Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya

    ౭. సళాయతనవిభఙ్గసుత్తం

    7. Saḷāyatanavibhaṅgasuttaṃ

    ౩౦౪. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తత్ర ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘భిక్ఖవో’’తి. ‘‘భదన్తే’’తి తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ – ‘‘సళాయతనవిభఙ్గం వో, భిక్ఖవే, దేసేస్సామి. తం సుణాథ, సాధుకం మనసి కరోథ; భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –

    304. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘saḷāyatanavibhaṅgaṃ vo, bhikkhave, desessāmi. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

    ‘‘‘ఛ అజ్ఝత్తికాని ఆయతనాని వేదితబ్బాని, ఛ బాహిరాని ఆయతనాని వేదితబ్బాని, ఛ విఞ్ఞాణకాయా వేదితబ్బా, ఛ ఫస్సకాయా వేదితబ్బా, అట్ఠారస మనోపవిచారా వేదితబ్బా, ఛత్తింస సత్తపదా వేదితబ్బా, తత్ర ఇదం నిస్సాయ ఇదం పజహథ, తయో సతిపట్ఠానా యదరియో సేవతి యదరియో సేవమానో సత్థా గణమనుసాసితుమరహతి, సో వుచ్చతి యోగ్గాచరియానం 1 అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథీ’తి – అయముద్దేసో సళాయతనవిభఙ్గస్స.

    ‘‘‘Cha ajjhattikāni āyatanāni veditabbāni, cha bāhirāni āyatanāni veditabbāni, cha viññāṇakāyā veditabbā, cha phassakāyā veditabbā, aṭṭhārasa manopavicārā veditabbā, chattiṃsa sattapadā veditabbā, tatra idaṃ nissāya idaṃ pajahatha, tayo satipaṭṭhānā yadariyo sevati yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahati, so vuccati yoggācariyānaṃ 2 anuttaro purisadammasārathī’ti – ayamuddeso saḷāyatanavibhaṅgassa.

    ౩౦౫. ‘‘‘ఛ అజ్ఝత్తికాని ఆయతనాని వేదితబ్బానీ’తి – ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం. కిఞ్చేతం పటిచ్చ వుత్తం? ‘చక్ఖాయతనం సోతాయతనం ఘానాయతనం జివ్హాయతనం కాయాయతనం మనాయతనం – ఛ అజ్ఝత్తికాని ఆయతనాని వేదితబ్బానీ’తి – ఇతి యం తం వుత్తం ఇదమేతం పటిచ్చ వుత్తం.

    305. ‘‘‘Cha ajjhattikāni āyatanāni veditabbānī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? ‘Cakkhāyatanaṃ sotāyatanaṃ ghānāyatanaṃ jivhāyatanaṃ kāyāyatanaṃ manāyatanaṃ – cha ajjhattikāni āyatanāni veditabbānī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ‘‘‘ఛ బాహిరాని ఆయతనాని వేదితబ్బానీ’తి – ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం . కిఞ్చేతం పటిచ్చ వుత్తం? ‘రూపాయతనం సద్దాయతనం గన్ధాయతనం రసాయతనం ఫోట్ఠబ్బాయతనం ధమ్మాయతనం – ఛ బాహిరాని ఆయతనాని వేదితబ్బానీ’తి – ఇతి యం తం వుత్తం ఇదమేతం పటిచ్చ వుత్తం.

    ‘‘‘Cha bāhirāni āyatanāni veditabbānī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ . Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? ‘Rūpāyatanaṃ saddāyatanaṃ gandhāyatanaṃ rasāyatanaṃ phoṭṭhabbāyatanaṃ dhammāyatanaṃ – cha bāhirāni āyatanāni veditabbānī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ‘‘‘ఛ విఞ్ఞాణకాయా వేదితబ్బా’తి – ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం. కిఞ్చేతం పటిచ్చ వుత్తం? ‘చక్ఖువిఞ్ఞాణం సోతవిఞ్ఞాణం ఘానవిఞ్ఞాణం జివ్హావిఞ్ఞాణం కాయవిఞ్ఞాణం మనోవిఞ్ఞాణం – ఛ విఞ్ఞాణకాయా వేదితబ్బా’తి – ఇతి యం తం వుత్తం ఇదమేతం పటిచ్చ వుత్తం.

    ‘‘‘Cha viññāṇakāyā veditabbā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? ‘Cakkhuviññāṇaṃ sotaviññāṇaṃ ghānaviññāṇaṃ jivhāviññāṇaṃ kāyaviññāṇaṃ manoviññāṇaṃ – cha viññāṇakāyā veditabbā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ‘‘‘ఛ ఫస్సకాయా వేదితబ్బా’తి – ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం. కిఞ్చేతం పటిచ్చ వుత్తం? ‘చక్ఖుసమ్ఫస్సో సోతసమ్ఫస్సో ఘానసమ్ఫస్సో జివ్హాసమ్ఫస్సో కాయసమ్ఫస్సో మనోసమ్ఫస్సో – ఛ ఫస్సకాయా వేదితబ్బా’తి – ఇతి యం తం వుత్తం ఇదమేతం పటిచ్చ వుత్తం.

    ‘‘‘Cha phassakāyā veditabbā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? ‘Cakkhusamphasso sotasamphasso ghānasamphasso jivhāsamphasso kāyasamphasso manosamphasso – cha phassakāyā veditabbā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ‘‘‘అట్ఠారస మనోపవిచారా వేదితబ్బా’తి – ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం. కిఞ్చేతం పటిచ్చ వుత్తం? ‘చక్ఖునా రూపం దిస్వా సోమనస్సట్ఠానీయం రూపం ఉపవిచరతి, దోమనస్సట్ఠానీయం రూపం ఉపవిచరతి, ఉపేక్ఖాట్ఠానీయం రూపం ఉపవిచరతి. సోతేన సద్దం సుత్వా…పే॰… ఘానేన గన్ధం ఘాయిత్వా… జివ్హాయ రసం సాయిత్వా… కాయేన ఫోట్ఠబ్బం ఫుసిత్వా… మనసా ధమ్మం విఞ్ఞాయ సోమనస్సట్ఠానీయం ధమ్మం ఉపవిచరతి, దోమనస్సట్ఠానీయం ధమ్మం ఉపవిచరతి, ఉపేక్ఖాట్ఠానీయం ధమ్మం ఉపవిచరతి. ఇతి ఛ సోమనస్సూపవిచారా, ఛ దోమనస్సూపవిచారా, ఛ ఉపేక్ఖూపవిచారా, అట్ఠారస మనోపవిచారా వేదితబ్బా’తి – ఇతి యం తం వుత్తం ఇదమేతం పటిచ్చ వుత్తం.

    ‘‘‘Aṭṭhārasa manopavicārā veditabbā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? ‘Cakkhunā rūpaṃ disvā somanassaṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati, domanassaṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati, upekkhāṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya somanassaṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati, domanassaṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati, upekkhāṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati. Iti cha somanassūpavicārā, cha domanassūpavicārā, cha upekkhūpavicārā, aṭṭhārasa manopavicārā veditabbā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ౩౦౬. ‘‘‘ఛత్తింస సత్తపదా వేదితబ్బా’తి – ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం. కిఞ్చేతం పటిచ్చ వుత్తం? ఛ గేహసితాని 3 సోమనస్సాని, ఛ నేక్ఖమ్మసితాని 4 సోమనస్సాని, ఛ గేహసితాని దోమనస్సాని, ఛ నేక్ఖమ్మసితాని దోమనస్సాని, ఛ గేహసితా ఉపేక్ఖా, ఛ నేక్ఖమ్మసితా ఉపేక్ఖా. తత్థ కతమాని ఛ గేహసితాని సోమనస్సాని? చక్ఖువిఞ్ఞేయ్యానం రూపానం ఇట్ఠానం కన్తానం మనాపానం మనోరమానం లోకామిసపటిసంయుత్తానం పటిలాభం వా పటిలాభతో సమనుపస్సతో పుబ్బే వా పటిలద్ధపుబ్బం అతీతం నిరుద్ధం విపరిణతం సమనుస్సరతో ఉప్పజ్జతి సోమనస్సం. యం ఏవరూపం సోమనస్సం ఇదం వుచ్చతి గేహసితం సోమనస్సం. సోతవిఞ్ఞేయ్యానం సద్దానం… ఘానవిఞ్ఞేయ్యానం గన్ధానం… జివ్హావిఞ్ఞేయ్యానం రసానం… కాయవిఞ్ఞేయ్యానం ఫోట్ఠబ్బానం… మనోవిఞ్ఞేయ్యానం ధమ్మానం ఇట్ఠానం కన్తానం మనాపానం…పే॰… సోమనస్సం. యం ఏవరూపం సోమనస్సం ఇదం వుచ్చతి గేహసితం సోమనస్సం. ఇమాని ఛ గేహసితాని సోమనస్సాని.

    306. ‘‘‘Chattiṃsa sattapadā veditabbā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Cha gehasitāni 5 somanassāni, cha nekkhammasitāni 6 somanassāni, cha gehasitāni domanassāni, cha nekkhammasitāni domanassāni, cha gehasitā upekkhā, cha nekkhammasitā upekkhā. Tattha katamāni cha gehasitāni somanassāni? Cakkhuviññeyyānaṃ rūpānaṃ iṭṭhānaṃ kantānaṃ manāpānaṃ manoramānaṃ lokāmisapaṭisaṃyuttānaṃ paṭilābhaṃ vā paṭilābhato samanupassato pubbe vā paṭiladdhapubbaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ samanussarato uppajjati somanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati gehasitaṃ somanassaṃ. Sotaviññeyyānaṃ saddānaṃ… ghānaviññeyyānaṃ gandhānaṃ… jivhāviññeyyānaṃ rasānaṃ… kāyaviññeyyānaṃ phoṭṭhabbānaṃ… manoviññeyyānaṃ dhammānaṃ iṭṭhānaṃ kantānaṃ manāpānaṃ…pe… somanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati gehasitaṃ somanassaṃ. Imāni cha gehasitāni somanassāni.

    ‘‘తత్థ కతమాని ఛ నేక్ఖమ్మసితాని సోమనస్సాని? రూపానంత్వేవ అనిచ్చతం విదిత్వా విపరిణామవిరాగనిరోధం 7, ‘పుబ్బే చేవ రూపా ఏతరహి చ సబ్బే తే రూపా అనిచ్చా దుక్ఖా విపరిణామధమ్మా’తి ఏవమేతం యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతో ఉప్పజ్జతి సోమనస్సం. యం ఏవరూపం సోమనస్సం ఇదం వుచ్చతి నేక్ఖమ్మసితం సోమనస్సం. సద్దానంత్వేవ… గన్ధానంత్వేవ… రసానంత్వేవ… ఫోట్ఠబ్బానంత్వేవ… ధమ్మానంత్వే అనిచ్చతం విదిత్వా విపరిణామవిరాగనిరోధం, ‘పుబ్బే చేవ ధమ్మా ఏతరహి చ సబ్బే తే ధమ్మా అనిచ్చా దుక్ఖా విపరిణామధమ్మా’తి ఏవమేతం యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతో ఉప్పజ్జతి సోమనస్సం. యం ఏవరూపం సోమనస్సం ఇదం వుచ్చతి నేక్ఖమ్మసితం సోమనస్సం. ఇమాని ఛ నేక్ఖమ్మసితాని సోమనస్సాని.

    ‘‘Tattha katamāni cha nekkhammasitāni somanassāni? Rūpānaṃtveva aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ 8, ‘pubbe ceva rūpā etarahi ca sabbe te rūpā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato uppajjati somanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati nekkhammasitaṃ somanassaṃ. Saddānaṃtveva… gandhānaṃtveva… rasānaṃtveva… phoṭṭhabbānaṃtveva… dhammānaṃtve aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ, ‘pubbe ceva dhammā etarahi ca sabbe te dhammā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato uppajjati somanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati nekkhammasitaṃ somanassaṃ. Imāni cha nekkhammasitāni somanassāni.

    ౩౦౭. ‘‘తత్థ కతమాని ఛ గేహసితాని దోమనస్సాని? చక్ఖువిఞ్ఞేయ్యానం రూపానం…పే॰… సోతవిఞ్ఞేయ్యానం సద్దానం… ఘానవిఞ్ఞేయ్యానం గన్ధానం… జివ్హావిఞ్ఞేయ్యానం రసానం… కాయవిఞ్ఞేయ్యానం ఫోట్ఠబ్బానం… మనోవిఞ్ఞేయ్యానం ధమ్మానం ఇట్ఠానం కన్తానం మనాపానం మనోరమానం లోకామిసపటిసంయుత్తానం అప్పటిలాభం వా అప్పటిలాభతో సమనుపస్సతో పుబ్బే వా అప్పటిలద్ధపుబ్బం అతీతం నిరుద్ధం విపరిణతం సమనుస్సరతో ఉప్పజ్జతి దోమనస్సం. యం ఏవరూపం దోమనస్సం ఇదం వుచ్చతి గేహసితం దోమనస్సం. ఇమాని ఛ గేహసితాని దోమనస్సాని.

    307. ‘‘Tattha katamāni cha gehasitāni domanassāni? Cakkhuviññeyyānaṃ rūpānaṃ…pe… sotaviññeyyānaṃ saddānaṃ… ghānaviññeyyānaṃ gandhānaṃ… jivhāviññeyyānaṃ rasānaṃ… kāyaviññeyyānaṃ phoṭṭhabbānaṃ… manoviññeyyānaṃ dhammānaṃ iṭṭhānaṃ kantānaṃ manāpānaṃ manoramānaṃ lokāmisapaṭisaṃyuttānaṃ appaṭilābhaṃ vā appaṭilābhato samanupassato pubbe vā appaṭiladdhapubbaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ samanussarato uppajjati domanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ domanassaṃ idaṃ vuccati gehasitaṃ domanassaṃ. Imāni cha gehasitāni domanassāni.

    ‘‘తత్థ కతమాని ఛ నేక్ఖమ్మసితాని దోమనస్సాని? రూపానంత్వేవ అనిచ్చతం విదిత్వా విపరిణామవిరాగనిరోధం, ‘పుబ్బే చేవ రూపా ఏతరహి చ సబ్బే తే రూపా అనిచ్చా దుక్ఖా విపరిణామధమ్మా’తి ఏవమేతం యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ దిస్వా అనుత్తరేసు విమోక్ఖేసు పిహం ఉపట్ఠాపేతి – ‘కుదాస్సు 9 నామాహం తదాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరిస్సామి యదరియా ఏతరహి ఆయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరన్తీ’తి ఇతి అనుత్తరేసు విమోక్ఖేసు పిహం ఉపట్ఠాపయతో ఉప్పజ్జతి పిహపచ్చయా దోమనస్సం. యం ఏవరూపం దోమనస్సం ఇదం వుచ్చతి నేక్ఖమ్మసితం దోమనస్సం. సద్దానంత్వేవ…పే॰… గన్ధానంత్వేవ… రసానంత్వేవ… ఫోట్ఠబ్బానంత్వేవ… ధమ్మానంత్వేవ అనిచ్చతం విదిత్వా విపరిణామవిరాగనిరోధం, ‘పుబ్బే చేవ ధమ్మా ఏతరహి చ సబ్బే తే ధమ్మా అనిచ్చా దుక్ఖా విపరిణామధమ్మా’తి ఏవమేతం యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ దిస్వా అనుత్తరేసు విమోక్ఖేసు పిహం ఉపట్ఠాపేతి – ‘కుదాస్సు నామాహం తదాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరిస్సామి యదరియా ఏతరహి ఆయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరన్తీ’తి ఇతి అనుత్తరేసు విమోక్ఖేసు పిహం ఉపట్ఠాపయతో ఉప్పజ్జతి పిహపచ్చయా దోమనస్సం. యం ఏవరూపం దోమనస్సం ఇదం వుచ్చతి నేక్ఖమ్మసితం దోమనస్సం. ఇమాని ఛ నేక్ఖమ్మసితాని దోమనస్సాని.

    ‘‘Tattha katamāni cha nekkhammasitāni domanassāni? Rūpānaṃtveva aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ, ‘pubbe ceva rūpā etarahi ca sabbe te rūpā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā anuttaresu vimokkhesu pihaṃ upaṭṭhāpeti – ‘kudāssu 10 nāmāhaṃ tadāyatanaṃ upasampajja viharissāmi yadariyā etarahi āyatanaṃ upasampajja viharantī’ti iti anuttaresu vimokkhesu pihaṃ upaṭṭhāpayato uppajjati pihapaccayā domanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ domanassaṃ idaṃ vuccati nekkhammasitaṃ domanassaṃ. Saddānaṃtveva…pe… gandhānaṃtveva… rasānaṃtveva… phoṭṭhabbānaṃtveva… dhammānaṃtveva aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ, ‘pubbe ceva dhammā etarahi ca sabbe te dhammā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā anuttaresu vimokkhesu pihaṃ upaṭṭhāpeti – ‘kudāssu nāmāhaṃ tadāyatanaṃ upasampajja viharissāmi yadariyā etarahi āyatanaṃ upasampajja viharantī’ti iti anuttaresu vimokkhesu pihaṃ upaṭṭhāpayato uppajjati pihapaccayā domanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ domanassaṃ idaṃ vuccati nekkhammasitaṃ domanassaṃ. Imāni cha nekkhammasitāni domanassāni.

    ౩౦౮. ‘‘తత్థ కతమా ఛ గేహసితా ఉపేక్ఖా? చక్ఖునా రూపం దిస్వా ఉప్పజ్జతి ఉపేక్ఖా బాలస్స మూళ్హస్స ( ) 11 పుథుజ్జనస్స అనోధిజినస్స అవిపాకజినస్స అనాదీనవదస్సావినో అస్సుతవతో పుథుజ్జనస్స. యా ఏవరూపా ఉపేక్ఖా, రూపం సా నాతివత్తతి. తస్మా సా 12 ఉపేక్ఖా ‘గేహసితా’తి వుచ్చతి. సోతేన సద్దం సుత్వా… ఘానేన గన్ధం ఘాయిత్వా… జివ్హాయ రసం సాయిత్వా… కాయేన ఫోట్ఠబ్బం ఫుసిత్వా… మనసా ధమ్మం విఞ్ఞాయ ఉప్పజ్జతి ఉపేక్ఖా బాలస్స మూళ్హస్స పుథుజ్జనస్స అనోధిజినస్స అవిపాకజినస్స అనాదీనవదస్సావినో అస్సుతవతో పుథుజ్జనస్స. యా ఏవరూపా ఉపేక్ఖా, ధమ్మం సా నాతివత్తతి. తస్మా సా ఉపేక్ఖా ‘గేహసితా’తి వుచ్చతి. ఇమా ఛ గేహసితా ఉపేక్ఖా.

    308. ‘‘Tattha katamā cha gehasitā upekkhā? Cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjati upekkhā bālassa mūḷhassa ( ) 13 puthujjanassa anodhijinassa avipākajinassa anādīnavadassāvino assutavato puthujjanassa. Yā evarūpā upekkhā, rūpaṃ sā nātivattati. Tasmā sā 14 upekkhā ‘gehasitā’ti vuccati. Sotena saddaṃ sutvā… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya uppajjati upekkhā bālassa mūḷhassa puthujjanassa anodhijinassa avipākajinassa anādīnavadassāvino assutavato puthujjanassa. Yā evarūpā upekkhā, dhammaṃ sā nātivattati. Tasmā sā upekkhā ‘gehasitā’ti vuccati. Imā cha gehasitā upekkhā.

    ‘‘తత్థ కతమా ఛ నేక్ఖమ్మసితా ఉపేక్ఖా? రూపానంత్వేవ అనిచ్చతం విదిత్వా విపరిణామవిరాగనిరోధం, ‘పుబ్బే చేవ రూపా ఏతరహి చ సబ్బే తే రూపా అనిచ్చా దుక్ఖా విపరిణామధమ్మా’తి ఏవమేతం యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతో ఉప్పజ్జతి ఉపేక్ఖా. యా ఏవరూపా ఉపేక్ఖా, రూపం సా అతివత్తతి. తస్మా సా ఉపేక్ఖా ‘నేక్ఖమ్మసితా’తి వుచ్చతి. సద్దానంత్వేవ… గన్ధానంత్వేవ… రసానంత్వేవ… ఫోట్ఠబ్బానంత్వేవ… ధమ్మానంత్వేవ అనిచ్చతం విదిత్వా విపరిణామవిరాగనిరోధం, ‘పుబ్బే చేవ ధమ్మా ఏతరహి చ సబ్బే తే ధమ్మా అనిచ్చా దుక్ఖా విపరిణామధమ్మా’తి ఏవమేతం యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతో ఉప్పజ్జతి ఉపేక్ఖా. యా ఏవరూపా ఉపేక్ఖా, ధమ్మం సా అతివత్తతి. తస్మా సా ఉపేక్ఖా ‘నేక్ఖమ్మసితా’తి వుచ్చతి. ఇమా ఛ నేక్ఖమ్మసితా ఉపేక్ఖా. ‘ఛత్తింస సత్తపదా వేదితబ్బా’తి – ఇతి యం తం వుత్తం ఇదమేతం పటిచ్చ వుత్తం.

    ‘‘Tattha katamā cha nekkhammasitā upekkhā? Rūpānaṃtveva aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ, ‘pubbe ceva rūpā etarahi ca sabbe te rūpā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato uppajjati upekkhā. Yā evarūpā upekkhā, rūpaṃ sā ativattati. Tasmā sā upekkhā ‘nekkhammasitā’ti vuccati. Saddānaṃtveva… gandhānaṃtveva… rasānaṃtveva… phoṭṭhabbānaṃtveva… dhammānaṃtveva aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ, ‘pubbe ceva dhammā etarahi ca sabbe te dhammā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato uppajjati upekkhā. Yā evarūpā upekkhā, dhammaṃ sā ativattati. Tasmā sā upekkhā ‘nekkhammasitā’ti vuccati. Imā cha nekkhammasitā upekkhā. ‘Chattiṃsa sattapadā veditabbā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ౩౦౯. ‘‘తత్ర ఇదం నిస్సాయ ఇదం పజహథా’’తి – ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; కిఞ్చేతం పటిచ్చ వుత్తం? తత్ర, భిక్ఖవే, యాని ఛ నేక్ఖమ్మసితాని సోమనస్సాని తాని నిస్సాయ తాని ఆగమ్మ యాని ఛ గేహసితాని సోమనస్సాని తాని పజహథ, తాని సమతిక్కమథ. ఏవమేతేసం పహానం హోతి, ఏవమేతేసం సమతిక్కమో హోతి.

    309. ‘‘Tatra idaṃ nissāya idaṃ pajahathā’’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ; kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tatra, bhikkhave, yāni cha nekkhammasitāni somanassāni tāni nissāya tāni āgamma yāni cha gehasitāni somanassāni tāni pajahatha, tāni samatikkamatha. Evametesaṃ pahānaṃ hoti, evametesaṃ samatikkamo hoti.

    ‘‘తత్ర, భిక్ఖవే, యాని ఛ నేక్ఖమ్మసితాని దోమనస్సాని తాని నిస్సాయ తాని ఆగమ్మ యాని ఛ గేహసితాని దోమనస్సాని తాని పజహథ, తాని సమతిక్కమథ. ఏవమేతేసం పహానం హోతి, ఏవమేతేసం సమతిక్కమో హోతి.

    ‘‘Tatra, bhikkhave, yāni cha nekkhammasitāni domanassāni tāni nissāya tāni āgamma yāni cha gehasitāni domanassāni tāni pajahatha, tāni samatikkamatha. Evametesaṃ pahānaṃ hoti, evametesaṃ samatikkamo hoti.

    ‘‘తత్ర, భిక్ఖవే, యా ఛ నేక్ఖమ్మసితా ఉపేక్ఖా తా నిస్సాయ తా ఆగమ్మ యా ఛ గేహసితా ఉపేక్ఖా తా పజహథ, తా సమతిక్కమథ. ఏవమేతాసం పహానం హోతి, ఏవమేతాసం సమతిక్కమో హోతి.

    ‘‘Tatra, bhikkhave, yā cha nekkhammasitā upekkhā tā nissāya tā āgamma yā cha gehasitā upekkhā tā pajahatha, tā samatikkamatha. Evametāsaṃ pahānaṃ hoti, evametāsaṃ samatikkamo hoti.

    ‘‘తత్ర, భిక్ఖవే, యాని ఛ నేక్ఖమ్మసితాని సోమనస్సాని తాని నిస్సాయ తాని ఆగమ్మ యాని ఛ నేక్ఖమ్మసితాని దోమనస్సాని తాని పజహథ, తాని సమతిక్కమథ. ఏవమేతేసం పహానం హోతి, ఏవమేతేసం సమతిక్కమో హోతి.

    ‘‘Tatra, bhikkhave, yāni cha nekkhammasitāni somanassāni tāni nissāya tāni āgamma yāni cha nekkhammasitāni domanassāni tāni pajahatha, tāni samatikkamatha. Evametesaṃ pahānaṃ hoti, evametesaṃ samatikkamo hoti.

    ‘‘తత్ర, భిక్ఖవే, యా ఛ నేక్ఖమ్మసితా ఉపేక్ఖా తా నిస్సాయ తా ఆగమ్మ యాని ఛ నేక్ఖమ్మసితాని సోమనస్సాని తాని పజహథ, తాని సమతిక్కమథ. ఏవమేతేసం పహానం హోతి, ఏవమేతేసం సమతిక్కమో హోతి.

    ‘‘Tatra, bhikkhave, yā cha nekkhammasitā upekkhā tā nissāya tā āgamma yāni cha nekkhammasitāni somanassāni tāni pajahatha, tāni samatikkamatha. Evametesaṃ pahānaṃ hoti, evametesaṃ samatikkamo hoti.

    ౩౧౦. ‘‘అత్థి , భిక్ఖవే, ఉపేక్ఖా నానత్తా నానత్తసితా, అత్థి ఉపేక్ఖా ఏకత్తా ఏకత్తసితా. కతమా చ, భిక్ఖవే, ఉపేక్ఖా నానత్తా నానత్తసితా? అత్థి, భిక్ఖవే, ఉపేక్ఖా రూపేసు, అత్థి సద్దేసు , అత్థి గన్ధేసు, అత్థి రసేసు, అత్థి ఫోట్ఠబ్బేసు – అయం, భిక్ఖవే, ఉపేక్ఖా నానత్తా నానత్తసితా. కతమా చ, భిక్ఖవే, ఉపేక్ఖా ఏకత్తా ఏకత్తసితా? అత్థి, భిక్ఖవే, ఉపేక్ఖా ఆకాసానఞ్చాయతననిస్సితా, అత్థి విఞ్ఞాణఞ్చాయతననిస్సితా, అత్థి ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతననిస్సితా, అత్థి నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతననిస్సితా – అయం, భిక్ఖవే, ఉపేక్ఖా ఏకత్తా ఏకత్తసితా.

    310. ‘‘Atthi , bhikkhave, upekkhā nānattā nānattasitā, atthi upekkhā ekattā ekattasitā. Katamā ca, bhikkhave, upekkhā nānattā nānattasitā? Atthi, bhikkhave, upekkhā rūpesu, atthi saddesu , atthi gandhesu, atthi rasesu, atthi phoṭṭhabbesu – ayaṃ, bhikkhave, upekkhā nānattā nānattasitā. Katamā ca, bhikkhave, upekkhā ekattā ekattasitā? Atthi, bhikkhave, upekkhā ākāsānañcāyatananissitā, atthi viññāṇañcāyatananissitā, atthi ākiñcaññāyatananissitā, atthi nevasaññānāsaññāyatananissitā – ayaṃ, bhikkhave, upekkhā ekattā ekattasitā.

    ‘‘తత్ర, భిక్ఖవే, యాయం ఉపేక్ఖా ఏకత్తా ఏకత్తసితా తం నిస్సాయ తం ఆగమ్మ యాయం ఉపేక్ఖా నానత్తా నానత్తసితా తం పజహథ, తం సమతిక్కమథ. ఏవమేతిస్సా పహానం హోతి, ఏవమేతిస్సా సమతిక్కమో హోతి.

    ‘‘Tatra, bhikkhave, yāyaṃ upekkhā ekattā ekattasitā taṃ nissāya taṃ āgamma yāyaṃ upekkhā nānattā nānattasitā taṃ pajahatha, taṃ samatikkamatha. Evametissā pahānaṃ hoti, evametissā samatikkamo hoti.

    ‘‘అతమ్మయతం, భిక్ఖవే, నిస్సాయ అతమ్మయతం ఆగమ్మ యాయం ఉపేక్ఖా ఏకత్తా ఏకత్తసితా తం పజహథ, తం సమతిక్కమథ. ఏవమేతిస్సా పహానం హోతి, ఏవమేతిస్సా సమతిక్కమో హోతి. ‘తత్ర ఇదం నిస్సాయ ఇదం పజహథా’తి – ఇతి యం తం వుత్తం ఇదమేతం పటిచ్చ వుత్తం.

    ‘‘Atammayataṃ, bhikkhave, nissāya atammayataṃ āgamma yāyaṃ upekkhā ekattā ekattasitā taṃ pajahatha, taṃ samatikkamatha. Evametissā pahānaṃ hoti, evametissā samatikkamo hoti. ‘Tatra idaṃ nissāya idaṃ pajahathā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ౩౧౧. ‘‘‘తయో సతిపట్ఠానా యదరియో సేవతి, యదరియో సేవమానో సత్థా గణమనుసాసితుమరహతీ’తి – ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; కిఞ్చేతం పటిచ్చ వుత్తం? ఇధ, భిక్ఖవే, సత్థా సావకానం ధమ్మం దేసేతి అనుకమ్పకో హితేసీ అనుకమ్పం ఉపాదాయ – ‘ఇదం వో హితాయ, ఇదం వో సుఖాయా’తి. తస్స సావకా న సుస్సూసన్తి, న సోతం ఓదహన్తి, న అఞ్ఞా చిత్తం ఉపట్ఠపేన్తి , వోక్కమ్మ చ సత్థుసాసనా వత్తన్తి. తత్ర, భిక్ఖవే, తథాగతో న చేవ అనత్తమనో హోతి, న చ అనత్తమనతం పటిసంవేదేతి, అనవస్సుతో చ విహరతి సతో సమ్పజానో. ఇదం, భిక్ఖవే, పఠమం సతిపట్ఠానం యదరియో సేవతి, యదరియో సేవమానో సత్థా గణమనుసాసితుమరహతి.

    311. ‘‘‘Tayo satipaṭṭhānā yadariyo sevati, yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahatī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ; kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, satthā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti anukampako hitesī anukampaṃ upādāya – ‘idaṃ vo hitāya, idaṃ vo sukhāyā’ti. Tassa sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti , vokkamma ca satthusāsanā vattanti. Tatra, bhikkhave, tathāgato na ceva anattamano hoti, na ca anattamanataṃ paṭisaṃvedeti, anavassuto ca viharati sato sampajāno. Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ satipaṭṭhānaṃ yadariyo sevati, yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahati.

    ‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, సత్థా సావకానం ధమ్మం దేసేతి అనుకమ్పకో హితేసీ అనుకమ్పం ఉపాదాయ – ‘ఇదం వో హితాయ, ఇదం వో సుఖాయా’తి. తస్స ఏకచ్చే సావకా న సుస్సూసన్తి, న సోతం ఓదహన్తి, న అఞ్ఞా చిత్తం ఉపట్ఠపేన్తి, వోక్కమ్మ చ సత్థుసాసనా వత్తన్తి; ఏకచ్చే సావకా సుస్సూసన్తి, సోతం ఓదహన్తి, అఞ్ఞా చిత్తం ఉపట్ఠపేన్తి, న చ వోక్కమ్మ సత్థుసాసనా వత్తన్తి . తత్ర, భిక్ఖవే, తథాగతో న చేవ అనత్తమనో హోతి, న చ అనత్తమనతం పటిసంవేదేతి; న చ అత్తమనో హోతి, న చ అత్తమనతం పటిసంవేదేతి. అనత్తమనతా చ అత్తమనతా చ – తదుభయం అభినివజ్జేత్వా ఉపేక్ఖకో విహరతి సతో సమ్పజానో. ఇదం వుచ్చతి, భిక్ఖవే, దుతియం సతిపట్ఠానం యదరియో సేవతి, యదరియో సేవమానో సత్థా గణమనుసాసితుమరహతి.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, satthā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti anukampako hitesī anukampaṃ upādāya – ‘idaṃ vo hitāya, idaṃ vo sukhāyā’ti. Tassa ekacce sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti; ekacce sāvakā sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, na ca vokkamma satthusāsanā vattanti . Tatra, bhikkhave, tathāgato na ceva anattamano hoti, na ca anattamanataṃ paṭisaṃvedeti; na ca attamano hoti, na ca attamanataṃ paṭisaṃvedeti. Anattamanatā ca attamanatā ca – tadubhayaṃ abhinivajjetvā upekkhako viharati sato sampajāno. Idaṃ vuccati, bhikkhave, dutiyaṃ satipaṭṭhānaṃ yadariyo sevati, yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahati.

    ‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, సత్థా సావకానం ధమ్మం దేసేతి అనుకమ్పకో హితేసీ అనుకమ్పం ఉపాదాయ – ‘ఇదం వో హితాయ, ఇదం వో సుఖాయా’తి. తస్స సావకా సుస్సూసన్తి, సోతం ఓదహన్తి, అఞ్ఞాచిత్తం ఉపట్ఠపేన్తి, న చ వోక్కమ్మ సత్థుసాసనా వత్తన్తి. తత్ర, భిక్ఖవే, తథాగతో అత్తమనో చేవ హోతి, అత్తమనతఞ్చ పటిసంవేదేతి, అనవస్సుతో చ విహరతి సతో సమ్పజానో. ఇదం వుచ్చతి, భిక్ఖవే, తతియం సతిపట్ఠానం యదరియో సేవతి, యదరియో సేవమానో సత్థా గణమనుసాసితుమరహతి. ‘తయో సతిపట్ఠానా యదరియో సేవతి, యదరియో సేవమానో సత్థా గణమనుసాసితుమరహతీ’తి – ఇతి యం తం వుత్తం ఇదమేతం పటిచ్చ వుత్తం.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, satthā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti anukampako hitesī anukampaṃ upādāya – ‘idaṃ vo hitāya, idaṃ vo sukhāyā’ti. Tassa sāvakā sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññācittaṃ upaṭṭhapenti, na ca vokkamma satthusāsanā vattanti. Tatra, bhikkhave, tathāgato attamano ceva hoti, attamanatañca paṭisaṃvedeti, anavassuto ca viharati sato sampajāno. Idaṃ vuccati, bhikkhave, tatiyaṃ satipaṭṭhānaṃ yadariyo sevati, yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahati. ‘Tayo satipaṭṭhānā yadariyo sevati, yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahatī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ౩౧౨. ‘‘‘సో వుచ్చతి యోగ్గాచరియానం అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథీ’తి – ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం. కిఞ్చేతం పటిచ్చ వుత్తం? హత్థిదమకేన, భిక్ఖవే, హత్థిదమ్మో సారితో ఏకంయేవ దిసం ధావతి – పురత్థిమం వా పచ్ఛిమం వా ఉత్తరం వా దక్ఖిణం వా. అస్సదమకేన, భిక్ఖవే, అస్సదమ్మో సారితో ఏకఞ్ఞేవ దిసం ధావతి – పురత్థిమం వా పచ్ఛిమం వా ఉత్తరం వా దక్ఖిణం వా. గోదమకేన, భిక్ఖవే, గోదమ్మో సారితో ఏకంయేవ దిసం ధావతి – పురత్థిమం వా పచ్ఛిమం వా ఉత్తరం వా దక్ఖిణం వా. తథాగతేన హి, భిక్ఖవే, అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన పురిసదమ్మో సారితో అట్ఠ దిసా విధావతి. రూపీ రూపాని పస్సతి – అయం ఏకా దిసా; అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ బహిద్ధా రూపాని పస్సతి – అయం దుతియా దిసా; సుభన్త్వేవ అధిముత్తో హోతి – అయం తతియా దిసా; సబ్బసో రూపసఞ్ఞానం సమతిక్కమా పటిఘసఞ్ఞానం అత్థఙ్గమా నానత్తసఞ్ఞానం అమనసికారా ‘అనన్తో ఆకాసో’తి ఆకాసానఞ్చాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి – అయం చతుత్థీ దిసా; సబ్బసో ఆకాసానఞ్చాయతనం సమతిక్కమ్మ ‘అనన్తం విఞ్ఞాణ’న్తి విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి – అయం పఞ్చమీ దిసా; సబ్బసో విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం సమతిక్కమ్మ ‘నత్థి కిఞ్చీ’తి ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి – అయం ఛట్ఠీ దిసా; సబ్బసో ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం సమతిక్కమ్మ నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి – అయం సత్తమీ దిసా; సబ్బసో నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం సమతిక్కమ్మ సఞ్ఞావేదయితనిరోధం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి – అయం అట్ఠమీ దిసా. తథాగతేన, భిక్ఖవే, అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన పురిసదమ్మో సారితో ఇమా అట్ఠ దిసా విధావతి. ‘సో వుచ్చతి యోగ్గాచరియానం అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథీ’తి – ఇతి యం తం వుత్తం ఇదమేతం పటిచ్చ వుత్త’’న్తి.

    312. ‘‘‘So vuccati yoggācariyānaṃ anuttaro purisadammasārathī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Hatthidamakena, bhikkhave, hatthidammo sārito ekaṃyeva disaṃ dhāvati – puratthimaṃ vā pacchimaṃ vā uttaraṃ vā dakkhiṇaṃ vā. Assadamakena, bhikkhave, assadammo sārito ekaññeva disaṃ dhāvati – puratthimaṃ vā pacchimaṃ vā uttaraṃ vā dakkhiṇaṃ vā. Godamakena, bhikkhave, godammo sārito ekaṃyeva disaṃ dhāvati – puratthimaṃ vā pacchimaṃ vā uttaraṃ vā dakkhiṇaṃ vā. Tathāgatena hi, bhikkhave, arahatā sammāsambuddhena purisadammo sārito aṭṭha disā vidhāvati. Rūpī rūpāni passati – ayaṃ ekā disā; ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati – ayaṃ dutiyā disā; subhantveva adhimutto hoti – ayaṃ tatiyā disā; sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ catutthī disā; sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ pañcamī disā; sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ chaṭṭhī disā; sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati – ayaṃ sattamī disā; sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati – ayaṃ aṭṭhamī disā. Tathāgatena, bhikkhave, arahatā sammāsambuddhena purisadammo sārito imā aṭṭha disā vidhāvati. ‘So vuccati yoggācariyānaṃ anuttaro purisadammasārathī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vutta’’nti.

    ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనా తే భిక్ఖూ భగవతో భాసితం అభినన్దున్తి.

    Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

    సళాయతనవిభఙ్గసుత్తం నిట్ఠితం సత్తమం.

    Saḷāyatanavibhaṅgasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.







    Footnotes:
    1. యోగాచరియానం (క॰)
    2. yogācariyānaṃ (ka.)
    3. గేహస్సితాని (?)
    4. నేక్ఖమ్మస్సితాని (టీకా)
    5. gehassitāni (?)
    6. nekkhammassitāni (ṭīkā)
    7. విపరిణామం విరాగం నిరోధం (క॰)
    8. vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ (ka.)
    9. కదాస్సు (స్యా॰ కం॰ పీ॰)
    10. kadāssu (syā. kaṃ. pī.)
    11. (మన్దస్స) (క॰)
    12. సాయం (క॰)
    13. (mandassa) (ka.)
    14. sāyaṃ (ka.)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౭. సళాయతనవిభఙ్గసుత్తవణ్ణనా • 7. Saḷāyatanavibhaṅgasuttavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౭. సళాయతనవిభఙ్గసుత్తవణ్ణనా • 7. Saḷāyatanavibhaṅgasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact