| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
८. सलळागारसुत्तं
8. Salaḷāgārasuttaṃ
९०६. एकं समयं आयस्मा अनुरुद्धो सावत्थियं विहरति सलळागारे। तत्र खो आयस्मा अनुरुद्धो भिक्खू आमन्तेसि…पे॰… एतदवोच – ‘‘सेय्यथापि, आवुसो, गङ्गा नदी पाचीननिन्ना पाचीनपोणा पाचीनपब्भारा। अथ महाजनकायो आगच्छेय्य कुद्दालपिटकं 1 आदाय – ‘मयं इमं गङ्गानदिं पच्छानिन्नं करिस्साम पच्छापोणं पच्छापब्भार’न्ति। तं किं मञ्ञथावुसो, अपि नु सो महाजनकायो गङ्गानदिं पच्छानिन्नं करेय्य पच्छापोणं पच्छापब्भार’’न्ति? ‘‘नो हेतं, आवुसो’’। ‘‘तं किस्स हेतु’’? ‘‘गङ्गा, आवुसो, नदी पाचीननिन्ना पाचीनपोणा पाचीनपब्भारा। सा न सुकरा पच्छानिन्नं कातुं पच्छापोणं पच्छापब्भारं। यावदेव च पन सो महाजनकायो किलमथस्स विघातस्स भागी अस्सा’’ति।
906. Ekaṃ samayaṃ āyasmā anuruddho sāvatthiyaṃ viharati salaḷāgāre. Tatra kho āyasmā anuruddho bhikkhū āmantesi…pe… etadavoca – ‘‘seyyathāpi, āvuso, gaṅgā nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā. Atha mahājanakāyo āgaccheyya kuddālapiṭakaṃ 2 ādāya – ‘mayaṃ imaṃ gaṅgānadiṃ pacchāninnaṃ karissāma pacchāpoṇaṃ pacchāpabbhāra’nti. Taṃ kiṃ maññathāvuso, api nu so mahājanakāyo gaṅgānadiṃ pacchāninnaṃ kareyya pacchāpoṇaṃ pacchāpabbhāra’’nti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Gaṅgā, āvuso, nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā. Sā na sukarā pacchāninnaṃ kātuṃ pacchāpoṇaṃ pacchāpabbhāraṃ. Yāvadeva ca pana so mahājanakāyo kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti.
‘‘एवमेव खो, आवुसो, भिक्खुं चत्तारो सतिपट्ठाने भावेन्तं चत्तारो सतिपट्ठाने बहुलीकरोन्तं राजानो वा राजमहामत्ता वा मित्ता वा अमच्चा वा ञाती वा सालोहिता वा भोगेहि अभिहट्ठुं पवारेय्युं – ‘एहम्भो पुरिस, किं ते इमे कासावा अनुदहन्ति? किं मुण्डो कपालमनुसञ्चरसि? एहि हीनायावत्तित्वा भोगे च भुञ्जस्सु पुञ्ञानि च करोही’’’ति।
‘‘Evameva kho, āvuso, bhikkhuṃ cattāro satipaṭṭhāne bhāventaṃ cattāro satipaṭṭhāne bahulīkarontaṃ rājāno vā rājamahāmattā vā mittā vā amaccā vā ñātī vā sālohitā vā bhogehi abhihaṭṭhuṃ pavāreyyuṃ – ‘ehambho purisa, kiṃ te ime kāsāvā anudahanti? Kiṃ muṇḍo kapālamanusañcarasi? Ehi hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjassu puññāni ca karohī’’’ti.
‘‘सो वत, आवुसो, भिक्खु चत्तारो सतिपट्ठाने भावेन्तो चत्तारो सतिपट्ठाने बहुलीकरोन्तो सिक्खं पच्चक्खाय हीनायावत्तिस्सतीति – नेतं ठानं विज्जति। तं किस्स हेतु? यञ्हि तं, आवुसो, चित्तं दीघरत्तं विवेकनिन्नं विवेकपोणं विवेकपब्भारं तं वत हीनायावत्तिस्सतीति – नेतं ठानं विज्जति। कथञ्चावुसो, भिक्खु चत्तारो सतिपट्ठाने भावेति, चत्तारो सतिपट्ठाने बहुलीकरोतीति? इधावुसो, भिक्खु काये कायानुपस्सी विहरति…पे॰… वेदनासु…पे॰… चित्ते…पे॰… धम्मेसु धम्मानुपस्सी विहरति आतापी सम्पजानो सतिमा, विनेय्य लोके अभिज्झादोमनस्सं। एवं खो, आवुसो, भिक्खु चत्तारो सतिपट्ठाने भावेति, चत्तारो सतिपट्ठाने बहुलीकरोती’’ति। अट्ठमं।
‘‘So vata, āvuso, bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne bhāvento cattāro satipaṭṭhāne bahulīkaronto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Taṃ kissa hetu? Yañhi taṃ, āvuso, cittaṃ dīgharattaṃ vivekaninnaṃ vivekapoṇaṃ vivekapabbhāraṃ taṃ vata hīnāyāvattissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Kathañcāvuso, bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne bhāveti, cattāro satipaṭṭhāne bahulīkarotīti? Idhāvuso, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati…pe… vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne bhāveti, cattāro satipaṭṭhāne bahulīkarotī’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ८. सलळागारसुत्तवण्णना • 8. Salaḷāgārasuttavaṇṇanā
