| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ஸலாகப⁴த்தகதா²வண்ணனா
Salākabhattakathāvaṇṇanā
உபனிப³ந்தி⁴த்வாதி லிகி²த்வா. நிக்³க³ஹேன த³த்வாதி அனிச்ச²ந்தம்பி நிக்³க³ஹேன ஸம்படிச்சா²பெத்வா . ஏககே³ஹவஸேனாதி ஏகாய க⁴ரபாளியா வஸேன. உத்³தி³ஸித்வாதி ‘‘துய்ஹஞ்ச துய்ஹஞ்ச பாபுணாதீ’’தி வத்வா. தூ³ரத்தா நிக்³க³ஹெத்வாபி வாரேன கா³ஹேதப்³ப³கா³மோ வாரகா³மோ. விஹாரவாரே நியுத்தா விஹாரவாரிகா, வாரேன விஹாரரக்க²ணகா. அஞ்ஞத²த்தந்தி பஸாத³ஞ்ஞத²த்தங். பா²திகம்மமேவ ப⁴வந்தீதி விஹாரரக்க²ணத்தா²ய ஸங்கே⁴ன தா³தப்³ப³அதிரேகலாபா⁴ ஹொந்தி. ஸங்க⁴னவகேன லத்³த⁴காலேதி தி³வஸே தி³வஸே ஏகேகஸ்ஸ பாபிதானி த்³வே தீணி ஏகசாரிகப⁴த்தானி தேனேவ நியாமேன அத்தனோ பாபுணனட்டா²னே ஸங்க⁴னவகேன லத்³த⁴காலே. யஸ்ஸ கஸ்ஸசி ஸம்முகீ²பூ⁴தஸ்ஸ பாபெத்வாதி எத்த² ‘‘யேபு⁴ய்யேன சே பி⁴க்கூ² ப³ஹிஸீமக³தா ஹொந்தி, ஸம்முகீ²பூ⁴தஸ்ஸ யஸ்ஸ கஸ்ஸசி பாபேதப்³ப³ங் ஸபா⁴க³த்தா ஏகேன லத்³த⁴ங் ஸப்³பே³ஸங் ஹோதி, தஸ்மிம்பி அஸதி அத்தனோ பாபெத்வா தா³தப்³ப³’’ந்தி க³ண்டி²பதே³ஸு வுத்தங். ரஸஸலாகந்தி உச்சு²ரஸஸலாகங்.
Upanibandhitvāti likhitvā. Niggahena datvāti anicchantampi niggahena sampaṭicchāpetvā . Ekagehavasenāti ekāya gharapāḷiyā vasena. Uddisitvāti ‘‘tuyhañca tuyhañca pāpuṇātī’’ti vatvā. Dūrattā niggahetvāpi vārena gāhetabbagāmo vāragāmo. Vihāravāre niyuttā vihāravārikā, vārena vihārarakkhaṇakā. Aññathattanti pasādaññathattaṃ. Phātikammameva bhavantīti vihārarakkhaṇatthāya saṅghena dātabbaatirekalābhā honti. Saṅghanavakena laddhakāleti divase divase ekekassa pāpitāni dve tīṇi ekacārikabhattāni teneva niyāmena attano pāpuṇanaṭṭhāne saṅghanavakena laddhakāle. Yassa kassaci sammukhībhūtassa pāpetvāti ettha ‘‘yebhuyyena ce bhikkhū bahisīmagatā honti, sammukhībhūtassa yassa kassaci pāpetabbaṃ sabhāgattā ekena laddhaṃ sabbesaṃ hoti, tasmimpi asati attano pāpetvā dātabba’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Rasasalākanti ucchurasasalākaṃ.
‘‘ஸங்க⁴தோ நிராமிஸஸலாகாபி விஹாரே பக்கப⁴த்தம்பி வட்டதியேவா’’தி ஸாதா⁴ரணங் கத்வா விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ (விஸுத்³தி⁴॰ 1.26) வுத்தத்தா ‘‘ஏவங் கா³ஹிதே ஸாதி³தப்³ப³ங், ஏவங் ந ஸாதி³தப்³ப³’’ந்தி விஸேஸெத்வா அவுத்தத்தா ச பே⁴ஸஜ்ஜாதி³ஸலாகாயோ செத்த² கிஞ்சாபி பிண்ட³பாதிகானம்பி வட்டந்தி, ஸலாகவஸேன கா³ஹிதத்தா பன ந ஸாதி³தப்³பா³தி எத்த² அதி⁴ப்பாயோ வீமங்ஸிதப்³போ³. யதி³ ஹி பே⁴ஸஜ்ஜாதி³ஸலாகா ஸலாகவஸேன கா³ஹிதா ந ஸாதி³தப்³பா³ ஸியா, ஸங்க⁴தோ நிராமிஸஸலாகா வட்டதியேவாதி ந வதெ³ய்ய, ‘‘அதிரேகலாபோ⁴ ஸங்க⁴ப⁴த்தங் உத்³தே³ஸப⁴த்த’’ந்திஆதி³வசனதோ (மஹாவ॰ 128) ‘‘அதிரேகலாப⁴ங் படிக்கி²பாமீ’’தி ஸலாகவஸேன கா³ஹேதப்³ப³ங் ப⁴த்தமேவ படிக்கி²த்தங், ந பே⁴ஸஜ்ஜங். ஸங்க⁴ப⁴த்தாதீ³னி ஹி சுத்³த³ஸ ப⁴த்தானியேவ தேன ந ஸாதி³தப்³பா³னீதி வுத்தானி, க²ந்த⁴கபா⁴ணகானங் வா மதேன இத⁴ ஏவங் வுத்தந்தி க³ஹேதப்³ப³ங். அக்³க³தோ தா³தப்³ப³பி⁴க்கா² அக்³க³பி⁴க்கா². லத்³தா⁴ வா அலத்³தா⁴ வாதி லபி⁴த்வா வா அலபி⁴த்வா வா. நிப³த்³தா⁴ய அக்³க³பி⁴க்கா²ய அப்பமத்திகாய ஏவ ஸம்ப⁴வதோ லபி⁴த்வாபி புனதி³வஸே க³ண்ஹிதுங் வுத்தங். அக்³க³பி⁴க்கா²மத்தந்தி ஹி எத்த² மத்த-ஸத்³தோ³ ப³ஹுபா⁴வங் நிவத்தேதி.
‘‘Saṅghato nirāmisasalākāpi vihāre pakkabhattampi vaṭṭatiyevā’’ti sādhāraṇaṃ katvā visuddhimagge (visuddhi. 1.26) vuttattā ‘‘evaṃ gāhite sāditabbaṃ, evaṃ na sāditabba’’nti visesetvā avuttattā ca bhesajjādisalākāyo cettha kiñcāpi piṇḍapātikānampi vaṭṭanti, salākavasena gāhitattā pana na sāditabbāti ettha adhippāyo vīmaṃsitabbo. Yadi hi bhesajjādisalākā salākavasena gāhitā na sāditabbā siyā, saṅghato nirāmisasalākā vaṭṭatiyevāti na vadeyya, ‘‘atirekalābho saṅghabhattaṃ uddesabhatta’’ntiādivacanato (mahāva. 128) ‘‘atirekalābhaṃ paṭikkhipāmī’’ti salākavasena gāhetabbaṃ bhattameva paṭikkhittaṃ, na bhesajjaṃ. Saṅghabhattādīni hi cuddasa bhattāniyeva tena na sāditabbānīti vuttāni, khandhakabhāṇakānaṃ vā matena idha evaṃ vuttanti gahetabbaṃ. Aggato dātabbabhikkhā aggabhikkhā. Laddhā vā aladdhā vāti labhitvā vā alabhitvā vā. Nibaddhāya aggabhikkhāya appamattikāya eva sambhavato labhitvāpi punadivase gaṇhituṃ vuttaṃ. Aggabhikkhāmattanti hi ettha matta-saddo bahubhāvaṃ nivatteti.
ஸலாகப⁴த்தங் நாம விஹாரேயேவ உத்³தி³ஸீயதி விஹாரமேவ ஸந்தா⁴ய தி³ய்யமானத்தாதி ஆஹ ‘‘விஹாரே அபாபிதங் பனா’’திஆதி³. தத்ர ஆஸனஸாலாயாதி தஸ்மிங் கா³மே ஆஸனஸாலாய. விஹாரங் ஆனெத்வா கா³ஹேதப்³ப³ந்தி ததா² வத்வா தஸ்மிங் தி³வஸே தி³ன்னப⁴த்தங் விஹாரமேவ ஆனெத்வா டி²திகாய கா³ஹேதப்³ப³ங். தத்தா²தி தஸ்மிங் தி³ஸாபா⁴கே³. தங் க³ஹெத்வாதி தங் வாரகா³மஸலாகங் அத்தனா க³ஹெத்வா. தேனாதி யோ அத்தனோ பத்தங் வாரகா³மஸலாகங் தி³ஸங்க³மிகஸ்ஸ அதா³ஸி, தேன. அனதிக்கந்தேயேவ தஸ்மிங் தஸ்ஸ ஸலாகா கா³ஹேதப்³பா³தி யஸ்மா உபசாரஸீமட்ட²ஸ்ஸேவ ஸலாகா பாபுணாதி, தஸ்மா தஸ்மிங் தி³ஸங்க³மிகே உபசாரஸீமங் அனதிக்கந்தேயேவ தஸ்ஸ தி³ஸங்க³மிகஸ்ஸ பத்தஸலாகா அத்தனோ பாபெத்வா க³ஹேதப்³பா³.
Salākabhattaṃ nāma vihāreyeva uddisīyati vihārameva sandhāya diyyamānattāti āha ‘‘vihāre apāpitaṃ panā’’tiādi. Tatra āsanasālāyāti tasmiṃ gāme āsanasālāya. Vihāraṃ ānetvā gāhetabbanti tathā vatvā tasmiṃ divase dinnabhattaṃ vihārameva ānetvā ṭhitikāya gāhetabbaṃ. Tatthāti tasmiṃ disābhāge. Taṃ gahetvāti taṃ vāragāmasalākaṃ attanā gahetvā. Tenāti yo attano pattaṃ vāragāmasalākaṃ disaṃgamikassa adāsi, tena. Anatikkanteyeva tasmiṃ tassa salākā gāhetabbāti yasmā upacārasīmaṭṭhasseva salākā pāpuṇāti, tasmā tasmiṃ disaṃgamike upacārasīmaṃ anatikkanteyeva tassa disaṃgamikassa pattasalākā attano pāpetvā gahetabbā.
அனாக³ததி³வஸேதி எத்த² கத²ங் தேஸங் பி⁴க்கூ²னங் ஆக³தானாக³தபா⁴வோ விஞ்ஞாயதீதி சே? யஸ்மா ததோ ததோ ஆக³தா பி⁴க்கூ² தஸ்மிங் கா³மே ஆஸனஸாலாய ஸன்னிபதந்தி, தஸ்மா தேஸங் ஆக³தானாக³தபா⁴வோ ஸக்கா விஞ்ஞாதுங். அம்ஹாகங் கோ³சரகா³மேதி ஸலாகப⁴த்ததா³யகானங் கா³மே. பு⁴ஞ்ஜிதுங் ஆக³ச்ச²ந்தீதி ‘‘மஹாதே²ரோ ஏககோவ விஹாரே ஓஹீனோ அவஸ்ஸங் ஸப்³ப³ஸலாகா அத்தனோ பாபெத்வா டி²தோ’’தி மஞ்ஞமானா ஆக³ச்ச²ந்தி.
Anāgatadivaseti ettha kathaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ āgatānāgatabhāvo viññāyatīti ce? Yasmā tato tato āgatā bhikkhū tasmiṃ gāme āsanasālāya sannipatanti, tasmā tesaṃ āgatānāgatabhāvo sakkā viññātuṃ. Amhākaṃ gocaragāmeti salākabhattadāyakānaṃ gāme. Bhuñjituṃ āgacchantīti ‘‘mahāthero ekakova vihāre ohīno avassaṃ sabbasalākā attano pāpetvā ṭhito’’ti maññamānā āgacchanti.
