| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
៦. សាឡ្ហសុត្តំ
6. Sāḷhasuttaṃ
១៩៦. ឯកំ សមយំ ភគវា វេសាលិយំ វិហរតិ មហាវនេ កូដាគារសាលាយំ។ អថ ខោ សាឡ្ហោ ច លិច្ឆវិ អភយោ ច លិច្ឆវិ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ សាឡ្ហោ លិច្ឆវិ ភគវន្តំ ឯតទវោច –
196. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho sāḷho ca licchavi abhayo ca licchavi yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho sāḷho licchavi bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘សន្តិ, ភន្តេ, ឯកេ សមណព្រាហ្មណា ទ្វយេន ឱឃស្ស និត្ថរណំ បញ្ញបេន្តិ – សីលវិសុទ្ធិហេតុ ច តបោជិគុច្ឆាហេតុ ច។ ឥធ, ភន្តេ, ភគវា កិមាហា’’តិ?
‘‘Santi, bhante, eke samaṇabrāhmaṇā dvayena oghassa nittharaṇaṃ paññapenti – sīlavisuddhihetu ca tapojigucchāhetu ca. Idha, bhante, bhagavā kimāhā’’ti?
‘‘សីលវិសុទ្ធិំ ខោ អហំ, សាឡ្ហ, អញ្ញតរំ សាមញ្ញង្គន្តិ វទាមិ។ យេ តេ, សាឡ្ហ, សមណព្រាហ្មណា តបោជិគុច្ឆាវាទា តបោជិគុច្ឆាសារា តបោជិគុច្ឆាអល្លីនា វិហរន្តិ, អភព្ពា តេ ឱឃស្ស និត្ថរណាយ។ យេបិ តេ, សាឡ្ហ, សមណព្រាហ្មណា អបរិសុទ្ធកាយសមាចារា អបរិសុទ្ធវចីសមាចារា អបរិសុទ្ធមនោសមាចារា អបរិសុទ្ធាជីវា, អភព្ពា តេ ញាណទស្សនាយ អនុត្តរាយ សម្ពោធាយ។
‘‘Sīlavisuddhiṃ kho ahaṃ, sāḷha, aññataraṃ sāmaññaṅganti vadāmi. Ye te, sāḷha, samaṇabrāhmaṇā tapojigucchāvādā tapojigucchāsārā tapojigucchāallīnā viharanti, abhabbā te oghassa nittharaṇāya. Yepi te, sāḷha, samaṇabrāhmaṇā aparisuddhakāyasamācārā aparisuddhavacīsamācārā aparisuddhamanosamācārā aparisuddhājīvā, abhabbā te ñāṇadassanāya anuttarāya sambodhāya.
‘‘សេយ្យថាបិ, សាឡ្ហ, បុរិសោ នទិំ តរិតុកាមោ តិណ្ហំ កុឋារិំ 1 អាទាយ វនំ បវិសេយ្យ។ សោ តត្ថ បស្សេយ្យ មហតិំ សាលលដ្ឋិំ ឧជុំ នវំ អកុក្កុច្ចកជាតំ។ តមេនំ មូលេ ឆិន្ទេយ្យ; មូលេ ឆេត្វា អគ្គេ ឆិន្ទេយ្យ; អគ្គេ ឆេត្វា សាខាបលាសំ សុវិសោធិតំ វិសោធេយ្យ; សាខាបលាសំ សុវិសោធិតំ វិសោធេត្វា កុឋារីហិ តច្ឆេយ្យ; កុឋារីហិ តច្ឆេត្វា វាសីហិ តច្ឆេយ្យ; វាសីហិ តច្ឆេត្វា លេខណិយា លិខេយ្យ; លេខណិយា លិខិត្វា បាសាណគុឡេន ធោវេយ្យ 2; បាសាណគុឡេន ធោវេត្វា នទិំ បតារេយ្យ។
‘‘Seyyathāpi, sāḷha, puriso nadiṃ taritukāmo tiṇhaṃ kuṭhāriṃ 3 ādāya vanaṃ paviseyya. So tattha passeyya mahatiṃ sālalaṭṭhiṃ ujuṃ navaṃ akukkuccakajātaṃ. Tamenaṃ mūle chindeyya; mūle chetvā agge chindeyya; agge chetvā sākhāpalāsaṃ suvisodhitaṃ visodheyya; sākhāpalāsaṃ suvisodhitaṃ visodhetvā kuṭhārīhi taccheyya; kuṭhārīhi tacchetvā vāsīhi taccheyya; vāsīhi tacchetvā lekhaṇiyā likheyya; lekhaṇiyā likhitvā pāsāṇaguḷena dhoveyya 4; pāsāṇaguḷena dhovetvā nadiṃ patāreyya.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, សាឡ្ហ, ភព្ពោ នុ ខោ សោ បុរិសោ នទិំ តរិតុ’’ន្តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តំ កិស្ស ហេតុ’’? ‘‘អសុ ហិ, ភន្តេ, សាលលដ្ឋិ ពហិទ្ធា សុបរិកម្មកតា អន្តោ អវិសុទ្ធា។ តស្សេតំ បាដិកង្ខំ – សាលលដ្ឋិ សំសីទិស្សតិ, បុរិសោ អនយព្យសនំ អាបជ្ជិស្សតី’’តិ។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sāḷha, bhabbo nu kho so puriso nadiṃ taritu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Asu hi, bhante, sālalaṭṭhi bahiddhā suparikammakatā anto avisuddhā. Tassetaṃ pāṭikaṅkhaṃ – sālalaṭṭhi saṃsīdissati, puriso anayabyasanaṃ āpajjissatī’’ti.
‘‘ឯវមេវំ ខោ, សាឡ្ហ, យេ តេ សមណព្រាហ្មណា តបោជិគុច្ឆាវាទា តបោជិគុច្ឆាសារា តបោជិគុច្ឆាអល្លីនា វិហរន្តិ, អភព្ពា តេ ឱឃស្ស និត្ថរណាយ។ យេបិ តេ, សាឡ្ហ, សមណព្រាហ្មណា អបរិសុទ្ធកាយសមាចារា អបរិសុទ្ធវចីសមាចារា អបរិសុទ្ធមនោសមាចារា អបរិសុទ្ធាជីវា, អភព្ពា តេ ញាណទស្សនាយ អនុត្តរាយ សម្ពោធាយ។
‘‘Evamevaṃ kho, sāḷha, ye te samaṇabrāhmaṇā tapojigucchāvādā tapojigucchāsārā tapojigucchāallīnā viharanti, abhabbā te oghassa nittharaṇāya. Yepi te, sāḷha, samaṇabrāhmaṇā aparisuddhakāyasamācārā aparisuddhavacīsamācārā aparisuddhamanosamācārā aparisuddhājīvā, abhabbā te ñāṇadassanāya anuttarāya sambodhāya.
‘‘យេ ច ខោ តេ, សាឡ្ហ, សមណព្រាហ្មណា ន តបោជិគុច្ឆាវាទា ន តបោជិគុច្ឆាសារា ន តបោជិគុច្ឆាអល្លីនា វិហរន្តិ, ភព្ពា តេ ឱឃស្ស និត្ថរណាយ។ យេបិ តេ, សាឡ្ហ, សមណព្រាហ្មណា បរិសុទ្ធកាយសមាចារា បរិសុទ្ធវចីសមាចារា បរិសុទ្ធមនោសមាចារា បរិសុទ្ធាជីវា, ភព្ពា តេ ញាណទស្សនាយ អនុត្តរាយ សម្ពោធាយ។
‘‘Ye ca kho te, sāḷha, samaṇabrāhmaṇā na tapojigucchāvādā na tapojigucchāsārā na tapojigucchāallīnā viharanti, bhabbā te oghassa nittharaṇāya. Yepi te, sāḷha, samaṇabrāhmaṇā parisuddhakāyasamācārā parisuddhavacīsamācārā parisuddhamanosamācārā parisuddhājīvā, bhabbā te ñāṇadassanāya anuttarāya sambodhāya.
‘‘សេយ្យថាបិ , សាឡ្ហ, បុរិសោ នទិំ តរិតុកាមោ តិណ្ហំ កុឋារិំ អាទាយ វនំ បវិសេយ្យ។ សោ តត្ថ បស្សេយ្យ មហតិំ សាលលដ្ឋិំ ឧជុំ នវំ អកុក្កុច្ចកជាតំ។ តមេនំ មូលេ ឆិន្ទេយ្យ; មូលេ ឆិន្ទិត្វា អគ្គេ ឆិន្ទេយ្យ; អគ្គេ ឆិន្ទិត្វា សាខាបលាសំ សុវិសោធិតំ វិសោធេយ្យ; សាខាបលាសំ សុវិសោធិតំ វិសោធេត្វា កុឋារីហិ តច្ឆេយ្យ; កុឋារីហិ តច្ឆេត្វា វាសីហិ តច្ឆេយ្យ; វាសីហិ តច្ឆេត្វា និខាទនំ អាទាយ អន្តោ សុវិសោធិតំ វិសោធេយ្យ; អន្តោ សុវិសោធិតំ វិសោធេត្វា លេខណិយា លិខេយ្យ; លេខណិយា លិខិត្វា បាសាណគុឡេន ធោវេយ្យ; បាសាណគុឡេន ធោវេត្វា នាវំ ករេយ្យ; នាវំ កត្វា ផិយារិត្តំ 5 ពន្ធេយ្យ; ផិយារិត្តំ ពន្ធិត្វា នទិំ បតារេយ្យ។
‘‘Seyyathāpi , sāḷha, puriso nadiṃ taritukāmo tiṇhaṃ kuṭhāriṃ ādāya vanaṃ paviseyya. So tattha passeyya mahatiṃ sālalaṭṭhiṃ ujuṃ navaṃ akukkuccakajātaṃ. Tamenaṃ mūle chindeyya; mūle chinditvā agge chindeyya; agge chinditvā sākhāpalāsaṃ suvisodhitaṃ visodheyya; sākhāpalāsaṃ suvisodhitaṃ visodhetvā kuṭhārīhi taccheyya; kuṭhārīhi tacchetvā vāsīhi taccheyya; vāsīhi tacchetvā nikhādanaṃ ādāya anto suvisodhitaṃ visodheyya; anto suvisodhitaṃ visodhetvā lekhaṇiyā likheyya; lekhaṇiyā likhitvā pāsāṇaguḷena dhoveyya; pāsāṇaguḷena dhovetvā nāvaṃ kareyya; nāvaṃ katvā phiyārittaṃ 6 bandheyya; phiyārittaṃ bandhitvā nadiṃ patāreyya.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, សាឡ្ហ, ភព្ពោ នុ ខោ សោ បុរិសោ នទិំ តរិតុ’’ន្តិ? ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តំ កិស្ស ហេតុ’’? ‘‘អសុ ហិ, ភន្តេ, សាលលដ្ឋិ ពហិទ្ធា សុបរិកម្មកតា, អន្តោ សុវិសុទ្ធា នាវាកតា 7 ផិយារិត្តពទ្ធា។ តស្សេតំ បាដិកង្ខំ – ‘នាវា ន សំសីទិស្សតិ, បុរិសោ សោត្ថិនា បារំ គមិស្សតី’’’តិ។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sāḷha, bhabbo nu kho so puriso nadiṃ taritu’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Asu hi, bhante, sālalaṭṭhi bahiddhā suparikammakatā, anto suvisuddhā nāvākatā 8 phiyārittabaddhā. Tassetaṃ pāṭikaṅkhaṃ – ‘nāvā na saṃsīdissati, puriso sotthinā pāraṃ gamissatī’’’ti.
‘‘ឯវមេវំ ខោ , សាឡ្ហ, យេ តេ សមណព្រាហ្មណា ន តបោជិគុច្ឆាវាទា ន តបោជិគុច្ឆាសារា ន តបោជិគុច្ឆាអល្លីនា វិហរន្តិ, ភព្ពា តេ ឱឃស្ស និត្ថរណាយ។ យេបិ តេ, សាឡ្ហ, សមណព្រាហ្មណា បរិសុទ្ធកាយសមាចារា បរិសុទ្ធវចីសមាចារា បរិសុទ្ធមនោសមាចារា បរិសុទ្ធាជីវា, ភព្ពា តេ ញាណទស្សនាយ អនុត្តរាយ សម្ពោធាយ។ សេយ្យថាបិ, សាឡ្ហ, យោធាជីវោ ពហូនិ ចេបិ កណ្ឌចិត្រកានិ ជានាតិ; អថ ខោ សោ តីហិ ឋានេហិ រាជារហោ ហោតិ រាជភោគ្គោ, រញ្ញោ អង្គន្តេវ សង្ខំ គច្ឆតិ។ កតមេហិ តីហិ? ទូរេបាតី ច, អក្ខណវេធី ច, មហតោ ច កាយស្ស បទាលេតា។
‘‘Evamevaṃ kho , sāḷha, ye te samaṇabrāhmaṇā na tapojigucchāvādā na tapojigucchāsārā na tapojigucchāallīnā viharanti, bhabbā te oghassa nittharaṇāya. Yepi te, sāḷha, samaṇabrāhmaṇā parisuddhakāyasamācārā parisuddhavacīsamācārā parisuddhamanosamācārā parisuddhājīvā, bhabbā te ñāṇadassanāya anuttarāya sambodhāya. Seyyathāpi, sāḷha, yodhājīvo bahūni cepi kaṇḍacitrakāni jānāti; atha kho so tīhi ṭhānehi rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅganteva saṅkhaṃ gacchati. Katamehi tīhi? Dūrepātī ca, akkhaṇavedhī ca, mahato ca kāyassa padāletā.
‘‘សេយ្យថាបិ, សាឡ្ហ, យោធាជីវោ ទូរេបាតី; ឯវមេវំ ខោ, សាឡ្ហ, អរិយសាវកោ សម្មាសមាធិ ហោតិ។ សម្មាសមាធិ, សាឡ្ហ, អរិយសាវកោ យំ កិញ្ចិ រូបំ អតីតានាគតបច្ចុប្បន្នំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ឱឡារិកំ វា សុខុមំ វា ហីនំ វា បណីតំ វា យំ ទូរេ សន្តិកេ វា សព្ពំ រូបំ ‘នេតំ មម, នេសោហមស្មិ, ន មេសោ អត្តា’តិ ឯវមេតំ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ យា កាចិ វេទនា…បេ.… យា កាចិ សញ្ញា… យេ កេចិ សង្ខារា… យំ កិញ្ចិ វិញ្ញាណំ អតីតានាគតបច្ចុប្បន្នំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ឱឡារិកំ វា សុខុមំ វា ហីនំ វា បណីតំ វា យំ ទូរេ សន្តិកេ វា, សព្ពំ វិញ្ញាណំ ‘នេតំ មម, នេសោហមស្មិ, ន មេសោ អត្តា’តិ ឯវមេតំ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។
‘‘Seyyathāpi, sāḷha, yodhājīvo dūrepātī; evamevaṃ kho, sāḷha, ariyasāvako sammāsamādhi hoti. Sammāsamādhi, sāḷha, ariyasāvako yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā sabbaṃ rūpaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Yā kāci vedanā…pe… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati.
‘‘សេយ្យថាបិ, សាឡ្ហ, យោធាជីវោ អក្ខណវេធី; ឯវមេវំ ខោ, សាឡ្ហ, អរិយសាវកោ សម្មាទិដ្ឋិ ហោតិ។ សម្មាទិដ្ឋិ , សាឡ្ហ, អរិយសាវកោ ‘ឥទំ ទុក្ខ’ន្តិ យថាភូតំ បជានាតិ…បេ.… ‘អយំ ទុក្ខនិរោធគាមិនី បដិបទា’តិ យថាភូតំ បជានាតិ។
‘‘Seyyathāpi, sāḷha, yodhājīvo akkhaṇavedhī; evamevaṃ kho, sāḷha, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti. Sammādiṭṭhi , sāḷha, ariyasāvako ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti.
‘‘សេយ្យថាបិ, សាឡ្ហ, យោធាជីវោ មហតោ កាយស្ស បទាលេតា; ឯវមេវំ ខោ, សាឡ្ហ, អរិយសាវកោ សម្មាវិមុត្តិ ហោតិ។ សម្មាវិមុត្តិ, សាឡ្ហ, អរិយសាវកោ មហន្តំ អវិជ្ជាក្ខន្ធំ បទាលេតី’’តិ។ ឆដ្ឋំ។
‘‘Seyyathāpi, sāḷha, yodhājīvo mahato kāyassa padāletā; evamevaṃ kho, sāḷha, ariyasāvako sammāvimutti hoti. Sammāvimutti, sāḷha, ariyasāvako mahantaṃ avijjākkhandhaṃ padāletī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៦. សាឡ្ហសុត្តវណ្ណនា • 6. Sāḷhasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៦. សាឡ្ហសុត្តវណ្ណនា • 6. Sāḷhasuttavaṇṇanā
