Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౨౪౯] ౯. సాలకజాతకవణ్ణనా

    [249] 9. Sālakajātakavaṇṇanā

    ఏకపుత్తకో భవిస్ససీతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో అఞ్ఞతరం మహాథేరం ఆరబ్భ కథేసి. సో కిరేకం కుమారకం పబ్బాజేత్వా పీళేన్తో తత్థ విహరతి. సామణేరో పీళం సహితుం అసక్కోన్తో ఉప్పబ్బజి. థేరో గన్త్వా తం ఉపలాపేతి ‘‘కుమార, తవ చీవరం తవేవ భవిస్సతి పత్తోపి, మమ సన్తకం పత్తచీవరమ్పి తవేవ భవిస్సతి, ఏహి పబ్బజాహీ’’తి. సో ‘‘నాహం పబ్బజిస్సామీ’’తి వత్వాపి పునప్పునం వుచ్చమానో పబ్బజి . అథ నం పబ్బజితదివసతో పట్ఠాయ పున థేరో విహేఠేసి. సో పీళం అసహన్తో పున ఉప్పబ్బజిత్వా అనేకవారం యాచన్తేపి తస్మిం ‘‘త్వం నేవ మం సహసి, న వినా వత్తితుం సక్కోసి, గచ్ఛ న పబ్బజిస్సామీ’’తి న పబ్బజి. భిక్ఖూ ధమ్మసభాయం కథం సముట్ఠాపేసుం – ‘‘ఆవుసో, సుహదయో వత సో దారకో మహాథేరస్స ఆసయం ఞత్వా న పబ్బజీ’’తి. సత్థా ఆగన్త్వా ‘‘కాయ నుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘ఇమాయ నామా’’తి వుత్తే ‘‘న, భిక్ఖవే, ఇదానేవేస సుహదయో, పుబ్బేపి సుహదయోవ, ఏకవారం ఏతస్స దోసం దిస్వా న పున ఉపగచ్ఛీ’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.

    Ekaputtako bhavissasīti idaṃ satthā jetavane viharanto aññataraṃ mahātheraṃ ārabbha kathesi. So kirekaṃ kumārakaṃ pabbājetvā pīḷento tattha viharati. Sāmaṇero pīḷaṃ sahituṃ asakkonto uppabbaji. Thero gantvā taṃ upalāpeti ‘‘kumāra, tava cīvaraṃ taveva bhavissati pattopi, mama santakaṃ pattacīvarampi taveva bhavissati, ehi pabbajāhī’’ti. So ‘‘nāhaṃ pabbajissāmī’’ti vatvāpi punappunaṃ vuccamāno pabbaji . Atha naṃ pabbajitadivasato paṭṭhāya puna thero viheṭhesi. So pīḷaṃ asahanto puna uppabbajitvā anekavāraṃ yācantepi tasmiṃ ‘‘tvaṃ neva maṃ sahasi, na vinā vattituṃ sakkosi, gaccha na pabbajissāmī’’ti na pabbaji. Bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, suhadayo vata so dārako mahātherassa āsayaṃ ñatvā na pabbajī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idānevesa suhadayo, pubbepi suhadayova, ekavāraṃ etassa dosaṃ disvā na puna upagacchī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో కుటుమ్బికకులే నిబ్బత్తిత్వా వయప్పత్తో ధఞ్ఞవిక్కయేన జీవికం కప్పేసి. అఞ్ఞతరోపి అహితుణ్డికో ఏకం మక్కటం సిక్ఖాపేత్వా ఓసధం గాహాపేత్వా తేన సప్పం కీళాపేన్తో జీవికం కప్పేసి. సో బారాణసియం ఉస్సవే ఘుట్ఠే ఉస్సవం కీళితుకామో ‘‘ఇమం మా పమజ్జీ’’తి తం మక్కటం తస్స ధఞ్ఞవాణిజస్స హత్థే ఠపేత్వా ఉస్సవం కీళిత్వా సత్తమే దివసే తస్స సన్తికం గన్త్వా ‘‘కహం మక్కటో’’తి పుచ్ఛి. మక్కటో సామికస్స సద్దం సుత్వావ ధఞ్ఞాపణతో వేగేన నిక్ఖమి. అథ నం సో వేళుపేసికాయ పిట్ఠియం పోథేత్వా ఆదాయ ఉయ్యానం గన్త్వా ఏకమన్తే బన్ధిత్వా నిద్దం ఓక్కమి. మక్కటో తస్స నిద్దాయనభావం ఞత్వా అత్తనో బన్ధనం మోచేత్వా పలాయిత్వా అమ్బరుక్ఖం ఆరుయ్హ అమ్బపక్కం ఖాదిత్వా అట్ఠిం అహితుణ్డికస్స సరీరే పాతేసి. సో పబుజ్ఝిత్వా ఉల్లోకేన్తో తం దిస్వా ‘‘మధురవచనేన నం వఞ్చేత్వా రుక్ఖా ఓతారేత్వా గణ్హిస్సామీ’’తి తం ఉపలాపేన్తో పఠమం గాథమాహ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kuṭumbikakule nibbattitvā vayappatto dhaññavikkayena jīvikaṃ kappesi. Aññataropi ahituṇḍiko ekaṃ makkaṭaṃ sikkhāpetvā osadhaṃ gāhāpetvā tena sappaṃ kīḷāpento jīvikaṃ kappesi. So bārāṇasiyaṃ ussave ghuṭṭhe ussavaṃ kīḷitukāmo ‘‘imaṃ mā pamajjī’’ti taṃ makkaṭaṃ tassa dhaññavāṇijassa hatthe ṭhapetvā ussavaṃ kīḷitvā sattame divase tassa santikaṃ gantvā ‘‘kahaṃ makkaṭo’’ti pucchi. Makkaṭo sāmikassa saddaṃ sutvāva dhaññāpaṇato vegena nikkhami. Atha naṃ so veḷupesikāya piṭṭhiyaṃ pothetvā ādāya uyyānaṃ gantvā ekamante bandhitvā niddaṃ okkami. Makkaṭo tassa niddāyanabhāvaṃ ñatvā attano bandhanaṃ mocetvā palāyitvā ambarukkhaṃ āruyha ambapakkaṃ khāditvā aṭṭhiṃ ahituṇḍikassa sarīre pātesi. So pabujjhitvā ullokento taṃ disvā ‘‘madhuravacanena naṃ vañcetvā rukkhā otāretvā gaṇhissāmī’’ti taṃ upalāpento paṭhamaṃ gāthamāha –

    ౧౯౮.

    198.

    ‘‘ఏకపుత్తకో భవిస్ససి, త్వఞ్చ నో హేస్ససి ఇస్సరో కులే;

    ‘‘Ekaputtako bhavissasi, tvañca no hessasi issaro kule;

    ఓరోహ దుమస్మా సాలక, ఏహి దాని ఘరకం వజేమసే’’తి.

    Oroha dumasmā sālaka, ehi dāni gharakaṃ vajemase’’ti.

    తస్సత్థో – త్వం మయ్హం ఏకపుత్తకో భవిస్ససి, కులే చ మే భోగానం ఇస్సరో, ఏతమ్హా రుక్ఖా ఓతర, ఏహి అమ్హాకం ఘరం గమిస్సామ. సాలకాతి నామేన ఆలపన్తో ఆహ.

    Tassattho – tvaṃ mayhaṃ ekaputtako bhavissasi, kule ca me bhogānaṃ issaro, etamhā rukkhā otara, ehi amhākaṃ gharaṃ gamissāma. Sālakāti nāmena ālapanto āha.

    తం సుత్వా మక్కటో దుతియం గాథమాహ –

    Taṃ sutvā makkaṭo dutiyaṃ gāthamāha –

    ౧౯౯.

    199.

    ‘‘నను మం సుహదయోతి మఞ్ఞసి, యఞ్చ మం హనసి వేళుయట్ఠియా;

    ‘‘Nanu maṃ suhadayoti maññasi, yañca maṃ hanasi veḷuyaṭṭhiyā;

    పక్కమ్బవనే రమామసే, గచ్ఛ త్వం ఘరకం యథాసుఖ’’న్తి.

    Pakkambavane ramāmase, gaccha tvaṃ gharakaṃ yathāsukha’’nti.

    తత్థ నను మం సుహదయోతి మఞ్ఞసీతి నను త్వం మం ‘‘సుహదయో’’తి మఞ్ఞసి, ‘‘సుహదయో అయ’’న్తి మఞ్ఞసీతి అత్థో. యఞ్చ మం హనసి వేళుయట్ఠియాతి యం మం ఏవం అతిమఞ్ఞసి, యఞ్చ వేళుపేసికాయ హనసి, తేనాహం నాగచ్ఛామీతి దీపేతి. అథ నం ‘‘మయం ఇమస్మిం పక్కమ్బవనే రమామసే, గచ్ఛ త్వం ఘరకం యథాసుఖ’’న్తి వత్వా ఉప్పతిత్వా వనం పావిసి. అహితుణ్డికోపి అనత్తమనో అత్తనో గేహం అగమాసి.

    Tattha nanu maṃ suhadayoti maññasīti nanu tvaṃ maṃ ‘‘suhadayo’’ti maññasi, ‘‘suhadayo aya’’nti maññasīti attho. Yañca maṃ hanasi veḷuyaṭṭhiyāti yaṃ maṃ evaṃ atimaññasi, yañca veḷupesikāya hanasi, tenāhaṃ nāgacchāmīti dīpeti. Atha naṃ ‘‘mayaṃ imasmiṃ pakkambavane ramāmase, gaccha tvaṃ gharakaṃ yathāsukha’’nti vatvā uppatitvā vanaṃ pāvisi. Ahituṇḍikopi anattamano attano gehaṃ agamāsi.

    సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా మక్కటో సామణేరో అహోసి, అహితుణ్డికో మహాథేరో, ధఞ్ఞవాణిజో పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā makkaṭo sāmaṇero ahosi, ahituṇḍiko mahāthero, dhaññavāṇijo pana ahameva ahosi’’nti.

    సాలకజాతకవణ్ణనా నవమా.

    Sālakajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౨౪౯. సాలకజాతకం • 249. Sālakajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact