| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೬. ಸಾಳ್ಹಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Sāḷhasuttavaṇṇanā
೧೯೬. ಛಟ್ಠೇ ಕಾಯದಳ್ಹಿಬಹುಲತಂ ತಪತೀತಿ ತಪೋ, ಅತ್ತಕಿಲಮಥಾನುಯೋಗವಸೇನ ಪವತ್ತಂ ವೀರಿಯಂ। ತೇನ ಕಾಯದಳ್ಹಿಬಹುಲತಾನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಪಾಪಸ್ಸ ಜಿಗುಚ್ಛನಂ ವಿರಜ್ಜನಂ ತಪೋಜಿಗುಚ್ಛಾತಿ ಆಹ ‘‘ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಸಙ್ಖಾತೇನಾ’’ತಿಆದಿ। ತಪೋಜಿಗುಚ್ಛವಾದಾತಿಆದೀಸು ತಪೋಜಿಗುಚ್ಛಂ ವದನ್ತಿ, ಮನಸಾಪಿ ತಮೇವ ಸಾರತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಿ, ಕಾಯೇನಪಿ ತಮೇವ ಅಲ್ಲೀನಾ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಅತ್ತಕಿಲಮಥಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪರಿಸುದ್ಧಕಾಯಸಮಾಚಾರಾತಿ ಅಪರಿಸುದ್ಧೇನ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಿನಾ ಕಾಯಸಮಾಚಾರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ಅಪರಿಸುದ್ಧವಚೀಸಮಾಚಾರಾತಿ ಅಪರಿಸುದ್ಧೇನ ಮುಸಾವಾದಾದಿನಾ ವಚೀಸಮಾಚಾರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ಅಪರಿಸುದ್ಧಮನೋಸಮಾಚಾರಾತಿ ಅಪರಿಸುದ್ಧೇನ ಅಭಿಜ್ಝಾದಿನಾ ಮನೋಸಮಾಚಾರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ಕಾಮಂ ಅಕುಸಲಕಾಯಸಮಾಚಾರವಚೀಸಮಾಚಾರಪ್ಪವತ್ತಿಕಾಲೇಪಿ ಅಭಿಜ್ಝಾದಯೋ ಪವತ್ತನ್ತಿಯೇವ, ತದಾ ಪನ ತೇ ಚೇತನಾಪಕ್ಖಿಕಾ ವಾ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಾ ವಾತಿ, ಮನೋಸಮಾಚಾರವಾರೇ ಏವ ಅಭಿಜ್ಝಾದಿವಸೇನ ಯೋಜನಾ ಕತಾ। ಅಥ ವಾ ದ್ವಾರನ್ತರೇ ಪವತ್ತಾನಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀನಂ ವಚೀಸಮಾಚಾರಾದಿಭಾವಾಭಾವೋ ವಿಯ ದ್ವಾರನ್ತರೇ ಪವತ್ತಾನಮ್ಪಿ ಅಭಿಜ್ಝಾದೀನಂ ಕಾಯಸಮಾಚಾರಾದಿಭಾವೋ ಅಸಿದ್ಧೋ, ಮನೋಸಮಾಚಾರಭಾವೋ ಏವ ಪನ ಸಿದ್ಧೋತಿ ಕತ್ವಾ ಮನೋಸಮಾಚಾರವಾರೇ ಏವ ಅಭಿಜ್ಝಾದಯೋ ಉದ್ಧಟಾ। ತಥಾ ಹಿ ವುತ್ತಂ –
196. Chaṭṭhe kāyadaḷhibahulataṃ tapatīti tapo, attakilamathānuyogavasena pavattaṃ vīriyaṃ. Tena kāyadaḷhibahulatānimittassa pāpassa jigucchanaṃ virajjanaṃ tapojigucchāti āha ‘‘dukkarakārikasaṅkhātenā’’tiādi. Tapojigucchavādātiādīsu tapojigucchaṃ vadanti, manasāpi tameva sārato gahetvā vicaranti, kāyenapi tameva allīnā nānappakāraṃ attakilamathānuyogamanuyuttā viharantīti attho. Aparisuddhakāyasamācārāti aparisuddhena pāṇātipātādinā kāyasamācārena samannāgatā. Aparisuddhavacīsamācārāti aparisuddhena musāvādādinā vacīsamācārena samannāgatā. Aparisuddhamanosamācārāti aparisuddhena abhijjhādinā manosamācārena samannāgatā. Kāmaṃ akusalakāyasamācāravacīsamācārappavattikālepi abhijjhādayo pavattantiyeva, tadā pana te cetanāpakkhikā vā abbohārikā vāti, manosamācāravāre eva abhijjhādivasena yojanā katā. Atha vā dvārantare pavattānaṃ pāṇātipātādīnaṃ vacīsamācārādibhāvābhāvo viya dvārantare pavattānampi abhijjhādīnaṃ kāyasamācārādibhāvo asiddho, manosamācārabhāvo eva pana siddhoti katvā manosamācāravāre eva abhijjhādayo uddhaṭā. Tathā hi vuttaṃ –
‘‘ದ್ವಾರೇ ಚರನ್ತಿ ಕಮ್ಮಾನಿ, ನ ದ್ವಾರಾ ದ್ವಾರಚಾರಿನೋ।
‘‘Dvāre caranti kammāni, na dvārā dvāracārino;
ತಸ್ಮಾ ದ್ವಾರೇಹಿ ಕಮ್ಮಾನಿ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವವತ್ಥಿತಾ’’ತಿ॥ (ಧ॰ ಸ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲದ್ವಾರಕಥಾ)।
Tasmā dvārehi kammāni, aññamaññaṃ vavatthitā’’ti. (dha. sa. aṭṭha. 1 kāmāvacarakusaladvārakathā);
ಅಪರಿಸುದ್ಧಾಜೀವಾತಿ ಅಪರಿಸುದ್ಧೇನ ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮದೂತಕಮ್ಮವಡ್ಢಿಯೋಗಾದಿನಾ ಏಕವೀಸತಿಅನೇಸನಾಭೇದೇನ ಆಜೀವೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ಇದಞ್ಚ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂಯೇವ ವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ‘‘ಯೇಪಿ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ’’ತಿ ಪನ ವಚನತೋ ಬಾಹಿರಕವಸೇನ ಗಹಟ್ಠವಸೇನ ಚ ಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಗಹಟ್ಠಾನಮ್ಪಿ ಹಿ ಜಾತಿಧಮ್ಮಕುಲಧಮ್ಮದೇಸಧಮ್ಮವಿಲೋಮನವಸೇನ ಅಞ್ಞಥಾಪಿ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವೋ ಲಬ್ಭತೇವ।
Aparisuddhājīvāti aparisuddhena vejjakammadūtakammavaḍḍhiyogādinā ekavīsatianesanābhedena ājīvena samannāgatā. Idañca sāsane pabbajitānaṃyeva vasena vuttaṃ, ‘‘yepi te samaṇabrāhmaṇā’’ti pana vacanato bāhirakavasena gahaṭṭhavasena ca yojanā veditabbā. Gahaṭṭhānampi hi jātidhammakuladhammadesadhammavilomanavasena aññathāpi micchājīvo labbhateva.
ಞಾಣದಸ್ಸನಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಞಾಣದಸ್ಸನನ್ತಿ ಮಗ್ಗಞಾಣಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ಫಲಞಾಣಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಞಾಣಮ್ಪಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಮ್ಪಿ। ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೫೭) ಹಿ ಏತ್ಥ ಮಗ್ಗಞಾಣಂ ‘‘ಞಾಣದಸ್ಸನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಅಯಮಞ್ಞೋ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮೋ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋ ಅಧಿಗತೋ ಫಾಸುವಿಹಾರೋ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೩೨೮) ಏತ್ಥ ಫಲಞಾಣಂ। ‘‘ಭಗವತೋಪಿ ಖೋ ಞಾಣಂ ಉದಪಾದಿ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಕತೋ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೦) ಏತ್ಥ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಂ। ‘‘ಞಾಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ದಸ್ಸನಂ ಉದಪಾದಿ, ಅಕುಪ್ಪಾ ಮೇ ವಿಮುತ್ತಿ, ಅಯಮನ್ತಿಮಾ ಜಾತೀ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೧೦೮೧; ಮಹಾವ॰ ೧೬; ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೨.೩೦) ಏತ್ಥ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಞಾಣಂ। ‘‘ಞಾಣದಸ್ಸನಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನೀಹರತೀ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೨೩೪-೨೩೫) ಏತ್ಥ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಂ। ಇಧ ಪನ ಞಾಣದಸ್ಸನಾಯಾತಿ ಮಗ್ಗಞಾಣಂ ‘‘ಞಾಣದಸ್ಸನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಮಗ್ಗಞಾಣಸಙ್ಖಾತಾಯ ದಸ್ಸನಾಯಾ’’ತಿ। ಅವಿರಾಧಿತಂ ವಿಜ್ಝತೀತಿ ಅವಿರಾಧಿತಂ ಕತ್ವಾ ವಿಜ್ಝತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Ñāṇadassanāyāti ettha ñāṇadassananti maggañāṇampi vuccati phalañāṇampi sabbaññutaññāṇampi paccavekkhaṇañāṇampi vipassanāñāṇampi. ‘‘Kiṃ nu kho, āvuso, ñāṇadassanavisuddhatthaṃ bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti (ma. ni. 1.257) hi ettha maggañāṇaṃ ‘‘ñāṇadassana’’nti vuttaṃ. ‘‘Ayamañño uttarimanussadhammo alamariyañāṇadassanaviseso adhigato phāsuvihāro’’ti (ma. ni. 1.328) ettha phalañāṇaṃ. ‘‘Bhagavatopi kho ñāṇaṃ udapādi sattāhakālakato āḷāro kālāmo’’ti (mahāva. 10) ettha sabbaññutaññāṇaṃ. ‘‘Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi, akuppā me vimutti, ayamantimā jātī’’ti (saṃ. ni. 5.1081; mahāva. 16; paṭi. ma. 2.30) ettha paccavekkhaṇañāṇaṃ. ‘‘Ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharatī’’ti (dī. ni. 1.234-235) ettha vipassanāñāṇaṃ. Idha pana ñāṇadassanāyāti maggañāṇaṃ ‘‘ñāṇadassana’’nti vuttaṃ. Tenāha ‘‘maggañāṇasaṅkhātāya dassanāyā’’ti. Avirādhitaṃ vijjhatīti avirādhitaṃ katvā vijjhati. Sesamettha suviññeyyameva.
ಸಾಳ್ಹಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sāḷhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೬. ಸಾಳ್ಹಸುತ್ತಂ • 6. Sāḷhasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ಸಾಳ್ಹಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Sāḷhasuttavaṇṇanā
