| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / सुत्तनिपात-अट्ठकथा • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
८. सल्लसुत्तवण्णना
8. Sallasuttavaṇṇanā
५८०. अनिमित्तन्ति सल्लसुत्तं। का उप्पत्ति? भगवतो किर उपट्ठाको एको उपासको, तस्स पुत्तो कालमकासि। सो पुत्तसोकाभिभूतो सत्ताहं निराहारो अहोसि। तं अनुकम्पन्तो भगवा तस्स घरं गन्त्वा सोकविनोदनत्थं इमं सुत्तमभासि।
580.Animittanti sallasuttaṃ. Kā uppatti? Bhagavato kira upaṭṭhāko eko upāsako, tassa putto kālamakāsi. So puttasokābhibhūto sattāhaṃ nirāhāro ahosi. Taṃ anukampanto bhagavā tassa gharaṃ gantvā sokavinodanatthaṃ imaṃ suttamabhāsi.
तत्थ अनिमत्तन्ति किरियाकारनिमित्तविरहितं। यथा हि ‘‘यदाहं अक्खिं वा निखणिस्सामि, भमुकं वा उक्खिपिस्सामि, तेन निमित्तेन तं भण्डं अवहरा’’तिआदीसु किरियाकारनिमित्तमत्थि, न एवं जीविते। न हि सक्का लद्धुं ‘‘यावाहं इदं वा इदं वा करोमि, ताव त्वं जीव, मा मीया’’ति। अनञ्ञातन्ति अतो एव न सक्का एकंसेन अञ्ञातुं ‘‘एत्तकं वा एत्तकं वा कालं इमिना जीवितब्ब’’न्ति गतिया आयुपरियन्तवसेन वा। यथा हि चातुमहाराजिकादीनं परिमितं आयु, न तथा मच्चानं, एवम्पि एकंसेन अनञ्ञातं।
Tattha animattanti kiriyākāranimittavirahitaṃ. Yathā hi ‘‘yadāhaṃ akkhiṃ vā nikhaṇissāmi, bhamukaṃ vā ukkhipissāmi, tena nimittena taṃ bhaṇḍaṃ avaharā’’tiādīsu kiriyākāranimittamatthi, na evaṃ jīvite. Na hi sakkā laddhuṃ ‘‘yāvāhaṃ idaṃ vā idaṃ vā karomi, tāva tvaṃ jīva, mā mīyā’’ti. Anaññātanti ato eva na sakkā ekaṃsena aññātuṃ ‘‘ettakaṃ vā ettakaṃ vā kālaṃ iminā jīvitabba’’nti gatiyā āyupariyantavasena vā. Yathā hi cātumahārājikādīnaṃ parimitaṃ āyu, na tathā maccānaṃ, evampi ekaṃsena anaññātaṃ.
कसिरन्ति अनेकपच्चयपटिबद्धवुत्तिभावतो किच्छं न सुखयापनीयं। तथा हि तं अस्सासपटिबद्धञ्च, पस्सासपटिबद्धञ्च, महाभूतपटिबद्धञ्च, कबळीकाराहारपटिबद्धञ्च, उस्मापटिबद्धञ्च, विञ्ञाणपटिबद्धञ्च। अनस्ससन्तोपि हि न जीवति अपस्ससन्तोपि। चतूसु च धातूसु कट्ठमुखादिआसीविसदट्ठो विय कायो पथवीधातुप्पकोपेन ताव थद्धो होति कलिङ्गरसदिसो। यथाह –
Kasiranti anekapaccayapaṭibaddhavuttibhāvato kicchaṃ na sukhayāpanīyaṃ. Tathā hi taṃ assāsapaṭibaddhañca, passāsapaṭibaddhañca, mahābhūtapaṭibaddhañca, kabaḷīkārāhārapaṭibaddhañca, usmāpaṭibaddhañca, viññāṇapaṭibaddhañca. Anassasantopi hi na jīvati apassasantopi. Catūsu ca dhātūsu kaṭṭhamukhādiāsīvisadaṭṭho viya kāyo pathavīdhātuppakopena tāva thaddho hoti kaliṅgarasadiso. Yathāha –
‘‘पत्थद्धो भवती कायो, दट्ठो कट्ठमुखेन वा।
‘‘Patthaddho bhavatī kāyo, daṭṭho kaṭṭhamukhena vā;
पथवीधातुप्पकोपेन, होति कट्ठमुखेव सो’’ति॥ (ध॰ स॰ अट्ठ॰ ५८४)।
Pathavīdhātuppakopena, hoti kaṭṭhamukheva so’’ti. (dha. sa. aṭṭha. 584);
आपोधातुप्पकोपेन पूतिभावं आपज्जित्वा पग्घरितपुब्बमंसलोहितो अट्ठिचम्मावसेसो होति। यथाह –
Āpodhātuppakopena pūtibhāvaṃ āpajjitvā paggharitapubbamaṃsalohito aṭṭhicammāvaseso hoti. Yathāha –
‘‘पूतिको भवती कायो, दट्ठो पूतिमुखेन वा।
‘‘Pūtiko bhavatī kāyo, daṭṭho pūtimukhena vā;
आपोधातुप्पकोपेन, होति पूतिमुखेव सो’’ति॥ (ध॰ स॰ अट्ठ॰ ५८४)।
Āpodhātuppakopena, hoti pūtimukheva so’’ti. (dha. sa. aṭṭha. 584);
तेजोधातुप्पकोपेन अङ्गारकासुयं पक्खित्तो विय समन्ता परिडय्हति। यथाह –
Tejodhātuppakopena aṅgārakāsuyaṃ pakkhitto viya samantā pariḍayhati. Yathāha –
‘‘सन्तत्तो भवती कायो, दट्ठो अग्गिमुखेन वा।
‘‘Santatto bhavatī kāyo, daṭṭho aggimukhena vā;
तेजोधातुप्पकोपेन, होति अग्गिमुखेव सो’’ति॥ (ध॰ स॰ अट्ठ॰ ५८४)।
Tejodhātuppakopena, hoti aggimukheva so’’ti. (dha. sa. aṭṭha. 584);
वायोधातुप्पकोपेन सञ्छिज्जमानसन्धिबन्धनो पासाणेहि कोट्टेत्वा सञ्चुण्णियमानट्ठिको विय च होति। यथाह –
Vāyodhātuppakopena sañchijjamānasandhibandhano pāsāṇehi koṭṭetvā sañcuṇṇiyamānaṭṭhiko viya ca hoti. Yathāha –
‘‘सञ्छिन्नो भवती कायो, दट्ठो सत्थमुखेन वा।
‘‘Sañchinno bhavatī kāyo, daṭṭho satthamukhena vā;
वायोधातुप्पकोपेन, होति सत्थमुखेव सो’’ति॥ (ध॰ स॰ अट्ठ॰ ५८४)।
Vāyodhātuppakopena, hoti satthamukheva so’’ti. (dha. sa. aṭṭha. 584);
धातुप्पकोपब्यापन्नकायोपि च न जीवति। यदा पन ता धातुयो अञ्ञमञ्ञं पतिट्ठानादिकिच्चं साधेन्तापि समं वहन्ति, तदा जीवितं पवत्तति। एवं महाभूतपटिबद्धञ्च जीवितं। दुब्भिक्खादीसु पन आहारुपच्छेदेन सत्तानं जीवितक्खयो पाकटो एव। एवं कबळीकाराहारपटिबद्धञ्च जीवितं। तथा असितपीतादिपरिपाके कम्मजतेजे खीणे सत्ता जीवितक्खयं पापुणन्तापि पाकटा एव। एवं उस्मापटिबद्धञ्च जीवितं। विञ्ञाणे पन निरुद्धे निरुद्धतो पभुति सत्तानं न होति जीवितन्ति एवम्पि लोके पाकटमेव। एवं विञ्ञाणपटिबद्धञ्च जीवितं। एवं अनेकपच्चयपटिबद्धवुत्तिभावतो कसिरं वेदितब्बं।
Dhātuppakopabyāpannakāyopi ca na jīvati. Yadā pana tā dhātuyo aññamaññaṃ patiṭṭhānādikiccaṃ sādhentāpi samaṃ vahanti, tadā jīvitaṃ pavattati. Evaṃ mahābhūtapaṭibaddhañca jīvitaṃ. Dubbhikkhādīsu pana āhārupacchedena sattānaṃ jīvitakkhayo pākaṭo eva. Evaṃ kabaḷīkārāhārapaṭibaddhañca jīvitaṃ. Tathā asitapītādiparipāke kammajateje khīṇe sattā jīvitakkhayaṃ pāpuṇantāpi pākaṭā eva. Evaṃ usmāpaṭibaddhañca jīvitaṃ. Viññāṇe pana niruddhe niruddhato pabhuti sattānaṃ na hoti jīvitanti evampi loke pākaṭameva. Evaṃ viññāṇapaṭibaddhañca jīvitaṃ. Evaṃ anekapaccayapaṭibaddhavuttibhāvato kasiraṃ veditabbaṃ.
परित्तञ्चाति अप्पकं, देवानं जीवितं उपनिधाय तिणग्गे उस्सावबिन्दुसदिसं, चित्तक्खणतो उद्धं अभावेन वा परित्तं। अतिदीघायुकोपि हि सत्तो अतीतेन चित्तेन जीवित्थ न जीवति न जीविस्सति, अनागतेन जीविस्सति न जीवति न जीवित्थ, पच्चुप्पन्नेन जीवति न जीवित्थ न जीविस्सति। वुत्तञ्चेतं –
Parittañcāti appakaṃ, devānaṃ jīvitaṃ upanidhāya tiṇagge ussāvabindusadisaṃ, cittakkhaṇato uddhaṃ abhāvena vā parittaṃ. Atidīghāyukopi hi satto atītena cittena jīvittha na jīvati na jīvissati, anāgatena jīvissati na jīvati na jīvittha, paccuppannena jīvati na jīvittha na jīvissati. Vuttañcetaṃ –
‘‘जीवितं अत्तभावो च, सुखदुक्खा च केवला।
‘‘Jīvitaṃ attabhāvo ca, sukhadukkhā ca kevalā;
एकचित्तसमायुत्ता, लहुसो वत्तते खणो॥
Ekacittasamāyuttā, lahuso vattate khaṇo.
‘‘चुल्लासीतिसहस्सानि , कप्पा तिट्ठन्ति ये मरू।
‘‘Cullāsītisahassāni , kappā tiṭṭhanti ye marū;
नत्वेव तेपि जीवन्ति, द्वीहि चित्तेहि संयुता’’ति॥ (महानि॰ १०)।
Natveva tepi jīvanti, dvīhi cittehi saṃyutā’’ti. (mahāni. 10);
तञ्च दुक्खेन संयुतन्ति तञ्च जीवितं एवं अनिमित्तमनञ्ञातं कसिरं परित्तञ्च समानम्पि सीतुण्हडंसमकसादिसम्फस्सखुप्पिपासासङ्खारदुक्खविपरिणामदुक्खदुक्खदुक्खेहि संयुतं। किं वुत्तं होति? यस्मा ईदिसं मच्चानं जीवितं, तस्मा त्वं याव तं परिक्खयं न गच्छति, ताव धम्मचरियमेव ब्रूहय, मा पुत्तमनुसोचाति।
Tañca dukkhena saṃyutanti tañca jīvitaṃ evaṃ animittamanaññātaṃ kasiraṃ parittañca samānampi sītuṇhaḍaṃsamakasādisamphassakhuppipāsāsaṅkhāradukkhavipariṇāmadukkhadukkhadukkhehi saṃyutaṃ. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yasmā īdisaṃ maccānaṃ jīvitaṃ, tasmā tvaṃ yāva taṃ parikkhayaṃ na gacchati, tāva dhammacariyameva brūhaya, mā puttamanusocāti.
५८१. अथापि मञ्ञेय्यासि ‘‘सब्बूपकरणेहि पुत्तं अनुरक्खन्तस्सापि मे सो मतो, तेन सोचामी’’ति, एवम्पि मा सोचि। न हि सो उपक्कमो अत्थि, येन जाता न मिय्यरे, न हि सक्का केनचि उपक्कमेन जाता सत्ता मा मरन्तूति रक्खितुन्ति वुत्तं होति। ततो यस्मा सो ‘‘जरं पत्वा नाम, भन्ते, मरणं अनुरूपं, अतिदहरो मे पुत्तो मतो’’ति चिन्तेसि, तस्मा आह ‘‘जरम्पि पत्वा मरणं, एवंधम्मा हि पाणिनो’’ति, जरं पत्वापि अप्पत्वापि मरणं, नत्थि एत्थ नियमोति वुत्तं होति।
581. Athāpi maññeyyāsi ‘‘sabbūpakaraṇehi puttaṃ anurakkhantassāpi me so mato, tena socāmī’’ti, evampi mā soci. Na hi so upakkamo atthi, yena jātā na miyyare, na hi sakkā kenaci upakkamena jātā sattā mā marantūti rakkhitunti vuttaṃ hoti. Tato yasmā so ‘‘jaraṃ patvā nāma, bhante, maraṇaṃ anurūpaṃ, atidaharo me putto mato’’ti cintesi, tasmā āha ‘‘jarampi patvā maraṇaṃ, evaṃdhammā hi pāṇino’’ti, jaraṃ patvāpi appatvāpi maraṇaṃ, natthi ettha niyamoti vuttaṃ hoti.
५८२. इदानि तमत्थं निदस्सनेन साधेन्तो ‘‘फलानमिव पक्कान’’न्तिआदिमाह। तस्सत्थो – यथा फलानं पक्कानं यस्मा सूरियुग्गमनतो पभुति सूरियातपेन सन्तप्पमाने रुक्खे पथविरसो च आपोरसो च पत्ततो साखं साखतो खन्धं खन्धतो मूलन्ति एवं अनुक्कमेन मूलतो पथविमेव पविसति, ओगमनतो पभुति पन पथवितो मूलं मूलतो खन्धन्ति एवं अनुक्कमेन साखापत्तपल्लवादीनि पुन आरोहति, एवं आरोहन्तो च परिपाकगते फले वण्टमूलं न पविसति। अथ सूरियातपेन तप्पमाने वण्टमूले परिळाहो उप्पज्जति। तेन तानि फलानि पातो पातो निच्चकालं पतन्ति, नेसं पातो पतनतो भयं होति, पतना भयं होतीति अत्थो। एवं जातानं मच्चानं निच्चं मरणतो भयं । पक्कफलसदिसा हि सत्ताति।
582. Idāni tamatthaṃ nidassanena sādhento ‘‘phalānamiva pakkāna’’ntiādimāha. Tassattho – yathā phalānaṃ pakkānaṃ yasmā sūriyuggamanato pabhuti sūriyātapena santappamāne rukkhe pathaviraso ca āporaso ca pattato sākhaṃ sākhato khandhaṃ khandhato mūlanti evaṃ anukkamena mūlato pathavimeva pavisati, ogamanato pabhuti pana pathavito mūlaṃ mūlato khandhanti evaṃ anukkamena sākhāpattapallavādīni puna ārohati, evaṃ ārohanto ca paripākagate phale vaṇṭamūlaṃ na pavisati. Atha sūriyātapena tappamāne vaṇṭamūle pariḷāho uppajjati. Tena tāni phalāni pāto pāto niccakālaṃ patanti, nesaṃ pāto patanato bhayaṃ hoti, patanā bhayaṃ hotīti attho. Evaṃ jātānaṃ maccānaṃ niccaṃ maraṇato bhayaṃ . Pakkaphalasadisā hi sattāti.
५८३-६. किञ्च भिय्यो ‘‘यथापि कुम्भकारस्स…पे॰… जीवित’’न्ति। तस्मा ‘‘दहरा च…पे॰… परायणा’’ति एवं गण्ह, एवञ्च गहेत्वा ‘‘तेसं मच्चु…पे॰… ञाती वा पन ञातके’’ति एवम्पि गण्ह। यस्मा च न पिता तायते पुत्तं, ञाती वा पन ञातके, तस्मा पेक्खतंयेव…पे॰… नीयति।
583-6. Kiñca bhiyyo ‘‘yathāpi kumbhakārassa…pe… jīvita’’nti. Tasmā ‘‘daharā ca…pe… parāyaṇā’’ti evaṃ gaṇha, evañca gahetvā ‘‘tesaṃ maccu…pe… ñātī vā pana ñātake’’ti evampi gaṇha. Yasmā ca na pitā tāyate puttaṃ, ñātī vā pana ñātake, tasmā pekkhataṃyeva…pe… nīyati.
तत्थ अयं योजना – पस्समानानंयेव ञातीनं ‘‘अम्म, ताता’’तिआदिना नयेन पुथु अनेकप्पकारकं लालपतंयेव मच्चानं एकमेको मच्चो यथा गो वज्झो एवं नीयति, एवं पस्स, उपासक, याव अताणो लोकोति।
Tattha ayaṃ yojanā – passamānānaṃyeva ñātīnaṃ ‘‘amma, tātā’’tiādinā nayena puthu anekappakārakaṃ lālapataṃyeva maccānaṃ ekameko macco yathā go vajjho evaṃ nīyati, evaṃ passa, upāsaka, yāva atāṇo lokoti.
५८७. तत्थ ये बुद्धपच्चेकबुद्धादयो धितिसम्पन्ना, ते ‘‘एवमब्भाहतो लोको मच्चुना च जराय च, सो न सक्का केनचि परित्ताणं कातु’’न्ति यस्मा जानन्ति, तस्मा धीरा न सोचन्ति विदित्वा लोकपरियायं। इमं लोकसभावं ञत्वा न सोचन्तीति वुत्तं होति।
587. Tattha ye buddhapaccekabuddhādayo dhitisampannā, te ‘‘evamabbhāhato loko maccunā ca jarāya ca, so na sakkā kenaci parittāṇaṃ kātu’’nti yasmā jānanti, tasmā dhīrā na socanti viditvā lokapariyāyaṃ. Imaṃ lokasabhāvaṃ ñatvā na socantīti vuttaṃ hoti.
५८८. त्वं पन यस्स मग्गं…पे॰… परिदेवसि। किं वुत्तं होति? यस्स मातुकुच्छिं आगतस्स आगतमग्गं वा इतो चवित्वा अञ्ञत्थ गतस्स गतमग्गं वा न जानासि, तस्स इमे उभो अन्ते असम्पस्सं निरत्थं परिदेवसि। धीरा पन ते पस्सन्ता विदित्वा लोकपरियायं न सोचन्तीति।
588. Tvaṃ pana yassa maggaṃ…pe… paridevasi. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yassa mātukucchiṃ āgatassa āgatamaggaṃ vā ito cavitvā aññattha gatassa gatamaggaṃ vā na jānāsi, tassa ime ubho ante asampassaṃ niratthaṃ paridevasi. Dhīrā pana te passantā viditvā lokapariyāyaṃ na socantīti.
५८९. इदानि ‘‘निरत्थं परिदेवसी’’ति एत्थ वुत्तपरिदेवनाय निरत्थकभावं साधेन्तो ‘‘परिदेवयमानो चे’’तिआदिमाह। तत्थ उदब्बहेति उब्बहेय्य धारेय्य, अत्तनि सञ्जनेय्याति अत्थो। सम्मूळ्हो हिंसमत्तानन्ति सम्मूळ्हो हुत्वा अत्तानं बाधेन्तो। कयिरा चे नं विचक्खणोति यदि तादिसो कञ्चि अत्थं उदब्बहे, विचक्खणोपि नं परिदेवं करेय्य।
589. Idāni ‘‘niratthaṃ paridevasī’’ti ettha vuttaparidevanāya niratthakabhāvaṃ sādhento ‘‘paridevayamāno ce’’tiādimāha. Tattha udabbaheti ubbaheyya dhāreyya, attani sañjaneyyāti attho. Sammūḷho hiṃsamattānanti sammūḷho hutvā attānaṃ bādhento. Kayirā ce naṃ vicakkhaṇoti yadi tādiso kañci atthaṃ udabbahe, vicakkhaṇopi naṃ paridevaṃ kareyya.
५९०. न हि रुण्णेनाति एत्थायं योजना – न पन कोचि रुण्णेन वा सोकेन वा चेतसो सन्तिं पप्पोति, अपिच खो पन रोदतो सोचतो च भिय्यो अस्स उप्पज्जते दुक्खं, सरीरञ्च दुब्बण्णियादीहि उपहञ्ञतीति।
590.Na hi ruṇṇenāti etthāyaṃ yojanā – na pana koci ruṇṇena vā sokena vā cetaso santiṃ pappoti, apica kho pana rodato socato ca bhiyyo assa uppajjate dukkhaṃ, sarīrañca dubbaṇṇiyādīhi upahaññatīti.
५९१. न तेन पेताति तेन परिदेवनेन कालकता न पालेन्ति न यापेन्ति, न तं तेसं उपकाराय होति। तस्मा निरत्था परिदेवनाति।
591.Na tena petāti tena paridevanena kālakatā na pālenti na yāpenti, na taṃ tesaṃ upakārāya hoti. Tasmā niratthā paridevanāti.
५९२. न केवलञ्च निरत्था, अनत्थम्पि आवहति। कस्मा? यस्मा सोकमप्पजहं …पे॰… वसमन्वगू। तत्थ अनुत्थुनन्तोति अनुसोचन्तो। वसमन्वगूति वसं गतो।
592. Na kevalañca niratthā, anatthampi āvahati. Kasmā? Yasmā sokamappajahaṃ…pe… vasamanvagū. Tattha anutthunantoti anusocanto. Vasamanvagūti vasaṃ gato.
५९३. एवम्पि निरत्थकत्तं अनत्थावहत्तञ्च सोकस्स दस्सेत्वा इदानि सोकविनयत्थं ओवदन्तो ‘‘अञ्ञेपि पस्सा’’तिआदिमाह। तत्थ गमिनेति गमिके, परलोकगमनसज्जे ठितेति वुत्तं होति। फन्दन्तेविध पाणिनोति मरणभयेन फन्दमानेयेव इध सत्ते।
593. Evampi niratthakattaṃ anatthāvahattañca sokassa dassetvā idāni sokavinayatthaṃ ovadanto ‘‘aññepi passā’’tiādimāha. Tattha gamineti gamike, paralokagamanasajje ṭhiteti vuttaṃ hoti. Phandantevidha pāṇinoti maraṇabhayena phandamāneyeva idha satte.
५९४. येन येनाति येनाकारेन मञ्ञन्ति ‘‘दीघायुको भविस्सति, अरोगो भविस्सती’’ति। ततो तं अञ्ञथायेव होति, सो एवं मञ्ञितो मरतिपि, रोगीपि होति। एतादिसो अयं विनाभावो मञ्ञितप्पच्चनीकेन होति, पस्स, उपासक, लोकसभावन्ति एवमेत्थ अधिप्पाययोजना वेदितब्बा।
594.Yena yenāti yenākārena maññanti ‘‘dīghāyuko bhavissati, arogo bhavissatī’’ti. Tato taṃ aññathāyeva hoti, so evaṃ maññito maratipi, rogīpi hoti. Etādiso ayaṃ vinābhāvo maññitappaccanīkena hoti, passa, upāsaka, lokasabhāvanti evamettha adhippāyayojanā veditabbā.
५९६. अरहतो सुत्वाति इमं एवरूपं अरहतो धम्मदेसनं सुत्वा। नेसो लब्भा मया इतीति सो पेतो ‘‘इदानि मया पुन जीवतू’’ति न लब्भा इति परिजानन्तो, विनेय्य परिदेवितन्ति वुत्तं होति।
596.Arahato sutvāti imaṃ evarūpaṃ arahato dhammadesanaṃ sutvā. Neso labbhā mayā itīti so peto ‘‘idāni mayā puna jīvatū’’ti na labbhā iti parijānanto, vineyya paridevitanti vuttaṃ hoti.
५९७. किञ्च भिय्यो – ‘‘यथा सरणमादित्तं…पे॰… धंसये’’ति। तत्थ धीरो धितिसम्पदाय, सपञ्ञो साभाविकपञ्ञाय, पण्डितो बाहुसच्चपञ्ञाय, कुसलो चिन्तकजातिकताय वेदितब्बो। चिन्तामयसुतमयभावनामयपञ्ञाहि वा योजेतब्बं।
597. Kiñca bhiyyo – ‘‘yathā saraṇamādittaṃ…pe… dhaṃsaye’’ti. Tattha dhīro dhitisampadāya, sapañño sābhāvikapaññāya, paṇḍito bāhusaccapaññāya, kusalo cintakajātikatāya veditabbo. Cintāmayasutamayabhāvanāmayapaññāhi vā yojetabbaṃ.
५९८-९. न केवलञ्च सोकमेव, परिदेवं…पे॰… सल्लमत्तनो। तत्थ पजप्पन्ति तण्हं। दोमनस्सन्ति चेतसिकदुक्खं। अब्बहेति उद्धरे। सल्लन्ति एतमेव तिप्पकारं दुन्नीहरणट्ठेन अन्तोविज्झनट्ठेन च सल्लं। पुब्बे वुत्तं सत्तविधं रागादिसल्लं वा। एतस्मिञ्हि अब्बूळ्हे सल्ले अब्बूळ्हसल्लो…पे॰… निब्बुतोति अरहत्तनिकूटेन देसनं निट्ठापेसि। तत्थ असितोति तण्हादिट्ठीहि अनिस्सितो। पप्पुय्याति पापुणित्वा। सेसं इध इतो पुब्बे वुत्तत्ता उत्तानत्थमेव, तस्मा न वण्णितं।
598-9. Na kevalañca sokameva, paridevaṃ…pe… sallamattano. Tattha pajappanti taṇhaṃ. Domanassanti cetasikadukkhaṃ. Abbaheti uddhare. Sallanti etameva tippakāraṃ dunnīharaṇaṭṭhena antovijjhanaṭṭhena ca sallaṃ. Pubbe vuttaṃ sattavidhaṃ rāgādisallaṃ vā. Etasmiñhi abbūḷhe salle abbūḷhasallo…pe… nibbutoti arahattanikūṭena desanaṃ niṭṭhāpesi. Tattha asitoti taṇhādiṭṭhīhi anissito. Pappuyyāti pāpuṇitvā. Sesaṃ idha ito pubbe vuttattā uttānatthameva, tasmā na vaṇṇitaṃ.
परमत्थजोतिकाय खुद्दक-अट्ठकथाय
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
सुत्तनिपात-अट्ठकथाय सल्लसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Suttanipāta-aṭṭhakathāya sallasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / सुत्तनिपातपाळि • Suttanipātapāḷi / ८. सल्लसुत्तं • 8. Sallasuttaṃ
