| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៦. សកុណគ្ឃិសុត្តវណ្ណនា
6. Sakuṇagghisuttavaṇṇanā
៣៧២. បាកតិកសកុណកុលេសុ ពលវភាវតោ តេសំ ហននតោ សកុណគ្ឃិ។ សេនោតិ វុត្តំ ‘‘សេនស្សេតំ អធិវចន’’ន្តិ, សេនវិសេសោ បន សោ វេទិតព្ពោ។ អាមិសត្ថាយ បត្តត្តា ‘‘លោភសាហសេន បត្តា’’តិ វុត្តំ, លោភនិមិត្តេន សាហសាការេន បត្តាតិ អត្ថោ។ នង្គលេន កដ្ឋំ កសិតំ នង្គលកដ្ឋំ, តំ ករីយតិ ឯត្ថាតិ នង្គលកដ្ឋករណន្តិ អាហ – ‘‘អធុនា កដ្ឋំ ខេត្តដ្ឋាន’’ន្តិ។ លេឌ្ឌុយោ តិដ្ឋន្តិ ឯត្ថាតិ លេឌ្ឌុដ្ឋានំ, លេឌ្ឌុនិមិត្តំ កសិតដ្ឋានំ។ វជ្ជតីតិ វទំ, វចនំ។ កុច្ឆិតំ វទំ អវទំ។ គរហនេ ហិ អយំ អ-ការោ យថា – ‘‘អបុត្តោ អភរិយា’’តិ។ អវទំ មានេតីតិ អវទមានា, អត្តនោ ពលមទេន លាបំ អតិមញ្ញិត្វា វទន្តីតិ អត្ថោ។ តេនេវាហ ‘‘គច្ឆ ខោ, ត្វំ លាប, តត្របិ មេ គន្ត្វា ន មោក្ខសី’’តិ។ យំ បន អដ្ឋកថាយំ វុត្តំ ‘‘អត្តនោ ពលស្ស សុដ្ឋុ វណ្ណំ វទមានា’’តិ, តត្ថ អត្តតោ អាបន្នំ គហេត្វា វុត្តំ។ ‘‘វទមានោ’’តិ វា បាឋោ, សារម្ភវសេន អវ្ហាយន្តោតិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘ឯហិ ខោ ទានិ សកុណគ្ឃី’’តិ។ សុដ្ឋុ ឋបេត្វាតិ ជិយាមុត្តសរស្ស វិយ សីឃបាតយោគ្យតាករណេន ឧភោ បក្ខេ សម្មា ឋបេត្វា។ អយន្តិ សកុណគ្ឃិ។ ញត្វាតិ យថាភូតទស្សនេន អត្តនោ ញាណេន ជានិត្វា។ ផាលីយិត្ថាតិ ផាលច្ឆេទតិខិណសិខរេ សុក្ខលេឌ្ឌុស្មិំ ភិជ្ជិត្ថ។
372. Pākatikasakuṇakulesu balavabhāvato tesaṃ hananato sakuṇagghi. Senoti vuttaṃ ‘‘senassetaṃ adhivacana’’nti, senaviseso pana so veditabbo. Āmisatthāya pattattā ‘‘lobhasāhasena pattā’’ti vuttaṃ, lobhanimittena sāhasākārena pattāti attho. Naṅgalena kaṭṭhaṃ kasitaṃ naṅgalakaṭṭhaṃ, taṃ karīyati etthāti naṅgalakaṭṭhakaraṇanti āha – ‘‘adhunā kaṭṭhaṃ khettaṭṭhāna’’nti. Leḍḍuyo tiṭṭhanti etthāti leḍḍuṭṭhānaṃ, leḍḍunimittaṃ kasitaṭṭhānaṃ. Vajjatīti vadaṃ, vacanaṃ. Kucchitaṃ vadaṃ avadaṃ. Garahane hi ayaṃ a-kāro yathā – ‘‘aputto abhariyā’’ti. Avadaṃ mānetīti avadamānā, attano balamadena lāpaṃ atimaññitvā vadantīti attho. Tenevāha ‘‘gaccha kho, tvaṃ lāpa, tatrapi me gantvā na mokkhasī’’ti. Yaṃ pana aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ ‘‘attano balassa suṭṭhu vaṇṇaṃ vadamānā’’ti, tattha attato āpannaṃ gahetvā vuttaṃ. ‘‘Vadamāno’’ti vā pāṭho, sārambhavasena avhāyantoti attho. Tenāha ‘‘ehi kho dāni sakuṇagghī’’ti. Suṭṭhu ṭhapetvāti jiyāmuttasarassa viya sīghapātayogyatākaraṇena ubho pakkhe sammā ṭhapetvā. Ayanti sakuṇagghi. Ñatvāti yathābhūtadassanena attano ñāṇena jānitvā. Phālīyitthāti phālacchedatikhiṇasikhare sukkhaleḍḍusmiṃ bhijjittha.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៦. សកុណគ្ឃិសុត្តំ • 6. Sakuṇagghisuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៦. សកុណគ្ឃិសុត្តវណ្ណនា • 6. Sakuṇagghisuttavaṇṇanā
