| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೮. ಸಲ್ಲೇಖಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Sallekhasuttavaṇṇanā
೮೧. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಸಲ್ಲೇಖಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಮಹಾಚುನ್ದೋತಿ ತಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಸಾಯನ್ಹಸಮಯನ್ತಿ ಸಾಯನ್ಹಕಾಲೇ। ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋತಿ ಏತ್ಥ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನನ್ತಿ ತೇಹಿ ತೇಹಿ ಸತ್ತಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ಪಟಿನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಸಲ್ಲಾನಂ ನಿಲೀಯನಂ, ಏಕೀಭಾವೋ ಪವಿವೇಕೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯೋ ತತೋ ವುಟ್ಠಿತೋ, ಸೋ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಅಯಂ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾನಂ ಉತ್ತಮತೋ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಾಸಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ। ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾತಿ ಸಮದಸನಖುಜ್ಜಲವಿಭೂಸಿತೇನ ಸಿರಸಾ ಭಗವನ್ತಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ಅಭಿವಾದಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ‘‘ಸುಖೀ ಭವ, ಚುನ್ದಾ’’ತಿ ಏವಂ ವಚೀಭೇದಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ, ಭಗವಾ ಪನ ಕಿರ ವನ್ದಿತೋ ಸಮಾನೋ ಸುವಣ್ಣದುನ್ದುಭಿಸದಿಸಂ ಗೀವಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕಣ್ಣಸುಖಂ ಪೇಮನಿಯಂ ಅಮತಾಭಿಸೇಕಸದಿಸಂ ಬ್ರಹ್ಮಘೋಸಂ ನಿಚ್ಛಾರೇನ್ತೋ ‘‘ಸುಖೀ ಹೋಹೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವದತಿ, ಏತಂ ಆಚಿಣ್ಣಂ ತಥಾಗತಾನಂ। ತತ್ರಿದಂ ಸಾಧಕಸುತ್ತಂ, ‘‘ಸಕ್ಕೋ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಸಾಮಚ್ಚೋ ಸಪರಿಜನೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀತಿ, ಸುಖೀ ಹೋತು ಪಞ್ಚಸಿಖ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಸಾಮಚ್ಚೋ ಸಪರಿಜನೋ, ಸುಖಕಾಮಾ ಹಿ ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಅಸುರಾ ನಾಗಾ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ, ಯೇ ಚಞ್ಞೇ ಸನ್ತಿ ಪುಥುಕಾಯಾ’’ತಿ। ಏವಞ್ಚ ಪನ ತಥಾಗತಾ ಏವರೂಪೇ ಮಹೇಸಕ್ಖೇ ಯಕ್ಖೇ ಅಭಿವದನ್ತೀತಿ।
81.Evaṃme sutanti sallekhasuttaṃ. Tattha mahācundoti tassa therassa nāmaṃ. Sāyanhasamayanti sāyanhakāle. Paṭisallānā vuṭṭhitoti ettha paṭisallānanti tehi tehi sattasaṅkhārehi paṭinivattitvā sallānaṃ nilīyanaṃ, ekībhāvo pavivekoti vuttaṃ hoti. Yo tato vuṭṭhito, so paṭisallānā vuṭṭhito nāma hoti. Ayaṃ pana yasmā paṭisallānānaṃ uttamato phalasamāpattito vuṭṭhāsi, tasmā ‘‘paṭisallānā vuṭṭhito’’ti vutto. Bhagavantaṃ abhivādetvāti samadasanakhujjalavibhūsitena sirasā bhagavantaṃ sakkaccaṃ vanditvā, abhivādāpetvā vā ‘‘sukhī bhava, cundā’’ti evaṃ vacībhedaṃ kārāpetvā, bhagavā pana kira vandito samāno suvaṇṇadundubhisadisaṃ gīvaṃ paggayha kaṇṇasukhaṃ pemaniyaṃ amatābhisekasadisaṃ brahmaghosaṃ nicchārento ‘‘sukhī hohī’’ti tassa tassa nāmaṃ gahetvā vadati, etaṃ āciṇṇaṃ tathāgatānaṃ. Tatridaṃ sādhakasuttaṃ, ‘‘sakko, bhante, devānamindo sāmacco saparijano bhagavato pāde sirasā vandatīti, sukhī hotu pañcasikha sakko devānamindo sāmacco saparijano, sukhakāmā hi devā manussā asurā nāgā gandhabbā, ye caññe santi puthukāyā’’ti. Evañca pana tathāgatā evarūpe mahesakkhe yakkhe abhivadantīti.
ಯಾ ಇಮಾತಿ ಇದಾನಿ ವತ್ತಬ್ಬಾಭಿಮುಖಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಯ ಆಹ। ಅನೇಕವಿಹಿತಾತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾ। ದಿಟ್ಠಿಯೋತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಯೋ । ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಸತ್ತೇಸು ಪಾತುಭವನ್ತಿ। ಅತ್ತವಾದಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾತಿ ‘‘ರೂಪಂ ಅತ್ತತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತೇನ ಅತ್ತವಾದೇನ ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ, ತಾ ವೀಸತಿ ಭವನ್ತಿ। ಲೋಕವಾದಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾತಿ ‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚಾ’’ತಿಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತೇನ ಲೋಕವಾದೇನ ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ, ತಾ ಅಟ್ಠ ಹೋನ್ತಿ ಸಸ್ಸತೋ, ಅಸಸ್ಸತೋ, ಸಸ್ಸತೋ ಚ ಅಸಸ್ಸತೋ ಚ, ನೇವ ಸಸ್ಸತೋ ನಾಸಸ್ಸತೋ, ಅನ್ತವಾ, ಅನನ್ತವಾ, ಅನ್ತವಾ ಚ ಅನನ್ತವಾ ಚ, ನೇವನ್ತವಾ ನಾನನ್ತವಾ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚಾತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತತ್ತಾ।
Yā imāti idāni vattabbābhimukhaṃ karonto viya āha. Anekavihitāti nānappakārā. Diṭṭhiyoti micchādiṭṭhiyo . Loke uppajjantīti sattesu pātubhavanti. Attavādappaṭisaṃyuttāti ‘‘rūpaṃ attato samanupassatī’’tiādinayappavattena attavādena paṭisaṃyuttā, tā vīsati bhavanti. Lokavādappaṭisaṃyuttāti ‘‘sassato attā ca loko cā’’tiādinayappavattena lokavādena paṭisaṃyuttā, tā aṭṭha honti sassato, asassato, sassato ca asassato ca, neva sassato nāsassato, antavā, anantavā, antavā ca anantavā ca, nevantavā nānantavā attā ca loko cāti evaṃ pavattattā.
ಆದಿಮೇವಾತಿಆದೀಸು ಅಯಮತ್ಥೋ ಕಿಂ ನು ಖೋ ಭನ್ತೇ ಆದಿಮೇವ ಮನಸಿಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅಪ್ಪತ್ವಾಪಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಮಿಸ್ಸಕಪಠಮಮನಸಿಕಾರಮೇವ ಮನಸಿಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಮೇತಾಸಂ ಏತ್ತಕೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ಏತಾಸಂ ದಿಟ್ಠೀನಂ ಪಹಾನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ಚ ಹೋತೀತಿ। ಇದಞ್ಚ ಥೇರೋ ಅತ್ತನಾ ಅನಧಿಮಾನಿಕೋಪಿ ಸಮಾನೋ ಅಧಿಮಾನಿಕಾನಂ ಅಧಿಮಾನಪ್ಪಹಾನತ್ಥಂ ಅಧಿಮಾನಿಕೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ಪುಚ್ಛತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಪರೇ ಪನಾಹು ‘‘ಥೇರಸ್ಸ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ಆದಿಮನಸಿಕಾರೇನೇವ ದಿಟ್ಠೀನಂ ಸಮುಚ್ಛೇದಪ್ಪಹಾನಂ ಹೋತೀತಿ ಏವಂಸಞ್ಞಿನೋಪಿ, ಸಮಾಪತ್ತಿವಿಹಾರಾ ಸಲ್ಲೇಖವಿಹಾರಾತಿ ಏವಂಸಞ್ಞಿನೋಪಿ ಅತ್ಥಿ। ಸೋ ತೇಸಂ ಅತ್ಥಾಯ ಭಗವನ್ತಂ ಪುಚ್ಛತೀ’’ತಿ।
Ādimevātiādīsu ayamattho kiṃ nu kho bhante ādimeva manasikarontassa appatvāpi sotāpattimaggaṃ vipassanāmissakapaṭhamamanasikārameva manasikarontassa bhikkhuno evametāsaṃ ettakeneva upāyena etāsaṃ diṭṭhīnaṃ pahānañca paṭinissaggo ca hotīti. Idañca thero attanā anadhimānikopi samāno adhimānikānaṃ adhimānappahānatthaṃ adhimāniko viya hutvā pucchatīti veditabbo. Apare panāhu ‘‘therassa antevāsikā ādimanasikāreneva diṭṭhīnaṃ samucchedappahānaṃ hotīti evaṃsaññinopi, samāpattivihārā sallekhavihārāti evaṃsaññinopi atthi. So tesaṃ atthāya bhagavantaṃ pucchatī’’ti.
೮೨. ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ತಾಸಂ ದಿಟ್ಠೀನಂ ಪಹಾನೂಪಾಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಯಾ ಇಮಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯತ್ಥ ಚೇತಾ ದಿಟ್ಠಿಯೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿಆದಿ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಏತೇಸು ಹಿ ಏತಾ ದಿಟ್ಠಿಯೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ರೂಪೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತಿ ರೂಪಂ ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ ಏವಂ ದಿಟ್ಠಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸೋ ಅತ್ತಾ ಸೋ ಲೋಕೋ ಸೋ ಪೇಚ್ಚ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೧೫೨) ವಿತ್ಥಾರೋ। ಆರಮ್ಮಣವಸೇನ ಪನ ಏಕವಚನಂ ಕತ್ವಾ ಯತ್ಥ ಚಾತಿ ಆಹ, ಯಸ್ಮಿಂ ಆರಮ್ಮಣೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅನುಸೇನ್ತಿ ಸಮುದಾಚರನ್ತೀತಿ ಇಮೇಸಂ ಏವಂ ನಾನಾಕರಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಜಾತಿವಸೇನ ಹಿ ಅಜಾತಾ ಜಾಯಮಾನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆಸೇವಿತಾ ಥಾಮಗತಾ ಅಪ್ಪಟಿವಿನೀತಾ ಅನುಸೇನ್ತೀತಿ। ಕಾಯವಚೀದ್ವಾರಂ ಸಮ್ಪತ್ತಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತೀತಿ, ಇದಮೇತೇಸಂ ನಾನಾಕರಣಂ। ತಂ ನೇತಂ ಮಮಾತಿಆದೀಸು ತಂ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಪ್ಪಭೇದಂ ಆರಮ್ಮಣಮೇತಂ ಮಯ್ಹಂ ನ ಹೋತಿ, ಅಹಮ್ಪಿ ಏಸೋ ನ ಅಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾಪಿ ನ ಹೋತೀತಿ ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋತಿ ಏವಂ ತಾವ ಪದತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
82. Athassa bhagavā tāsaṃ diṭṭhīnaṃ pahānūpāyaṃ dassento yā imātiādimāha. Tattha yattha cetā diṭṭhiyo uppajjantītiādi pañcakkhandhe sandhāya vuttaṃ. Etesu hi etā diṭṭhiyo uppajjanti. Yathāha ‘‘rūpe kho, bhikkhave, sati rūpaṃ abhinivissa evaṃ diṭṭhi uppajjati, so attā so loko so pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo’’ti (saṃ. ni. 3.152) vitthāro. Ārammaṇavasena pana ekavacanaṃ katvā yattha cāti āha, yasmiṃ ārammaṇe uppajjantīti vuttaṃ hoti. Ettha ca uppajjanti anusenti samudācarantīti imesaṃ evaṃ nānākaraṇaṃ veditabbaṃ. Jātivasena hi ajātā jāyamānā uppajjantīti vuccanti. Punappunaṃ āsevitā thāmagatā appaṭivinītā anusentīti. Kāyavacīdvāraṃ sampattā samudācarantīti, idametesaṃ nānākaraṇaṃ. Taṃ netaṃ mamātiādīsu taṃ pañcakkhandhappabhedaṃ ārammaṇametaṃ mayhaṃ na hoti, ahampi eso na asmi, eso me attāpi na hotīti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passatoti evaṃ tāva padattho veditabbo.
ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಏತ್ಥ ಏತಂ ಮಮಾತಿ ತಣ್ಹಾಗಾಹೋ, ತಞ್ಚ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಅಟ್ಠಸತತಣ್ಹಾವಿಚರಿತಪ್ಪಭೇದಂ ತಣ್ಹಾಪಪಞ್ಚಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಏಸೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಮಾನಗಾಹೋ, ತಞ್ಚ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ನವಪ್ಪಭೇದಂ ಮಾನಪಪಞ್ಚಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾತಿ ದಿಟ್ಠಿಗಾಹೋ, ತಞ್ಚ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿದಿಟ್ಠಿಗತಪ್ಪಭೇದಂ ದಿಟ್ಠಿಪಪಞ್ಚಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ನೇತಂ ಮಮಾತಿ ವದನ್ತೋ ಭಗವಾ ಯಥಾವುತ್ತಪ್ಪಭೇದಂ ತಣ್ಹಾಪಪಞ್ಚಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ನೇಸೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಮಾನಪಪಞ್ಚಂ। ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾತಿ ದಿಟ್ಠಿಪಪಞ್ಚಂ। ದಿಟ್ಠೇಕಟ್ಠಾಯೇವ ಚೇತ್ಥ ತಣ್ಹಾಮಾನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಏವಮೇತನ್ತಿ ಏವಂ ‘‘ನೇತಂ ಮಮಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಆಕಾರೇನ ಏತಂ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ। ಯಥಾಭೂತನ್ತಿ ಯಥಾ ಸಭಾವಂ, ಯಥಾ ಅತ್ಥೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಞ್ಹಿ ಏತೇನೇವ ಆಕಾರೇನ ಅತ್ಥಿ। ಮಮನ್ತಿಆದಿನಾ ಪನ ಗಯ್ಹಮಾನಮ್ಪಿ ತೇನಾಕಾರೇನ ನೇವತ್ಥೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋತಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಪರಿಯೋಸಾನಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಯ ಸುಟ್ಠು ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ। ಏವಮೇತಾಸನ್ತಿ ಏತೇನ ಉಪಾಯೇನ ಏತಾಸಂ। ಪಹಾನಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋತಿ ಉಭಯಮ್ಪೇತಂ ಸಮುಚ್ಛೇದಪ್ಪಹಾನಸ್ಸೇವಾಧಿವಚನಂ।
Yasmā pana ettha etaṃ mamāti taṇhāgāho, tañca gaṇhanto aṭṭhasatataṇhāvicaritappabhedaṃ taṇhāpapañcaṃ gaṇhāti. Esohamasmīti mānagāho, tañca gaṇhanto navappabhedaṃ mānapapañcaṃ gaṇhāti. Eso me attāti diṭṭhigāho, tañca gaṇhanto dvāsaṭṭhidiṭṭhigatappabhedaṃ diṭṭhipapañcaṃ gaṇhāti. Tasmā netaṃ mamāti vadanto bhagavā yathāvuttappabhedaṃ taṇhāpapañcaṃ paṭikkhipati. Nesohamasmīti mānapapañcaṃ. Na meso attāti diṭṭhipapañcaṃ. Diṭṭhekaṭṭhāyeva cettha taṇhāmānā veditabbā. Evametanti evaṃ ‘‘netaṃ mamā’’tiādinā ākārena etaṃ khandhapañcakaṃ. Yathābhūtanti yathā sabhāvaṃ, yathā atthīti vuttaṃ hoti. Khandhapañcakañhi eteneva ākārena atthi. Mamantiādinā pana gayhamānampi tenākārena nevatthīti adhippāyo. Sammappaññāya passatoti sotāpattimaggapaññāpariyosānāya vipassanāpaññāya suṭṭhu passantassa. Evametāsanti etena upāyena etāsaṃ. Pahānaṃ paṭinissaggoti ubhayampetaṃ samucchedappahānassevādhivacanaṃ.
ಏವಂ ಭಗವಾ ಆದಿಮನಸಿಕಾರೇನೇವ ದಿಟ್ಠೀನಂ ಪಹಾನಂ ಹೋತಿ ನು ಖೋ ನೋತಿ ಆಯಸ್ಮತಾ ಮಹಾಚುನ್ದೇನ ಅಧಿಮಾನಿಕಾನಂ ವಸೇನ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗೇನ ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪಹಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಸಯಮೇವ ಅಧಿಮಾನಿಕಾನಂ ಝಾನಂ ವಿಭಜನ್ತೋ ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಧಿಮಾನಿಕಾ ನಾಮ ಯೇಸಂ ಅಪ್ಪತ್ತೇ ಪತ್ತಸಞ್ಞಾಯ ಅಧಿಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸ್ವಾಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ನೇವ ಲೋಕವಟ್ಟಾನುಸಾರೀನಂ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ನ ಅರಿಯಸಾವಕಾನಂ। ನ ಹಿ ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ‘‘ಸಕದಾಗಾಮೀ ಅಹ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ನ ಸಕದಾಗಾಮಿಸ್ಸ ‘‘ಅನಾಗಾಮೀ ಅಹ’’ನ್ತಿ, ನ ಅನಾಗಾಮಿನೋ ‘‘ಅರಹಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ, ಕಾರಕಸ್ಸೇವ ಪನ ಸಮಥವಸೇನ ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ವಾ ವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಕಿಲೇಸಸ್ಸ ನಿಚ್ಚಂ ಯುತ್ತಪಯುತ್ತಸ್ಸ ಆರದ್ಧವಿಪಸ್ಸಕಸ್ಸ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ತಸ್ಸ ಹಿ ಸಮಥವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಾನಂ ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಾನಂ ವಾ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಸಮುದಾಚಾರಂ ಅಪಸ್ಸತೋ ‘‘ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಅಹನ್ತಿ ವಾ, ಸಕದಾಗಾಮೀ, ಅನಾಗಾಮೀ , ಅರಹಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ ವಾ ಅಧಿಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಲಙ್ಗರತಿಸ್ಸಪಬ್ಬತವಾಸಿಧಮ್ಮದಿನ್ನತ್ಥೇರೇನ ಓವಾದಿಯಮಾನತ್ಥೇರಾನಂ ವಿಯ।
Evaṃ bhagavā ādimanasikāreneva diṭṭhīnaṃ pahānaṃ hoti nu kho noti āyasmatā mahācundena adhimānikānaṃ vasena pañhaṃ puṭṭho sotāpattimaggena diṭṭhippahānaṃ dassetvā idāni sayameva adhimānikānaṃ jhānaṃ vibhajanto ṭhānaṃ kho panetantiādimāha. Tattha adhimānikā nāma yesaṃ appatte pattasaññāya adhimāno uppajjati, svāyaṃ uppajjamāno neva lokavaṭṭānusārīnaṃ bālaputhujjanānaṃ uppajjati, na ariyasāvakānaṃ. Na hi sotāpannassa ‘‘sakadāgāmī aha’’nti adhimāno uppajjati, na sakadāgāmissa ‘‘anāgāmī aha’’nti, na anāgāmino ‘‘arahā aha’’nti, kārakasseva pana samathavasena vā vipassanāvasena vā vikkhambhitakilesassa niccaṃ yuttapayuttassa āraddhavipassakassa uppajjati. Tassa hi samathavikkhambhitānaṃ vā vipassanāvikkhambhitānaṃ vā kilesānaṃ samudācāraṃ apassato ‘‘sotāpanno ahanti vā, sakadāgāmī, anāgāmī , arahā aha’’nti vā adhimāno uppajjati, talaṅgaratissapabbatavāsidhammadinnattherena ovādiyamānattherānaṃ viya.
ಥೇರಸ್ಸ ಕಿರ ಅಚಿರೂಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸೇವ ಓವಾದೇ ಠತ್ವಾ ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಸೇಸಂ ಅಧಿಗಚ್ಛಿಂಸು। ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ತಿಸ್ಸಮಹಾವಿಹಾರವಾಸೀ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ‘‘ನ ಅಟ್ಠಾನನಿಯೋಜಕೋ ಥೇರೋತಿ ಥೇರಂ ಆನೇಥಾ’’ತಿ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಾಹೇಸಿ। ತೇ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ಆವುಸೋ, ಧಮ್ಮದಿನ್ನ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ಸೋ ಆಹ ‘‘ಕಿಂ ಪನ ತುಮ್ಹೇ, ಭನ್ತೇ, ಅತ್ತಾನಂ ಗವೇಸಥ ಪರ’’ನ್ತಿ? ಅತ್ತಾನಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಾತಿ, ಸೋ ತೇಸಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಮದಾಸಿ, ಸಬ್ಬೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು। ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಪುನ ಅಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಾಹೇಸಿ, ಏವಂ ಯಾವತತಿಯಂ ಪಹಿತಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತತ್ಥೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು।
Therassa kira acirūpasampannasseva ovāde ṭhatvā bahū bhikkhū visesaṃ adhigacchiṃsu. Taṃ pavattiṃ sutvā tissamahāvihāravāsī bhikkhusaṅgho ‘‘na aṭṭhānaniyojako theroti theraṃ ānethā’’ti sambahule bhikkhū pāhesi. Te gantvā, ‘‘āvuso, dhammadinna bhikkhusaṅgho taṃ pakkosāpetī’’ti āhaṃsu. So āha ‘‘kiṃ pana tumhe, bhante, attānaṃ gavesatha para’’nti? Attānaṃ sappurisāti, so tesaṃ kammaṭṭhānamadāsi, sabbeva arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Bhikkhusaṅgho puna aññe bhikkhū pāhesi, evaṃ yāvatatiyaṃ pahitā sabbepi tattheva arahattaṃ patvā vihariṃsu.
ತತೋ ಸಙ್ಘೋ ಗತಗತಾ ನಾಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಅಞ್ಞತರಂ ವುಡ್ಢಪಬ್ಬಜಿತಂ ಪಾಹೇಸಿ। ಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಚ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಧಮ್ಮದಿನ್ನ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ತಿಸ್ಸಮಹಾವಿಹಾರವಾಸೀ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ತುಯ್ಹಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪೇಸೇಸಿ, ತ್ವಂ ನಾಮ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆಣಂ ಗರುಂ ನ ಕರೋಸಿ, ನಾಗಚ್ಛಸೀ’’ತಿ ಆಹ। ಥೇರೋ ಕಿಮೇತನ್ತಿ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಅಪ್ಪವಿಸಿತ್ವಾವ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ತಾವದೇವ ನಿಕ್ಖಮಿ, ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಹಙ್ಕನವಿಹಾರಂ ಪಾವಿಸಿ। ತತ್ಥ ಚೇಕೋ ಮಹಾಥೇರೋ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಾತೀತೋ ಅಧಿಮಾನೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ। ಥೇರೋ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಅಧಿಗಮಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಥೇರೋ ಆಹ ‘‘ಆಮ ಧಮ್ಮದಿನ್ನ, ಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೇನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಚಿರಕತಂ ತಂ ಮಯಾ, ಅತೀತಸಟ್ಠಿವಸ್ಸೋಮ್ಹಿ ಏತರಹೀ’’ತಿ। ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಇದ್ಧಿಮ್ಪಿ ವಳಞ್ಜೇಥಾತಿ। ಆಮ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾತಿ। ಸಾಧು ವತ, ಭನ್ತೇ, ಹತ್ಥಿಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಟಿಮುಖಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಮಾಪೇಥಾತಿ। ಸಾಧಾವುಸೋತಿ ಥೇರೋ ಸಬ್ಬಸೇತಂ ಸತ್ತಪ್ಪತಿಟ್ಠಂ ತಿಧಾಪಭಿನ್ನಂ ನಙ್ಗುಟ್ಠಂ ಬೀಜಯಮಾನಂ ಸೋಣ್ಡಂ ಮುಖೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದ್ವೀಹಿ ದನ್ತೇಹಿ ವಿಜ್ಝಿತುಕಾಮಂ ವಿಯ ಪಟಿಮುಖಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಮಹಾಹತ್ಥಿಂ ಮಾಪೇಸಿ। ಸೋ ತಂ ಅತ್ತನಾಯೇವ ಮಾಪಿತಂ ಹತ್ಥಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಭೀತೋ ಪಲಾಯಿತುಂ ಆರಭಿ। ತದಾವ ಅತ್ತಾನಂ ‘‘ನಾಹಂ ಅರಹಾ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಸ್ಸ ಪಾದಮೂಲೇ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ‘‘ಪತಿಟ್ಠಾ ಮೇ ಹೋಹಿ, ಆವುಸೋ’’ತಿ ಆಹ। ಧಮ್ಮದಿನ್ನೋ ‘‘ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ಸೋಚಿ, ಮಾ ಅನತ್ತಮನೋ ಅಹೋಸಿ, ಕಾರಕಾನಂಯೇವ ಅಧಿಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಥೇರಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಮದಾಸಿ। ಥೇರೋ ತಸ್ಸೋವಾದೇ ಠತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ।
Tato saṅgho gatagatā nāgacchantīti aññataraṃ vuḍḍhapabbajitaṃ pāhesi. So gantvā ca, ‘‘bhante, dhammadinna tikkhattuṃ tissamahāvihāravāsī bhikkhusaṅgho tuyhaṃ santike pesesi, tvaṃ nāma saṅghassa āṇaṃ garuṃ na karosi, nāgacchasī’’ti āha. Thero kimetanti paṇṇasālaṃ appavisitvāva pattacīvaraṃ gāhāpetvā tāvadeva nikkhami, so antarāmagge haṅkanavihāraṃ pāvisi. Tattha ceko mahāthero saṭṭhivassātīto adhimānena arahattaṃ paṭijānāti. Thero taṃ upasaṅkamitvā vanditvā paṭisanthāraṃ katvā adhigamaṃ pucchi. Thero āha ‘‘āma dhammadinna, yaṃ pabbajitena kātabbaṃ, cirakataṃ taṃ mayā, atītasaṭṭhivassomhi etarahī’’ti. Kiṃ, bhante, iddhimpi vaḷañjethāti. Āma dhammadinnāti. Sādhu vata, bhante, hatthiṃ tumhākaṃ paṭimukhaṃ āgacchantaṃ māpethāti. Sādhāvusoti thero sabbasetaṃ sattappatiṭṭhaṃ tidhāpabhinnaṃ naṅguṭṭhaṃ bījayamānaṃ soṇḍaṃ mukhe pakkhipitvā dvīhi dantehi vijjhitukāmaṃ viya paṭimukhaṃ āgacchantaṃ mahāhatthiṃ māpesi. So taṃ attanāyeva māpitaṃ hatthiṃ disvā bhīto palāyituṃ ārabhi. Tadāva attānaṃ ‘‘nāhaṃ arahā’’ti ñatvā dhammadinnassa pādamūle ukkuṭikaṃ nisīditvā ‘‘patiṭṭhā me hohi, āvuso’’ti āha. Dhammadinno ‘‘mā, bhante, soci, mā anattamano ahosi, kārakānaṃyeva adhimāno uppajjatī’’ti theraṃ samassāsetvā kammaṭṭhānamadāsi. Thero tassovāde ṭhatvā arahattaṃ pāpuṇi.
ಚಿತ್ತಲಪಬ್ಬತೇಪಿ ತಾದಿಸೋವ ಥೇರೋ ವಸತಿ। ಧಮ್ಮದಿನ್ನೋ ತಮ್ಪಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಥೇವ ಪುಚ್ಛಿ। ಸೋಪಿ ತಥೇವ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ। ತತೋ ನಂ ಧಮ್ಮದಿನ್ನೋ ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಇದ್ಧಿಮ್ಪಿ ವಳಞ್ಜೇಥಾತಿ ಆಹ। ಆಮಾವುಸೋತಿ। ಸಾಧು ವತ, ಭನ್ತೇ, ಏಕಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಮಾಪೇಥಾತಿ। ಥೇರೋ ಮಾಪೇಸಿ। ಏತ್ಥ, ಭನ್ತೇ, ಪದುಮಗುಮ್ಬಂ ಮಾಪೇಥಾತಿ। ತಮ್ಪಿ ಮಾಪೇಸಿ। ಪದುಮಗುಮ್ಬೇ ಮಹಾಪದುಮಂ ಮಾಪೇಥಾತಿ। ತಮ್ಪಿ ಮಾಪೇಸಿ। ಏತಸ್ಮಿಂ ಪದುಮಗುಮ್ಬೇ ಠತ್ವಾ ಮಧುರಸ್ಸರೇನ ಗಾಯನ್ತಂ ನಚ್ಚನ್ತಞ್ಚ ಏಕಂ ಇತ್ಥಿವಿಗ್ಗಹಂ ಮಾಪೇಥಾತಿ। ತಮ್ಪಿ ಮಾಪೇಸಿ। ಸೋ ಏತಂ, ಭನ್ತೇ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಉಪನಿಜ್ಝಾಯಥಾತಿ ವತ್ವಾ ಸಯಂ ಪಾಸಾದಂ ಪಾವಿಸಿ। ಥೇರಸ್ಸ ತಂ ಉಪನಿಜ್ಝಾಯತೋ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಾನಿ ವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಕಿಲೇಸಾ ಚಲಿಂಸು, ಸೋ ತದಾ ಅತ್ತಾನಂ ಞತ್ವಾ ಪುರಿಮತ್ಥೇರೋ ವಿಯ ಧಮ್ಮದಿನ್ನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ।
Cittalapabbatepi tādisova thero vasati. Dhammadinno tampi upasaṅkamitvā tatheva pucchi. Sopi tatheva byākāsi. Tato naṃ dhammadinno kiṃ, bhante, iddhimpi vaḷañjethāti āha. Āmāvusoti. Sādhu vata, bhante, ekaṃ pokkharaṇiṃ māpethāti. Thero māpesi. Ettha, bhante, padumagumbaṃ māpethāti. Tampi māpesi. Padumagumbe mahāpadumaṃ māpethāti. Tampi māpesi. Etasmiṃ padumagumbe ṭhatvā madhurassarena gāyantaṃ naccantañca ekaṃ itthiviggahaṃ māpethāti. Tampi māpesi. So etaṃ, bhante, punappunaṃ upanijjhāyathāti vatvā sayaṃ pāsādaṃ pāvisi. Therassa taṃ upanijjhāyato saṭṭhivassāni vikkhambhitakilesā caliṃsu, so tadā attānaṃ ñatvā purimatthero viya dhammadinnattherassa santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā arahattaṃ pāpuṇi.
ಧಮ್ಮದಿನ್ನೋಪಿ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ತಿಸ್ಸಮಹಾವಿಹಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ। ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸಮಯೇ ಥೇರಾ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಪೀತಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏತಂ ಕಿರ ತೇಸಂ ವತ್ತಂ। ತೇನ ನೇಸಂ ಏಕೋಪಿ ‘‘ಇಧ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಠಪೇಹೀ’’ತಿ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಂ ವತ್ತಾ ಪುಚ್ಛಿತಾಪಿ ನಾಹೋಸಿ। ಧಮ್ಮದಿನ್ನೋ ಏಸೋ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಞತ್ವಾ ಪನ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ಸೋ ಪುಚ್ಛಿತಪಞ್ಹೇ ತಿಣ್ಹೇನ ಅಸಿನಾ ಕುಮುದನಾಳಕಲಾಪಂ ವಿಯ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಾದಙ್ಗುಲಿಯಾ ಮಹಾಪಥವಿಂ ಪಹರಿ। ಭನ್ತೇ ಅಯಂ ಅಚೇತನಾ ಮಹಾಪಥವೀಪಿ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಸ್ಸ ಗುಣಂ ಜಾನಾತಿ। ತುಮ್ಹೇ ಪನ ನ ಜಾನಿತ್ಥಾತಿ ಚ ವತ್ವಾ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –
Dhammadinnopi anupubbena tissamahāvihāraṃ agamāsi. Tasmiñca samaye therā cetiyaṅgaṇaṃ sammajjitvā buddhārammaṇaṃ pītiṃ uppādetvā nisinnā honti, etaṃ kira tesaṃ vattaṃ. Tena nesaṃ ekopi ‘‘idha pattacīvaraṃ ṭhapehī’’ti dhammadinnaṃ vattā pucchitāpi nāhosi. Dhammadinno eso bhaveyyāti ñatvā pana pañhaṃ pucchiṃsu. So pucchitapañhe tiṇhena asinā kumudanāḷakalāpaṃ viya chinditvā pādaṅguliyā mahāpathaviṃ pahari. Bhante ayaṃ acetanā mahāpathavīpi dhammadinnassa guṇaṃ jānāti. Tumhe pana na jānitthāti ca vatvā imaṃ gāthamāha –
‘‘ಅಚೇತನಾಯಂ ಪಥವೀ, ವಿಜಾನಾತಿ ಗುಣಾಗುಣಂ।
‘‘Acetanāyaṃ pathavī, vijānāti guṇāguṇaṃ;
ಸಚೇತನಾಥ ಖೋ ಭನ್ತೇ, ನ ಜಾನಾಥ ಗುಣಾಗುಣ’’ನ್ತಿ॥
Sacetanātha kho bhante, na jānātha guṇāguṇa’’nti.
ತಾವದೇವ ಚ ಆಕಾಸೇ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ತಲಙ್ಗರತಿಸ್ಸಪಬ್ಬತಮೇವ ಅಗಮಾಸಿ। ಏವಂ ಕಾರಕಸ್ಸೇವ ಅಧಿಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ತಾದಿಸಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಸೇನ ಝಾನಂ ವಿಭಜನ್ತೋ ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
Tāvadeva ca ākāse abbhuggantvā talaṅgaratissapabbatameva agamāsi. Evaṃ kārakasseva adhimāno uppajjati. Tasmā bhagavā tādisānaṃ bhikkhūnaṃ vasena jhānaṃ vibhajanto ṭhānaṃ kho panetantiādimāha.
ತಸ್ಸತ್ಥೋ, ಅತ್ಥೇತಂ ಕಾರಣಂ, ನೋ ನತ್ಥಿ। ಯೇನ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ಬಾಹಿರಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇಹಿ ಸಾಧಾರಣಂ ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ…ಪೇ॰… ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ, ಯಂ ಪನ ತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ ಸಲ್ಲೇಖೇನ ವಿಹರಾಮೀತಿ, ಯಂ ಪಟಿಪತ್ತಿವಿಧಾನಂ ಕಿಲೇಸೇ ಸಂಲಿಖತಿ, ತೇನಾಹಂ ವಿಹರಾಮೀತಿ, ತಂ ನ ಯುಜ್ಜತಿ, ನ ಹಿ ಅಧಿಮಾನಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಝಾನಂ ಸಲ್ಲೇಖೋ ವಾ ಸಲ್ಲೇಖಪಟಿಪದಾ ವಾ ಹೋತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಅವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕತ್ತಾ। ನ ಹಿ ಸೋ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ತತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಸಙ್ಖಾರೇ ಸಮ್ಮಸತಿ, ಝಾನಂ ಪನಸ್ಸ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗಮತ್ತಂ ಕರೋತಿ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಭಗವಾ ‘‘ನ ಖೋ ಪನೇತೇ, ಚುನ್ದ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಸಲ್ಲೇಖಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾ ಏತೇ ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ವುಚ್ಚನ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ।
Tassattho, atthetaṃ kāraṇaṃ, no natthi. Yena idhekacco bhikkhu bāhiraparibbājakehi sādhāraṇaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya, yaṃ pana tassa evamassa sallekhena viharāmīti, yaṃ paṭipattividhānaṃ kilese saṃlikhati, tenāhaṃ viharāmīti, taṃ na yujjati, na hi adhimānikassa bhikkhuno jhānaṃ sallekho vā sallekhapaṭipadā vā hoti. Kasmā? Avipassanāpādakattā. Na hi so jhānaṃ samāpajjitvā tato vuṭṭhāya saṅkhāre sammasati, jhānaṃ panassa cittekaggamattaṃ karoti, diṭṭhadhammasukhavihāro hoti. Tasmā tamatthaṃ dassento bhagavā ‘‘na kho panete, cunda, ariyassa vinaye sallekhā vuccanti, diṭṭhadhammasukhavihārā ete ariyassa vinaye vuccantī’’ti āha.
ತತ್ಥ ಏತೇತಿ ಝಾನಧಮ್ಮವಸೇನ ಬಹುವಚನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಏತೇ ಪಠಮಜ್ಝಾನಧಮ್ಮಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸಮಾಪತ್ತಿವಸೇನ ವಾ, ಏಕಮ್ಪಿ ಹಿ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಸಮಾಪತ್ತಿವಸೇನ ಪವತ್ತತ್ತಾ ಬಹುತ್ತಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಆರಮ್ಮಣವಸೇನ ವಾ, ಏಕಮ್ಪಿ ಹಿ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಪಥವೀಕಸಿಣಾದೀಸು ಪವತ್ತಿವಸೇನ ಬಹುತ್ತಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ। ಏಸ ನಯೋ ದುತಿಯತತಿಯಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನೇಸು। ಆರುಪ್ಪಝಾನೇಸು ಪನ ಆರಮ್ಮಣಭೇದಾಭಾವತೋ ಪುರಿಮಕಾರಣದ್ವಯವಸೇನೇವ ಬಹುವಚನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Tattha eteti jhānadhammavasena bahuvacanaṃ veditabbaṃ, ete paṭhamajjhānadhammāti vuttaṃ hoti. Samāpattivasena vā, ekampi hi paṭhamajjhānaṃ punappunaṃ samāpattivasena pavattattā bahuttaṃ gacchati. Ārammaṇavasena vā, ekampi hi paṭhamajjhānaṃ pathavīkasiṇādīsu pavattivasena bahuttaṃ gacchatīti. Esa nayo dutiyatatiyacatutthajjhānesu. Āruppajhānesu pana ārammaṇabhedābhāvato purimakāraṇadvayavaseneva bahuvacanaṃ veditabbaṃ.
ಯಸ್ಮಾ ಚೇತೇಸಂ ಅಙ್ಗಾನಿಪಿ ಸನ್ತಾನಿ ಆರಮ್ಮಣಾನಿಪಿ, ನಿಬ್ಬುತಾನಿ ಚೇವ ಸುಖುಮಾನಿ ಚಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಾನಿ ಸನ್ತಾ ಏತೇ ವಿಹಾರಾತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಾನೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಅಯಂ ತಾವ ತೇಸಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಸಾಧಾರಣಾ ವಣ್ಣನಾ। ವಿಸೇಸವಣ್ಣನಾ ಪನ ‘‘ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನ’’ನ್ತಿಆದಿಪದಾನುಸಾರತೋ ವತ್ತಬ್ಬಾ ಸಿಯಾ। ಸಾ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ವುತ್ತಾಯೇವ।
Yasmā cetesaṃ aṅgānipi santāni ārammaṇānipi, nibbutāni ceva sukhumāni cāti vuttaṃ hoti, tasmā tāni santā ete vihārāti evaṃ vuttānīti veditabbāni. Ayaṃ tāva tesaṃ catunnampi sādhāraṇā vaṇṇanā. Visesavaṇṇanā pana ‘‘sabbaso rūpasaññāna’’ntiādipadānusārato vattabbā siyā. Sā visuddhimagge sabbākārena vuttāyeva.
೮೩. ಏವಂ ಯಸ್ಮಾ ಅಧಿಮಾನಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಝಾನವಿಹಾರೋ ಅವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕತ್ತಾ ಸಲ್ಲೇಖವಿಹಾರೋ ನ ಹೋತಿ, ನ ಹಿ ಸೋ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ತತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಸಙ್ಖಾರೇ ಸಮ್ಮಸತಿ, ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗಕರೋ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೇ ಸುಖವಿಹಾರೋ ಪನಸ್ಸ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ರೂಪಜ್ಝಾನಾನಿ ಚ ಅರೂಪಜ್ಝಾನಾನಿ ಚ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಚ ಯತ್ಥ ಸಲ್ಲೇಖೋ ಕಾತಬ್ಬೋ ಚತುಚತ್ತಾಲೀಸಾಯ ಆಕಾರೇಹಿ, ತಞ್ಚ ವತ್ಥುಂ ತಞ್ಚ ಸಲ್ಲೇಖಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಇಧ ಖೋ ಪನ ವೋತಿಆದಿಮಾಹ।
83. Evaṃ yasmā adhimānikassa bhikkhuno jhānavihāro avipassanāpādakattā sallekhavihāro na hoti, na hi so jhānaṃ samāpajjitvā tato vuṭṭhāya saṅkhāre sammasati, cittekaggakaro diṭṭhadhamme sukhavihāro panassa hoti, tasmā tamatthaṃ dassento rūpajjhānāni ca arūpajjhānāni ca vibhajitvā idāni ca yattha sallekho kātabbo catucattālīsāya ākārehi, tañca vatthuṃ tañca sallekhaṃ dassento idha kho pana votiādimāha.
ಕಸ್ಮಾ ಪನ ‘‘ಅಟ್ಠಹಿ ಸಮಾಪತ್ತೀಹಿ ಅವಿಹಿಂಸಾದಯೋ ಸಲ್ಲೇಖಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ? ಲೋಕುತ್ತರಪಾದಕತ್ತಾ। ಬಾಹಿರಕಾನಞ್ಹಿ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ವಟ್ಟಪಾದಕಾಯೇವ। ಸಾಸನೇ ಸರಣಗಮನಮ್ಪಿ ಲೋಕುತ್ತರಪಾದಕಂ, ಪಗೇವ ಅವಿಹಿಂಸಾದಯೋ। ಇಮಿನಾಯೇವ ಚ ಸುತ್ತೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಯಥಾ ಬಾಹಿರಕಸ್ಸ ಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತಿಲಾಭಿನೋ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಸ್ಸಾಪಿ ದಿನ್ನದಾನತೋ ಸಾಸನೇ ತಿಸರಣಗತಸ್ಸ ದಿನ್ನದಾನಂ ಮಹಪ್ಫಲತರಂ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಇದಞ್ಹಿ ಸನ್ಧಾಯ ದಕ್ಖಿಣಾವಿಸುದ್ಧಿಸುತ್ತೇ ‘‘ಬಾಹಿರಕೇ ಕಾಮೇಸು ವೀತರಾಗೇ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಗುಣಾ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಾ। ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೇ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯಾ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಾ ದಕ್ಖಿಣಾ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಾ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಸೋತಾಪನ್ನೇ’’ತಿ ವುತ್ತಂ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೩೭೯)। ಸರಣಗಮನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹಿ ತತ್ಥ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ, ಅಯಂ ತಾವೇತ್ಥ ಪಾಳಿಯೋಜನಾ।
Kasmā pana ‘‘aṭṭhahi samāpattīhi avihiṃsādayo sallekhā’’ti vuttā? Lokuttarapādakattā. Bāhirakānañhi aṭṭha samāpattiyo vaṭṭapādakāyeva. Sāsane saraṇagamanampi lokuttarapādakaṃ, pageva avihiṃsādayo. Imināyeva ca suttena veditabbaṃ ‘‘yathā bāhirakassa aṭṭhasamāpattilābhino pañcābhiññassāpi dinnadānato sāsane tisaraṇagatassa dinnadānaṃ mahapphalataraṃ hotī’’ti. Idañhi sandhāya dakkhiṇāvisuddhisutte ‘‘bāhirake kāmesu vītarāge dānaṃ datvā koṭisatasahassaguṇā pāṭikaṅkhitabbā. Sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanne dānaṃ datvā asaṅkheyyā appameyyā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā, ko pana vādo sotāpanne’’ti vuttaṃ (ma. ni. 3.379). Saraṇagamanato paṭṭhāya hi tattha sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno adhippetoti, ayaṃ tāvettha pāḷiyojanā.
ಅನುಪದವಣ್ಣನಾಯಂ ಪನ ಇಧಾತಿ ವಿಹಿಂಸಾದಿವತ್ಥುದೀಪನಮೇತಂ। ಖೋ ಪನಾತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ವೋತಿ ಕರಣತ್ಥೇ ಸಾಮಿವಚನಂ, ಅಯಂ ಪನ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ, ಯದೇತಂ ‘‘ಪರೇ ವಿಹಿಂಸಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವಿಹಿಂಸಾದಿವತ್ಥುಂ ವದಾಮ। ಇಧ, ಚುನ್ದ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸಲ್ಲೇಖೋ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ।
Anupadavaṇṇanāyaṃ pana idhāti vihiṃsādivatthudīpanametaṃ. Kho panāti nipātamattaṃ. Voti karaṇatthe sāmivacanaṃ, ayaṃ pana saṅkhepattho, yadetaṃ ‘‘pare vihiṃsakā bhavissantī’’tiādinā nayena vihiṃsādivatthuṃ vadāma. Idha, cunda, tumhehi sallekho kātabboti.
ಏವಂ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ವತ್ವಾ ಇದಾನಿ ವಿತ್ಥಾರೇನ್ತೋ ‘‘ಪರೇ ವಿಹಿಂಸಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಮಯಮೇತ್ಥ ಅವಿಹಿಂಸಕಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಸಲ್ಲೇಖೋ ಕರಣೀಯೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
Evaṃ saṅkhepato vatvā idāni vitthārento ‘‘pare vihiṃsakā bhavissanti, mayamettha avihiṃsakā bhavissāmāti sallekho karaṇīyo’’tiādimāha.
ತತ್ಥ ಪರೇತಿ ಯೇ ಕೇಚಿ ಇಮಂ ಸಲ್ಲೇಖಮನನುಯುತ್ತಾ। ವಿಹಿಂಸಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಪಾಣಿನಾ ವಾ ಲೇಡ್ಡುನಾ ವಾತಿಆದೀಹಿ ಸತ್ತಾನಂ ವಿಹೇಸಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಮಯಮೇತ್ಥ ಅವಿಹಿಂಸಕಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಮಯಂ ಪನ ಯತ್ಥೇವ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪರೇ ಏವಂ ವಿಹಿಂಸಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏತ್ಥೇವ ಅವಿಹಿಂಸಕಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮ, ಅವಿಹಿಂಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮ। ಇತಿ ಸಲ್ಲೇಖೋ ಕರಣೀಯೋತಿ ಏವಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸಲ್ಲೇಖೋ ಕಾತಬ್ಬೋ । ಸಲ್ಲೇಖೋತಿ ಚ ಇಧ ಅವಿಹಿಂಸಾವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅವಿಹಿಂಸಾ ಹಿ ವಿಹಿಂಸಂ ಸಲ್ಲೇಖತಿ, ತಂ ಛಿನ್ದತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಲ್ಲೇಖೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ। ಪರೇ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀತಿ ಏತ್ಥ ಕಮ್ಮಪಥಾನಂ ಅನ್ತಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಞ್ಚ ಮಿಚ್ಛತ್ತಾನಂ ಆದಿಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಞ್ಚ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ದಿಟ್ಠಿ ವುತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತಥಾ ಮಯಮೇತ್ಥ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠೀತಿ ವುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಕಮ್ಮಪಥಕಥಾ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಸುತ್ತೇ ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಮಿಚ್ಛತ್ತೇಸು ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಆದಯೋ ದ್ವೇಧಾವಿತಕ್ಕೇ।
Tattha pareti ye keci imaṃ sallekhamananuyuttā. Vihiṃsakā bhavissantīti pāṇinā vā leḍḍunā vātiādīhi sattānaṃ vihesakā bhavissanti. Mayamettha avihiṃsakā bhavissāmāti mayaṃ pana yattheva vatthusmiṃ pare evaṃ vihiṃsakā bhavissanti, ettheva avihiṃsakā bhavissāma, avihiṃsaṃ uppādetvā viharissāma. Iti sallekho karaṇīyoti evaṃ tumhehi sallekho kātabbo . Sallekhoti ca idha avihiṃsāva veditabbā. Avihiṃsā hi vihiṃsaṃ sallekhati, taṃ chindati, tasmā sallekhoti vuccati. Esa nayo sabbattha. Ayaṃ pana viseso. Pare micchādiṭṭhīti ettha kammapathānaṃ antamicchādiṭṭhiñca micchattānaṃ ādimicchādiṭṭhiñca missetvā diṭṭhi vuttāti veditabbā. Tathā mayamettha sammādiṭṭhīti vuttaṭṭhāne sammādiṭṭhi. Ettha ca kammapathakathā vitthārato sammādiṭṭhisutte āvi bhavissati. Micchattesu micchādiṭṭhiādayo dvedhāvitakke.
ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ, ಪಾಣಂ ಅತಿಪಾತೇನ್ತೀತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಪಾಣಘಾತಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯನ್ತೀತಿ ಅದಿನ್ನಾದಾಯೀ, ಪರಸ್ಸ ಹಾರಿನೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಬ್ರಹ್ಮಂ ಹೀನಂ ಲಾಮಕಧಮ್ಮಂ ಚರನ್ತೀತಿ ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ, ಮೇಥುನಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಸೇವಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬ್ರಹ್ಮಂ ಸೇಟ್ಠಂ ಪಟಿಪದಂ ಚರನ್ತೀತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ, ಮೇಥುನಾ ಪಟಿವಿರತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸಲ್ಲೇಖೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಞ್ಹಿ ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸಲ್ಲೇಖತಿ। ಮುಸಾ ವದನ್ತೀತಿ ಮುಸಾವಾದೀ, ಪರೇಸಂ ಅತ್ಥಭಞ್ಜನಕಂ ತುಚ್ಛಂ ಅಲಿಕಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾರೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಿಸುಣಾ ವಾಚಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ಪಿಸುಣವಾಚಾ। ಪರೇಸಂ ಮಮ್ಮಚ್ಛೇದಿಕಾ ಫರುಸಾ ವಾಚಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ಫರುಸವಾಚಾ। ಸಮ್ಫಂ ನಿರತ್ಥಕವಚನಂ ಪಲಪನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೀ। ಅಭಿಜ್ಝಾಯನ್ತೀತಿ ಅಭಿಜ್ಝಾಲೂ, ಪರಭಣ್ಡಲುಬ್ಭನಸೀಲಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬ್ಯಾಪನ್ನಂ ಪೂತಿಭೂತಂ ಚಿತ್ತಮೇತೇಸನ್ತಿ ಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತಾ। ಮಿಚ್ಛಾ ಪಾಪಿಕಾ ವಿಞ್ಞುಗರಹಿತಾ ಏತೇಸಂ ದಿಟ್ಠೀತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀ, ಕಮ್ಮಪಥಪರಿಯಾಪನ್ನಾಯ ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನನ್ತಿಆದಿವತ್ಥುಕಾಯ, ಮಿಚ್ಛತ್ತಪರಿಯಾಪನ್ನಾಯ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕದಿಟ್ಠಿಯಾ ಚ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಮ್ಮಾ ಸೋಭನಾ ವಿಞ್ಞುಪ್ಪಸತ್ಥಾ ಏತೇಸಂ ದಿಟ್ಠೀತಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠೀ, ಕಮ್ಮಪಥಪರಿಯಾಪನ್ನಾಯ ಅತ್ಥಿ ದಿನ್ನನ್ತಿಆದಿಕಾಯ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಾದಿಟ್ಠಿಯಾ, ಸಮ್ಮತ್ತಪರಿಯಾಪನ್ನಾಯ ಮಗ್ಗದಿಟ್ಠಿಯಾ ಚ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Ayaṃ panettha saṅkhepo, pāṇaṃ atipātentīti pāṇātipātī pāṇaghātakāti attho. Adinnaṃ ādiyantīti adinnādāyī, parassa hārinoti attho. Abrahmaṃ hīnaṃ lāmakadhammaṃ carantīti abrahmacārī, methunadhammappaṭisevakāti attho. Brahmaṃ seṭṭhaṃ paṭipadaṃ carantīti brahmacārī, methunā paṭiviratāti attho. Ettha ca brahmacariyaṃ sallekhoti veditabbaṃ. Brahmacariyañhi abrahmacariyaṃ sallekhati. Musā vadantīti musāvādī, paresaṃ atthabhañjanakaṃ tucchaṃ alikaṃ vācaṃ bhāsitāroti attho. Pisuṇā vācā etesanti pisuṇavācā. Paresaṃ mammacchedikā pharusā vācā etesanti pharusavācā. Samphaṃ niratthakavacanaṃ palapantīti samphappalāpī. Abhijjhāyantīti abhijjhālū, parabhaṇḍalubbhanasīlāti attho. Byāpannaṃ pūtibhūtaṃ cittametesanti byāpannacittā. Micchā pāpikā viññugarahitā etesaṃ diṭṭhīti micchādiṭṭhī, kammapathapariyāpannāya natthi dinnantiādivatthukāya, micchattapariyāpannāya aniyyānikadiṭṭhiyā ca samannāgatāti attho. Sammā sobhanā viññuppasatthā etesaṃ diṭṭhīti sammādiṭṭhī, kammapathapariyāpannāya atthi dinnantiādikāya kammassakatādiṭṭhiyā, sammattapariyāpannāya maggadiṭṭhiyā ca samannāgatāti attho.
ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪಾತಿ ಅಯಾಥಾವಅನಿಯ್ಯಾನಿಕಅಕುಸಲಸಙ್ಕಪ್ಪಾ। ಏಸ ನಯೋ ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಾತಿಆದೀಸು। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ, ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪಾದಯೋ ವಿಯ ಹಿ ಮಿಚ್ಛಾಸತಿ ನಾಮ ಪಾಟಿಏಕ್ಕೋ ಕೋಚಿ ಧಮ್ಮೋ ನತ್ಥಿ, ಅತೀತಂ ಪನ ಚಿನ್ತಯತೋ ಪವತ್ತಾನಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಅಕುಸಲಕ್ಖನ್ಧಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಯಮ್ಪಿ ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಅತ್ಥೇಸಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುಸ್ಸತಿ, ನೇಸಾ ನತ್ಥೀತಿ ವದಾಮಿ, ಪುತ್ತಲಾಭಂ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಧನಲಾಭಂ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಯಸಲಾಭಂ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುಸ್ಸರತೋ’’ತಿ, ತಮ್ಪಿ ತಂ ತಂ ಚಿನ್ತೇನ್ತಸ್ಸ ಸತಿಪತಿರೂಪಕೇನ ಉಪ್ಪತ್ತಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ । ಮಿಚ್ಛಾಞಾಣೀತಿ ಏತ್ಥ ಚ ಮಿಚ್ಛಾಞಾಣನ್ತಿ ಪಾಪಕಿರಿಯಾಸು ಉಪಾಯಚಿನ್ತಾವಸೇನ ಪಾಪಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಸುಕತಂ ಮಯಾ’’ತಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಕಾರೇನ ಚ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಮೋಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಮಿಚ್ಛಾಞಾಣೀ। ಸಮ್ಮಾಞಾಣೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಏಕೂನವೀಸತಿಭೇದಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಞಾಣಂ ‘‘ಸಮ್ಮಾಞಾಣ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸಮ್ಮಾಞಾಣೀ। ಮಿಚ್ಛಾವಿಮುತ್ತೀತಿ ಅವಿಮುತ್ತಾಯೇವ ಸಮಾನಾ ‘‘ವಿಮುತ್ತಾ ಮಯ’’ನ್ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞಿನೋ, ಅವಿಮುತ್ತಿಯಂ ವಾ ವಿಮುತ್ತಿಸಞ್ಞಿನೋ। ತತ್ರಾಯಂ ವಚನತ್ಥೋ, ಮಿಚ್ಛಾ ಪಾಪಿಕಾ ವಿಪರೀತಾ ವಿಮುತ್ತಿ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಮಿಚ್ಛಾವಿಮುತ್ತೀ। ಮಿಚ್ಛಾವಿಮುತ್ತೀತಿ ಚ ಯಥಾವುತ್ತೇನಾಕಾರೇನ ಪವತ್ತಾನಂ ಅಕುಸಲಕ್ಖನ್ಧಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಫಲಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಿ ಪನ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದೀನಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಧಮ್ಮಾ ಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸಾ ಚ ಮಿಚ್ಛಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಸಲ್ಲಿಖಿತ್ವಾ ಠಿತತ್ತಾ ಸಲ್ಲೇಖೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ನಿಯೋಜೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಮಯಮೇತ್ಥ ಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತೀ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಸಲ್ಲೇಖೋ ಕರಣೀಯೋ’’ತಿ।
Micchāsaṅkappāti ayāthāvaaniyyānikaakusalasaṅkappā. Esa nayo micchāvācātiādīsu. Ayaṃ pana viseso, micchāsaṅkappādayo viya hi micchāsati nāma pāṭiekko koci dhammo natthi, atītaṃ pana cintayato pavattānaṃ catunnampi akusalakkhandhānametaṃ adhivacanaṃ. Yampi vuttaṃ bhagavatā – ‘‘atthesā, bhikkhave, anussati, nesā natthīti vadāmi, puttalābhaṃ vā, bhikkhave, anussarato, dhanalābhaṃ vā, bhikkhave, anussarato, yasalābhaṃ vā, bhikkhave, anussarato’’ti, tampi taṃ taṃ cintentassa satipatirūpakena uppattiṃ sandhāya vuttanti veditabbaṃ . Micchāñāṇīti ettha ca micchāñāṇanti pāpakiriyāsu upāyacintāvasena pāpaṃ katvā ‘‘sukataṃ mayā’’ti paccavekkhaṇākārena ca uppanno moho veditabbo, tena samannāgatā puggalā micchāñāṇī. Sammāñāṇīti ettha pana ekūnavīsatibhedaṃ paccavekkhaṇāñāṇaṃ ‘‘sammāñāṇa’’nti vuccati, tena samannāgatā puggalā sammāñāṇī. Micchāvimuttīti avimuttāyeva samānā ‘‘vimuttā maya’’nti evaṃsaññino, avimuttiyaṃ vā vimuttisaññino. Tatrāyaṃ vacanattho, micchā pāpikā viparītā vimutti etesaṃ atthīti micchāvimuttī. Micchāvimuttīti ca yathāvuttenākārena pavattānaṃ akusalakkhandhānametaṃ adhivacanaṃ. Phalasampayuttāni pana sammādiṭṭhiādīni aṭṭhaṅgāni ṭhapetvā sesadhammā sammāvimuttīti veditabbā. Sā ca micchāvimuttiṃ sallikhitvā ṭhitattā sallekhoti veditabbā. Tattha niyojento āha ‘‘mayamettha sammāvimuttī bhavissāmāti sallekho karaṇīyo’’ti.
ಇತೋ ಪರಾನಿ ತೀಣಿ ನೀವರಣವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ। ಅಭಿಜ್ಝಾಲೂ ಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತಾತಿ ಏವಂ ಕಮ್ಮಪಥೇಸು ವುತ್ತತ್ತಾ ಪನೇತ್ಥ ಪಠಮಾನಿ ದ್ವೇ ನೀವರಣಾನಿ ನ ವುತ್ತಾನೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ತತ್ಥ ಥಿನಮಿದ್ಧೇನ ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಾ ಅಭಿಭೂತಾತಿ ಥಿನಮಿದ್ಧಪರಿಯುಟ್ಠಿತಾ। ಉದ್ಧಚ್ಚೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಉದ್ಧತಾ। ವಿಚಿನನ್ತಾ ಕಿಚ್ಛನ್ತಿ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ ಕಾತುನ್ತಿ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛೀ। ಕೋಧನಾತಿಆದೀನಿ ದಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ। ತತ್ಥ ಕೋಧಾದೀಸು ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಧಮ್ಮದಾಯಾದವತ್ಥಸುತ್ತೇಸು ವುತ್ತಂ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ವಚನತ್ಥೋ – ಕೋಧನಾತಿ ಕುಜ್ಝನಸೀಲಾ। ಉಪನಾಹೀತಿ ಉಪನಾಹನಸೀಲಾ, ಉಪನಾಹೋ ವಾ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಉಪನಾಹೀ। ತಥಾ ಮಕ್ಖೀ ಪಲಾಸೀ ಚ। ಇಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಇಸ್ಸುಕೀ। ಮಚ್ಛರಾಯನ್ತೀತಿ ಮಚ್ಛರೀ, ಮಚ್ಛೇರಂ ವಾ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಮಚ್ಛರೀ। ಸಠಯನ್ತೀತಿ ಸಠಾ, ನ ಸಮ್ಮಾ ಭಾಸನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಕೇರಾಟಿಕಯುತ್ತಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಮಾಯಾ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಮಾಯಾವೀ। ಥಮ್ಭಸಮಙ್ಗಿತಾಯ ಥದ್ಧಾ। ಅತಿಮಾನಯೋಗೇನ ಅತಿಮಾನೀ। ವುತ್ತಪಚ್ಚನೀಕನಯೇನ ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Ito parāni tīṇi nīvaraṇavasena vuttāni. Abhijjhālū byāpannacittāti evaṃ kammapathesu vuttattā panettha paṭhamāni dve nīvaraṇāni na vuttānīti veditabbāni. Tattha thinamiddhena pariyuṭṭhitā abhibhūtāti thinamiddhapariyuṭṭhitā. Uddhaccena samannāgatāti uddhatā. Vicinantā kicchanti na sakkonti sanniṭṭhānaṃ kātunti vicikicchī. Kodhanātiādīni dasa cittassa upakkilesavasena vuttāni. Tattha kodhādīsu yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ dhammadāyādavatthasuttesu vuttaṃ. Ayaṃ panettha vacanattho – kodhanāti kujjhanasīlā. Upanāhīti upanāhanasīlā, upanāho vā etesaṃ atthīti upanāhī. Tathā makkhī palāsī ca. Issantīti issukī. Maccharāyantīti maccharī, maccheraṃ vā etesaṃ atthīti maccharī. Saṭhayantīti saṭhā, na sammā bhāsantīti vuttaṃ hoti, kerāṭikayuttānametaṃ adhivacanaṃ. Māyā etesaṃ atthīti māyāvī. Thambhasamaṅgitāya thaddhā. Atimānayogena atimānī. Vuttapaccanīkanayena sukkapakkho veditabbo.
ದುಬ್ಬಚಾತಿ ವತ್ತುಂ ದುಕ್ಖಾ ಕಿಞ್ಚಿ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ನ ಸಹನ್ತಿ। ತಬ್ಬಿಪರೀತಾ ಸುವಚಾ। ದೇವದತ್ತಾದಿಸದಿಸಾ ಪಾಪಕಾ ಮಿತ್ತಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ಪಾಪಮಿತ್ತಾ। ಬುದ್ಧಾ ವಾ ಸಾರಿಪುತ್ತಾದಿಸದಿಸಾ ವಾ ಕಲ್ಯಾಣಾ ಮಿತ್ತಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಾ। ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದೀಸು ಚಿತ್ತವೋಸ್ಸಗ್ಗವಸೇನ ಪಮತ್ತಾ। ವಿಪರೀತಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಪಕಿಣ್ಣಕವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ। ಅಸ್ಸದ್ಧಾತಿಆದೀನಿ ಸತ್ತ ಅಸದ್ಧಮ್ಮವಸೇನ। ತತ್ಥ ತೀಸು ವತ್ಥೂಸು ಸದ್ಧಾ ಏತೇಸಂ ನತ್ಥೀತಿ ಅಸ್ಸದ್ಧಾ। ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೇ ಸದ್ದಹನ್ತೀತಿ ಸದ್ಧಾ, ಸದ್ಧಾ ವಾ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿಪಿ ಸದ್ಧಾ। ನತ್ಥಿ ಏತೇಸಂ ಹಿರೀತಿ ಅಹಿರಿಕಾ, ಅಕುಸಲಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಅಜಿಗುಚ್ಛಮಾನಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಹಿರೀ ಏತೇಸಂ ಮನೇ, ಹಿರಿಯಾ ವಾ ಯುತ್ತಮನಾತಿ ಹಿರಿಮನಾ। ನ ಓತ್ತಪ್ಪನ್ತೀತಿ ಅನೋತ್ತಪ್ಪೀ, ಅಕುಸಲಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ನ ಭಾಯನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಬ್ಬಿಪರೀತಾ ಓತ್ತಪ್ಪೀ। ಅಪ್ಪಂ ಸುತಮೇತೇಸನ್ತಿ ಅಪ್ಪಸ್ಸುತಾ, ಅಪ್ಪನ್ತಿ ಚ ಥೋಕನ್ತಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ನತ್ಥೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ಅಪ್ಪಸ್ಸುತಾ’’ತಿ ಹಿ ನಿಸ್ಸುತಾ ಸುತವಿರಹಿತಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಬಹು ಸುತಮೇತೇಸನ್ತಿ ಬಹುಸ್ಸುತಾ, ತಥಾಗತಭಾಸಿತಂ ಏಕಮ್ಪಿ ಗಾಥಂ ಯಾಥಾವತೋ ಞತ್ವಾ ಅನುರೂಪಪಟಿಪನ್ನಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಕುಚ್ಛಿತಾ ಸೀದನ್ತೀತಿ ಕುಸೀತಾ, ಹೀನವೀರಿಯಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಆರದ್ಧಂ ವೀರಿಯಮೇತೇಸನ್ತಿ ಆರದ್ಧವೀರಿಯಾ, ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಯುತ್ತಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ, ಮುಟ್ಠಾ ಸತಿ ಏತೇಸನ್ತಿ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತೀ, ನಟ್ಠಸ್ಸತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಏತೇಸನ್ತಿ ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತೀ, ನಿಚ್ಚಂ ಆರಮ್ಮಣಾಭಿಮುಖಪ್ಪವತ್ತಸತೀನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ದುಟ್ಠಾ ಪಞ್ಞಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ದುಪ್ಪಞ್ಞಾ, ನಟ್ಠಪಞ್ಞಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಪನ್ನಾತಿ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಪಞ್ಞಾತಿ ಚ ಇಧ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಭಾರೋ ಹಿ ಪರಿಪೂರೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಆಗತೋ, ತಸ್ಮಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾವ ಅಯನ್ತಿ ಪೋರಾಣಾನಂ ಆಣಾ।
Dubbacāti vattuṃ dukkhā kiñci vuccamānā na sahanti. Tabbiparītā suvacā. Devadattādisadisā pāpakā mittā etesanti pāpamittā. Buddhā vā sāriputtādisadisā vā kalyāṇā mittā etesanti kalyāṇamittā. Kāyaduccaritādīsu cittavossaggavasena pamattā. Viparītā appamattāti veditabbā. Imāni tīṇi pakiṇṇakavasena vuttāni. Assaddhātiādīni satta asaddhammavasena. Tattha tīsu vatthūsu saddhā etesaṃ natthīti assaddhā. Sukkapakkhe saddahantīti saddhā, saddhā vā etesaṃ atthītipi saddhā. Natthi etesaṃ hirīti ahirikā, akusalasamāpattiyā ajigucchamānānametaṃ adhivacanaṃ. Hirī etesaṃ mane, hiriyā vā yuttamanāti hirimanā. Na ottappantīti anottappī, akusalasamāpattiyā na bhāyantīti vuttaṃ hoti. Tabbiparītā ottappī. Appaṃ sutametesanti appassutā, appanti ca thokanti na gahetabbaṃ, natthīti gahetabbaṃ. ‘‘Appassutā’’ti hi nissutā sutavirahitā vuccanti. Bahu sutametesanti bahussutā, tathāgatabhāsitaṃ ekampi gāthaṃ yāthāvato ñatvā anurūpapaṭipannānametaṃ adhivacanaṃ. Kucchitā sīdantīti kusītā, hīnavīriyānametaṃ adhivacanaṃ. Āraddhaṃ vīriyametesanti āraddhavīriyā, sammappadhānayuttānametaṃ adhivacanaṃ, muṭṭhā sati etesanti muṭṭhassatī, naṭṭhassatīti vuttaṃ hoti. Upaṭṭhitā sati etesanti upaṭṭhitassatī, niccaṃ ārammaṇābhimukhappavattasatīnametaṃ adhivacanaṃ. Duṭṭhā paññā etesanti duppaññā, naṭṭhapaññāti vuttaṃ hoti. Paññāya sampannāti paññāsampannā, paññāti ca idha vipassanāpaññā veditabbā. Vipassanāsambhāro hi paripūro imasmiṃ ṭhāne āgato, tasmā vipassanāpaññāva ayanti porāṇānaṃ āṇā.
ಇದಾನಿ ಏಕಮೇವ ಲೋಕುತ್ತರಗುಣಾನಂ ಅನ್ತರಾಯಕರಂ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕದಿಟ್ಠಿಂ ತೀಹಾಕಾರೇಹಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಪರಾಮಾಸೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಂ ಪರಾಮಸನ್ತೀತಿ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಪರಾಮಾಸೀ। ಆಧಾನಂ ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ಆಧಾನಗ್ಗಾಹೀ, ಆಧಾನನ್ತಿ ದಳ್ಹಂ ವುಚ್ಚತಿ, ದಳ್ಹಗ್ಗಾಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯುತ್ತಕಾರಣಂ ದಿಸ್ವಾವ ಲದ್ಧಿಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೀ, ದುಕ್ಖೇನ ಕಿಚ್ಛೇನ ಕಸಿರೇನ ಬಹುಮ್ಪಿ ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಂ ಕಾತುನ್ತಿ ದುಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೀ, ಯೇ ಅತ್ತನೋ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚನ್ತಿ ದಳ್ಹಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಅಪಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ನ ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತಿ, ತೇಸಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ತಾದಿಸಾ ಹಿ ಪುಗ್ಗಲಾ ಯಂ ಯದೇವ ಧಮ್ಮಂ ವಾ ಅಧಮ್ಮಂ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ‘‘ಏವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯೇಹಿ ಕಥಿತಂ, ಏವಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸುತ’’ನ್ತಿ ಕುಮ್ಮೋವ ಅಙ್ಗಾನಿ ಸಕೇ ಕಪಾಲೇ ಅನ್ತೋಯೇವ ಸಮೋದಹನ್ತಿ, ಕುಮ್ಭೀಲಗ್ಗಾಹಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ ನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತಿ। ವುತ್ತವಿಪರಿಯಾಯೇನ ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Idāni ekameva lokuttaraguṇānaṃ antarāyakaraṃ aniyyānikadiṭṭhiṃ tīhākārehi dassento sandiṭṭhiparāmāsītiādimāha. Tattha sandiṭṭhiṃ parāmasantīti sandiṭṭhiparāmāsī. Ādhānaṃ gaṇhantīti ādhānaggāhī, ādhānanti daḷhaṃ vuccati, daḷhaggāhīti attho. Yuttakāraṇaṃ disvāva laddhiṃ paṭinissajjantīti paṭinissaggī, dukkhena kicchena kasirena bahumpi kāraṇaṃ dassetvā na sakkā paṭinissaggaṃ kātunti duppaṭinissaggī, ye attano uppannaṃ diṭṭhiṃ idameva saccanti daḷhaṃ gaṇhitvā api buddhādīhi kāraṇaṃ dassetvā vuccamānā na paṭinissajjanti, tesametaṃ adhivacanaṃ. Tādisā hi puggalā yaṃ yadeva dhammaṃ vā adhammaṃ vā gaṇhanti, taṃ sabbaṃ ‘‘evaṃ amhākaṃ ācariyehi kathitaṃ, evaṃ amhehi suta’’nti kummova aṅgāni sake kapāle antoyeva samodahanti, kumbhīlaggāhaṃ gaṇhanti na vissajjanti. Vuttavipariyāyena sukkapakkho veditabbo.
೮೪. ಏವಂ ಚತುಚತ್ತಾಲೀಸಾಯ ಆಕಾರೇಹಿ ಸಲ್ಲೇಖಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಲ್ಲೇಖೇ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಸ್ಸಾಪಿ ಬಹೂಪಕಾರತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
84. Evaṃ catucattālīsāya ākārehi sallekhaṃ dassetvā idāni tasmiṃ sallekhe cittuppādassāpi bahūpakārataṃ dassetuṃ cittuppādampi kho ahantiādimāha.
ತಸ್ಸತ್ಥೋ , ಅಹಂ, ಚುನ್ದ, ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಮ್ಪಿ ಬಹೂಪಕಾರಂ ವದಾಮಿ, ಯಾ ಪನೇತಾ ಕಾಯೇನ ಚ ವಾಚಾಯ ಚ ಅನುವಿಧಿಯನಾ, ಯಥಾ ಪಠಮಂ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತಥೇವ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಕಾಯೇನ ಕರಣಂ, ವಾಚಾಯ ಚ ‘‘ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಆಣಾಪನಂ ವಾ, ಉಗ್ಗಹಪರಿಪುಚ್ಛಾದೀನಿ ವಾ, ತತ್ಥ ವಾದೋಯೇವ ಕೋ, ಏಕನ್ತಬಹೂಪಕಾರಾಯೇವ ಹಿ ತಾ ಅನುವಿಧಿಯನಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೋಪಿ ಬಹೂಪಕಾರೋತಿ? ಏಕನ್ತಹಿತಸುಖಾವಹತ್ತಾ ಅನುವಿಧಿಯನಾನಂ ಹೇತುತ್ತಾ ಚ।
Tassattho , ahaṃ, cunda, kusalesu dhammesu cittuppādampi bahūpakāraṃ vadāmi, yā panetā kāyena ca vācāya ca anuvidhiyanā, yathā paṭhamaṃ cittaṃ uppannaṃ, tatheva tesaṃ dhammānaṃ kāyena karaṇaṃ, vācāya ca ‘‘karothā’’ti āṇāpanaṃ vā, uggahaparipucchādīni vā, tattha vādoyeva ko, ekantabahūpakārāyeva hi tā anuvidhiyanāti dasseti. Kasmā panettha cittuppādopi bahūpakāroti? Ekantahitasukhāvahattā anuvidhiyanānaṃ hetuttā ca.
‘‘ದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಹಿ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೋ ಸಯಮ್ಪಿ ಏಕನ್ತಹಿತಸುಖಾವಹೋ ಅನುವಿಧಿಯನಾನಮ್ಪಿ ಹೇತು, ಏವಞ್ಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನಚಿತ್ತತ್ತಾಯೇವ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಮಹಾವೀಥಿಂ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ಮಹಾಮಣ್ಡಪಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸತಸ್ಸ ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ವಾ ದಾನಂ ದೇತಿ, ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ನಿಮನ್ತೇಥ ಪೂಜೇಥ ಪರಿವಿಸಥಾ’’ತಿ ಪರಿಜನೇ ಆಣಾಪೇತಿ। ಏವಂ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚೀವರಂ ಸೇನಾಸನಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೋ ಸಯಮ್ಪಿ ಏಕನ್ತಹಿತಸುಖಾವಹೋ ಅನುವಿಧಿಯನಾನಮ್ಪಿ ಹೇತು, ಏವಂ ಉಪ್ಪನ್ನಚಿತ್ತತ್ತಾಯೇವ ಹಿ ಚೀವರಾದೀನಿ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತಿ ದೇತಿ ದಾಪೇತಿ ಚ। ಏಸ ನಯೋ ಸರಣಗಮನಾದೀಸು।
‘‘Dānaṃ dassāmī’’ti hi cittuppādo sayampi ekantahitasukhāvaho anuvidhiyanānampi hetu, evañhi uppannacittattāyeva dutiyadivase mahāvīthiṃ pidahitvā mahāmaṇḍapaṃ katvā bhikkhusatassa vā bhikkhusahassassa vā dānaṃ deti, ‘‘bhikkhusaṅghaṃ nimantetha pūjetha parivisathā’’ti parijane āṇāpeti. Evaṃ ‘‘saṅghassa cīvaraṃ senāsanaṃ bhesajjaṃ dassāmī’’ti cittuppādo sayampi ekantahitasukhāvaho anuvidhiyanānampi hetu, evaṃ uppannacittattāyeva hi cīvarādīni abhisaṅkharoti deti dāpeti ca. Esa nayo saraṇagamanādīsu.
‘‘ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾವ ಪಚ್ಛಾ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಸರಣಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ತಥಾ ‘‘ಪಞ್ಚಙ್ಗಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗಂ ದಸಙ್ಗಂ ವಾ ಸೀಲಂ ಸಮಾದಿಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಸಮಾದಿಯತಿ, ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಚತೂಸು ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಚ ಪೂರೇತಬ್ಬಂ ಸೀಲಂ ಪೂರೇತಿ। ‘‘ಬುದ್ಧವಚನಂ ಉಗ್ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾವ ಏಕಂ ವಾ ನಿಕಾಯಂ ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ವಾ ಪಞ್ಚ ವಾ ನಿಕಾಯೇ ವಾಚಾಯ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಏವಂ ಧುತಙ್ಗಸಮಾದಾನ-ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನುಗ್ಗಹ-ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮ-ಝಾನಸಮಾಪತ್ತಿವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಫಲ- ಪಚ್ಚೇಕಬೋಧಿ-ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿವಸೇನ ನೇತಬ್ಬಂ।
‘‘Saraṇaṃ gacchāmī’’ti hi cittaṃ uppādetvāva pacchā kāyena vā vācāya vā saraṇaṃ gaṇhāti. Tathā ‘‘pañcaṅgaṃ aṭṭhaṅgaṃ dasaṅgaṃ vā sīlaṃ samādiyissāmī’’ti cittaṃ uppādetvā kāyena vā vācāya vā samādiyati, ‘‘pabbajitvā catūsu sīlesu patiṭṭhahissāmī’’ti ca cittaṃ uppādetvā kāyena vācāya ca pūretabbaṃ sīlaṃ pūreti. ‘‘Buddhavacanaṃ uggahessāmī’’ti cittaṃ uppādetvāva ekaṃ vā nikāyaṃ dve vā tayo vā cattāro vā pañca vā nikāye vācāya uggaṇhāti. Evaṃ dhutaṅgasamādāna-kammaṭṭhānuggaha-kasiṇaparikamma-jhānasamāpattivipassanāmaggaphala- paccekabodhi-sammāsambodhivasena netabbaṃ.
‘‘ಬುದ್ಧೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಹಿ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೋ ಸಯಮ್ಪಿ ಏಕನ್ತಹಿತಸುಖಾವಹೋ ಅನುವಿಧಿಯನಾನಮ್ಪಿ ಹೇತು, ಏವಞ್ಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನಚಿತ್ತತ್ತಾಯೇವ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಾಧಿಕಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯಾನಿ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಚ ಪಾರಮಿಯೋ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸದೇವಕಂ ಲೋಕಂ ತಾರೇನ್ತೋ ವಿಚರತಿ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೋಪಿ ಬಹೂಪಕಾರೋ। ಕಾಯವಾಚಾಹಿ ಪನ ಅನುವಿಧಿಯನಾ ಅತಿಬಹೂಪಕಾರಾಯೇವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
‘‘Buddho bhavissāmī’’ti hi cittuppādo sayampi ekantahitasukhāvaho anuvidhiyanānampi hetu, evañhi uppannacittattāyeva aparena samayena kappasatasahassādhikāni cattāri asaṅkheyyāni kāyena vācāya ca pāramiyo pūretvā sadevakaṃ lokaṃ tārento vicarati. Evaṃ sabbattha cittuppādopi bahūpakāro. Kāyavācāhi pana anuvidhiyanā atibahūpakārāyevāti veditabbā.
ಏವಂ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಸ್ಸಾಪಿ ಬಹೂಪಕಾರತಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತತ್ಥ ನಿಯೋಜೇನ್ತೋ ‘‘ತಸ್ಮಾ ತಿಹ ಚುನ್ದಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತಂ ಅತ್ಥತೋ ಪಾಕಟಮೇವ।
Evaṃ kusalesu dhammesu cittuppādassāpi bahūpakārataṃ dassetvā idāni tattha niyojento ‘‘tasmā tiha cundā’’tiādimāha. Taṃ atthato pākaṭameva.
೮೫. ಏವಂ ಚತುಚತ್ತಾಲೀಸಾಯ ಆಕಾರೇಹಿ ದಸ್ಸಿತೇ ಸಲ್ಲೇಖೇ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಸ್ಸಾಪಿ ಬಹೂಪಕಾರತಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತಸ್ಸೇವ ಸಲ್ಲೇಖಸ್ಸ ಹಿತಾಧಿಗಮಾಯ ಮಗ್ಗಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸೇಯ್ಯಥಾಪೀತಿಆದಿಮಾಹ।
85. Evaṃ catucattālīsāya ākārehi dassite sallekhe cittuppādassāpi bahūpakārataṃ dassetvā idāni tasseva sallekhassa hitādhigamāya maggabhāvaṃ dassento seyyathāpītiādimāha.
ತಸ್ಸತ್ಥೋ , ಯಥಾ ನಾಮ, ಚುನ್ದ, ಖಾಣುಕಣ್ಟಕಪಾಸಾಣಾದೀಹಿ ವಿಸಮೋ ಮಗ್ಗೋ ಭವೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಕಮನಾಯ ಪರಿವಜ್ಜನತ್ಥಾಯ ಅಞ್ಞೋ ಸುಪರಿಕಮ್ಮಕತೋ ವಿಯ ಭೂಮಿಭಾಗೋ ಸಮೋ ಮಗ್ಗೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಯಥಾ ಚ ರುಕ್ಖಮೂಲಪಾಸಾಣಪಪಾತಕುಮ್ಭೀಲಮಕರಾದಿ ಪರಿಬ್ಯಾಕುಲಂ ವಿಸಮಂ ತಿತ್ಥಮಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಕಮನಾಯ ಪರಿವಜ್ಜನತ್ಥಾಯ ಅಞ್ಞಂ ಅವಿಸಮಂ ಅನುಪುಬ್ಬಗಮ್ಭೀರಂ ಸೋಪಾನಫಲಕಸದಿಸಂ ತಿತ್ಥಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಯಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಸುಖೇನೇವ ತಂ ನದಿಂ ವಾ ತಳಾಕಂ ವಾ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ನ್ಹಾಯೇಯ್ಯ ವಾ ಉತ್ತರೇಯ್ಯ ವಾ, ಏವಮೇವ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ವಿಸಮಮಗ್ಗವಿಸಮತಿತ್ಥಸದಿಸಾಯ ವಿಹಿಂಸಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ವಿಹಿಂಸಕಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಸಮಮಗ್ಗಸಮತಿತ್ಥಸದಿಸಾ ಅವಿಹಿಂಸಾ ಹೋತಿ ಪರಿಕ್ಕಮನಾಯ। ಯಥೇವ ಹಿ ವಿಸಮಮಗ್ಗತಿತ್ಥಪರಿವಜ್ಜನತ್ಥಾಯ ಸಮೋ ಮಗ್ಗೋ ಚ ತಿತ್ಥಞ್ಚ ಪಟಿಯತ್ತಂ, ಏವಂ ವಿಹಿಂಸಾಪರಿವಜ್ಜನತ್ಥಾಯ ಅವಿಹಿಂಸಾ ಪಟಿಯತ್ತಾ, ಯಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಸುಖೇನೇವ ಮನುಸ್ಸಗತಿಂ ವಾ ದೇವಗತಿಂ ವಾ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ವಾ ಅನುಭವೇಯ್ಯ ಉತ್ತರೇಯ್ಯ ವಾ ಲೋಕಾ। ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬಪದಾನಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾನಿ।
Tassattho , yathā nāma, cunda, khāṇukaṇṭakapāsāṇādīhi visamo maggo bhaveyya, tassa parikkamanāya parivajjanatthāya añño suparikammakato viya bhūmibhāgo samo maggo bhaveyya, yathā ca rukkhamūlapāsāṇapapātakumbhīlamakarādi paribyākulaṃ visamaṃ titthamassa, tassa parikkamanāya parivajjanatthāya aññaṃ avisamaṃ anupubbagambhīraṃ sopānaphalakasadisaṃ titthaṃ bhaveyya, yaṃ paṭipanno sukheneva taṃ nadiṃ vā taḷākaṃ vā ajjhogāhetvā nhāyeyya vā uttareyya vā, evameva kho, cunda, visamamaggavisamatitthasadisāya vihiṃsāya samannāgatassa vihiṃsakapuggalassa samamaggasamatitthasadisā avihiṃsā hoti parikkamanāya. Yatheva hi visamamaggatitthaparivajjanatthāya samo maggo ca titthañca paṭiyattaṃ, evaṃ vihiṃsāparivajjanatthāya avihiṃsā paṭiyattā, yaṃ paṭipanno sukheneva manussagatiṃ vā devagatiṃ vā ajjhogāhetvā sampattiṃ vā anubhaveyya uttareyya vā lokā. Eteneva upāyena sabbapadāni yojetabbāni.
೮೬. ಏವಂ ತಸ್ಸೇವ ಹಿತಾಧಿಗಮಾಯ ಮಗ್ಗಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಉಪರಿಭಾಗಙ್ಗಮನೀಯತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪೀತಿಆದಿಮಾಹ।
86. Evaṃ tasseva hitādhigamāya maggabhāvaṃ dassetvā idāni uparibhāgaṅgamanīyataṃ dassento, seyyathāpītiādimāha.
ತಸ್ಸತ್ಥೋ, ಯಥಾ ನಾಮ, ಚುನ್ದ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ಜನಕಾ ವಾ ಅಜನಕಾ ವಾ, ದಿನ್ನಾಯಪಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ವಿಪಾಕಜನಕಾ ವಾ ಅಜನಕಾ ವಾ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಜಾತಿವಸೇನ ಅಧೋಭಾಗಙ್ಗಮನೀಯಾತಿ ಏವಂನಾಮಾವ ಹೋನ್ತಿ, ವಿಪಾಕಕಾಲೇ ಅನಿಟ್ಠಾಕನ್ತವಿಪಾಕತ್ತಾ। ಯಥಾ ಚ ಯೇ ಕೇಚಿ ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ಜನಕಾ ವಾ ಅಜನಕಾ ವಾ ದಿನ್ನಾಯಪಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ವಿಪಾಕಜನಕಾ ವಾ ಅಜನಕಾ ವಾ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಜಾತಿವಸೇನ ಉಪರಿಭಾಗಙ್ಗಮನೀಯಾತಿ ಏವಂನಾಮಾವ ಹೋನ್ತಿ, ವಿಪಾಕಕಾಲೇ ಇಟ್ಠಕನ್ತವಿಪಾಕತ್ತಾ, ಏವಮೇವ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ವಿಹಿಂಸಕಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಉಪರಿಭಾಗಾಯಾತಿ। ತತ್ರಾಯಂ ಓಪಮ್ಮಸಂಸನ್ದನಾ – ಯಥಾ ಸಬ್ಬೇ ಅಕುಸಲಾ ಅಧೋಭಾಗಙ್ಗಮನೀಯಾ, ಏವಂ ವಿಹಿಂಸಕಸ್ಸ ಏಕಾ ವಿಹಿಂಸಾಪಿ। ಯಥಾ ಚ ಸಬ್ಬೇ ಕುಸಲಾ ಉಪರಿಭಾಗಙ್ಗಮನೀಯಾ, ಏವಂ ಅವಿಹಿಂಸಕಸ್ಸ ಏಕಾ ಅವಿಹಿಂಸಾಪಿ। ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ಅಕುಸಲಂ ಅಕುಸಲೇನ ಕುಸಲಞ್ಚ ಕುಸಲೇನ ಉಪಮೇತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಕಿರೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ।
Tassattho, yathā nāma, cunda, ye keci akusalā dhammā paṭisandhiyā janakā vā ajanakā vā, dinnāyapi paṭisandhiyā vipākajanakā vā ajanakā vā, sabbe te jātivasena adhobhāgaṅgamanīyāti evaṃnāmāva honti, vipākakāle aniṭṭhākantavipākattā. Yathā ca ye keci kusalā dhammā paṭisandhiyā janakā vā ajanakā vā dinnāyapi paṭisandhiyā vipākajanakā vā ajanakā vā, sabbe te jātivasena uparibhāgaṅgamanīyāti evaṃnāmāva honti, vipākakāle iṭṭhakantavipākattā, evameva kho, cunda, vihiṃsakassa…pe… uparibhāgāyāti. Tatrāyaṃ opammasaṃsandanā – yathā sabbe akusalā adhobhāgaṅgamanīyā, evaṃ vihiṃsakassa ekā vihiṃsāpi. Yathā ca sabbe kusalā uparibhāgaṅgamanīyā, evaṃ avihiṃsakassa ekā avihiṃsāpi. Eteneva upāyena akusalaṃ akusalena kusalañca kusalena upametabbaṃ, ayaṃ kirettha adhippāyoti.
೮೭. ಏವಂ ತಸ್ಸೇವ ಸಲ್ಲೇಖಸ್ಸ ಉಪರಿಭಾಗಙ್ಗಮನೀಯತಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಪನೇ ಸಮತ್ಥಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸೋ ವತ ಚುನ್ದಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸೋತಿ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಪುಗ್ಗಲನಿದ್ದೇಸೋ। ತಸ್ಸ ಯೋತಿ ಇಮಂ ಉದ್ದೇಸವಚನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಯೋ ಅತ್ತನಾ ಪಲಿಪಪಲಿಪನ್ನೋ, ಸೋ ವತ, ಚುನ್ದ, ಪರಂ ಪಲಿಪಪಲಿಪನ್ನಂ ಉದ್ಧರಿಸ್ಸತೀತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಪದೇಸು ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪಲಿಪಪಲಿಪನ್ನೋತಿ ಗಮ್ಭೀರಕದ್ದಮೇ ನಿಮುಗ್ಗೋ ವುಚ್ಚತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ। ಅರಿಯಸ್ಸ ಪನ ವಿನಯೇ ಪಲಿಪನ್ತಿ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಪಲಿಪನ್ನೋತಿ ತತ್ಥ ನಿಮುಗ್ಗೋ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನೋ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಯಥಾ, ಚುನ್ದ, ಕೋಚಿ ಪುರಿಸೋ ಯಾವ ನಾಸಿಕಗ್ಗಾ ಗಮ್ಭೀರೇ ಕದ್ದಮೇ ನಿಮುಗ್ಗೋ ಅಪರಂ ತತ್ಥೇವ ನಿಮುಗ್ಗಂ ಹತ್ಥೇ ವಾ ಸೀಸೇ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಉದ್ಧರಿಸ್ಸತೀತಿ ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ನ ಹಿ ತಂ ಕಾರಣಮತ್ಥಿ, ಯೇನ ಸೋ ತಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಥಲೇ ಪತಿಟ್ಠಪೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ ಯೋ ಅತ್ತನಾ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಪಲಿಪೇ ಪಲಿಪನ್ನೋ, ಸೋ ವತ ಪರಂ ತಥೇವ ಪಲಿಪಪಲಿಪನ್ನಂ ಉದ್ಧರಿಸ್ಸತೀತಿ ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ।
87. Evaṃ tasseva sallekhassa uparibhāgaṅgamanīyataṃ dassetvā idāni parinibbāpane samatthabhāvaṃ dassetuṃ so vata cundātiādimāha. Tattha soti vuttappakārapuggalaniddeso. Tassa yoti imaṃ uddesavacanaṃ āharitvā yo attanā palipapalipanno, so vata, cunda, paraṃ palipapalipannaṃ uddharissatīti evaṃ sabbapadesu sambandho veditabbo. Palipapalipannoti gambhīrakaddame nimuggo vuccati, no ca kho ariyassa vinaye. Ariyassa pana vinaye palipanti pañca kāmaguṇā vuccanti. Palipannoti tattha nimuggo bālaputhujjano, tasmā evamettha atthayojanā veditabbā. Yathā, cunda, koci puriso yāva nāsikaggā gambhīre kaddame nimuggo aparaṃ tattheva nimuggaṃ hatthe vā sīse vā gahetvā uddharissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, na hi taṃ kāraṇamatthi, yena so taṃ uddharitvā thale patiṭṭhapeyya, evameva yo attanā pañcakāmaguṇapalipe palipanno, so vata paraṃ tatheva palipapalipannaṃ uddharissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
ತತ್ಥ ಸಿಯಾ ಅಯುತ್ತಮೇತಂ, ಪುಥುಜ್ಜನಾನಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖುಭಿಕ್ಖುನೀಉಪಾಸಕಉಪಾಸಿಕಾನಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಹೋನ್ತಿಯೇವ ಧಮ್ಮಂ ಅಭಿಸಮೇತಾರೋ, ತಸ್ಮಾ ಪಲಿಪಪಲಿಪನ್ನೋ ಉದ್ಧರತೀತಿ, ತಂ ನ ತಥಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಭಗವಾಯೇವ ಹಿ ತತ್ಥ ಉದ್ಧರತಿ, ಪಸಂಸಾಮತ್ತಮೇವ ಪನ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಾ ಲಭನ್ತಿ ರಞ್ಞಾ ಪಹಿತಲೇಖವಾಚಕೋ ವಿಯ। ಯಥಾ ಹಿ ರಞ್ಞೋ ಪಚ್ಚನ್ತಜನಪದೇ ಪಹಿತಂ ಲೇಖಂ ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಲೇಖಂ ವಾಚೇತುಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ಯೋ ವಾಚೇತುಂ ಜಾನಾತಿ, ತೇನ ವಾಚಾಪೇತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ರಞ್ಞೋ ಆಣಾ’’ತಿ ಆದರೇನ ಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ, ನ ಚ ನೇಸಂ ಹೋತಿ ‘‘ಲೇಖವಾಚಕಸ್ಸ ಅಯಂ ಆಣಾ’’ತಿ। ಲೇಖವಾಚಕೋ ಪನ ‘‘ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾಯ ವಾಚಾಯ ವಾಚೇಸಿ ಅನೇಲಗಳಾಯಾ’’ತಿ ಪಸಂಸಾಮತ್ತಮೇವ ಲಭತಿ, ಏವಮೇವ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಸಾರಿಪುತ್ತಪಭುತಯೋ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ, ಅಥ ಖೋ ಲಿಖಿತಪಣ್ಣವಾಚಕೋ ವಿಯ ತೇ ಹೋನ್ತಿ। ಭಗವತೋಯೇವ ಪನ ಸಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ರಞ್ಞೋ ಆಣಾ ವಿಯ। ಯೇ ಚ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಅಭಿಸಮೇನ್ತಿ, ತೇ ಭಗವಾಯೇವ ಉದ್ಧರತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಧಮ್ಮಕಥಿಕಾ ಪನ ‘‘ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾಯ ವಾಚಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ ಅನೇಲಗಳಾಯಾ’’ತಿ ಪಸಂಸಾಮತ್ತಮೇವ ಲಭನ್ತೀತಿ। ತಸ್ಮಾ ಯುತ್ತಮೇವೇತನ್ತಿ। ವುತ್ತವಿಪರಿಯಾಯೇನ ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Tattha siyā ayuttametaṃ, puthujjanānampi bhikkhubhikkhunīupāsakaupāsikānaṃ dhammadesanaṃ sutvā hontiyeva dhammaṃ abhisametāro, tasmā palipapalipanno uddharatīti, taṃ na tathā daṭṭhabbaṃ. Bhagavāyeva hi tattha uddharati, pasaṃsāmattameva pana dhammakathikā labhanti raññā pahitalekhavācako viya. Yathā hi rañño paccantajanapade pahitaṃ lekhaṃ tattha manussā lekhaṃ vācetuṃ ajānantā yo vācetuṃ jānāti, tena vācāpetvā tamatthaṃ sutvā ‘‘rañño āṇā’’ti ādarena sampādenti, na ca nesaṃ hoti ‘‘lekhavācakassa ayaṃ āṇā’’ti. Lekhavācako pana ‘‘vissaṭṭhāya vācāya vācesi anelagaḷāyā’’ti pasaṃsāmattameva labhati, evameva kiñcāpi sāriputtapabhutayo dhammakathikā dhammaṃ desenti, atha kho likhitapaṇṇavācako viya te honti. Bhagavatoyeva pana sā dhammadesanā rañño āṇā viya. Ye ca taṃ sutvā dhammaṃ abhisamenti, te bhagavāyeva uddharatīti veditabbā. Dhammakathikā pana ‘‘vissaṭṭhāya vācāya dhammaṃ desenti anelagaḷāyā’’ti pasaṃsāmattameva labhantīti. Tasmā yuttamevetanti. Vuttavipariyāyena sukkapakkho veditabbo.
ಅದನ್ತೋ ಅವಿನೀತೋ ಅಪರಿನಿಬ್ಬುತೋತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಅನಿಬ್ಬಿಸತಾಯ ಅದನ್ತೋ। ಅಸಿಕ್ಖಿತವಿನಯತಾಯ ಅವಿನೀತೋ। ಅನಿಬ್ಬುತಕಿಲೇಸತಾಯ ಅಪರಿನಿಬ್ಬುತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸೋ ತಾದಿಸೋ ಪರಂ ದಮೇಸ್ಸತಿ, ನಿಬ್ಬಿಸಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ , ವಿನೇಸ್ಸತಿ ವಾ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾ ಸಿಕ್ಖಾಪೇಸ್ಸತಿ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಪೇಸ್ಸತಿ ವಾ ತಸ್ಸ ಕಿಲೇಸೇ ನಿಬ್ಬಾಪೇಸ್ಸತೀತಿ ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ವುತ್ತವಿಪರಿಯಾಯೇನ ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Adantoavinīto aparinibbutoti ettha pana anibbisatāya adanto. Asikkhitavinayatāya avinīto. Anibbutakilesatāya aparinibbutoti veditabbo. So tādiso paraṃ damessati, nibbisaṃ karissati , vinessati vā tisso sikkhā sikkhāpessati, parinibbāpessati vā tassa kilese nibbāpessatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Vuttavipariyāyena sukkapakkho veditabbo.
ಏವಮೇವ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ವಿಹಿಂಸಕಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಏವಮತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಯಥಾ ಹಿ ಅತ್ತನಾ ಅಪಲಿಪಪಲಿಪನ್ನೋ ಪರಂ ಪಲಿಪಪಲಿಪನ್ನಂ ಉದ್ಧರಿಸ್ಸತಿ, ದನ್ತೋ ದಮೇಸ್ಸತಿ, ವಿನೀತೋ ವಿನೇಸ್ಸತಿ, ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಪೇಸ್ಸತೀತಿ ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತೀತಿ। ಕಿಂ ಪನ ತನ್ತಿ? ಅಪಲಿಪಪಲಿಪನ್ನತ್ತಂ, ದನ್ತತ್ತಂ ವಿನೀತತ್ತಂ ಪರಿನಿಬ್ಬುತತ್ತಞ್ಚ, ಏವಮೇವ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ವಿಹಿಂಸಕಸ್ಸ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅವಿಹಿಂಸಾ ಹೋತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾಯ। ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ? ಯೋ ಅತ್ತನಾ ಅವಿಹಿಂಸಕೋ, ತಸ್ಸ ಯಾ ಅವಿಹಿಂಸಾ, ಅಯಂ ಯಾ ಏಸಾ ವಿಹಿಂಸಕಸ್ಸ ಪರಸ್ಸ ವಿಹಿಂಸಾ, ತಸ್ಸಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನಾ ಹಿ ಅವಿಹಿಂಸಕೋ ಪರಸ್ಸ ವಿಹಿಂಸಾಚೇತನಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇಸ್ಸತೀತಿ ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಕಿಂ ಪನ ತನ್ತಿ? ಅವಿಹಿಂಸಕತ್ತಮೇವ। ಯಞ್ಹಿ ಯೇನ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಪರಂ ತದತ್ಥಾಯ ಸಮಾದಪೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ।
Evameva kho, cunda, vihiṃsakassa…pe… parinibbānāyāti ettha pana evamattho veditabbo – yathā hi attanā apalipapalipanno paraṃ palipapalipannaṃ uddharissati, danto damessati, vinīto vinessati, parinibbuto parinibbāpessatīti ṭhānametaṃ vijjatīti. Kiṃ pana tanti? Apalipapalipannattaṃ, dantattaṃ vinītattaṃ parinibbutattañca, evameva kho, cunda, vihiṃsakassa purisapuggalassa avihiṃsā hoti parinibbānāya. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yo attanā avihiṃsako, tassa yā avihiṃsā, ayaṃ yā esā vihiṃsakassa parassa vihiṃsā, tassā parinibbānāya hoti, attanā hi avihiṃsako parassa vihiṃsācetanaṃ nibbāpessatīti ṭhānametaṃ vijjati. Kiṃ pana tanti? Avihiṃsakattameva. Yañhi yena attanā adhigataṃ hoti, so paraṃ tadatthāya samādapetuṃ sakkotīti.
ಅಥ ವಾ ಯಥಾ ಅತ್ತನಾ ಅಪಲಿಪನ್ನೋ ದನ್ತೋ ವಿನೀತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಪರಂ ಪಲಿಪಪಲಿಪನ್ನಂ ಅದನ್ತಂ ಅವಿನೀತಂ ಅಪರಿನಿಬ್ಬುತಞ್ಚ ಉದ್ಧರಿಸ್ಸತಿ ದಮೇಸ್ಸತಿ ವಿನೇಸ್ಸತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಪೇಸ್ಸತೀತಿ ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಏವಮೇವ ವಿಹಿಂಸಕಸ್ಸ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಿಹಿಂಸಾಪಹಾನಾಯ ಮಗ್ಗಂ ಭಾವಯತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಅವಿಹಿಂಸಾ ಹೋತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾಯ। ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ವಿಯ ಹಿ ಅಪರಿನಿಬ್ಬುತಂ ಅವಿಹಿಂಸಾಚೇತನಾವ ವಿಹಿಂಸಾಚೇತನಂ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಪೇತುಂ ಸಮತ್ಥಾ। ಏತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಚುನ್ದಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹಾತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಯಥಾ ಚೇತ್ಥ, ಏವಂ ಸಬ್ಬಪದೇಸು। ಅತಿವಿತ್ಥಾರಭಯೇನ ಪನ ಅನುಪದಯೋಜನಾ ನ ಕತಾತಿ।
Atha vā yathā attanā apalipanno danto vinīto parinibbuto paraṃ palipapalipannaṃ adantaṃ avinītaṃ aparinibbutañca uddharissati damessati vinessati parinibbāpessatīti ṭhānametaṃ vijjati, evameva vihiṃsakassa purisapuggalassa vihiṃsāpahānāya maggaṃ bhāvayato uppannā avihiṃsā hoti parinibbānāya. Parinibbuto viya hi aparinibbutaṃ avihiṃsācetanāva vihiṃsācetanaṃ parinibbāpetuṃ samatthā. Etamatthaṃ dassento ‘‘evameva kho, cundā’’tiādimāhāti evamettha attho daṭṭhabbo. Yathā cettha, evaṃ sabbapadesu. Ativitthārabhayena pana anupadayojanā na katāti.
೮೮. ಏವಂ ತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಪನೇ ಸಮತ್ಥಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತಂ ದೇಸನಂ ನಿಗಮೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಪಟಿಪತ್ತಿಯಂ ನಿಯೋಜೇತುಂ ಇತಿ ಖೋ, ಚುನ್ದಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸಲ್ಲೇಖಪರಿಯಾಯೋತಿ ಸಲ್ಲೇಖಕಾರಣಂ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಏತ್ಥ ಅವಿಹಿಂಸಾದಯೋ ಏವ ವಿಹಿಂಸಾದೀನಂ ಸಲ್ಲೇಖನತೋ ಸಲ್ಲೇಖಕಾರಣಂ । ತೇಸಂ ವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದೇತಬ್ಬತೋ ಚಿತ್ತುಪಾದಕಾರಣಂ, ವಿಹಿಂಸಾದಿ, ಪರಿಕ್ಕಮನಸ್ಸ ಹೇತುತೋ ಪರಿಕ್ಕಮನಕಾರಣಂ, ಉಪರಿಭಾಗನಿಪ್ಫಾದನತೋ ಉಪರಿಭಾಗಕಾರಣಂ , ವಿಹಿಂಸಾದೀನಂ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಪನತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾರಣನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಹಿತೇಸಿನಾತಿ ಹಿತಂ ಏಸನ್ತೇನ। ಅನುಕಮ್ಪಕೇನಾತಿ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೇನ। ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯಾತಿ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ, ಪರಿಚ್ಚಾತಿಪಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಕತಂ ವೋ ತಂ ಮಯಾತಿ ತಂ ಮಯಾ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಪರಿಯಾಯೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕತಂ। ಏತ್ತಕಮೇವ ಹಿ ಅನುಕಮ್ಪಕಸ್ಸ ಸತ್ಥು ಕಿಚ್ಚಂ, ಯದಿದಂ ಅವಿಪರೀತಧಮ್ಮದೇಸನಾ। ಇತೋ ಪರಂ ಪನ ಪಟಿಪತ್ತಿ ನಾಮ ಸಾವಕಾನಂ ಕಿಚ್ಚಂ। ತೇನಾಹ ಏತಾನಿ, ಚುನ್ದ, ರುಕ್ಖಮೂಲಾನಿ…ಪೇ॰… ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನುಸಾಸನೀತಿ।
88. Evaṃ tassa parinibbāpane samatthabhāvaṃ dassetvā idāni taṃ desanaṃ nigametvā dhammapaṭipattiyaṃ niyojetuṃ iti kho, cundātiādimāha. Tattha sallekhapariyāyoti sallekhakāraṇaṃ. Esa nayo sabbattha ettha avihiṃsādayo eva vihiṃsādīnaṃ sallekhanato sallekhakāraṇaṃ . Tesaṃ vasena cittassa uppādetabbato cittupādakāraṇaṃ, vihiṃsādi, parikkamanassa hetuto parikkamanakāraṇaṃ, uparibhāganipphādanato uparibhāgakāraṇaṃ , vihiṃsādīnaṃ parinibbāpanato parinibbānakāraṇanti veditabbā. Hitesināti hitaṃ esantena. Anukampakenāti anukampamānena. Anukampaṃ upādāyāti anukampaṃ cittena pariggahetvā, pariccātipi vuttaṃ hoti. Kataṃ vo taṃ mayāti taṃ mayā ime pañca pariyāye dassentena tumhākaṃ kataṃ. Ettakameva hi anukampakassa satthu kiccaṃ, yadidaṃ aviparītadhammadesanā. Ito paraṃ pana paṭipatti nāma sāvakānaṃ kiccaṃ. Tenāha etāni, cunda, rukkhamūlāni…pe… amhākaṃ anusāsanīti.
ತತ್ಥ ಚ ರುಕ್ಖಮೂಲಾನೀತಿ ಇಮಿನಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಸೇನಾಸನಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸುಞ್ಞಾಗಾರಾನೀತಿ ಇಮಿನಾ ಜನವಿವಿತ್ತಟ್ಠಾನಂ। ಉಭಯೇನಾಪಿ ಚ ಯೋಗಾನುರೂಪಸೇನಾಸನಮಾಚಿಕ್ಖತಿ, ದಾಯಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾತೇತಿ। ಝಾಯಥಾತಿ ಆರಮ್ಮಣೂಪನಿಜ್ಝಾನೇನ ಅಟ್ಠತಿಂಸಾರಮ್ಮಣಾನಿ, ಲಕ್ಖಣೂಪನಿಜ್ಝಾನೇನ ಚ ಅನಿಚ್ಚಾದಿತೋ ಖನ್ಧಾಯತನಾದೀನಿ ಉಪನಿಜ್ಝಾಯಥ, ಸಮಥಞ್ಚ ವಿಪಸ್ಸನಞ್ಚ ವಡ್ಢೇಥಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಮಾ ಪಮಾದತ್ಥಾತಿ ಮಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ಥ। ಮಾ ಪಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ಅಹುವತ್ಥಾತಿ ಯೇ ಹಿ ಪುಬ್ಬೇ ದಹರಕಾಲೇ, ಆರೋಗ್ಯಕಾಲೇ, ಸತ್ತಸಪ್ಪಾಯಾದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಕಾಲೇ, ಸತ್ಥು ಸಮ್ಮುಖೀಭಾವಕಾಲೇ ಚ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರವಿರಹಿತಾ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಮಙ್ಗುಲಭತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಸೇಯ್ಯಸುಖಂ ಮಿದ್ಧಸುಖಮನುಭೋನ್ತಾ ಪಮಜ್ಜನ್ತಿ, ತೇ ಪಚ್ಛಾ ಜರಾಕಾಲೇ, ರೋಗಕಾಲೇ, ಮರಣಕಾಲೇ, ವಿಪತ್ತಿಕಾಲೇ, ಸತ್ಥು ಪರಿನಿಬ್ಬುತಕಾಲೇ ಚ ತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಪಮಾದವಿಹಾರಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತಾ, ಸಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಕಾಲಕಿರಿಯಞ್ಚ ಭಾರಿಯಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ಹೋನ್ತಿ, ತುಮ್ಹೇ ಪನ ತಾದಿಸಾ ಮಾ ಅಹುವತ್ಥಾತಿ ಏತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಮಾ ಪಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ಅಹುವತ್ಥಾ’’ತಿ। ಅಯಂ ವೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನುಸಾಸನೀತಿ ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಾ ‘‘ಝಾಯಥ ಮಾ ಪಮಾದತ್ಥಾ’’ತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅನುಸಾಸನೀ, ಓವಾದೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Tattha ca rukkhamūlānīti iminā rukkhamūlasenāsanaṃ dasseti. Suññāgārānīti iminā janavivittaṭṭhānaṃ. Ubhayenāpi ca yogānurūpasenāsanamācikkhati, dāyajjaṃ niyyāteti. Jhāyathāti ārammaṇūpanijjhānena aṭṭhatiṃsārammaṇāni, lakkhaṇūpanijjhānena ca aniccādito khandhāyatanādīni upanijjhāyatha, samathañca vipassanañca vaḍḍhethāti vuttaṃ hoti. Mā pamādatthāti mā pamajjittha. Mā pacchā vippaṭisārino ahuvatthāti ye hi pubbe daharakāle, ārogyakāle, sattasappāyādisampattikāle, satthu sammukhībhāvakāle ca yonisomanasikāravirahitā rattindivaṃ maṅgulabhattā hutvā seyyasukhaṃ middhasukhamanubhontā pamajjanti, te pacchā jarākāle, rogakāle, maraṇakāle, vipattikāle, satthu parinibbutakāle ca taṃ pubbe pamādavihāraṃ anussarantā, sappaṭisandhikālakiriyañca bhāriyaṃ sampassamānā vippaṭisārino honti, tumhe pana tādisā mā ahuvatthāti etamatthaṃ dassento āha ‘‘mā pacchā vippaṭisārino ahuvatthā’’ti. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanīti ayaṃ amhākaṃ santikā ‘‘jhāyatha mā pamādatthā’’ti tumhākaṃ anusāsanī, ovādoti vuttaṃ hoti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಸಲ್ಲೇಖಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sallekhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೮. ಸಲ್ಲೇಖಸುತ್ತಂ • 8. Sallekhasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೮. ಸಲ್ಲೇಖಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Sallekhasuttavaṇṇanā
