| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
੭. ਸਲ਼ਾਯਤਨવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
7. Saḷāyatanavibhaṅgasuttavaṇṇanā
੩੦੪. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਲ਼ਾਯਤਨવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਸਹવਿਪਸ੍ਸਨੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਮਨੋਪવਿਚਾਰਾਤਿ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾ। વਿਤਕ੍ਕੁਪ੍ਪਾਦਕਞ੍ਹਿ ਮਨੋ ਇਧ ਮਨੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਮਨਸ੍ਸ ਉਪવਿਚਾਰਾਤਿ ਮਨੋਪવਿਚਾਰਾ। ਸਤ੍ਤਪਦਾਤਿ વਟ੍ਟવਿવਟ੍ਟਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਦਾ। ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ વਟ੍ਟਪਦਾ ਨਾਮ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ વਿવਟ੍ਟਪਦਾ ਨਾਮ, ਤੇਪਿ ਸਹવਿਪਸ੍ਸਨੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਯੋਗ੍ਗਾਚਰਿਯਾਨਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਯੋਗ੍ਗਾਦਿਆਚਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਕਾਨਂ, ਦਮੇਤਬ੍ਬਦਮਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ વਿਭਙ੍ਗੇਯੇવ ਆવਿਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਅਯਮੁਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਇਦਂ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਪਨਂ।
304.Evaṃme sutanti saḷāyatanavibhaṅgasuttaṃ. Tattha veditabbānīti sahavipassanena maggena jānitabbāni. Manopavicārāti vitakkavicārā. Vitakkuppādakañhi mano idha manoti adhippetaṃ, manassa upavicārāti manopavicārā. Sattapadāti vaṭṭavivaṭṭanissitānaṃ sattānaṃ padā. Ettha hi aṭṭhārasa vaṭṭapadā nāma, aṭṭhārasa vivaṭṭapadā nāma, tepi sahavipassanena maggeneva veditabbā. Yoggācariyānanti hatthiyoggādiācārasikkhāpakānaṃ, dametabbadamakānanti attho. Sesaṃ vibhaṅgeyeva āvibhavissati. Ayamuddesoti idaṃ mātikāṭṭhapanaṃ.
੩੦੫. ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦੀਨਿ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ વਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾਨਿ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲવਿਪਾਕਤੋ ਦ੍વੇ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ। ਸੇਸਪਸਾਦવਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਦਸ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੇਸਂ ਇਧ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਮ।
305.Cakkhāyatanādīni visuddhimagge vitthāritāni. Cakkhuviññāṇanti kusalākusalavipākato dve cakkhuviññāṇāni. Sesapasādaviññāṇesupi eseva nayo. Imāni pana dasa ṭhapetvā sesaṃ idha manoviññāṇaṃ nāma.
ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋਤਿ ਚਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Cakkhusamphassoti cakkhumhi samphasso. Cakkhuviññāṇasampayuttasamphassassetaṃ adhivacanaṃ. Sesesupi eseva nayo.
ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍વਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍વਾ। ਏਸੇવ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ਸੋਮਨਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨਿਯਨ੍ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣવਸੇਨ ਕਾਰਣਭੂਤਂ। ਉਪવਿਚਰਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ વਿਚਾਰਪવਤ੍ਤਨੇਨ ਉਪવਿਚਰਤਿ, વਿਤਕ੍ਕੋ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਚਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਟ੍ਠਾਰਸ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਸਙ੍ਖਾਤਾ ਮਨੋਪવਿਚਾਰਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਛ ਸੋਮਨਸ੍ਸੂਪવਿਚਾਰਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪવਿਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸੂਪવਿਚਾਰਾ। ਸੇਸਪਦਦ੍વਯੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Cakkhunārūpaṃ disvāti cakkhuviññāṇena rūpaṃ disvā. Eseva nayo sabbattha. Somanassaṭṭhāniyanti somanassassa ārammaṇavasena kāraṇabhūtaṃ. Upavicaratīti tattha vicārapavattanena upavicarati, vitakko taṃsampayutto cāti iminā nayena aṭṭhārasa vitakkavicārasaṅkhātā manopavicārā veditabbā. Cha somanassūpavicārāti ettha pana somanassena saddhiṃ upavicarantīti somanassūpavicārā. Sesapadadvayepi eseva nayo.
੩੦੬. ਗੇਹਸਿਤਾਨੀਤਿ ਕਾਮਗੁਣਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਾਨੀਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ। ਇਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੇਸਿਤਾਨਂ। ਕਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਮਿਤਾਨਂ। ਮਨੋਰਮਾਨਨ੍ਤਿ ਮਨੋ ਏਤੇਸੁ ਰਮਤੀਤਿ ਮਨੋਰਮਾਨਿ, ਤੇਸਂ ਮਨੋਰਮਾਨਂ। ਲੋਕਾਮਿਸਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਨਂ। ਅਤੀਤਨ੍ਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ । ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਤਾવ ਆਰਬ੍ਭ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੁ, ਅਤੀਤੇ ਕਥਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ। ਅਤੀਤੇਪਿ – ‘‘ਯਥਾਹਂ ਏਤਰਹਿ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ ਅਨੁਭવਾਮਿ, ਏવਂ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਨੁਭવਿ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬਲવਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ।
306.Gehasitānīti kāmaguṇanissitāni. Nekkhammasitānīti vipassanānissitāni. Iṭṭhānanti pariyesitānaṃ. Kantānanti kāmitānaṃ. Manoramānanti mano etesu ramatīti manoramāni, tesaṃ manoramānaṃ. Lokāmisapaṭisaṃyuttānanti taṇhāpaṭisaṃyuttānaṃ. Atītanti paṭiladdhaṃ . Paccuppannaṃ tāva ārabbha somanassaṃ uppajjatu, atīte kathaṃ uppajjatīti. Atītepi – ‘‘yathāhaṃ etarahi iṭṭhārammaṇaṃ anubhavāmi, evaṃ pubbepi anubhavi’’nti anussarantassa balavasomanassaṃ uppajjati.
ਅਨਿਚ੍ਚਤਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਕਾਰਂ। વਿਪਰਿਣਾਮવਿਰਾਗਨਿਰੋਧਨ੍ਤਿ ਪਕਤਿવਿਜਹਨੇਨ વਿਪਰਿਣਾਮਂ, વਿਗਚ੍ਛਨੇਨ વਿਰਾਗਂ, ਨਿਰੁਜ੍ਝਨੇਨ ਨਿਰੋਧਂ। ਸਮ੍ਮਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਰਞ੍ਞੋ વਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਿਰਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਭੇਦਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਗਤਮ੍ਹਿ ਤਿਕ੍ਖੇ ਸੂਰੇ વਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇ વਹਨ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ‘‘ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। વੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –
Aniccatanti aniccākāraṃ. Vipariṇāmavirāganirodhanti pakativijahanena vipariṇāmaṃ, vigacchanena virāgaṃ, nirujjhanena nirodhaṃ. Sammapaññāyāti vipassanāpaññāya. Idaṃ vuccati nekkhammasitaṃ somanassanti idaṃ rañño viya attano sirisampattiṃ olokentassa vipassanaṃ paṭṭhapetvā nisinnassa saṅkhārānaṃ bhedaṃ passato saṅkhāragatamhi tikkhe sūre vipassanāñāṇe vahante uppannasomanassaṃ ‘‘nekkhammasitaṃ somanassa’’nti vuccati. Vuttampi cetaṃ –
‘‘ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪવਿਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ।
‘‘Suññāgāraṃ paviṭṭhassa, santacittassa bhikkhuno;
ਅਮਾਨੁਸੀ ਰਤੀ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਂ વਿਪਸ੍ਸਤੋ॥
Amānusī ratī hoti, sammā dhammaṃ vipassato.
ਯਤੋ ਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ।
Yato yato sammasati, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
ਲਭਤੀ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਮਤਨ੍ਤਂ વਿਜਾਨਤ’’ਨ੍ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੩੭੩-੩੭੪)।
Labhatī pītipāmojjaṃ, amatantaṃ vijānata’’nti. (dha. pa. 373-374);
ਇਮਾਨੀਤਿ ਇਮਾਨਿ ਛਸੁ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਆਪਾਥਗਤੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿવਸੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਾਨਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ।
Imānīti imāni chasu dvāresu iṭṭhārammaṇe āpāthagate aniccādivasena vipassanaṃ paṭṭhapetvā nisinnassa uppannāni cha nekkhammasitāni somanassāni.
੩੦੭. ਅਤੀਤਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਤਾવ ਪਤ੍ਥੇਤ੍વਾ ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੁ, ਅਤੀਤੇ ਕਥਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ। ਅਤੀਤੇਪਿ ‘‘ਯਥਾਹਂ ਏਤਰਹਿ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍વਾ ਨ ਲਭਾਮਿ, ਏવਂ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਪਤ੍ਥੇਤ੍વਾ ਨ ਲਭਿ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬਲવਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ।
307.Atītanti paccuppannaṃ tāva patthetvā alabhantassa domanassaṃ uppajjatu, atīte kathaṃ uppajjatīti. Atītepi ‘‘yathāhaṃ etarahi iṭṭhārammaṇaṃ patthetvā na labhāmi, evaṃ pubbepi patthetvā na labhi’’nti anussarantassa balavadomanassaṃ uppajjati.
ਅਨੁਤ੍ਤਰੇਸੁ વਿਮੋਕ੍ਖੇਸੂਤਿ ਅਨੁਤ੍ਤਰવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਨਾਮ ਅਰਹਤ੍ਤਂ, ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਯਤਨਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਾਯਤਨਂ। ਪਿਹਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪਯਤੋਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਤਿ ਪਤ੍ਥਨਾਮੂਲਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਿਹਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪਯਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਮਾਨਿ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਾਨਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਇਮਾਨਿ ਏવਂ ਛਸੁ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਆਪਾਥਗਤੇ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਿਹਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿવਸੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਸ੍ਸ – ‘‘ਇਮਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਖਂ ਇਮਮ੍ਪਿ ਮਾਸਂ ਇਮਮ੍ਪਿ ਸਂવਚ੍ਛਰਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸੋਚਤੋ ਗਾਮਨ੍ਤਪਬ੍ਭਾਰવਾਸਿਮਹਾਸੀવਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ વਿਯ ਅਸ੍ਸੁਧਾਰਾਪવਤ੍ਤਨવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। વਤ੍ਥੁ ਪਨ ਸੁਮਙ੍ਗਲવਿਲਾਸਿਨਿਯਾ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ ਸਕ੍ਕਪਞ੍ਹવਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੩੬੧) વਿਤ੍ਥਾਰਿਤਂ, ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਤਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
Anuttaresu vimokkhesūti anuttaravimokkho nāma arahattaṃ, arahatte patthanaṃ paṭṭhapentassāti attho. Āyatananti arahattāyatanaṃ. Pihaṃ upaṭṭhāpayatoti patthanaṃ paṭṭhapentassa. Taṃ panetaṃ patthanaṃ paṭṭhapentassa uppajjati, iti patthanāmūlakattā ‘‘pihaṃ upaṭṭhāpayato’’ti vuttaṃ. Imāni cha nekkhammasitāni domanassānīti imāni evaṃ chasu dvāresu iṭṭhārammaṇe āpāthagate arahatte pihaṃ paṭṭhapetvā tadadhigamāya aniccādivasena vipassanaṃ upaṭṭhapetvā ussukkāpetuṃ asakkontassa – ‘‘imampi pakkhaṃ imampi māsaṃ imampi saṃvaccharaṃ arahattaṃ pāpuṇituṃ nāsakkhi’’nti anusocato gāmantapabbhāravāsimahāsīvattherassa viya assudhārāpavattanavasena uppannadomanassāni cha nekkhammasitadomanassānīti veditabbāni. Vatthu pana sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāya sakkapañhavaṇṇanāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 2.361) vitthāritaṃ, icchantena tato gahetabbaṃ.
੩੦੮. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ ਅਞ੍ਞਾਣੁਪੇਖਾ। ਅਨੋਧਿਜਿਨਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਲੇਸੋਧਿਂ ਜਿਨਿਤ੍વਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸવੋ ਓਧਿਜਿਨੋ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਖੀਣਾਸવਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅવਿਪਾਕਜਿਨਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ ਆਯਤਿਂ વਿਪਾਕਂ ਜਿਨਿਤ੍વਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸવੋવ વਿਪਾਕਜਿਨੋ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਖੀਣਾਸવਸ੍ਸੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨਾਦੀਨવਦਸ੍ਸਾવਿਨੋਤਿਆਦੀਨવਤੋ ਉਪਦ੍ਦવਤੋ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਇਮਾ ਛ ਗੇਹਸਿਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਤਿ ਇਮਾ ਏવਂ ਛਸੁ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਆਪਾਥਗਤੇ ਗੁਲ਼ਪਿਣ੍ਡਕੇ ਨਿਲੀਨਮਕ੍ਖਿਕਾ વਿਯ ਰੂਪਾਦੀਨਿ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਮਾਨਾ ਤਤ੍ਥ ਲਗ੍ਗਾ ਲਗ੍ਗਿਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਛ ਗੇਹਸਿਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
308.Uppajjati upekkhāti ettha upekkhā nāma aññāṇupekhā. Anodhijinassāti kilesodhiṃ jinitvā ṭhitattā khīṇāsavo odhijino nāma, tasmā akhīṇāsavassāti attho. Avipākajinassāti etthapi āyatiṃ vipākaṃ jinitvā ṭhitattā khīṇāsavova vipākajino nāma, tasmā akhīṇāsavassevāti attho. Anādīnavadassāvinotiādīnavato upaddavato apassantassa. Imā cha gehasitā upekkhāti imā evaṃ chasu dvāresu iṭṭhārammaṇe āpāthagate guḷapiṇḍake nilīnamakkhikā viya rūpādīni anativattamānā tattha laggā laggitā hutvā uppannā upekkhā cha gehasitā upekkhāti veditabbā.
ਰੂਪਂ ਸਾ ਅਤਿવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਰੂਪਂ ਸਾ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਕਨ੍ਤਿવਸੇਨ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ। ਇਮਾ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਤਿ ਇਮਾ ਏવਂ ਛਸੁ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਇਟ੍ਠਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣੇ ਆਪਾਥਗਤੇ ਇਟ੍ਠੇ ਅਰਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਨਿਟ੍ਠੇ ਅਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨੇ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨવਿਪਸ੍ਸਨਾ-ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Rūpaṃ sā ativattatīti rūpaṃ sā anatikkamati, tattha nikantivasena na tiṭṭhati. Imā cha nekkhammasitā upekkhāti imā evaṃ chasu dvāresu iṭṭhādiārammaṇe āpāthagate iṭṭhe arajjantassa, aniṭṭhe adussantassa, asamapekkhane asammuyhantassa, uppannavipassanā-ñāṇasampayuttā cha nekkhammasitā upekkhāti veditabbā.
੩੦੯. ਤਤ੍ਰ ਇਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਦਂ ਪਜਹਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਛਤ੍ਤਿਂਸਸਤ੍ਤਪਦੇਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਪਜਹਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨੇવ – ‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਾਨਿ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਆਗਮ੍ਮਾਤਿ ਪવਤ੍ਤਨવਸੇਨ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚੇવ ਆਗਮ੍ਮ ਚ। ਏવਮੇਤੇਸਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏવਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਨੇਨ ਗੇਹਸਿਤਾਨਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ।
309.Tatra idaṃ nissāya idaṃ pajahathāti tesu chattiṃsasattapadesu aṭṭhārasa nissāya aṭṭhārasa pajahathāti attho. Teneva – ‘‘tatra, bhikkhave, yāni cha nekkhammasitānī’’tiādimāha. Nissāya āgammāti pavattanavasena nissāya ceva āgamma ca. Evametesaṃ samatikkamohotīti evaṃ nekkhammasitānaṃ pavattanena gehasitāni atikkantāni nāma honti.
ਏવਂ ਸਰਿਕ੍ਖਕੇਨੇવ ਸਰਿਕ੍ਖਕਂ ਜਹਾਪੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਬਲવਤਾ ਦੁਬ੍ਬਲਂ ਜਹਾਪੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਾਨਿ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਾਨਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਏવਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਸੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ , ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਉਪੇਕ੍ਖਾਹਿ ਚ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ ਜਹਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ਬਲવਤਾ ਦੁਬ੍ਬਲਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਥਿਤਂ।
Evaṃ sarikkhakeneva sarikkhakaṃ jahāpetvā idāni balavatā dubbalaṃ jahāpento – ‘‘tatra, bhikkhave, yāni cha nekkhammasitāni somanassānī’’tiādimāha. Evaṃ nekkhammasitasomanassehi nekkhammasitadomanassāni , nekkhammasitaupekkhāhi ca nekkhammasitasomanassāni jahāpentena balavatā dubbalappahānaṃ kathitaṃ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਠਤ੍વਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਕਥਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਅਟ੍ਠਸੁ ਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਪਠਮਾਦੀਨਿ ਚ ਤੀਣਿ ਝਾਨਾਨਿ, ਸੁਦ੍ਧਸਙ੍ਖਾਰੇ ਚ ਪਾਦਕੇ ਕਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਦ੍ਧਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ વਾ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ વਾ, વੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨੀ ਪਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾવ। ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿ ਪਾਦਕਾਨਿ ਕਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਦ੍ਧਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਾવ। વੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨੀ ਪਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਹੋਤਿ। ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ – ‘‘ਯਾ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਤਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਾ ਆਗਮ੍ਮ, ਯਾਨਿ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਾਨਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਪਜਹਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚ ਏવਂਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਯਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ વੇਦਨਾવਿਸੇਸੋવ ਹੋਤਿ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਪਿ ਪਨ ਝਾਨਙ੍ਗਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਮ੍ਪਿ વਿਸੇਸੋ ਹੋਤਿ।
Ettha pana ṭhatvā upekkhākathā veditabbā – aṭṭhasu hi samāpattīsu paṭhamādīni ca tīṇi jhānāni, suddhasaṅkhāre ca pādake katvā vipassanaṃ āraddhānaṃ catunnaṃ bhikkhūnaṃ pubbabhāgavipassanā somanassasahagatā vā hoti upekkhāsahagatā vā, vuṭṭhānagāminī pana somanassasahagatāva. Catutthajjhānādīni pādakāni katvā vipassanaṃ āraddhānaṃ pañcannaṃ pubbabhāgavipassanā purimasadisāva. Vuṭṭhānagāminī pana upekkhāsahagatā hoti. Idaṃ sandhāya – ‘‘yā cha nekkhammasitā upekkhā, tā nissāya tā āgamma, yāni cha nekkhammasitāni somanassāni, tāni pajahathā’’ti vuttaṃ. Na kevalañca evaṃpaṭipannassa bhikkhuno ayaṃ vipassanāya vedanāvisesova hoti, ariyamaggepi pana jhānaṅgabojjhaṅgamaggaṅgānampi viseso hoti.
ਕੋ ਪਨੇਤਂ વਿਸੇਸਂ ਨਿਯਮੇਤਿ? ਕੇਚਿ ਤਾવ ਥੇਰਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਨਿਯਮੇਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤਾ ਖਨ੍ਧਾ ਨਿਯਮੇਨ੍ਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਿਯਮੇਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਮ੍ਪਿ વਾਦੇ ਅਯਮੇવ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ વੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨੀવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਨਿਯਮੇਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। વਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ ਪਨੇਤ੍ਥ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ વੁਤ੍ਤਾવ।
Ko panetaṃ visesaṃ niyameti? Keci tāva therā vipassanāpādakajjhānaṃ niyametīti vadanti, keci vipassanāya ārammaṇabhūtā khandhā niyamentīti vadanti, keci puggalajjhāsayo niyametīti vadanti. Tesampi vāde ayameva pubbabhāge vuṭṭhānagāminīvipassanā niyametīti veditabbā. Vinicchayakathā panettha visuddhimagge saṅkhārupekkhāniddese vuttāva.
੩੧੦. ਨਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਨਾਨਾ ਬਹੂ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਾ। ਨਾਨਤ੍ਤਸਿਤਾਤਿ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਏਕਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕਾ। ਏਕਤ੍ਤਸਿਤਾਤਿ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਕਤਮਾ ਪਨਾਯਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਤਿ? ਹੇਟ੍ਠਾ ਤਾવ ਅਞ੍ਞਾਣੁਪੇਕ੍ਖਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਉਪਰਿ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ વਕ੍ਖਤਿ, ਇਧ ਸਮਥਉਪੇਕ੍ਖਾ, વਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾਤਿ ਦ੍વੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਗਹਿਤਾ।
310.Nānattāti nānā bahū anekappakārā. Nānattasitāti nānārammaṇanissitā. Ekattāti ekā. Ekattasitāti ekārammaṇanissitā. Katamā panāyaṃ upekkhāti? Heṭṭhā tāva aññāṇupekkhā vuttā, upari chaḷaṅgupekkhā vakkhati, idha samathaupekkhā, vipassanupekkhāti dve upekkhā gahitā.
ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਾવ ਰੂਪੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਅਞ੍ਞਾવ ਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ, ਨ ਹਿ ਯਾ ਰੂਪੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਸਾ ਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ ਹੋਤਿ। ਰੂਪੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਰੂਪਮੇવ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ , ਨ ਸਦ੍ਦਾਦਯੋ। ਰੂਪੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾਭਾવਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਾ ਸਮਥਉਪੇਕ੍ਖਾ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍વਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਆਪੋਕਸਿਣਾਦੀਨਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਨਾਨਤ੍ਤਸਿਤਂ વਿਭਜਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਰੂਪੇਸੂਤਿਆਦਿਮਾਹ । ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਦ੍વੇ વਾ ਤੀਣਿ વਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਾਨਿ વਾ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਾਦੀਨਿ વਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਤ੍ਤਂ ਏਕਤ੍ਤਸਿਤਂ વਿਭਜਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿਆਦਿਮਾਹ।
Tattha yasmā aññāva rūpesu upekkhā, aññāva saddādīsu, na hi yā rūpe upekkhā, sā saddādīsu hoti. Rūpe upekkhā ca rūpameva ārammaṇaṃ karoti , na saddādayo. Rūpe upekkhābhāvañca aññā samathaupekkhā pathavīkasiṇaṃ ārammaṇaṃ katvā uppajjati, aññā āpokasiṇādīni. Tasmā nānattaṃ nānattasitaṃ vibhajanto atthi, bhikkhave, upekkhā rūpesūtiādimāha . Yasmā pana dve vā tīṇi vā ākāsānañcāyatanāni vā viññāṇañcāyatanādīni vā natthi, tasmā ekattaṃ ekattasitaṃ vibhajanto atthi, bhikkhave, upekkhā ākāsānañcāyatananissitātiādimāha.
ਤਤ੍ਥ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਉਪੇਕ੍ਖਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤવਸੇਨ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਨਿਸ੍ਸਿਤਾ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਖਨ੍ਧੇ વਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਆਰਮ੍ਮਣવਸੇਨ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਸੇਸਾਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Tattha ākāsānañcāyatanaupekkhā sampayuttavasena ākāsānañcāyatananissitā, ākāsānañcāyatanakhandhe vipassantassa vipassanupekkhā ārammaṇavasena ākāsānañcāyatananissitā. Sesāsupi eseva nayo.
ਤਂ ਪਜਹਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਰੂਪਾવਚਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਰੂਪਾવਚਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਉਪੇਕ੍ਖਂ ਪਜਹਾਪੇਤਿ, ਅਰੂਪਾવਚਰવਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਰੂਪਾવਚਰવਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਂ।
Taṃ pajahathāti ettha arūpāvacarasamāpattiupekkhāya rūpāvacarasamāpattiupekkhaṃ pajahāpeti, arūpāvacaravipassanupekkhāya rūpāvacaravipassanupekkhaṃ.
ਅਤਮ੍ਮਯਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਮ੍ਮਯਤਾ ਨਾਮ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਪਰਿਯਾਦਾਨਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨੀવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਅਤਮ੍ਮਯਤਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਂ ਪਜਹਥਾਤਿ ਇਧ વੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨੀવਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਰੂਪਾવਚਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਉਪੇਕ੍ਖਞ੍ਚ વਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਜਹਾਪੇਤਿ।
Atammayatanti ettha tammayatā nāma taṇhā, tassā pariyādānato vuṭṭhānagāminīvipassanā atammayatāti vuccati. Taṃ pajahathāti idha vuṭṭhānagāminīvipassanāya arūpāvacarasamāpattiupekkhañca vipassanupekkhañca pajahāpeti.
੩੧੧. ਯਦਰਿਯੋਤਿ ਯੇ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਅਰਿਯੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਸੇવਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਤਿਂ ਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਸੇવਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਨ ਸੁਸ੍ਸੂਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍વਾ ਸੋਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਨ ਅਞ੍ਞਾਤਿ ਜਾਨਨਤ੍ਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਉਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਿ। વੋਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ। ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨਾਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਓવਾਦਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਪੂਰੇਤਬ੍ਬਂ ਨ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨ ਚ ਅਤ੍ਤਮਨੋਤਿ ਨ ਸਕਮਨੋ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਗੇਹਸਿਤਦੋਮਨਸ੍ਸવਸੇਨ ਅਪ੍ਪਤੀਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਏવਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਅਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਕੇਸੁ ਪਨ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾਕਾਰਣਸ੍ਸ ਅਭਾવੇਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਨવਸ੍ਸੁਤੋਤਿ ਪਟਿਘਅવਸ੍ਸવੇਨ ਅਨવਸ੍ਸੁਤੋ। ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਤਿ ਸਤਿਯਾ ਚ ਞਾਣੇਨ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ । ਉਪੇਕ੍ਖਕੋਤਿ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ। ਅਤ੍ਤਮਨੋਤਿ ਇਧਾਪਿ ਗੇਹਸਿਤਸੋਮਨਸ੍ਸવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਿਲਾવਿਤੋਤਿ ਨ ਏવਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਪਟਿਪਨ੍ਨਕੇਸੁ ਪਨ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾਕਾਰਣਸ੍ਸ ਅਭਾવੇਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਨવਸ੍ਸੁਤੋਤਿ ਰਾਗਾવਸ੍ਸવੇਨ ਅਨવਸ੍ਸੁਤੋ।
311.Yadariyoti ye satipaṭṭhāne ariyo sammāsambuddho sevati. Tattha tīsu ṭhānesu satiṃ paṭṭhapento satipaṭṭhāne sevatīti veditabbo. Na sussūsantīti saddahitvā sotuṃ na icchanti. Na aññāti jānanatthāya cittaṃ na upaṭṭhapenti. Vokkammāti atikkamitvā. Satthu sāsanāti satthu ovādaṃ gahetabbaṃ pūretabbaṃ na maññantīti attho. Na ca attamanoti na sakamano. Ettha ca gehasitadomanassavasena appatīto hotīti na evamattho daṭṭhabbo, appaṭipannakesu pana attamanatākāraṇassa abhāvenetaṃ vuttaṃ. Anavassutoti paṭighaavassavena anavassuto. Sato sampajānoti satiyā ca ñāṇena ca samannāgato . Upekkhakoti chaḷaṅgupekkhāya upekkhako. Attamanoti idhāpi gehasitasomanassavasena uppilāvitoti na evamattho daṭṭhabbo, paṭipannakesu pana anattamanatākāraṇassa abhāvenetaṃ vuttaṃ. Anavassutoti rāgāvassavena anavassuto.
੩੧੨. ਸਾਰਿਤੋਤਿ ਦਮਿਤੋ। ਏਕਮੇવ ਦਿਸਂ ਧਾવਤੀਤਿ ਅਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਧਾવਨ੍ਤੋ ਏਕਂਯੇવ ਦਿਸਂ ਧਾવਤਿ, ਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਪਨ ਅਪਰਂ ਧਾવਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਅਟ੍ਠ ਦਿਸਾ વਿਧਾવਤੀਤਿ ਏਕਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਕਾਯੇਨ ਅਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾવ વਿਮੋਕ੍ਖવਸੇਨ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇવ ਅਟ੍ਠ ਦਿਸਾ વਿਧਾવਤਿ, ਪੁਰਤ੍ਥਾਭਿਮੁਖੋ વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਦਿਸਾਭਿਮੁਖੋ વਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿਯੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવਾਤਿ।
312.Sāritoti damito. Ekameva disaṃ dhāvatīti anivattitvā dhāvanto ekaṃyeva disaṃ dhāvati, nivattitvā pana aparaṃ dhāvituṃ sakkoti. Aṭṭhadisā vidhāvatīti ekapallaṅkena nisinno kāyena anivattitvāva vimokkhavasena ekappahāreneva aṭṭha disā vidhāvati, puratthābhimukho vā dakkhiṇādīsu aññataradisābhimukho vā nisīditvā aṭṭha samāpattiyo samāpajjatiyevāti attho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ਸਲ਼ਾਯਤਨવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Saḷāyatanavibhaṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੭. ਸਲ਼ਾਯਤਨવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Saḷāyatanavibhaṅgasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੭. ਸਲ਼ਾਯਤਨવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Saḷāyatanavibhaṅgasuttavaṇṇanā
