| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๖. สกุณคฺฆิสุตฺตวณฺณนา
6. Sakuṇagghisuttavaṇṇanā
๓๗๒. ฉเฎฺฐ สกุณคฺฆีติ สกุณํ หนตีติ สกุณคฺฆิ, เสนเสฺสตํ อธิวจนํฯ สหสา อชฺฌปตฺตาติ โลภสาหเสน ปตฺตาฯ อลกฺขิกาติ นิสฺสิริกาฯ อปฺปปุญฺญาติ ปริตฺตปุญฺญาฯ สเจชฺช มยนฺติ สเจ อชฺช มยํฯ นงฺคลกฎฺฐกรณนฺติ นงฺคเลน กสิกรณํ, อธุนา กฎฺฐํ เขตฺตฎฺฐานนฺติ อโตฺถฯ เลฑฺฑุฎฺฐานนฺติ เลฑฺฑูนํ ฐานํฯ สํวทมานาติ สมฺมา วทมานา, อตฺตโน พลสฺส สุฎฺฐุ วณฺณํ วทมานาติ อโตฺถฯ มหนฺตํ เลฑฺฑุํ อภิรุหิตฺวาติ อุทฺธนสณฺฐาเนน ฐิเตสุ ตีสุ เลฑฺฑูสุ ‘‘อิโต เสเน อาคจฺฉเนฺต อิโต นิกฺขมิสฺสามิ, อิโต อาคจฺฉเนฺต อิโต’’ติ สลฺลเกฺขตฺวา เตสุ เอกํ เลฑฺฑุํ อภิรุหิตฺวา อฎฺฐาสิ อวทมาโนฯ สนฺนยฺหาติ ขุรปฺปํ สนฺนยฺหมาโน วิย สนฺนยฺหิตฺวา สุฎฺฐุ ฐเปตฺวาฯ พหุอาคโต โข มฺยายนฺติ ‘‘มยฺหํ อตฺถาย อยํ พหุตํ ฐานํ อาคโต, อปฺปํ อวสิฎฺฐํ, อิทานิ มํ คณฺหิสฺสตี’’ติ ญตฺวา ทารุคุโฬ วิย วินิวตฺติตฺวา ตเสฺสว เลฑฺฑุสฺส อนฺตเร ปจฺจุปาทิ, ปฎิปโนฺน ปวิโฎฺฐติ อโตฺถฯ อุรํ ปจฺจตาเฬสีติ ‘‘เอกปฺปหาเรเนว ลาปสฺส สีสํ ฉินฺทิตฺวา คเหสฺสามี’’ติ ปกฺขนฺทตฺตา เวคํ สนฺธาเรตุํ อสโกฺกโนฺต ตสฺมิํ เลฑฺฑุสฺมิํ อุรํ ปตาเฬสิฯ ตาวเทวสฺส หทยมํสํ ผาลิยิตฺถฯ อถ ลาโป ‘‘ทิฎฺฐา วต สตฺตุโน ปิฎฺฐี’’ติ หฎฺฐตุโฎฺฐ ตสฺส หทเย อปราปรํ จงฺกมิฯ
372. Chaṭṭhe sakuṇagghīti sakuṇaṃ hanatīti sakuṇagghi, senassetaṃ adhivacanaṃ. Sahasā ajjhapattāti lobhasāhasena pattā. Alakkhikāti nissirikā. Appapuññāti parittapuññā. Sacejja mayanti sace ajja mayaṃ. Naṅgalakaṭṭhakaraṇanti naṅgalena kasikaraṇaṃ, adhunā kaṭṭhaṃ khettaṭṭhānanti attho. Leḍḍuṭṭhānanti leḍḍūnaṃ ṭhānaṃ. Saṃvadamānāti sammā vadamānā, attano balassa suṭṭhu vaṇṇaṃ vadamānāti attho. Mahantaṃ leḍḍuṃ abhiruhitvāti uddhanasaṇṭhānena ṭhitesu tīsu leḍḍūsu ‘‘ito sene āgacchante ito nikkhamissāmi, ito āgacchante ito’’ti sallakkhetvā tesu ekaṃ leḍḍuṃ abhiruhitvā aṭṭhāsi avadamāno. Sannayhāti khurappaṃ sannayhamāno viya sannayhitvā suṭṭhu ṭhapetvā. Bahuāgato kho myāyanti ‘‘mayhaṃ atthāya ayaṃ bahutaṃ ṭhānaṃ āgato, appaṃ avasiṭṭhaṃ, idāni maṃ gaṇhissatī’’ti ñatvā dāruguḷo viya vinivattitvā tasseva leḍḍussa antare paccupādi, paṭipanno paviṭṭhoti attho. Uraṃ paccatāḷesīti ‘‘ekappahāreneva lāpassa sīsaṃ chinditvā gahessāmī’’ti pakkhandattā vegaṃ sandhāretuṃ asakkonto tasmiṃ leḍḍusmiṃ uraṃ patāḷesi. Tāvadevassa hadayamaṃsaṃ phāliyittha. Atha lāpo ‘‘diṭṭhā vata sattuno piṭṭhī’’ti haṭṭhatuṭṭho tassa hadaye aparāparaṃ caṅkami.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๖. สกุณคฺฆิสุตฺตํ • 6. Sakuṇagghisuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๖. สกุณคฺฆิสุตฺตวณฺณนา • 6. Sakuṇagghisuttavaṇṇanā
