Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
൬. സകുണഗ്ഘിസുത്തവണ്ണനാ
6. Sakuṇagghisuttavaṇṇanā
൩൭൨. പാകതികസകുണകുലേസു ബലവഭാവതോ തേസം ഹനനതോ സകുണഗ്ഘി. സേനോതി വുത്തം ‘‘സേനസ്സേതം അധിവചന’’ന്തി, സേനവിസേസോ പന സോ വേദിതബ്ബോ. ആമിസത്ഥായ പത്തത്താ ‘‘ലോഭസാഹസേന പത്താ’’തി വുത്തം, ലോഭനിമിത്തേന സാഹസാകാരേന പത്താതി അത്ഥോ. നങ്ഗലേന കട്ഠം കസിതം നങ്ഗലകട്ഠം, തം കരീയതി ഏത്ഥാതി നങ്ഗലകട്ഠകരണന്തി ആഹ – ‘‘അധുനാ കട്ഠം ഖേത്തട്ഠാന’’ന്തി. ലേഡ്ഡുയോ തിട്ഠന്തി ഏത്ഥാതി ലേഡ്ഡുട്ഠാനം, ലേഡ്ഡുനിമിത്തം കസിതട്ഠാനം. വജ്ജതീതി വദം, വചനം. കുച്ഛിതം വദം അവദം. ഗരഹനേ ഹി അയം അ-കാരോ യഥാ – ‘‘അപുത്തോ അഭരിയാ’’തി. അവദം മാനേതീതി അവദമാനാ, അത്തനോ ബലമദേന ലാപം അതിമഞ്ഞിത്വാ വദന്തീതി അത്ഥോ. തേനേവാഹ ‘‘ഗച്ഛ ഖോ, ത്വം ലാപ, തത്രപി മേ ഗന്ത്വാ ന മോക്ഖസീ’’തി. യം പന അട്ഠകഥായം വുത്തം ‘‘അത്തനോ ബലസ്സ സുട്ഠു വണ്ണം വദമാനാ’’തി, തത്ഥ അത്തതോ ആപന്നം ഗഹേത്വാ വുത്തം. ‘‘വദമാനോ’’തി വാ പാഠോ, സാരമ്ഭവസേന അവ്ഹായന്തോതി അത്ഥോ. തേനാഹ ‘‘ഏഹി ഖോ ദാനി സകുണഗ്ഘീ’’തി. സുട്ഠു ഠപേത്വാതി ജിയാമുത്തസരസ്സ വിയ സീഘപാതയോഗ്യതാകരണേന ഉഭോ പക്ഖേ സമ്മാ ഠപേത്വാ. അയന്തി സകുണഗ്ഘി. ഞത്വാതി യഥാഭൂതദസ്സനേന അത്തനോ ഞാണേന ജാനിത്വാ. ഫാലീയിത്ഥാതി ഫാലച്ഛേദതിഖിണസിഖരേ സുക്ഖലേഡ്ഡുസ്മിം ഭിജ്ജിത്ഥ.
372. Pākatikasakuṇakulesu balavabhāvato tesaṃ hananato sakuṇagghi. Senoti vuttaṃ ‘‘senassetaṃ adhivacana’’nti, senaviseso pana so veditabbo. Āmisatthāya pattattā ‘‘lobhasāhasena pattā’’ti vuttaṃ, lobhanimittena sāhasākārena pattāti attho. Naṅgalena kaṭṭhaṃ kasitaṃ naṅgalakaṭṭhaṃ, taṃ karīyati etthāti naṅgalakaṭṭhakaraṇanti āha – ‘‘adhunā kaṭṭhaṃ khettaṭṭhāna’’nti. Leḍḍuyo tiṭṭhanti etthāti leḍḍuṭṭhānaṃ, leḍḍunimittaṃ kasitaṭṭhānaṃ. Vajjatīti vadaṃ, vacanaṃ. Kucchitaṃ vadaṃ avadaṃ. Garahane hi ayaṃ a-kāro yathā – ‘‘aputto abhariyā’’ti. Avadaṃ mānetīti avadamānā, attano balamadena lāpaṃ atimaññitvā vadantīti attho. Tenevāha ‘‘gaccha kho, tvaṃ lāpa, tatrapi me gantvā na mokkhasī’’ti. Yaṃ pana aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ ‘‘attano balassa suṭṭhu vaṇṇaṃ vadamānā’’ti, tattha attato āpannaṃ gahetvā vuttaṃ. ‘‘Vadamāno’’ti vā pāṭho, sārambhavasena avhāyantoti attho. Tenāha ‘‘ehi kho dāni sakuṇagghī’’ti. Suṭṭhu ṭhapetvāti jiyāmuttasarassa viya sīghapātayogyatākaraṇena ubho pakkhe sammā ṭhapetvā. Ayanti sakuṇagghi. Ñatvāti yathābhūtadassanena attano ñāṇena jānitvā. Phālīyitthāti phālacchedatikhiṇasikhare sukkhaleḍḍusmiṃ bhijjittha.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൬. സകുണഗ്ഘിസുത്തം • 6. Sakuṇagghisuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൬. സകുണഗ്ഘിസുത്തവണ്ണനാ • 6. Sakuṇagghisuttavaṇṇanā