| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[៣៦៧] ៧. សាឡិយជាតកវណ្ណនា
[367] 7. Sāḷiyajātakavaṇṇanā
យ្វាយំ សាឡិយឆាបោតីតិ ឥទំ សត្ថា វេឡុវនេ វិហរន្តោ ‘‘អាវុសោ, ទេវទត្តោ តាសការកោបិ ភវិតុំ នាសក្ខី’’តិ វចនំ អារព្ភ កថេសិ។ តទា ហិ សត្ថា ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ឥទានេវ, បុព្ពេបេស មម តាសការកោបិ ភវិតុំ នាសក្ខី’’តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។
Yvāyaṃ sāḷiyachāpotīti idaṃ satthā veḷuvane viharanto ‘‘āvuso, devadatto tāsakārakopi bhavituṃ nāsakkhī’’ti vacanaṃ ārabbha kathesi. Tadā hi satthā ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepesa mama tāsakārakopi bhavituṃ nāsakkhī’’ti vatvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ គាមកេ កុដុម្ពិកកុលេ និព្ពត្តិត្វា តរុណកាលេ បំសុកីឡកេហិ ទារកេហិ សទ្ធិំ គាមទ្វារេ និគ្រោធរុក្ខមូលេ កីឡតិ។ តទា ឯកោ ទុព្ពលវេជ្ជោ គាមេ កិញ្ចិ អលភិត្វា និក្ខមន្តោ តំ ឋានំ បត្វា ឯកំ សប្បំ វិដបព្ភន្តរេន សីសំ នីហរិត្វា និទ្ទាយន្តំ ទិស្វា ‘‘មយា គាមេ កិញ្ចិ ន លទ្ធំ, ឥមេ ទារកេ វញ្ចេត្វា សប្បេន ឌំសាបេត្វា តិកិច្ឆិត្វា កិញ្ចិទេវ គណ្ហិស្សាមី’’តិ ចិន្តេត្វា ពោធិសត្តំ អាហ ‘‘សចេ សាឡិយឆាបំ បស្សេយ្យាសិ, គណ្ហេយ្យាសី’’តិ។ ‘‘អាម, គណ្ហេយ្យ’’ន្តិ ។ ‘‘បស្សេសោ វិដបព្ភន្តរេ សយិតោ’’តិ។ សោ តស្ស សប្បភាវំ អជានន្តោ រុក្ខំ អារុយ្ហ តំ គីវាយំ គហេត្វា ‘‘សប្បោ’’តិ ញត្វា និវត្តិតុំ អទេន្តោ សុគ្គហិតំ គហេត្វា វេគេន ខិបិ។ សោ គន្ត្វា វេជ្ជស្ស គីវាយំ បតិតោ គីវំ បលិវេឋេត្វា ‘‘ករ ករា’’តិ ឌំសិត្វា តត្ថេវ នំ បាតេត្វា បលាយិ។ មនុស្សា បរិវារយិំសុ។
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto gāmake kuṭumbikakule nibbattitvā taruṇakāle paṃsukīḷakehi dārakehi saddhiṃ gāmadvāre nigrodharukkhamūle kīḷati. Tadā eko dubbalavejjo gāme kiñci alabhitvā nikkhamanto taṃ ṭhānaṃ patvā ekaṃ sappaṃ viṭapabbhantarena sīsaṃ nīharitvā niddāyantaṃ disvā ‘‘mayā gāme kiñci na laddhaṃ, ime dārake vañcetvā sappena ḍaṃsāpetvā tikicchitvā kiñcideva gaṇhissāmī’’ti cintetvā bodhisattaṃ āha ‘‘sace sāḷiyachāpaṃ passeyyāsi, gaṇheyyāsī’’ti. ‘‘Āma, gaṇheyya’’nti . ‘‘Passeso viṭapabbhantare sayito’’ti. So tassa sappabhāvaṃ ajānanto rukkhaṃ āruyha taṃ gīvāyaṃ gahetvā ‘‘sappo’’ti ñatvā nivattituṃ adento suggahitaṃ gahetvā vegena khipi. So gantvā vejjassa gīvāyaṃ patito gīvaṃ paliveṭhetvā ‘‘kara karā’’ti ḍaṃsitvā tattheva naṃ pātetvā palāyi. Manussā parivārayiṃsu.
មហាសត្តោ សម្បត្តបរិសាយ ធម្មំ ទេសេន្តោ ឥមា គាថា អភាសិ –
Mahāsatto sampattaparisāya dhammaṃ desento imā gāthā abhāsi –
៩០.
90.
‘‘យ្វាយំ សាឡិយឆាបោតិ, កណ្ហសប្បំ អគាហយិ;
‘‘Yvāyaṃ sāḷiyachāpoti, kaṇhasappaṃ agāhayi;
តេន សប្បេនយំ ទដ្ឋោ, ហតោ បាបានុសាសកោ។
Tena sappenayaṃ daṭṭho, hato pāpānusāsako.
៩១.
91.
‘‘អហន្តារមហន្តារំ, យោ នរោ ហន្តុមិច្ឆតិ;
‘‘Ahantāramahantāraṃ, yo naro hantumicchati;
ឯវំ សោ និហតោ សេតិ, យថាយំ បុរិសោ ហតោ។
Evaṃ so nihato seti, yathāyaṃ puriso hato.
៩២.
92.
‘‘អហន្តារមឃាតេន្តំ , យោ នរោ ហន្តុមិច្ឆតិ;
‘‘Ahantāramaghātentaṃ , yo naro hantumicchati;
ឯវំ សោ និហតោ សេតិ, យថាយំ បុរិសោ ហតោ។
Evaṃ so nihato seti, yathāyaṃ puriso hato.
៩៣.
93.
‘‘យថា បំសុមុដ្ឋិំ បុរិសោ, បដិវាតំ បដិក្ខិបេ;
‘‘Yathā paṃsumuṭṭhiṃ puriso, paṭivātaṃ paṭikkhipe;
តមេវ សោ រជោ ហន្តិ, តថាយំ បុរិសោ ហតោ។
Tameva so rajo hanti, tathāyaṃ puriso hato.
៩៤.
94.
‘‘យោ អប្បទុដ្ឋស្ស នរស្ស ទុស្សតិ, សុទ្ធស្ស បោសស្ស អនង្គណស្ស;
‘‘Yo appaduṭṭhassa narassa dussati, suddhassa posassa anaṅgaṇassa;
តមេវ ពាលំ បច្ចេតិ បាបំ, សុខុមោ រជោ បដិវាតំវ ខិត្តោ’’តិ។
Tameva bālaṃ pacceti pāpaṃ, sukhumo rajo paṭivātaṃva khitto’’ti.
តត្ថ យ្វាយន្តិ យោ អយំ, អយមេវ វា បាឋោ។ សប្បេនយន្តិ សោ អយំ តេន សប្បេន ទដ្ឋោ។ បាបានុសាសកោតិ បាបកំ អនុសាសកោ។
Tattha yvāyanti yo ayaṃ, ayameva vā pāṭho. Sappenayanti so ayaṃ tena sappena daṭṭho. Pāpānusāsakoti pāpakaṃ anusāsako.
អហន្តារន្តិ អបហរន្តំ។ អហន្តារន្តិ អមារេន្តំ។ សេតីតិ មតសយនំ សយតិ។ អឃាតេន្តន្តិ អមារេន្តំ។ សុទ្ធស្សាតិ និរបរាធស្ស។ បោសស្សាតិ សត្តស្ស។ អនង្គណស្សាតិ ឥទម្បិ និរបរាធភាវញ្ញេវ សន្ធាយ វុត្តំ។ បច្ចេតីតិ កម្មសរិក្ខកំ ហុត្វា បតិឯតិ។
Ahantāranti apaharantaṃ. Ahantāranti amārentaṃ. Setīti matasayanaṃ sayati. Aghātentanti amārentaṃ. Suddhassāti niraparādhassa. Posassāti sattassa. Anaṅgaṇassāti idampi niraparādhabhāvaññeva sandhāya vuttaṃ. Paccetīti kammasarikkhakaṃ hutvā patieti.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ – ‘‘តទា ទុព្ពលវេជ្ជោ ទេវទត្តោ អហោសិ, បណ្ឌិតទារកោ បន អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā dubbalavejjo devadatto ahosi, paṇḍitadārako pana ahameva ahosi’’nti.
សាឡិយជាតកវណ្ណនា សត្តមា។
Sāḷiyajātakavaṇṇanā sattamā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ៣៦៧. សាឡិយជាតកំ • 367. Sāḷiyajātakaṃ
