Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    ൧൪. പകിണ്ണകനിപാതോ

    14. Pakiṇṇakanipāto

    [൪൮൪] ൧. സാലികേദാരജാതകവണ്ണനാ

    [484] 1. Sālikedārajātakavaṇṇanā

    സമ്പന്നം സാലികേദാരന്തി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ മാതുപോസകഭിക്ഖും ആരബ്ഭ കഥേസി. പച്ചുപ്പന്നവത്ഥു സാമജാതകേ (ജാ॰ ൨.൨൨.൨൯൬ ആദയോ) ആവി ഭവിസ്സതി. സത്ഥാ പന തം ഭിക്ഖും പക്കോസാപേത്വാ ‘‘സച്ചം കിര ത്വം ഭിക്ഖു ഗിഹീ പോസേസീ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘സച്ചം, ഭന്തേ’’തി വുത്തേ ‘‘കിം തേ ഹോന്തീ’’തി വത്വാ ‘‘മാതാപിതരോ മേ, ഭന്തേ’’തി വുത്തേ ‘‘സാധു ഭിക്ഖു, പോരാണകപണ്ഡിതാ തിരച്ഛാനാ ഹുത്വാ സുവയോനിയം നിബ്ബത്തിത്വാപി ജിണ്ണേ മാതാപിതരോ കുലാവകേ നിപജ്ജാപേത്വാ മുഖതുണ്ഡകേന ഗോചരം ആഹരിത്വാ പോസേസു’’ന്തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.

    Sampannaṃsālikedāranti idaṃ satthā jetavane viharanto mātuposakabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Paccuppannavatthu sāmajātake (jā. 2.22.296 ādayo) āvi bhavissati. Satthā pana taṃ bhikkhuṃ pakkosāpetvā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu gihī posesī’’ti pucchitvā ‘‘saccaṃ, bhante’’ti vutte ‘‘kiṃ te hontī’’ti vatvā ‘‘mātāpitaro me, bhante’’ti vutte ‘‘sādhu bhikkhu, porāṇakapaṇḍitā tiracchānā hutvā suvayoniyaṃ nibbattitvāpi jiṇṇe mātāpitaro kulāvake nipajjāpetvā mukhatuṇḍakena gocaraṃ āharitvā posesu’’nti vatvā atītaṃ āhari.

    അതീതേ രാജഗഹേ മഗധരാജാ നാമ രജ്ജം കാരേസി. തദാ നഗരതോ പുബ്ബുത്തരദിസായ സാലിദ്ദിയോ നാമ ബ്രാഹ്മണഗാമോ അഹോസി. തസ്സ പുബ്ബുത്തരദിസായ മഗധഖേത്തം അത്ഥി, തത്ഥ കോസിയഗോത്തോ നാമ സാലിദ്ദിയവാസീ ബ്രാഹ്മണോ സഹസ്സകരീസമത്തം ഖേത്തം ഗഹേത്വാ സാലിം വപാപേസി. ഉട്ഠിതേ ച പന സസ്സേ വതിം ഥിരം കാരേത്വാ കസ്സചി പണ്ണാസകരീസമത്തം, കസ്സചി സട്ഠികരീസമത്തന്തി ഏവം പഞ്ചസതകരീസമത്തം ഖേത്തം അത്തനോ പുരിസാനംയേവ ആരക്ഖണത്ഥായ ദത്വാ സേസം പഞ്ചസതകരീസമത്തം ഖേത്തം ഭതിം കത്വാ ഏകസ്സ ഭതകസ്സ അദാസി. സോ തത്ഥ കുടിം കത്വാ രത്തിന്ദിവം വസതി. ഖേത്തസ്സ പന പുബ്ബുത്തരദിസാഭാഗേ ഏകസ്മിം സാനുപബ്ബതേ മഹന്തം സിമ്ബലിവനം അത്ഥി, തത്ഥ അനേകാനി സുവസതാനി വസന്തി. തദാ ബോധിസത്തോ തസ്മിം സുവസങ്ഘേ സുവരഞ്ഞോ പുത്തോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി. സോ വയപ്പത്തോ അഭിരൂപോ ഥാമസമ്പന്നോ സകടനാഭിപമാണസരീരോ അഹോസി. അഥസ്സ പിതാ മഹല്ലകകാലേ ‘‘അഹം ഇദാനി ദൂരം ഗന്തും ന സക്കോമി, ത്വം ഇമം ഗണം പരിഹരാ’’തി ഗണം നിയ്യാദേസി. സോ പുനദിവസതോ പട്ഠായ മാതാപിതൂനം ഗോചരത്ഥായ ഗന്തും നാദാസി, സുവഗണം പരിഹരന്തോ ഹിമവന്തം ഗന്ത്വാ സയംജാതസാലിവനേ യാവദത്ഥം സാലിം ഖാദിത്വാ ആഗമനകാലേ മാതാപിതൂനം പഹോനകം ഗോചരം ആഹരിത്വാ മാതാപിതരോ പോസേസി.

    Atīte rājagahe magadharājā nāma rajjaṃ kāresi. Tadā nagarato pubbuttaradisāya sāliddiyo nāma brāhmaṇagāmo ahosi. Tassa pubbuttaradisāya magadhakhettaṃ atthi, tattha kosiyagotto nāma sāliddiyavāsī brāhmaṇo sahassakarīsamattaṃ khettaṃ gahetvā sāliṃ vapāpesi. Uṭṭhite ca pana sasse vatiṃ thiraṃ kāretvā kassaci paṇṇāsakarīsamattaṃ, kassaci saṭṭhikarīsamattanti evaṃ pañcasatakarīsamattaṃ khettaṃ attano purisānaṃyeva ārakkhaṇatthāya datvā sesaṃ pañcasatakarīsamattaṃ khettaṃ bhatiṃ katvā ekassa bhatakassa adāsi. So tattha kuṭiṃ katvā rattindivaṃ vasati. Khettassa pana pubbuttaradisābhāge ekasmiṃ sānupabbate mahantaṃ simbalivanaṃ atthi, tattha anekāni suvasatāni vasanti. Tadā bodhisatto tasmiṃ suvasaṅghe suvarañño putto hutvā nibbatti. So vayappatto abhirūpo thāmasampanno sakaṭanābhipamāṇasarīro ahosi. Athassa pitā mahallakakāle ‘‘ahaṃ idāni dūraṃ gantuṃ na sakkomi, tvaṃ imaṃ gaṇaṃ pariharā’’ti gaṇaṃ niyyādesi. So punadivasato paṭṭhāya mātāpitūnaṃ gocaratthāya gantuṃ nādāsi, suvagaṇaṃ pariharanto himavantaṃ gantvā sayaṃjātasālivane yāvadatthaṃ sāliṃ khāditvā āgamanakāle mātāpitūnaṃ pahonakaṃ gocaraṃ āharitvā mātāpitaro posesi.

    അഥസ്സ ഏകദിവസം സുവാ ആരോചേസും ‘‘പുബ്ബേ ഇമസ്മിം കാലേ മഗധഖേത്തേ സാലി പച്ചതി, ഇദാനി കിം നു ഖോ ജാത’’ന്തി? ‘‘തേന ഹി ജാനാഥാ’’തി ദ്വേ സുവേ പഹിണിംസു. തേ ഗന്ത്വാ മഗധഖേത്തേ ഓതരന്താ തസ്സ ഭതിയാ രക്ഖണപുരിസസ്സ ഖേത്തേ ഓതരിത്വാ സാലിം ഖാദിത്വാ ഏകം സാലിസീസം ആദായ സിമ്ബലിവനം ഗന്ത്വാ സാലിസീസം മഹാസത്തസ്സ പാദമൂലേ ഠപേത്വാ ‘‘തത്ഥ ഏവരൂപോ സാലീ’’തി വദിംസു. സോ പുനദിവസേ സുവഗണപരിവുതോ തത്ഥ ഗന്ത്വാ തസ്മിം ഭതകസ്സ ഖേത്തേ ഓതരി. സോ പന പുരിസോ സുവേ സാലിം ഖാദന്തേ ദിസ്വാ ഇതോ ചിതോ ച ധാവിത്വാ വാരേന്തോപി വാരേതും ന സക്കോതി. സേസാ സുവാ യാവദത്ഥം സാലിം ഖാദിത്വാ തുച്ഛമുഖാവ ഗച്ഛന്തി. സുവരാജാ പന ബഹൂനി സാലിസീസാനി ഏകതോ കത്വാ തേഹി പരിവുതോ ഹുത്വാ ആഹരിത്വാ മാതാപിതൂനം ദേതി. സുവാ പുനദിവസതോ പട്ഠായ തത്ഥേവ സാലിം ഖാദിംസു. അഥ സോ പുരിസോ ‘‘സചേ ഇമേ അഞ്ഞം കതിപാഹം ഏവം ഖാദിസ്സന്തി, കിഞ്ചി ന ഭവിസ്സതി, ബ്രാഹ്മണോ സാലിം അഗ്ഘാപേത്വാ മയ്ഹം ഇണം കരിസ്സതി, ഗന്ത്വാ തസ്സ ആരോചേസ്സാമീ’’തി സാലിമുട്ഠിനാ സദ്ധിം തഥാരൂപം പണ്ണാകാരം ഗഹേത്വാ സാലിദ്ദിയഗാമം ഗന്ത്വാ ബ്രാഹ്മണം പസ്സിത്വാ വന്ദിത്വാ പണ്ണാകാരം ദത്വാ ഏകമന്തം ഠിതോ ‘‘കിം, ഭോ പുരിസ, സമ്പന്നം സാലിഖേത്ത’’ന്തി പുട്ഠോ ‘‘ആമ, ബ്രാഹ്മണ, സമ്പന്ന’’ന്തി വത്വാ ദ്വേ ഗാഥാ അഭാസി –

    Athassa ekadivasaṃ suvā ārocesuṃ ‘‘pubbe imasmiṃ kāle magadhakhette sāli paccati, idāni kiṃ nu kho jāta’’nti? ‘‘Tena hi jānāthā’’ti dve suve pahiṇiṃsu. Te gantvā magadhakhette otarantā tassa bhatiyā rakkhaṇapurisassa khette otaritvā sāliṃ khāditvā ekaṃ sālisīsaṃ ādāya simbalivanaṃ gantvā sālisīsaṃ mahāsattassa pādamūle ṭhapetvā ‘‘tattha evarūpo sālī’’ti vadiṃsu. So punadivase suvagaṇaparivuto tattha gantvā tasmiṃ bhatakassa khette otari. So pana puriso suve sāliṃ khādante disvā ito cito ca dhāvitvā vārentopi vāretuṃ na sakkoti. Sesā suvā yāvadatthaṃ sāliṃ khāditvā tucchamukhāva gacchanti. Suvarājā pana bahūni sālisīsāni ekato katvā tehi parivuto hutvā āharitvā mātāpitūnaṃ deti. Suvā punadivasato paṭṭhāya tattheva sāliṃ khādiṃsu. Atha so puriso ‘‘sace ime aññaṃ katipāhaṃ evaṃ khādissanti, kiñci na bhavissati, brāhmaṇo sāliṃ agghāpetvā mayhaṃ iṇaṃ karissati, gantvā tassa ārocessāmī’’ti sālimuṭṭhinā saddhiṃ tathārūpaṃ paṇṇākāraṃ gahetvā sāliddiyagāmaṃ gantvā brāhmaṇaṃ passitvā vanditvā paṇṇākāraṃ datvā ekamantaṃ ṭhito ‘‘kiṃ, bho purisa, sampannaṃ sālikhetta’’nti puṭṭho ‘‘āma, brāhmaṇa, sampanna’’nti vatvā dve gāthā abhāsi –

    .

    1.

    ‘‘സമ്പന്നം സാലികേദാരം, സുവാ ഭുഞ്ജന്തി കോസിയ;

    ‘‘Sampannaṃ sālikedāraṃ, suvā bhuñjanti kosiya;

    പടിവേദേമി തേ ബ്രഹ്മേ, ന നേ വാരേതുമുസ്സഹേ.

    Paṭivedemi te brahme, na ne vāretumussahe.

    .

    2.

    ‘‘ഏകോ ച തത്ഥ സകുണോ, യോ നേസം സബ്ബസുന്ദരോ;

    ‘‘Eko ca tattha sakuṇo, yo nesaṃ sabbasundaro;

    ഭുത്വാ സാലിം യഥാകാമം, തുണ്ഡേനാദായ ഗച്ഛതീ’’തി.

    Bhutvā sāliṃ yathākāmaṃ, tuṇḍenādāya gacchatī’’ti.

    തത്ഥ സമ്പന്നന്തി പരിപുണ്ണം അവേകല്ലം. സാലികേദാരന്തി സാലിഖേത്തം. സബ്ബസുന്ദരോതി സബ്ബേഹി കോട്ഠാസേഹി സുന്ദരോ രത്തതുണ്ഡോ ജിഞ്ജുകസന്നിഭഅക്ഖി രത്തപാദോ തീഹി രത്തരാജീഹി പരിക്ഖിത്തഗീവോ മഹാമയൂരപമാണോ സോ യാവദത്ഥം സാലിം ഖാദിത്വാ അഞ്ഞം തുണ്ഡേന ഗഹേത്വാ ഗച്ഛതീതി.

    Tattha sampannanti paripuṇṇaṃ avekallaṃ. Sālikedāranti sālikhettaṃ. Sabbasundaroti sabbehi koṭṭhāsehi sundaro rattatuṇḍo jiñjukasannibhaakkhi rattapādo tīhi rattarājīhi parikkhittagīvo mahāmayūrapamāṇo so yāvadatthaṃ sāliṃ khāditvā aññaṃ tuṇḍena gahetvā gacchatīti.

    ബ്രാഹ്മണോ തസ്സ കഥം സുത്വാ സുവരാജേ സിനേഹം ഉപ്പാദേത്വാ ഖേത്തപാലം പുച്ഛി ‘‘അമ്ഭോ പുരിസ, പാസം ഓഡ്ഡേതും ജാനാസീ’’തി? ‘‘ആമ, ജാനാമീ’’തി. അഥ നം ഗാഥായ അജ്ഝഭാസി –

    Brāhmaṇo tassa kathaṃ sutvā suvarāje sinehaṃ uppādetvā khettapālaṃ pucchi ‘‘ambho purisa, pāsaṃ oḍḍetuṃ jānāsī’’ti? ‘‘Āma, jānāmī’’ti. Atha naṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    .

    3.

    ‘‘ഓഡ്ഡേന്തു വാലപാസാനി, യഥാ ബജ്ഝേഥ സോ ദിജോ;

    ‘‘Oḍḍentu vālapāsāni, yathā bajjhetha so dijo;

    ജീവഞ്ച നം ഗഹേത്വാന, ആനയേഹി മമന്തികേ’’തി.

    Jīvañca naṃ gahetvāna, ānayehi mamantike’’ti.

    തത്ഥ ഓഡ്ഡേന്തൂതി ഓഡ്ഡയന്തു. വാലപാസാനീതി അസ്സവാലാദിരജ്ജുമയപാസാനി. ജീവഞ്ച നന്തി ജീവന്തം ഏവ നം. ആനയേഹീതി ആനേഹി.

    Tattha oḍḍentūti oḍḍayantu. Vālapāsānīti assavālādirajjumayapāsāni. Jīvañca nanti jīvantaṃ eva naṃ. Ānayehīti ānehi.

    തം സുത്വാ ഖേത്തപാലോ സാലിം അഗ്ഘാപേത്വാ ഇണസ്സ അകതഭാവേന തുട്ഠോ ഗന്ത്വാ അസ്സവാലേ വട്ടേത്വാ ‘‘അജ്ജ ഇമസ്മിം ഠാനേ ഓതരിസ്സതീ’’തി സുവരഞ്ഞോ ഓതരണട്ഠാനം സല്ലക്ഖേത്വാ പുനദിവസേ പാതോവ ചാടിപമാണം പഞ്ജരം കത്വാ പാസഞ്ച ഓഡ്ഡേത്വാ സുവാനം ആഗമനം ഓലോകേന്തോ കുടിയം നിസീദി. സുവരാജാപി സുവഗണപരിവുതോ ആഗന്ത്വാ അലോലുപ്പചാരതായ ഹിയ്യോ ഖാദിതട്ഠാനേ ഓഡ്ഡിതപാസേ പാദം പവേസന്തോവ ഓതരി. സോ അത്തനോ ബദ്ധഭാവം ഞത്വാ ചിന്തേസി ‘‘സചാഹം ഇദാനേവ ബദ്ധരവം രവിസ്സാമി, ഞാതകാമേ ഭയതജ്ജിതാ ഗോചരം അഗ്ഗഹേത്വാവ പലായിസ്സന്തി, യാവ ഏതേസം ഗോചരഗ്ഗഹണം, താവ അധിവാസേസ്സാമീ’’തി. സോ തേസം സുഹിതഭാവം ഞത്വാ മരണഭയതജ്ജിതോ ഹുത്വാ തിക്ഖത്തും ബദ്ധരവം രവി. അഥ സബ്ബേ തേ സുവാ പലായിംസു. സുവരാജാ ‘‘ഏത്തകേസു മേ ഞാതകേസു നിവത്തിത്വാ ഓലോകേന്തോ ഏകോപി നത്ഥി, കിം നു ഖോ മയാ പാപം കത’’ന്തി വിലപന്തോ ഗാഥമാഹ –

    Taṃ sutvā khettapālo sāliṃ agghāpetvā iṇassa akatabhāvena tuṭṭho gantvā assavāle vaṭṭetvā ‘‘ajja imasmiṃ ṭhāne otarissatī’’ti suvarañño otaraṇaṭṭhānaṃ sallakkhetvā punadivase pātova cāṭipamāṇaṃ pañjaraṃ katvā pāsañca oḍḍetvā suvānaṃ āgamanaṃ olokento kuṭiyaṃ nisīdi. Suvarājāpi suvagaṇaparivuto āgantvā aloluppacāratāya hiyyo khāditaṭṭhāne oḍḍitapāse pādaṃ pavesantova otari. So attano baddhabhāvaṃ ñatvā cintesi ‘‘sacāhaṃ idāneva baddharavaṃ ravissāmi, ñātakāme bhayatajjitā gocaraṃ aggahetvāva palāyissanti, yāva etesaṃ gocaraggahaṇaṃ, tāva adhivāsessāmī’’ti. So tesaṃ suhitabhāvaṃ ñatvā maraṇabhayatajjito hutvā tikkhattuṃ baddharavaṃ ravi. Atha sabbe te suvā palāyiṃsu. Suvarājā ‘‘ettakesu me ñātakesu nivattitvā olokento ekopi natthi, kiṃ nu kho mayā pāpaṃ kata’’nti vilapanto gāthamāha –

    .

    4.

    ‘‘ഏതേ ഭുത്വാ പിവിത്വാ ച, പക്കമന്തി വിഹങ്ഗമാ;

    ‘‘Ete bhutvā pivitvā ca, pakkamanti vihaṅgamā;

    ഏകോ ബദ്ധോസ്മി പാസേന, കിം പാപം പകതം മയാ’’തി.

    Eko baddhosmi pāsena, kiṃ pāpaṃ pakataṃ mayā’’ti.

    ഖേത്തപാലോ സുവരാജസ്സ ബദ്ധരവം സുവാനഞ്ച ആകാസേ പക്ഖന്ദനസദ്ദം സുത്വാ ‘‘കിം നു ഖോ’’തി കുടിയാ ഓരുയ്ഹ പാസാട്ഠാനം ഗന്ത്വാ സുവരാജാനം ദിസ്വാ ‘‘യസ്സേവ മേ പാസോ ഓഡ്ഡിതോ, സ്വേവ ബദ്ധോ’’തി തുട്ഠമാനസോ സുവരാജാനം പാസതോ മോചേത്വാ ദ്വേ പാദേ ഏകതോ ബന്ധിത്വാ ദള്ഹം ആദായ സാലിദ്ദിയഗാമം ഗന്ത്വാ സുവരാജം ബ്രാഹ്മണസ്സ അദാസി. ബ്രാഹ്മണോ ബലവസിനേഹേന മഹാസത്തം ഉഭോഹി ഹത്ഥേഹി ദള്ഹം ഗഹേത്വാ അങ്കേ നിസീദാപേത്വാ തേന സദ്ധിം സല്ലപന്തോ ദ്വേ ഗാഥാ അഭാസി –

    Khettapālo suvarājassa baddharavaṃ suvānañca ākāse pakkhandanasaddaṃ sutvā ‘‘kiṃ nu kho’’ti kuṭiyā oruyha pāsāṭṭhānaṃ gantvā suvarājānaṃ disvā ‘‘yasseva me pāso oḍḍito, sveva baddho’’ti tuṭṭhamānaso suvarājānaṃ pāsato mocetvā dve pāde ekato bandhitvā daḷhaṃ ādāya sāliddiyagāmaṃ gantvā suvarājaṃ brāhmaṇassa adāsi. Brāhmaṇo balavasinehena mahāsattaṃ ubhohi hatthehi daḷhaṃ gahetvā aṅke nisīdāpetvā tena saddhiṃ sallapanto dve gāthā abhāsi –

    .

    5.

    ‘‘ഉദരം നൂന അഞ്ഞേസം, സുവ അച്ചോദരം തവ;

    ‘‘Udaraṃ nūna aññesaṃ, suva accodaraṃ tava;

    ഭുത്വാ സാലിം യഥാകാമം, തുണ്ഡേനാദായ ഗച്ഛസി.

    Bhutvā sāliṃ yathākāmaṃ, tuṇḍenādāya gacchasi.

    .

    6.

    ‘‘കോട്ഠം നു തത്ഥ പൂരേസി, സുവ വേരം നു തേ മയാ;

    ‘‘Koṭṭhaṃ nu tattha pūresi, suva veraṃ nu te mayā;

    പുട്ഠോ മേ സമ്മ അക്ഖാഹി, കുഹിം സാലിം നിദാഹസീ’’തി.

    Puṭṭho me samma akkhāhi, kuhiṃ sāliṃ nidāhasī’’ti.

    തത്ഥ ഉദരം നൂനാതി അഞ്ഞേസം ഉദരം ഉദരമേവ മഞ്ഞേ, തവ ഉദരം പന അതിഉദരം. തത്ഥാതി തസ്മിം സിമ്ബലിവനേ. പൂരേസീതി വസ്സാരത്തത്ഥായ പൂരേസി. നിദാഹസീതി നിധാനം കത്വാ ഠപേസി, ‘‘നിധീയസീ’’തിപി പാഠോ.

    Tattha udaraṃ nūnāti aññesaṃ udaraṃ udarameva maññe, tava udaraṃ pana atiudaraṃ. Tatthāti tasmiṃ simbalivane. Pūresīti vassārattatthāya pūresi. Nidāhasīti nidhānaṃ katvā ṭhapesi, ‘‘nidhīyasī’’tipi pāṭho.

    തം സുത്വാ സുവരാജാ മധുരായ മനുസ്സഭാസായ സത്തമം ഗാഥമാഹ –

    Taṃ sutvā suvarājā madhurāya manussabhāsāya sattamaṃ gāthamāha –

    .

    7.

    ‘‘ന മേ വേരം തയാ സദ്ധിം, കോട്ഠോ മയ്ഹം ന വിജ്ജതി;

    ‘‘Na me veraṃ tayā saddhiṃ, koṭṭho mayhaṃ na vijjati;

    ഇണം മുഞ്ചാമിണം ദമ്മി, സമ്പത്തോ കോടസിമ്ബലിം;

    Iṇaṃ muñcāmiṇaṃ dammi, sampatto koṭasimbaliṃ;

    നിധിമ്പി തത്ഥ നിദഹാമി, ഏവം ജാനാഹി കോസിയാ’’തി.

    Nidhimpi tattha nidahāmi, evaṃ jānāhi kosiyā’’ti.

    തത്ഥ ഇണം മുഞ്ചാമിണം ദമ്മീതി തവ സാലിം ഹരിത്വാ ഇണം മുഞ്ചാമി ചേവ ദമ്മി ചാതി വദതി. നിധിമ്പീതി ഏകം തത്ഥ സിമ്ബലിവനേ അനുഗാമികനിധിമ്പി നിദഹാമി.

    Tattha iṇaṃ muñcāmiṇaṃ dammīti tava sāliṃ haritvā iṇaṃ muñcāmi ceva dammi cāti vadati. Nidhimpīti ekaṃ tattha simbalivane anugāmikanidhimpi nidahāmi.

    അഥ നം ബ്രാഹ്മണോ പുച്ഛി –

    Atha naṃ brāhmaṇo pucchi –

    .

    8.

    ‘‘കീദിസം തേ ഇണദാനം, ഇണമോക്ഖോ ച കീദിസോ;

    ‘‘Kīdisaṃ te iṇadānaṃ, iṇamokkho ca kīdiso;

    നിധിനിധാനമക്ഖാഹി, അഥ പാസാ പമോക്ഖസീ’’തി.

    Nidhinidhānamakkhāhi, atha pāsā pamokkhasī’’ti.

    തത്ഥ ഇണദാനന്തി ഇണസ്സ ദാനം. നിധിനിധാനന്തി നിധിനോ നിധാനം.

    Tattha iṇadānanti iṇassa dānaṃ. Nidhinidhānanti nidhino nidhānaṃ.

    ഏവം ബ്രാഹ്മണേന പുട്ഠോ സുവരാജാ തസ്സ ബ്യാകരോന്തോ ചതസ്സോ ഗാഥാ അഭാസി –

    Evaṃ brāhmaṇena puṭṭho suvarājā tassa byākaronto catasso gāthā abhāsi –

    .

    9.

    ‘‘അജാതപക്ഖാ തരുണാ, പുത്തകാ മയ്ഹ കോസിയ;

    ‘‘Ajātapakkhā taruṇā, puttakā mayha kosiya;

    തേ മം ഭതാ ഭരിസ്സന്തി, തസ്മാ തേസം ഇണം ദദേ.

    Te maṃ bhatā bharissanti, tasmā tesaṃ iṇaṃ dade.

    ൧൦.

    10.

    ‘‘മാതാ പിതാ ച മേ വുദ്ധാ, ജിണ്ണകാ ഗതയോബ്ബനാ;

    ‘‘Mātā pitā ca me vuddhā, jiṇṇakā gatayobbanā;

    തേസം തുണ്ഡേന ഹാതൂന, മുഞ്ചേ പുബ്ബകതം ഇണം.

    Tesaṃ tuṇḍena hātūna, muñce pubbakataṃ iṇaṃ.

    ൧൧.

    11.

    ‘‘അഞ്ഞേപി തത്ഥ സകുണാ, ഖീണപക്ഖാ സുദുബ്ബലാ;

    ‘‘Aññepi tattha sakuṇā, khīṇapakkhā sudubbalā;

    തേസം പുഞ്ഞത്ഥികോ ദമ്മി, തം നിധിം ആഹു പണ്ഡിതാ.

    Tesaṃ puññatthiko dammi, taṃ nidhiṃ āhu paṇḍitā.

    ൧൨.

    12.

    ‘‘ഈദിസം മേ ഇണദാനം, ഇണമോക്ഖോ ച ഈദിസോ;

    ‘‘Īdisaṃ me iṇadānaṃ, iṇamokkho ca īdiso;

    നിധിനിധാനമക്ഖാമി, ഏവം ജാനാഹി കോസിയാ’’തി.

    Nidhinidhānamakkhāmi, evaṃ jānāhi kosiyā’’ti.

    തത്ഥ ഹാതൂനാതി ഹരിത്വാ. തം നിധിന്തി തം പുഞ്ഞകമ്മം പണ്ഡിതാ അനുഗാമികനിധിം നാമ കഥേന്തി. നിധിനിധാനന്തി നിധിനോ നിധാനം, ‘‘നിധാനനിധി’’ന്തിപി പാഠോ, അയമേവത്ഥോ.

    Tattha hātūnāti haritvā. Taṃ nidhinti taṃ puññakammaṃ paṇḍitā anugāmikanidhiṃ nāma kathenti. Nidhinidhānanti nidhino nidhānaṃ, ‘‘nidhānanidhi’’ntipi pāṭho, ayamevattho.

    ബ്രാഹ്മണോ മഹാസത്തസ്സ ധമ്മകഥം സുത്വാ പസന്നചിത്തോ ദ്വേ ഗാഥാ അഭാസി.

    Brāhmaṇo mahāsattassa dhammakathaṃ sutvā pasannacitto dve gāthā abhāsi.

    ൧൩.

    13.

    ‘‘ഭദ്ദകോ വതയം പക്ഖീ, ദിജോ പരമധമ്മികോ;

    ‘‘Bhaddako vatayaṃ pakkhī, dijo paramadhammiko;

    ഏകച്ചേസു മനുസ്സേസു, അയം ധമ്മോ ന വിജ്ജതി.

    Ekaccesu manussesu, ayaṃ dhammo na vijjati.

    ൧൪.

    14.

    ‘‘ഭുഞ്ജ സാലിം യഥാകാമം, സഹ സബ്ബേഹി ഞാതിഭി;

    ‘‘Bhuñja sāliṃ yathākāmaṃ, saha sabbehi ñātibhi;

    പുനാപി സുവ പസ്സേമു, പിയം മേ തവ ദസ്സന’’ന്തി.

    Punāpi suva passemu, piyaṃ me tava dassana’’nti.

    തത്ഥ ഭുഞ്ജ സാലിന്തി ഇതോ പട്ഠായ നിബ്ഭയോ ഹുത്വാ ഭുഞ്ജാതി കരീസസഹസ്സമ്പി തസ്സേവ നിയ്യാദേന്തോ ഏവമാഹ. പസ്സേമൂതി അത്തനോ രുചിയാ ആഗതം അഞ്ഞേസുപി ദിവസേസു തം പസ്സേയ്യാമാതി.

    Tattha bhuñja sālinti ito paṭṭhāya nibbhayo hutvā bhuñjāti karīsasahassampi tasseva niyyādento evamāha. Passemūti attano ruciyā āgataṃ aññesupi divasesu taṃ passeyyāmāti.

    ഏവം ബ്രാഹ്മണോ മഹാസത്തം യാചിത്വാ പിയപുത്തം വിയ മുദുചിത്തേന ഓലോകേന്തോ പാദതോ ബന്ധനം മോചേത്വാ സതപാകതേലേന പാദേ മക്ഖേത്വാ ഭദ്ദപീഠേ നിസീദാപേത്വാ കഞ്ചനതട്ടകേ മധുലാജേ ഖാദാപേത്വാ സക്ഖരോദകം പായേസി. അഥസ്സ സുവരാജാ ‘‘അപ്പമത്തോ ഹോഹി, ബ്രാഹ്മണാ’’തി വത്വാ ഓവാദം ദേന്തോ ആഹ –

    Evaṃ brāhmaṇo mahāsattaṃ yācitvā piyaputtaṃ viya muducittena olokento pādato bandhanaṃ mocetvā satapākatelena pāde makkhetvā bhaddapīṭhe nisīdāpetvā kañcanataṭṭake madhulāje khādāpetvā sakkharodakaṃ pāyesi. Athassa suvarājā ‘‘appamatto hohi, brāhmaṇā’’ti vatvā ovādaṃ dento āha –

    ൧൫.

    15.

    ‘‘ഭുത്തഞ്ച പീതഞ്ച തവസ്സമമ്ഹി, രതീ ച നോ കോസിയ തേ സകാസേ;

    ‘‘Bhuttañca pītañca tavassamamhi, ratī ca no kosiya te sakāse;

    നിക്ഖിത്തദണ്ഡേസു ദദാഹി ദാനം, ജിണ്ണേ ച മാതാപിതരോ ഭരസ്സൂ’’തി.

    Nikkhittadaṇḍesu dadāhi dānaṃ, jiṇṇe ca mātāpitaro bharassū’’ti.

    തത്ഥ തവസ്സമമ്ഹീതി തവ നിവേസനേ. രതീതി അഭിരതി.

    Tattha tavassamamhīti tava nivesane. Ratīti abhirati.

    തം സുത്വാ ബ്രാഹ്മണോ തുട്ഠമാനസോ ഉദാനം ഉദാനേന്തോ ഗാഥമാഹ –

    Taṃ sutvā brāhmaṇo tuṭṭhamānaso udānaṃ udānento gāthamāha –

    ൧൬.

    16.

    ‘‘ലക്ഖീ വത മേ ഉദപാദി അജ്ജ, യോ അദ്ദസാസിം പവരം ദിജാനം;

    ‘‘Lakkhī vata me udapādi ajja, yo addasāsiṃ pavaraṃ dijānaṃ;

    സുവസ്സ സുത്വാന സുഭാസിതാനി, കാഹാമി പുഞ്ഞാനി അനപ്പകാനീ’’തി.

    Suvassa sutvāna subhāsitāni, kāhāmi puññāni anappakānī’’ti.

    തത്ഥ ലക്ഖീതി സിരീപി പുഞ്ഞമ്പി പഞ്ഞാപി.

    Tattha lakkhīti sirīpi puññampi paññāpi.

    മഹാസത്തോ ബ്രാഹ്മണേന അത്തനോ ദിന്നം കരീസസഹസ്സമത്തം പടിക്ഖിപിത്വാ അട്ഠകരീസമേവ ഗണ്ഹി. ബ്രാഹ്മണോ ഥമ്ഭേ നിഖനിത്വാ തസ്സ ഖേത്തം നിയ്യാദേത്വാ ഗന്ധമാലാദീഹി പൂജേത്വാ ഖമാപേത്വാ ‘‘ഗച്ഛ സാമി, അസ്സുമുഖേ രോദമാനേ മാതാപിതരോ അസ്സാസേഹീ’’തി വത്വാ തം ഉയ്യോജേസി. സോ തുട്ഠമാനസോ സാലിസീസം ആദായ ഗന്ത്വാ മാതാപിതൂനം പുരതോ നിക്ഖിപിത്വാ ‘‘അമ്മതാതാ, ഉട്ഠേഥാ’’തി ആഹ. തേ അസ്സുമുഖാ രോദമാനാ ഉട്ഠഹിംസു, താവദേവ സുവഗണാ സന്നിപതിത്വാ ‘‘കഥം മുത്തോസി, ദേവാ’’തി പുച്ഛിംസു. സോ തേസം സബ്ബം വിത്ഥാരതോ കഥേസി. കോസിയോപി സുവരഞ്ഞോ ഓവാദം സുത്വാ തതോ പട്ഠായ ധമ്മികസമണബ്രാഹ്മണാനം മഹാദാനം പട്ഠപേസി. തമത്ഥം പകാസേന്തോ സത്ഥാ ഓസാനഗാഥമാഹ –

    Mahāsatto brāhmaṇena attano dinnaṃ karīsasahassamattaṃ paṭikkhipitvā aṭṭhakarīsameva gaṇhi. Brāhmaṇo thambhe nikhanitvā tassa khettaṃ niyyādetvā gandhamālādīhi pūjetvā khamāpetvā ‘‘gaccha sāmi, assumukhe rodamāne mātāpitaro assāsehī’’ti vatvā taṃ uyyojesi. So tuṭṭhamānaso sālisīsaṃ ādāya gantvā mātāpitūnaṃ purato nikkhipitvā ‘‘ammatātā, uṭṭhethā’’ti āha. Te assumukhā rodamānā uṭṭhahiṃsu, tāvadeva suvagaṇā sannipatitvā ‘‘kathaṃ muttosi, devā’’ti pucchiṃsu. So tesaṃ sabbaṃ vitthārato kathesi. Kosiyopi suvarañño ovādaṃ sutvā tato paṭṭhāya dhammikasamaṇabrāhmaṇānaṃ mahādānaṃ paṭṭhapesi. Tamatthaṃ pakāsento satthā osānagāthamāha –

    ൧൭.

    17.

    ‘‘സോ കോസിയോ അത്തമനോ ഉദഗ്ഗോ, അന്നഞ്ച പാനഞ്ചഭിസങ്ഖരിത്വാ;

    ‘‘So kosiyo attamano udaggo, annañca pānañcabhisaṅkharitvā;

    അന്നേന പാനേന പസന്നചിത്തോ, സന്തപ്പയി സമണബ്രാഹ്മണേ ചാ’’തി.

    Annena pānena pasannacitto, santappayi samaṇabrāhmaṇe cā’’ti.

    തത്ഥ സന്തപ്പയീതി ഗഹിതഗഹിതാനി ഭാജനാനി പൂരേന്തോ സന്തപ്പേസീതി.

    Tattha santappayīti gahitagahitāni bhājanāni pūrento santappesīti.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ‘‘ഏവം ഭിക്ഖു മാതാപിതൂനം പോസനം നാമ പണ്ഡിതാനം വംസോ’’തി വത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി, സച്ചപരിയോസാനേ സോ ഭിക്ഖു സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠഹി. തദാ സുവഗണാ ബുദ്ധപരിസാ അഹേസും, മാതാപിതരോ മഹാരാജകുലാനി, ഖേത്തപാലോ ഛന്നോ, ബ്രാഹ്മണോ ആനന്ദോ, സുവരാജാ പന അഹമേവ അഹോസിന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘evaṃ bhikkhu mātāpitūnaṃ posanaṃ nāma paṇḍitānaṃ vaṃso’’ti vatvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne so bhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tadā suvagaṇā buddhaparisā ahesuṃ, mātāpitaro mahārājakulāni, khettapālo channo, brāhmaṇo ānando, suvarājā pana ahameva ahosinti.

    സാലികേദാരജാതകവണ്ണനാ പഠമാ.

    Sālikedārajātakavaṇṇanā paṭhamā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൪൮൪. സാലികേദാരജാതകം • 484. Sālikedārajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact