| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
6. සාළ්‌හසුත්‌තවණ්‌ණනා
6. Sāḷhasuttavaṇṇanā
196. ඡට්‌ඨෙ කායදළ්‌හිබහුලතං තපතීති තපො, අත්‌තකිලමථානුයොගවසෙන පවත්‌තං වීරියං. තෙන කායදළ්‌හිබහුලතානිමිත්‌තස්‌ස පාපස්‌ස ජිගුච්‌ඡනං විරජ්‌ජනං තපොජිගුච්‌ඡාති ආහ ‘‘දුක්‌කරකාරිකසඞ්‌ඛාතෙනා’’තිආදි. තපොජිගුච්‌ඡවාදාතිආදීසු තපොජිගුච්‌ඡං වදන්‌ති, මනසාපි තමෙව සාරතො ගහෙත්‌වා විචරන්‌ති, කායෙනපි තමෙව අල්‌ලීනා නානප්‌පකාරං අත්‌තකිලමථානුයොගමනුයුත්‌තා විහරන්‌තීති අත්‌ථො. අපරිසුද්‌ධකායසමාචාරාති අපරිසුද්‌ධෙන පාණාතිපාතාදිනා කායසමාචාරෙන සමන්‌නාගතා. අපරිසුද්‌ධවචීසමාචාරාති අපරිසුද්‌ධෙන මුසාවාදාදිනා වචීසමාචාරෙන සමන්‌නාගතා. අපරිසුද්‌ධමනොසමාචාරාති අපරිසුද්‌ධෙන අභිජ්‌ඣාදිනා මනොසමාචාරෙන සමන්‌නාගතා. කාමං අකුසලකායසමාචාරවචීසමාචාරප්‌පවත්‌තිකාලෙපි අභිජ්‌ඣාදයො පවත්‌තන්‌තියෙව, තදා පන තෙ චෙතනාපක්‌ඛිකා වා අබ්‌බොහාරිකා වාති, මනොසමාචාරවාරෙ එව අභිජ්‌ඣාදිවසෙන යොජනා කතා. අථ වා ද්‌වාරන්‌තරෙ පවත්‌තානං පාණාතිපාතාදීනං වචීසමාචාරාදිභාවාභාවො විය ද්‌වාරන්‌තරෙ පවත්‌තානම්‌පි අභිජ්‌ඣාදීනං කායසමාචාරාදිභාවො අසිද්‌ධො, මනොසමාචාරභාවො එව පන සිද්‌ධොති කත්‌වා මනොසමාචාරවාරෙ එව අභිජ්‌ඣාදයො උද්‌ධටා. තථා හි වුත්‌තං –
196. Chaṭṭhe kāyadaḷhibahulataṃ tapatīti tapo, attakilamathānuyogavasena pavattaṃ vīriyaṃ. Tena kāyadaḷhibahulatānimittassa pāpassa jigucchanaṃ virajjanaṃ tapojigucchāti āha ‘‘dukkarakārikasaṅkhātenā’’tiādi. Tapojigucchavādātiādīsu tapojigucchaṃ vadanti, manasāpi tameva sārato gahetvā vicaranti, kāyenapi tameva allīnā nānappakāraṃ attakilamathānuyogamanuyuttā viharantīti attho. Aparisuddhakāyasamācārāti aparisuddhena pāṇātipātādinā kāyasamācārena samannāgatā. Aparisuddhavacīsamācārāti aparisuddhena musāvādādinā vacīsamācārena samannāgatā. Aparisuddhamanosamācārāti aparisuddhena abhijjhādinā manosamācārena samannāgatā. Kāmaṃ akusalakāyasamācāravacīsamācārappavattikālepi abhijjhādayo pavattantiyeva, tadā pana te cetanāpakkhikā vā abbohārikā vāti, manosamācāravāre eva abhijjhādivasena yojanā katā. Atha vā dvārantare pavattānaṃ pāṇātipātādīnaṃ vacīsamācārādibhāvābhāvo viya dvārantare pavattānampi abhijjhādīnaṃ kāyasamācārādibhāvo asiddho, manosamācārabhāvo eva pana siddhoti katvā manosamācāravāre eva abhijjhādayo uddhaṭā. Tathā hi vuttaṃ –
‘‘ද්‌වාරෙ චරන්‌ති කම්‌මානි, න ද්‌වාරා ද්‌වාරචාරිනො;
‘‘Dvāre caranti kammāni, na dvārā dvāracārino;
තස්‌මා ද්‌වාරෙහි කම්‌මානි, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං වවත්‌ථිතා’’ති. (ධ. ස. අට්‌ඨ. 1 කාමාවචරකුසලද්‌වාරකථා);
Tasmā dvārehi kammāni, aññamaññaṃ vavatthitā’’ti. (dha. sa. aṭṭha. 1 kāmāvacarakusaladvārakathā);
අපරිසුද්‌ධාජීවාති අපරිසුද්‌ධෙන වෙජ්‌ජකම්‌මදූතකම්‌මවඩ්‌ඪියොගාදිනා එකවීසතිඅනෙසනාභෙදෙන ආජීවෙන සමන්‌නාගතා. ඉදඤ්‌ච සාසනෙ පබ්‌බජිතානංයෙව වසෙන වුත්‌තං, ‘‘යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා’’ති පන වචනතො බාහිරකවසෙන ගහට්‌ඨවසෙන ච යොජනා වෙදිතබ්‌බා. ගහට්‌ඨානම්‌පි හි ජාතිධම්‌මකුලධම්‌මදෙසධම්‌මවිලොමනවසෙන අඤ්‌ඤථාපි මිච්‌ඡාජීවො ලබ්‌භතෙව.
Aparisuddhājīvāti aparisuddhena vejjakammadūtakammavaḍḍhiyogādinā ekavīsatianesanābhedena ājīvena samannāgatā. Idañca sāsane pabbajitānaṃyeva vasena vuttaṃ, ‘‘yepi te samaṇabrāhmaṇā’’ti pana vacanato bāhirakavasena gahaṭṭhavasena ca yojanā veditabbā. Gahaṭṭhānampi hi jātidhammakuladhammadesadhammavilomanavasena aññathāpi micchājīvo labbhateva.
ඤාණදස්‌සනායාති එත්‌ථ ඤාණදස්‌සනන්‌ති මග්‌ගඤාණම්‌පි වුච්‌චති ඵලඤාණම්‌පි සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණම්‌පි පච්‌චවෙක්‌ඛණඤාණම්‌පි විපස්‌සනාඤාණම්‌පි. ‘‘කිං නු ඛො, ආවුසො, ඤාණදස්‌සනවිසුද්‌ධත්‌ථං භගවති බ්‍රහ්‌මචරියං වුස්‌සතී’’ති (ම. නි. 1.257) හි එත්‌ථ මග්‌ගඤාණං ‘‘ඤාණදස්‌සන’’න්‌ති වුත්‌තං. ‘‘අයමඤ්‌ඤො උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මො අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසො අධිගතො ඵාසුවිහාරො’’ති (ම. නි. 1.328) එත්‌ථ ඵලඤාණං. ‘‘භගවතොපි ඛො ඤාණං උදපාදි සත්‌තාහකාලකතො ආළාරො කාලාමො’’ති (මහාව. 10) එත්‌ථ සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණං. ‘‘ඤාණඤ්‌ච පන මෙ දස්‌සනං උදපාදි, අකුප්‌පා මෙ විමුත්‌ති, අයමන්‌තිමා ජාතී’’ති (සං. නි. 5.1081; මහාව. 16; පටි. ම. 2.30) එත්‌ථ පච්‌චවෙක්‌ඛණඤාණං. ‘‘ඤාණදස්‌සනාය චිත්‌තං අභිනීහරතී’’ති (දී. නි. 1.234-235) එත්‌ථ විපස්‌සනාඤාණං. ඉධ පන ඤාණදස්‌සනායාති මග්‌ගඤාණං ‘‘ඤාණදස්‌සන’’න්‌ති වුත්‌තං. තෙනාහ ‘‘මග්‌ගඤාණසඞ්‌ඛාතාය දස්‌සනායා’’ති. අවිරාධිතං විජ්‌ඣතීති අවිරාධිතං කත්‌වා විජ්‌ඣති. සෙසමෙත්‌ථ සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙව.
Ñāṇadassanāyāti ettha ñāṇadassananti maggañāṇampi vuccati phalañāṇampi sabbaññutaññāṇampi paccavekkhaṇañāṇampi vipassanāñāṇampi. ‘‘Kiṃ nu kho, āvuso, ñāṇadassanavisuddhatthaṃ bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti (ma. ni. 1.257) hi ettha maggañāṇaṃ ‘‘ñāṇadassana’’nti vuttaṃ. ‘‘Ayamañño uttarimanussadhammo alamariyañāṇadassanaviseso adhigato phāsuvihāro’’ti (ma. ni. 1.328) ettha phalañāṇaṃ. ‘‘Bhagavatopi kho ñāṇaṃ udapādi sattāhakālakato āḷāro kālāmo’’ti (mahāva. 10) ettha sabbaññutaññāṇaṃ. ‘‘Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi, akuppā me vimutti, ayamantimā jātī’’ti (saṃ. ni. 5.1081; mahāva. 16; paṭi. ma. 2.30) ettha paccavekkhaṇañāṇaṃ. ‘‘Ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharatī’’ti (dī. ni. 1.234-235) ettha vipassanāñāṇaṃ. Idha pana ñāṇadassanāyāti maggañāṇaṃ ‘‘ñāṇadassana’’nti vuttaṃ. Tenāha ‘‘maggañāṇasaṅkhātāya dassanāyā’’ti. Avirādhitaṃ vijjhatīti avirādhitaṃ katvā vijjhati. Sesamettha suviññeyyameva.
සාළ්‌හසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sāḷhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 6. සාළ්‌හසුත්‌තං • 6. Sāḷhasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 6. සාළ්‌හසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Sāḷhasuttavaṇṇanā
