| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๖. สกุณคฺฆิสุตฺตวณฺณนา
6. Sakuṇagghisuttavaṇṇanā
๓๗๒. ปากติกสกุณกุเลสุ พลวภาวโต เตสํ หนนโต สกุณคฺฆิฯ เสโนติ วุตฺตํ ‘‘เสนเสฺสตํ อธิวจน’’นฺติ, เสนวิเสโส ปน โส เวทิตโพฺพฯ อามิสตฺถาย ปตฺตตฺตา ‘‘โลภสาหเสน ปตฺตา’’ติ วุตฺตํ, โลภนิมิเตฺตน สาหสากาเรน ปตฺตาติ อโตฺถฯ นงฺคเลน กฎฺฐํ กสิตํ นงฺคลกฎฺฐํ, ตํ กรียติ เอตฺถาติ นงฺคลกฎฺฐกรณนฺติ อาห – ‘‘อธุนา กฎฺฐํ เขตฺตฎฺฐาน’’นฺติฯ เลฑฺฑุโย ติฎฺฐนฺติ เอตฺถาติ เลฑฺฑุฎฺฐานํ, เลฑฺฑุนิมิตฺตํ กสิตฎฺฐานํฯ วชฺชตีติ วทํ, วจนํฯ กุจฺฉิตํ วทํ อวทํฯ ครหเน หิ อยํ อ-กาโร ยถา – ‘‘อปุโตฺต อภริยา’’ติฯ อวทํ มาเนตีติ อวทมานา, อตฺตโน พลมเทน ลาปํ อติมญฺญิตฺวา วทนฺตีติ อโตฺถฯ เตเนวาห ‘‘คจฺฉ โข, ตฺวํ ลาป, ตตฺรปิ เม คนฺตฺวา น โมกฺขสี’’ติฯ ยํ ปน อฎฺฐกถายํ วุตฺตํ ‘‘อตฺตโน พลสฺส สุฎฺฐุ วณฺณํ วทมานา’’ติ, ตตฺถ อตฺตโต อาปนฺนํ คเหตฺวา วุตฺตํฯ ‘‘วทมาโน’’ติ วา ปาโฐ, สารมฺภวเสน อวฺหายโนฺตติ อโตฺถฯ เตนาห ‘‘เอหิ โข ทานิ สกุณคฺฆี’’ติฯ สุฎฺฐุ ฐเปตฺวาติ ชิยามุตฺตสรสฺส วิย สีฆปาตโยคฺยตากรเณน อุโภ ปเกฺข สมฺมา ฐเปตฺวาฯ อยนฺติ สกุณคฺฆิฯ ญตฺวาติ ยถาภูตทสฺสเนน อตฺตโน ญาเณน ชานิตฺวาฯ ผาลียิตฺถาติ ผาลเจฺฉทติขิณสิขเร สุกฺขเลฑฺฑุสฺมิํ ภิชฺชิตฺถฯ
372. Pākatikasakuṇakulesu balavabhāvato tesaṃ hananato sakuṇagghi. Senoti vuttaṃ ‘‘senassetaṃ adhivacana’’nti, senaviseso pana so veditabbo. Āmisatthāya pattattā ‘‘lobhasāhasena pattā’’ti vuttaṃ, lobhanimittena sāhasākārena pattāti attho. Naṅgalena kaṭṭhaṃ kasitaṃ naṅgalakaṭṭhaṃ, taṃ karīyati etthāti naṅgalakaṭṭhakaraṇanti āha – ‘‘adhunā kaṭṭhaṃ khettaṭṭhāna’’nti. Leḍḍuyo tiṭṭhanti etthāti leḍḍuṭṭhānaṃ, leḍḍunimittaṃ kasitaṭṭhānaṃ. Vajjatīti vadaṃ, vacanaṃ. Kucchitaṃ vadaṃ avadaṃ. Garahane hi ayaṃ a-kāro yathā – ‘‘aputto abhariyā’’ti. Avadaṃ mānetīti avadamānā, attano balamadena lāpaṃ atimaññitvā vadantīti attho. Tenevāha ‘‘gaccha kho, tvaṃ lāpa, tatrapi me gantvā na mokkhasī’’ti. Yaṃ pana aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ ‘‘attano balassa suṭṭhu vaṇṇaṃ vadamānā’’ti, tattha attato āpannaṃ gahetvā vuttaṃ. ‘‘Vadamāno’’ti vā pāṭho, sārambhavasena avhāyantoti attho. Tenāha ‘‘ehi kho dāni sakuṇagghī’’ti. Suṭṭhu ṭhapetvāti jiyāmuttasarassa viya sīghapātayogyatākaraṇena ubho pakkhe sammā ṭhapetvā. Ayanti sakuṇagghi. Ñatvāti yathābhūtadassanena attano ñāṇena jānitvā. Phālīyitthāti phālacchedatikhiṇasikhare sukkhaleḍḍusmiṃ bhijjittha.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๖. สกุณคฺฆิสุตฺตํ • 6. Sakuṇagghisuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๖. สกุณคฺฆิสุตฺตวณฺณนา • 6. Sakuṇagghisuttavaṇṇanā
