| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
६. सकुणग्घिसुत्तवण्णना
6. Sakuṇagghisuttavaṇṇanā
३७२. पाकतिकसकुणकुलेसु बलवभावतो तेसं हननतो सकुणग्घि। सेनोति वुत्तं ‘‘सेनस्सेतं अधिवचन’’न्ति, सेनविसेसो पन सो वेदितब्बो। आमिसत्थाय पत्तत्ता ‘‘लोभसाहसेन पत्ता’’ति वुत्तं, लोभनिमित्तेन साहसाकारेन पत्ताति अत्थो। नङ्गलेन कट्ठं कसितं नङ्गलकट्ठं, तं करीयति एत्थाति नङ्गलकट्ठकरणन्ति आह – ‘‘अधुना कट्ठं खेत्तट्ठान’’न्ति। लेड्डुयो तिट्ठन्ति एत्थाति लेड्डुट्ठानं, लेड्डुनिमित्तं कसितट्ठानं। वज्जतीति वदं, वचनं। कुच्छितं वदं अवदं। गरहने हि अयं अ-कारो यथा – ‘‘अपुत्तो अभरिया’’ति। अवदं मानेतीति अवदमाना, अत्तनो बलमदेन लापं अतिमञ्ञित्वा वदन्तीति अत्थो। तेनेवाह ‘‘गच्छ खो, त्वं लाप, तत्रपि मे गन्त्वा न मोक्खसी’’ति। यं पन अट्ठकथायं वुत्तं ‘‘अत्तनो बलस्स सुट्ठु वण्णं वदमाना’’ति, तत्थ अत्ततो आपन्नं गहेत्वा वुत्तं। ‘‘वदमानो’’ति वा पाठो, सारम्भवसेन अव्हायन्तोति अत्थो। तेनाह ‘‘एहि खो दानि सकुणग्घी’’ति। सुट्ठु ठपेत्वाति जियामुत्तसरस्स विय सीघपातयोग्यताकरणेन उभो पक्खे सम्मा ठपेत्वा। अयन्ति सकुणग्घि। ञत्वाति यथाभूतदस्सनेन अत्तनो ञाणेन जानित्वा। फालीयित्थाति फालच्छेदतिखिणसिखरे सुक्खलेड्डुस्मिं भिज्जित्थ।
372. Pākatikasakuṇakulesu balavabhāvato tesaṃ hananato sakuṇagghi. Senoti vuttaṃ ‘‘senassetaṃ adhivacana’’nti, senaviseso pana so veditabbo. Āmisatthāya pattattā ‘‘lobhasāhasena pattā’’ti vuttaṃ, lobhanimittena sāhasākārena pattāti attho. Naṅgalena kaṭṭhaṃ kasitaṃ naṅgalakaṭṭhaṃ, taṃ karīyati etthāti naṅgalakaṭṭhakaraṇanti āha – ‘‘adhunā kaṭṭhaṃ khettaṭṭhāna’’nti. Leḍḍuyo tiṭṭhanti etthāti leḍḍuṭṭhānaṃ, leḍḍunimittaṃ kasitaṭṭhānaṃ. Vajjatīti vadaṃ, vacanaṃ. Kucchitaṃ vadaṃ avadaṃ. Garahane hi ayaṃ a-kāro yathā – ‘‘aputto abhariyā’’ti. Avadaṃ mānetīti avadamānā, attano balamadena lāpaṃ atimaññitvā vadantīti attho. Tenevāha ‘‘gaccha kho, tvaṃ lāpa, tatrapi me gantvā na mokkhasī’’ti. Yaṃ pana aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ ‘‘attano balassa suṭṭhu vaṇṇaṃ vadamānā’’ti, tattha attato āpannaṃ gahetvā vuttaṃ. ‘‘Vadamāno’’ti vā pāṭho, sārambhavasena avhāyantoti attho. Tenāha ‘‘ehi kho dāni sakuṇagghī’’ti. Suṭṭhu ṭhapetvāti jiyāmuttasarassa viya sīghapātayogyatākaraṇena ubho pakkhe sammā ṭhapetvā. Ayanti sakuṇagghi. Ñatvāti yathābhūtadassanena attano ñāṇena jānitvā. Phālīyitthāti phālacchedatikhiṇasikhare sukkhaleḍḍusmiṃ bhijjittha.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ६. सकुणग्घिसुत्तं • 6. Sakuṇagghisuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ६. सकुणग्घिसुत्तवण्णना • 6. Sakuṇagghisuttavaṇṇanā
