇ ಸತೋ।
‘‘Idheva tiṭṭhamānassa, devabhūtassa me sato;
ಪುನರಾಯು ಚ ಮೇ ಲದ್ಧೋ, ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಮಾರಿಸ॥
Punarāyu ca me laddho, evaṃ jānāhi mārisa.
‘‘ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಠಮಂ ಅತ್ಥವಸಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಏವರೂಪಂ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ ಪವೇದೇಮಿ।
‘‘Imaṃ kho ahaṃ, bhante, paṭhamaṃ atthavasaṃ sampassamāno evarūpaṃ vedapaṭilābhaṃ somanassapaṭilābhaṃ pavedemi.
‘‘ಚುತಾಹಂ ದಿವಿಯಾ ಕಾಯಾ, ಆಯುಂ ಹಿತ್ವಾ ಅಮಾನುಸಂ।
‘‘Cutāhaṃ diviyā kāyā, āyuṃ hitvā amānusaṃ;
ಅಮೂಳ್ಹೋ ಗಬ್ಭಮೇಸ್ಸಾಮಿ, ಯತ್ಥ ಮೇ ರಮತೀ ಮನೋ॥
Amūḷho gabbhamessāmi, yattha me ramatī mano.
‘‘ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ದುತಿಯಂ ಅತ್ಥವಸಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಏವರೂಪಂ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ ಪವೇದೇಮಿ।
‘‘Imaṃ kho ahaṃ, bhante, dutiyaṃ atthavasaṃ sampassamāno evarūpaṃ vedapaṭilābhaṃ somanassapaṭilābhaṃ pavedemi.
ಞಾಯೇನ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಪಟಿಸ್ಸತೋ॥
Ñāyena viharissāmi, sampajāno paṭissato.
‘‘ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತತಿಯಂ ಅತ್ಥವಸಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಏವರೂಪಂ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ ಪವೇದೇಮಿ।
‘‘Imaṃ kho ahaṃ, bhante, tatiyaṃ atthavasaṃ sampassamāno evarūpaṃ vedapaṭilābhaṃ somanassapaṭilābhaṃ pavedemi.
‘‘ಞಾಯೇನ ಮೇ ಚರತೋ ಚ, ಸಮ್ಬೋಧಿ ಚೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ।
‘‘Ñāyena me carato ca, sambodhi ce bhavissati;
ಅಞ್ಞಾತಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸ್ವೇವ ಅನ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Aññātā viharissāmi, sveva anto bhavissati.
‘‘ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಚತುತ್ಥಂ ಅತ್ಥವಸಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಏವರೂಪಂ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ ಪವೇದೇಮಿ।
‘‘Imaṃ kho ahaṃ, bhante, catutthaṃ atthavasaṃ sampassamāno evarūpaṃ vedapaṭilābhaṃ somanassapaṭilābhaṃ pavedemi.
‘‘ಚುತಾಹಂ ಮಾನುಸಾ ಕಾಯಾ, ಆಯುಂ ಹಿತ್ವಾನ ಮಾನುಸಂ।
‘‘Cutāhaṃ mānusā kāyā, āyuṃ hitvāna mānusaṃ;
ಪುನ ದೇವೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ದೇವಲೋಕಮ್ಹಿ ಉತ್ತಮೋ॥
Puna devo bhavissāmi, devalokamhi uttamo.
‘‘ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಞ್ಚಮಂ ಅತ್ಥವಸಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಏವರೂಪಂ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ ಪವೇದೇಮಿ।
‘‘Imaṃ kho ahaṃ, bhante, pañcamaṃ atthavasaṃ sampassamāno evarūpaṃ vedapaṭilābhaṃ somanassapaṭilābhaṃ pavedemi.
ಅನ್ತಿಮೇ ವತ್ತಮಾನಮ್ಹಿ, ಸೋ ನಿವಾಸೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Antime vattamānamhi, so nivāso bhavissati.
‘‘ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಛಟ್ಠಂ ಅತ್ಥವಸಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಏವರೂಪಂ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ ಪವೇದೇಮಿ।
‘‘Imaṃ kho ahaṃ, bhante, chaṭṭhaṃ atthavasaṃ sampassamāno evarūpaṃ vedapaṭilābhaṃ somanassapaṭilābhaṃ pavedemi.
‘‘ಇಮೇ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಛ ಅತ್ಥವಸೇ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಏವರೂಪಂ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ ಪವೇದೇಮಿ।
‘‘Ime kho ahaṃ, bhante, cha atthavase sampassamāno evarūpaṃ vedapaṭilābhaṃ somanassapaṭilābhaṃ pavedemi.
೩೭೦.‘‘ಅಪರಿಯೋಸಿತಸಙ್ಕಪ್ಪೋ , ವಿಚಿಕಿಚ್ಛೋ ಕಥಂಕಥೀ।
370.‘‘Apariyositasaṅkappo , vicikiccho kathaṃkathī.
ವಿಚರಿಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ, ಅನ್ವೇಸನ್ತೋ ತಥಾಗತಂ॥
Vicariṃ dīghamaddhānaṃ, anvesanto tathāgataṃ.
‘‘ಯಸ್ಸು ಮಞ್ಞಾಮಿ ಸಮಣೇ, ಪವಿವಿತ್ತವಿಹಾರಿನೋ।
‘‘Yassu maññāmi samaṇe, pavivittavihārino;
ಸಮ್ಬುದ್ಧಾ ಇತಿ ಮಞ್ಞಾನೋ, ಗಚ್ಛಾಮಿ ತೇ ಉಪಾಸಿತುಂ॥
Sambuddhā iti maññāno, gacchāmi te upāsituṃ.
‘‘‘ಕಥಂ ಆರಾಧನಾ ಹೋತಿ, ಕಥಂ ಹೋತಿ ವಿರಾಧನಾ’।
‘‘‘Kathaṃ ārādhanā hoti, kathaṃ hoti virādhanā’;
‘‘ತ್ಯಸ್ಸು ಯದಾ ಮಂ ಜಾನನ್ತಿ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಾಗತೋ।
‘‘Tyassu yadā maṃ jānanti, sakko devānamāgato;
ತ್ಯಸ್ಸು ಮಮೇವ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ‘ಕಿಂ ಕತ್ವಾ ಪಾಪುಣೀ ಇದಂ’॥
Tyassu mameva pucchanti, ‘kiṃ katvā pāpuṇī idaṃ’.
ತೇನ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋನ್ತಿ, ‘ದಿಟ್ಠೋ ನೋ ವಾಸವೋತಿ ಚ’॥
Tena attamanā honti, ‘diṭṭho no vāsavoti ca’.
‘‘ಯದಾ ಚ ಬುದ್ಧಮದ್ದಕ್ಖಿಂ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾವಿತಾರಣಂ।
‘‘Yadā ca buddhamaddakkhiṃ, vicikicchāvitāraṇaṃ;
‘‘ತಣ್ಹಾಸಲ್ಲಸ್ಸ ಹನ್ತಾರಂ, ಬುದ್ಧಂ ಅಪ್ಪಟಿಪುಗ್ಗಲಂ।
‘‘Taṇhāsallassa hantāraṃ, buddhaṃ appaṭipuggalaṃ;
ಅಹಂ ವನ್ದೇ ಮಹಾವೀರಂ, ಬುದ್ಧಮಾದಿಚ್ಚಬನ್ಧುನಂ॥
Ahaṃ vande mahāvīraṃ, buddhamādiccabandhunaṃ.
‘‘ಯಂ ಕರೋಮಸಿ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ, ಸಮಂ ದೇವೇಹಿ ಮಾರಿಸ।
‘‘Yaṃ karomasi brahmuno, samaṃ devehi mārisa;
ಸದೇವಕಸ್ಮಿಂ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ನತ್ಥಿ ತೇ ಪಟಿಪುಗ್ಗಲೋ’’ತಿ॥
Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi te paṭipuggalo’’ti.
೩೭೧. ಅಥ ಖೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಪಞ್ಚಸಿಖಂ ಗನ್ಧಬ್ಬಪುತ್ತಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಬಹೂಪಕಾರೋ ಖೋ ಮೇಸಿ ತ್ವಂ, ತಾತ ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಯಂ ತ್ವಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪಠಮಂ ಪಸಾದೇಸಿ। ತಯಾ, ತಾತ, ಪಠಮಂ ಪಸಾದಿತಂ ಪಚ್ಛಾ ಮಯಂ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಮ್ಹಾ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ। ಪೇತ್ತಿಕೇ ವಾ ಠಾನೇ ಠಪಯಿಸ್ಸಾಮಿ , ಗನ್ಧಬ್ಬರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸಸಿ, ಭದ್ದಞ್ಚ ತೇ ಸೂರಿಯವಚ್ಛಸಂ ದಮ್ಮಿ, ಸಾ ಹಿ ತೇ ಅಭಿಪತ್ಥಿತಾ’’ತಿ।
371. Atha kho sakko devānamindo pañcasikhaṃ gandhabbaputtaṃ āmantesi – ‘‘bahūpakāro kho mesi tvaṃ, tāta pañcasikha, yaṃ tvaṃ bhagavantaṃ paṭhamaṃ pasādesi. Tayā, tāta, paṭhamaṃ pasāditaṃ pacchā mayaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamimhā arahantaṃ sammāsambuddhaṃ. Pettike vā ṭhāne ṭhapayissāmi , gandhabbarājā bhavissasi, bhaddañca te sūriyavacchasaṃ dammi, sā hi te abhipatthitā’’ti.
ಅಥ ಖೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಪಾಣಿನಾ ಪಥವಿಂ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ – ‘‘ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸಾ’’ತಿ।
Atha kho sakko devānamindo pāṇinā pathaviṃ parāmasitvā tikkhattuṃ udānaṃ udānesi – ‘‘namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassā’’ti.
ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಪನ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಸ್ಮಿಂ ಭಞ್ಞಮಾನೇ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ವಿರಜಂ ವೀತಮಲಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಖುಂ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಂ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ಅಸೀತಿಯಾ ದೇವತಾಸಹಸ್ಸಾನಂ , ಇತಿ ಯೇ ಸಕ್ಕೇನ ದೇವಾನಮಿನ್ದೇನ ಅಜ್ಝಿಟ್ಠಪಞ್ಹಾ ಪುಟ್ಠಾ , ತೇ ಭಗವತಾ ಬ್ಯಾಕತಾ। ತಸ್ಮಾ ಇಮಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಸ್ಸ ಸಕ್ಕಪಞ್ಹಾತ್ವೇವ ಅಧಿವಚನನ್ತಿ।
Imasmiñca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne sakkassa devānamindassa virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti. Aññesañca asītiyā devatāsahassānaṃ , iti ye sakkena devānamindena ajjhiṭṭhapañhā puṭṭhā , te bhagavatā byākatā. Tasmā imassa veyyākaraṇassa sakkapañhātveva adhivacananti.
ಸಕ್ಕಪಞ್ಹಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಅಟ್ಠಮಂ।
Sakkapañhasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ದೀಘ ನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ೮. ಸಕ್ಕಪಞ್ಹಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Sakkapañhasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ದೀಘನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ೮. ಸಕ್ಕಪಞ್ಹಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Sakkapañhasuttavaṇṇanā