Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Aṅguttara Nikāya, English translation

    អង្គុត្តរ និកាយ ២

    Numbered Discourses 2.32–41

    ៤។ សមចិត្តវគ្គ

    The Chapter on the Peaceful Mind

    ៣២

    32

    “អសប្បុរិសភូមិញ្ច វោ, ភិក្ខវេ, ទេសេស្សាមិ សប្បុរិសភូមិញ្ច។ តំ សុណាថ, សាធុកំ មនសិ ករោថ។ ភាសិស្សាមី”តិ។

    “Bhikkhus, I will teach you the level of the bad person and the level of the good person. Listen and apply your mind well, I will speak.”

    “ឯវំ, ភន្តេ”តិ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ បច្ចស្សោសុំ។ ភគវា ឯតទវោច:

    “Yes, sir,” they replied. The Buddha said this:

    “កតមា ច, ភិក្ខវេ, អសប្បុរិសភូមិ? អសប្បុរិសោ, ភិក្ខវេ, អកតញ្ញូ ហោតិ អកតវេទី។ អសព្ភិ ហេតំ, ភិក្ខវេ, ឧបញ្ញាតំ យទិទំ អកតញ្ញុតា អកតវេទិតា។ កេវលា ឯសា, ភិក្ខវេ, អសប្បុរិសភូមិ យទិទំ អកតញ្ញុតា អកតវេទិតា។ (…) សប្បុរិសោ ច ខោ, ភិក្ខវេ, កតញ្ញូ ហោតិ កតវេទី។ សព្ភិ ហេតំ, ភិក្ខវេ, ឧបញ្ញាតំ យទិទំ កតញ្ញុតា កតវេទិតា។ កេវលា ឯសា, ភិក្ខវេ, សប្បុរិសភូមិ យទិទំ កតញ្ញុតា កតវេទិតា”តិ។

    “What is the level of the bad person? The bad person is ungrateful and thankless, for the wicked only know how to be ungrateful and thankless. It is totally the level of a bad person to be ungrateful and thankless. The good person is grateful and thankful, for the virtuous only know how to be grateful and thankful. It is totally the level of a good person to be grateful and thankful.”

    ៣៣

    33

    “ទ្វិន្នាហំ, ភិក្ខវេ, ន សុប្បតិការំ វទាមិ។ កតមេសំ ទ្វិន្នំ? មាតុ ច បិតុ ច។

    “Bhikkhus, I say that these two people cannot easily be repaid. What two? Mother and father.

    ឯកេន, ភិក្ខវេ, អំសេន មាតរំ បរិហរេយ្យ, ឯកេន អំសេន បិតរំ បរិហរេយ្យ វស្សសតាយុកោ វស្សសតជីវី សោ ច នេសំ ឧច្ឆាទនបរិមទ្ទនន្ហាបនសម្ពាហនេន។ តេ ច តត្ថេវ មុត្តករីសំ ចជេយ្យុំ, ន ត្វេវ, ភិក្ខវេ, មាតាបិតូនំ កតំ វា ហោតិ បដិកតំ វា។

    You would not have done enough to repay your mother and father even if you were to carry your mother around on one shoulder and your father on the other, and if you lived like this for a hundred years, and if you were to anoint, massage, bathe, and rub them; and even if they were to defecate and urinate right there.

    ឥមិស្សា ច, ភិក្ខវេ, មហាបថវិយា បហូតរត្តរតនាយ មាតាបិតរោ ឥស្សរាធិបច្ចេ រជ្ជេ បតិដ្ឋាបេយ្យ, ន ត្វេវ, ភិក្ខវេ, មាតាបិតូនំ កតំ វា ហោតិ បដិកតំ វា។ តំ កិស្ស ហេតុ? ពហុការា, ភិក្ខវេ, មាតាបិតរោ បុត្តានំ អាបាទកា បោសកា ឥមស្ស លោកស្ស ទស្សេតារោ។

    Even if you were to establish your mother and father as supreme monarchs of this great earth, abounding in the seven treasures, you would still not have done enough to repay them. Why is that? Parents are very helpful to their children: they raise them, nurture them, and show them the world.

    យោ ច ខោ, ភិក្ខវេ, មាតាបិតរោ អស្សទ្ធេ សទ្ធាសម្បទាយ សមាទបេតិ និវេសេតិ បតិដ្ឋាបេតិ, ទុស្សីលេ សីលសម្បទាយ សមាទបេតិ និវេសេតិ បតិដ្ឋាបេតិ, មច្ឆរី ចាគសម្បទាយ សមាទបេតិ និវេសេតិ បតិដ្ឋាបេតិ, ទុប្បញ្ញេ បញ្ញាសម្បទាយ សមាទបេតិ និវេសេតិ បតិដ្ឋាបេតិ, ឯត្តាវតា ខោ, ភិក្ខវេ, មាតាបិតូនំ កតញ្ច ហោតិ បដិកតញ្ចា”តិ។

    But you have done enough, more than enough, to repay them if you encourage, settle, and ground unfaithful parents in faith, unethical parents in ethical conduct, stingy parents in generosity, or ignorant parents in wisdom.”

    ៣៤

    34

    អថ ខោ អញ្ញតរោ ព្រាហ្មណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ …បេ… ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ សោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច: “កិំវាទី ភវំ គោតមោ កិមក្ខាយី”តិ?

    Then a certain brahmin went up to the Buddha, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side and said to the Buddha, “What does Master Gotama teach? What does he explain?”

    “កិរិយវាទី ចាហំ, ព្រាហ្មណ, អកិរិយវាទី ចា”តិ។

    “Brahmin, I teach action and inaction.”

    “យថាកថំ បន ភវំ គោតមោ កិរិយវាទី ច អកិរិយវាទី ចា”តិ?

    “But in what way does Master Gotama teach action and inaction?”

    “អកិរិយំ ខោ អហំ, ព្រាហ្មណ, វទាមិ កាយទុច្ចរិតស្ស វចីទុច្ចរិតស្ស មនោទុច្ចរិតស្ស, អនេកវិហិតានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ អកិរិយំ វទាមិ។ កិរិយញ្ច ខោ អហំ, ព្រាហ្មណ, វទាមិ កាយសុចរិតស្ស វចីសុចរិតស្ស មនោសុចរិតស្ស, អនេកវិហិតានំ កុសលានំ ធម្មានំ កិរិយំ វទាមិ។ ឯវំ ខោ អហំ, ព្រាហ្មណ, កិរិយវាទី ច អកិរិយវាទី ចា”តិ។

    “I teach inaction regarding bad bodily, verbal, and mental conduct, and the many kinds of unskillful things. I teach action regarding good bodily, verbal, and mental conduct, and the many kinds of skillful things. This is the kind of action and inaction that I teach.”

    “អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម …បេ… ឧបាសកំ មំ ភវំ គោតមោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គតន៑”តិ។

    “Excellent, Master Gotama! … From this day forth, may Master Gotama remember me as a lay follower who has gone for refuge for life.”

    ៣៥

    35

    អថ ខោ អនាថបិណ្ឌិកោ គហបតិ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អនាថបិណ្ឌិកោ គហបតិ ភគវន្តំ ឯតទវោច: “កតិ នុ ខោ, ភន្តេ, លោកេ ទក្ខិណេយ្យា, កត្ថ ច ទានំ ទាតព្ពន៑”តិ?

    Then the householder Anāthapiṇḍika went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to the Buddha, “How many kinds of people in the world are worthy of a religious donation? And where should a gift be given?”

    “ទ្វេ ខោ, គហបតិ, លោកេ ទក្ខិណេយ្យា—សេខោ ច អសេខោ ច។ ឥមេ ខោ, គហបតិ, ទ្វេ លោកេ ទក្ខិណេយ្យា, ឯត្ថ ច ទានំ ទាតព្ពន៑”តិ។

    “Householder, there are two kinds of people in the world who are worthy of a religious donation: the trainee and the master. These are two kinds of people in the world who are worthy of a religious donation, and that’s where you should give a gift.”

    ឥទមវោច ភគវា។ ឥទំ វត្វាន សុគតោ អថាបរំ ឯតទវោច សត្ថា:

    That is what the Buddha said. Then the Holy One, the Teacher, went on to say:

    “សេខោ អសេខោ ច ឥមស្មិំ លោកេ, អាហុនេយ្យា យជមានានំ ហោន្តិ; តេ ឧជ្ជុភូតា កាយេន, វាចាយ ឧទ ចេតសា; ខេត្តំ តំ យជមានានំ, ឯត្ថ ទិន្នំ មហប្ផលន៑”តិ។

    “In this world, the trainee and the master, are worthy of offerings dedicated to the gods. They are upright in body, speech, and mind. This is the field for sponsors of sacrifice—what’s given here is very fruitful.”

    ៣៦

    36

    ឯវំ មេ សុតំ—ឯកំ សមយំ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ។

    So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.

    តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មា សារិបុត្តោ សាវត្ថិយំ វិហរតិ បុព្ពារាមេ មិគារមាតុបាសាទេ។ តត្រ ខោ អាយស្មា សារិបុត្តោ ភិក្ខូ អាមន្តេសិ: “អាវុសោ ភិក្ខវេ”តិ។

    Now at that time Venerable Sāriputta was staying near Sāvatthī in the Eastern Monastery, the stilt longhouse of Migāra’s mother. There Sāriputta addressed the bhikkhus: “Friends, bhikkhus!”

    “អាវុសោ”តិ ខោ តេ ភិក្ខូ អាយស្មតោ សារិបុត្តស្ស បច្ចស្សោសុំ។ អាយស្មា សារិបុត្តោ ឯតទវោច:

    “Friend,” they replied. Sāriputta said this:

    “អជ្ឈត្តសំយោជនញ្ច, អាវុសោ, បុគ្គលំ ទេសេស្សាមិ ពហិទ្ធាសំយោជនញ្ច។ តំ សុណាថ, សាធុកំ មនសិ ករោថ, ភាសិស្សាមី”តិ។

    “I will teach you about a person fettered internally and one fettered externally. Listen and apply your mind well, I will speak.”

    “ឯវមាវុសោ”តិ ខោ តេ ភិក្ខូ អាយស្មតោ សារិបុត្តស្ស បច្ចស្សោសុំ។ អាយស្មា សារិបុត្តោ ឯតទវោច:

    “Yes, friend,” they replied. Sāriputta said this:

    “កតមោ ចាវុសោ, អជ្ឈត្តសំយោជនោ បុគ្គលោ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សីលវា ហោតិ, បាតិមោក្ខសំវរសំវុតោ វិហរតិ អាចារគោចរសម្បន្នោ, អណុមត្តេសុ វជ្ជេសុ ភយទស្សាវី, សមាទាយ សិក្ខតិ សិក្ខាបទេសុ។ សោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អញ្ញតរំ ទេវនិកាយំ ឧបបជ្ជតិ។ សោ តតោ ចុតោ អាគាមី ហោតិ, អាគន្តា ឥត្ថត្តំ។ អយំ វុច្ចតិ, អាវុសោ, អជ្ឈត្តសំយោជនោ បុគ្គលោ អាគាមី ហោតិ, អាគន្តា ឥត្ថត្តំ។

    “Who is a person fettered internally? It’s a bhikkhu who is ethical, restrained in the monastic code, conducting themselves well and seeking alms in suitable places. Seeing danger in the slightest fault, they keep the rules they’ve undertaken. When their body breaks up, after death, they’re reborn in one of the orders of gods. When they pass away from there, they’re a returner, who comes back to this state of existence. This is called a person who is fettered internally, a returner, who comes back to this state of existence.

    កតមោ ចាវុសោ, ពហិទ្ធាសំយោជនោ បុគ្គលោ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សីលវា ហោតិ, បាតិមោក្ខសំវរសំវុតោ វិហរតិ អាចារគោចរសម្បន្នោ, អណុមត្តេសុ វជ្ជេសុ ភយទស្សាវី, សមាទាយ សិក្ខតិ សិក្ខាបទេសុ។ សោ អញ្ញតរំ សន្តំ ចេតោវិមុត្តិំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អញ្ញតរំ ទេវនិកាយំ ឧបបជ្ជតិ។ សោ តតោ ចុតោ អនាគាមី ហោតិ, អនាគន្តា ឥត្ថត្តំ។ អយំ វុច្ចតាវុសោ, ពហិទ្ធាសំយោជនោ បុគ្គលោ អនាគាមី ហោតិ, អនាគន្តា ឥត្ថត្តំ។

    Who is a person fettered externally? It’s a bhikkhu who is ethical, restrained in the monastic code, conducting themselves well and seeking alms in suitable places. Seeing danger in the slightest fault, they keep the rules they’ve undertaken. They enter and remain in a certain peaceful state of freed mind. When their body breaks up, after death, they’re reborn in one of the orders of gods. When they pass away from there, they’re a non-returner, not coming back to this state of existence. This is called a person who is fettered externally, a non-returner, who does not come back to this state of existence.

    បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សីលវា ហោតិ …បេ… សមាទាយ សិក្ខតិ សិក្ខាបទេសុ។ សោ កាមានំយេវ និព្ពិទាយ វិរាគាយ និរោធាយ បដិបន្នោ ហោតិ។ សោ ភវានំយេវ និព្ពិទាយ វិរាគាយ និរោធាយ បដិបន្នោ ហោតិ។ សោ តណ្ហាក្ខយាយ បដិបន្នោ ហោតិ។ សោ លោភក្ខយាយ បដិបន្នោ ហោតិ។ សោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អញ្ញតរំ ទេវនិកាយំ ឧបបជ្ជតិ។ សោ តតោ ចុតោ អនាគាមី ហោតិ, អនាគន្តា ឥត្ថត្តំ។ អយំ វុច្ចតាវុសោ, ពហិទ្ធាសំយោជនោ បុគ្គលោ អនាគាមី ហោតិ, អនាគន្តា ឥត្ថត្តន៑”តិ។

    Furthermore, a bhikkhu is ethical … they keep the rules they’ve undertaken. They simply practice for disillusionment, dispassion, and cessation regarding sensual pleasures. They simply practice for disillusionment, dispassion, and cessation regarding future lives. They practice for the ending of craving. They practice for the ending of greed. When their body breaks up, after death, they are reborn in one of the orders of gods. When they pass away from there, they are non-returners, not coming back to this state of existence. This is called a person who is fettered externally, a non-returner, who does not come back to this state of existence.”

    អថ ខោ សម្ពហុលា សមចិត្តា ទេវតា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋំសុ។ ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ តា ទេវតា ភគវន្តំ ឯតទវោចុំ: “ឯសោ, ភន្តេ, អាយស្មា សារិបុត្តោ បុព្ពារាមេ មិគារមាតុបាសាទេ ភិក្ខូនំ អជ្ឈត្តសំយោជនញ្ច បុគ្គលំ ទេសេតិ ពហិទ្ធាសំយោជនញ្ច។ ហដ្ឋា, ភន្តេ, បរិសា។ សាធុ, ភន្តេ, ភគវា យេនាយស្មា សារិបុត្តោ តេនុបសង្កមតុ អនុកម្បំ ឧបាទាយា”តិ។ អធិវាសេសិ ភគវា តុណ្ហីភាវេន។

    Then several peaceful-minded deities went up to the Buddha, bowed, stood to one side, and said to the Buddha, “Sir, Venerable Sāriputta is in the Eastern Monastery, the stilt longhouse of Migāra’s mother, where he is teaching the bhikkhus about a person with internal fetters and one with external fetters. The assembly is overjoyed! Sir, please go to Venerable Sāriputta out of compassion.” The Buddha consented with silence.

    អថ ខោ ភគវា—សេយ្យថាបិ នាម ពលវា បុរិសោ សមិញ្ជិតំ វា ពាហំ បសារេយ្យ, បសារិតំ វា ពាហំ សមិញ្ជេយ្យ; ឯវមេវំ—ជេតវនេ អន្តរហិតោ បុព្ពារាមេ មិគារមាតុបាសាទេ អាយស្មតោ សារិបុត្តស្ស សម្មុខេ បាតុរហោសិ។ និសីទិ ភគវា បញ្ញត្តេ អាសនេ។ អាយស្មាបិ ខោ សារិបុត្តោ ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ អាយស្មន្តំ សារិបុត្តំ ភគវា ឯតទវោច:

    Then the Buddha, as easily as a strong person would extend or contract their arm, vanished from Jeta’s Grove and reappeared in the Eastern Monastery, the stilt longhouse of Migāra’s mother, in front of Sāriputta. He sat on the seat spread out. Sāriputta bowed to the Buddha and sat down to one side. The Buddha said to him:

    “ឥធ, សារិបុត្ត, សម្ពហុលា សមចិត្តា ទេវតា យេនាហំ តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា មំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋំសុ។ ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ, សារិបុត្ត, តា ទេវតា មំ ឯតទវោចុំ: ‘ឯសោ, ភន្តេ, អាយស្មា សារិបុត្តោ បុព្ពារាមេ មិគារមាតុបាសាទេ ភិក្ខូនំ អជ្ឈត្តសំយោជនញ្ច បុគ្គលំ ទេសេតិ ពហិទ្ធាសំយោជនញ្ច។ ហដ្ឋា, ភន្តេ, បរិសា។ សាធុ, ភន្តេ, ភគវា យេន អាយស្មា សារិបុត្តោ តេនុបសង្កមតុ អនុកម្បំ ឧបាទាយាៜតិ។

    “Just now, Sāriputta, several peaceful-minded deities came up to me, bowed, and stood to one side. Those deities said to me: ‘Sir, Venerable Sāriputta is in the Eastern Monastery, the stilt longhouse of Migāra’s mother, where he is teaching the bhikkhus about a person with internal fetters and one with external fetters. The assembly is overjoyed! Sir, please go to Venerable Sāriputta out of compassion.’

    តា ខោ បន, សារិបុត្ត, ទេវតា ទសបិ ហុត្វា វីសម្បិ ហុត្វា តិំសម្បិ ហុត្វា ចត្តាលីសម្បិ ហុត្វា បញ្ញាសម្បិ ហុត្វា សដ្ឋិបិ ហុត្វា អារគ្គកោដិនិតុទនមត្តេបិ តិដ្ឋន្តិ, ន ច អញ្ញមញ្ញំ ព្យាពាធេន្តិ។

    Those deities, though they number ten, twenty, thirty, forty, fifty, or sixty, can stand on the point of a needle without bumping up against each other.

    សិយា ខោ បន, សារិបុត្ត, ឯវមស្ស: ‘តត្ថ នូន តាសំ ទេវតានំ តថា ចិត្តំ ភាវិតំ យេន តា ទេវតា ទសបិ ហុត្វា វីសម្បិ ហុត្វា តិំសម្បិ ហុត្វា ចត្តាលីសម្បិ ហុត្វា បញ្ញាសម្បិ ហុត្វា សដ្ឋិបិ ហុត្វា អារគ្គកោដិនិតុទនមត្តេបិ តិដ្ឋន្តិ ន ច អញ្ញមញ្ញំ ព្យាពាធេន្តីៜតិ។ ន ខោ បនេតំ, សារិបុត្ត, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ ឥធេវ ខោ, សារិបុត្ត, តាសំ ទេវតានំ តថា ចិត្តំ ភាវិតំ, យេន តា ទេវតា ទសបិ ហុត្វា …បេ… ន ច អញ្ញមញ្ញំ ព្យាពាធេន្តិ។

    Sāriputta, you might think: ‘Surely those deities, since so many of them can stand on the point of a needle without bumping up against each other, must have developed their minds in that place.’ But you should not see it like this. It was right here that those deities developed their minds.

    តស្មាតិហ, សារិបុត្ត, ឯវំ សិក្ខិតព្ពំ: ‘សន្តិន្ទ្រិយា ភវិស្សាម សន្តមានសាៜតិ។ ឯវញ្ហិ វោ, សារិបុត្ត, សិក្ខិតព្ពំ។ ‘សន្តិន្ទ្រិយានញ្ហិ វោ, សារិបុត្ត, សន្តមានសានំ សន្តំយេវ កាយកម្មំ ភវិស្សតិ សន្តំ វចីកម្មំ សន្តំ មនោកម្មំ។ សន្តំយេវ ឧបហារំ ឧបហរិស្សាម សព្រហ្មចារីសូៜតិ។ ‘ឯវញ្ហិ វោ, សារិបុត្ត, សិក្ខិតព្ពំ។

    So you should train like this: ‘We shall have peaceful faculties and peaceful minds.’ That’s how you should train. When your faculties and mind are peaceful, your acts of body, speech, and mind will be peaceful, thinking: ‘We shall present the gift of peace to our spiritual companions.’ That’s how you should train.

    អនស្សុំ ខោ, សារិបុត្ត, អញ្ញតិត្ថិយា បរិព្ពាជកា យេ ឥមំ ធម្មបរិយាយំ នាស្សោសុន៑ៜ”តិ។

    Those wanderers of other religions, Sāriputta, who have not heard this exposition of the teaching are lost.”

    ៣៧

    37

    ឯវំ មេ សុតំ—ឯកំ សមយំ អាយស្មា មហាកច្ចានោ វរណាយំ វិហរតិ ភទ្ទសារិតីរេ។

    So I have heard. At one time Venerable Mahākaccāna was staying at Varaṇā, on the bank of the Kaddama Lake.

    អថ ខោ អារាមទណ្ឌោ ព្រាហ្មណោ យេនាយស្មា មហាកច្ចានោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មតា មហាកច្ចានេន សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អារាមទណ្ឌោ ព្រាហ្មណោ អាយស្មន្តំ មហាកច្ចានំ ឯតទវោច:

    Then the brahmin Ārāmadaṇḍa went up to Mahākaccāna, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side and said to Mahākaccāna:

    “កោ នុ ខោ, ភោ កច្ចាន, ហេតុ កោ បច្ចយោ យេន ខត្តិយាបិ ខត្តិយេហិ វិវទន្តិ, ព្រាហ្មណាបិ ព្រាហ្មណេហិ វិវទន្តិ, គហបតិកាបិ គហបតិកេហិ វិវទន្តី”តិ?

    “What is the cause, Master Kaccāna, what is the reason why aristocrats fight with aristocrats, brahmins fight with brahmins, and householders fight with householders?”

    “កាមរាគាភិនិវេសវិនិពន្ធបលិគេធបរិយុដ្ឋានជ្ឈោសានហេតុ ខោ, ព្រាហ្មណ, ខត្តិយាបិ ខត្តិយេហិ វិវទន្តិ, ព្រាហ្មណាបិ ព្រាហ្មណេហិ វិវទន្តិ, គហបតិកាបិ គហបតិកេហិ វិវទន្តី”តិ។

    “It is because of their insistence on sensual desire, their shackles, avarice, and attachment, that aristocrats fight with aristocrats, brahmins fight with brahmins, and householders fight with householders.”

    “កោ បន, ភោ កច្ចាន, ហេតុ កោ បច្ចយោ យេន សមណាបិ សមណេហិ វិវទន្តី”តិ?

    “What is the cause, Master Kaccāna, what is the reason why ascetics fight with ascetics?”

    “ទិដ្ឋិរាគាភិនិវេសវិនិពន្ធបលិគេធបរិយុដ្ឋានជ្ឈោសានហេតុ ខោ, ព្រាហ្មណ, សមណាបិ សមណេហិ វិវទន្តី”តិ។

    “It is because of their insistence on views, their shackles, avarice, and attachment, that ascetics fight with ascetics.”

    “អត្ថិ បន, ភោ កច្ចាន, កោចិ លោកស្មិំ យោ ឥមញ្ចេវ កាមរាគាភិនិវេសវិនិពន្ធបលិគេធបរិយុដ្ឋានជ្ឈោសានំ សមតិក្កន្តោ, ឥមញ្ច ទិដ្ឋិរាគាភិនិវេសវិនិពន្ធបលិគេធបរិយុដ្ឋានជ្ឈោសានំ សមតិក្កន្តោ”តិ?

    “Master Kaccāna, is there anyone in the world who has gone beyond the insistence on sensual desire and the insistence on views?”

    “អត្ថិ, ព្រាហ្មណ, លោកស្មិំ យោ ឥមញ្ចេវ កាមរាគាភិនិវេសវិនិពន្ធបលិគេធបរិយុដ្ឋានជ្ឈោសានំ សមតិក្កន្តោ, ឥមញ្ច ទិដ្ឋិរាគាភិនិវេសវិនិពន្ធបលិគេធបរិយុដ្ឋានជ្ឈោសានំ សមតិក្កន្តោ”តិ។

    “There is, brahmin.”

    “កោ បន សោ, ភោ កច្ចាន, លោកស្មិំ យោ ឥមញ្ចេវ កាមរាគាភិនិវេសវិនិពន្ធបលិគេធបរិយុដ្ឋានជ្ឈោសានំ សមតិក្កន្តោ, ឥមញ្ច ទិដ្ឋិរាគាភិនិវេសវិនិពន្ធបលិគេធបរិយុដ្ឋានជ្ឈោសានំ សមតិក្កន្តោ”តិ?

    “Who in the world has gone beyond the insistence on sensual desire and the insistence on views?”

    “អត្ថិ, ព្រាហ្មណ, បុរត្ថិមេសុ ជនបទេសុ សាវត្ថី នាម នគរំ។ តត្ថ សោ ភគវា ឯតរហិ វិហរតិ អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ។ សោ ហិ, ព្រាហ្មណ, ភគវា ឥមញ្ចេវ កាមរាគាភិនិវេសវិនិពន្ធបលិគេធបរិយុដ្ឋានជ្ឈោសានំ សមតិក្កន្តោ, ឥមញ្ច ទិដ្ឋិរាគាភិនិវេសវិនិពន្ធបលិគេធបរិយុដ្ឋានជ្ឈោសានំ សមតិក្កន្តោ”តិ។

    “In the eastern lands there is a city called Sāvatthī. There the Blessed One is now staying, the perfected one, the fully awakened Buddha. He, brahmin, has gone beyond the insistence on sensual desire and the insistence on views.”

    ឯវំ វុត្តេ, អារាមទណ្ឌោ ព្រាហ្មណោ ឧដ្ឋាយាសនា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា ទក្ខិណំ ជាណុមណ្ឌលំ បថវិយំ និហន្ត្វា យេន ភគវា តេនញ្ជលិំ បណាមេត្វា តិក្ខត្តុំ ឧទានំ ឧទានេសិ:

    When this was said, the brahmin Ārāmadaṇḍa got up from his seat, arranged his robe over one shoulder, knelt on his right knee, raised his joined palms toward the Buddha, and expressed this heartfelt sentiment three times:

    “នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស។

    “Homage to that Blessed One, the perfected one, the fully awakened Buddha!

    នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស។

    Homage to that Blessed One, the perfected one, the fully awakened Buddha!

    នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស។

    Homage to that Blessed One, the perfected one, the fully awakened Buddha!

    យោ ហិ សោ ភគវា ឥមញ្ចេវ កាមរាគាភិនិវេសវិនិពន្ធបលិគេធបរិយុដ្ឋានជ្ឈោសានំ សមតិក្កន្តោ, ឥមញ្ច ទិដ្ឋិរាគាភិនិវេសវិនិពន្ធបលិគេធបរិយុដ្ឋានជ្ឈោសានំ សមតិក្កន្តោ”តិ។

    He who has gone beyond the insistence on sensual desire and the insistence on views.

    “អភិក្កន្តំ, ភោ កច្ចាន, អភិក្កន្តំ, ភោ កច្ចាន។ សេយ្យថាបិ, ភោ កច្ចាន, និក្កុជ្ជិតំ វា ឧក្កុជ្ជេយ្យ, បដិច្ឆន្នំ វា វិវរេយ្យ, មូឡ្ហស្ស វា មគ្គំ អាចិក្ខេយ្យ; អន្ធការេ វា តេលបជ្ជោតំ ធារេយ្យ: ‘ចក្ខុមន្តោ រូបានិ ទក្ខន្តីៜតិ; ឯវមេវំ ភោតា កច្ចានេន អនេកបរិយាយេន ធម្មោ បកាសិតោ។ ឯសាហំ, ភោ កច្ចាន, តំ ភវន្តំ គោតមំ សរណំ គច្ឆាមិ ធម្មញ្ច ភិក្ខុសង្ឃញ្ច។ ឧបាសកំ មំ ភវំ កច្ចានោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គតន៑”តិ។

    Excellent, Master Kaccāna! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, Master Kaccāna has made the teaching clear in many ways. I go for refuge to Master Gotama, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may Master Kaccāna remember me as a lay follower who has gone for refuge for life.”

    ៣៨

    38

    ឯកំ សមយំ អាយស្មា មហាកច្ចានោ មធុរាយំ វិហរតិ គុន្ទាវនេ។

    At one time Venerable Mahākaccāna was staying near Madhurā, in Gunda’s Grove.

    អថ ខោ កន្ទរាយនោ ព្រាហ្មណោ យេនាយស្មា មហាកច្ចានោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មតា មហាកច្ចានេន សទ្ធិំ …បេ… ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ កន្ទរាយនោ ព្រាហ្មណោ អាយស្មន្តំ មហាកច្ចានំ ឯតទវោច:

    Then the brahmin Kandarāyana went up to Mahākaccāna, and exchanged greetings with him … He sat down to one side and said to Mahākaccāna:

    “សុតំ មេតំ, ភោ កច្ចាន, ‘ន សមណោ កច្ចានោ ព្រាហ្មណេ ជិណ្ណេ វុទ្ធេ មហល្លកេ អទ្ធគតេ វយោអនុប្បត្តេ អភិវាទេតិ វា បច្ចុដ្ឋេតិ វា អាសនេន វា និមន្តេតីៜតិ។ តយិទំ, ភោ កច្ចាន, តថេវ? ន ហិ ភវំ កច្ចានោ ព្រាហ្មណេ ជិណ្ណេ វុទ្ធេ មហល្លកេ អទ្ធគតេ វយោអនុប្បត្តេ អភិវាទេតិ វា បច្ចុដ្ឋេតិ វា អាសនេន វា និមន្តេតិ។ តយិទំ, ភោ កច្ចាន, ន សម្បន្នមេវា”តិ។

    “I have heard, Master Kaccāna, that the ascetic Kaccāna doesn’t bow to old brahmins, the elderly and senior, who are advanced in years and have reached the final stage of life; nor does he rise in their presence or offer them a seat. And this is indeed the case, for the ascetic Kaccāna does not bow to old brahmins, elderly and senior, who are advanced in years and have reached the final stage of life; nor does he rise in their presence or offer them a seat. This is not appropriate, Master Kaccāna.”

    “អត្ថិ, ព្រាហ្មណ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន វុទ្ធភូមិ ច អក្ខាតា ទហរភូមិ ច។ វុទ្ធោ ចេបិ, ព្រាហ្មណ, ហោតិ អាសីតិកោ វា នាវុតិកោ វា វស្សសតិកោ វា ជាតិយា, សោ ច កាមេ បរិភុញ្ជតិ កាមមជ្ឈាវសតិ កាមបរិឡាហេន បរិឌយ្ហតិ កាមវិតក្កេហិ ខជ្ជតិ កាមបរិយេសនាយ ឧស្សុកោ។ អថ ខោ សោ ពាលោ ន ថេរោត្វេវ សង្ខ្យំ គច្ឆតិ។ ទហរោ ចេបិ, ព្រាហ្មណ, ហោតិ យុវា សុសុកាឡកេសោ ភទ្រេន យោព្ពនេន សមន្នាគតោ បឋមេន វយសា។ សោ ច ន កាមេ បរិភុញ្ជតិ ន កាមមជ្ឈាវសតិ, ន កាមបរិឡាហេន បរិឌយ្ហតិ, ន កាមវិតក្កេហិ ខជ្ជតិ, ន កាមបរិយេសនាយ ឧស្សុកោ។ អថ ខោ សោ បណ្ឌិតោ ថេរោត្វេវ សង្ខ្យំ គច្ឆតី”តិ។

    “There is the stage of an elder and the stage of youth as explained by the Blessed One, who knows and sees, the perfected one, the fully awakened Buddha. If an elder, though eighty, ninety, or a hundred years old, still dwells in the midst of sensual pleasures, enjoying them, consumed by thoughts of them, burning with fever for them, and eagerly seeking more, they are reckoned as a child, not a senior. If a youth, young, black-haired, blessed with youth, in the prime of life, does not dwell in the midst of sensual pleasures, enjoying them, consumed by thoughts of them, burning with fever for them, and eagerly seeking more, they are reckoned as astute, a senior.”

    ឯវំ វុត្តេ, កន្ទរាយនោ ព្រាហ្មណោ ឧដ្ឋាយាសនា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា ទហរានំ សតំ ភិក្ខូនំ បាទេ សិរសា វន្ទតិ: “វុទ្ធា ភវន្តោ, វុទ្ធភូមិយំ ឋិតា។ ទហរា មយំ, ទហរភូមិយំ ឋិតា”តិ។

    When this was said, the brahmin Kandarāyana got up from his seat, placed his robe over one shoulder, and bowed with his head at the feet of the young bhikkhus, saying, “The masters are elders, at the stage of the elder; we are youths, at the stage of youth.

    “អភិក្កន្តំ, ភោ កច្ចាន …បេ… ឧបាសកំ មំ ភវំ កច្ចានោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គតន៑”តិ។

    Excellent, Master Kaccāna! … From this day forth, may Master Kaccāna remember me as a lay follower who has gone for refuge for life.”

    ៣៩

    39

    “យស្មិំ, ភិក្ខវេ, សមយេ ចោរា ពលវន្តោ ហោន្តិ, រាជានោ តស្មិំ សមយេ ទុព្ពលា ហោន្តិ។ តស្មិំ, ភិក្ខវេ, សមយេ រញ្ញោ ន ផាសុ ហោតិ អតិយាតុំ វា និយ្យាតុំ វា បច្ចន្តិមេ វា ជនបទេ អនុសញ្ញាតុំ។ ព្រាហ្មណគហបតិកានម្បិ តស្មិំ សមយេ ន ផាសុ ហោតិ អតិយាតុំ វា និយ្យាតុំ វា ពាហិរានិ វា កម្មន្តានិ បដិវេក្ខិតុំ។ ឯវមេវំ ខោ, ភិក្ខវេ, យស្មិំ សមយេ បាបភិក្ខូ ពលវន្តោ ហោន្តិ, បេសលា ភិក្ខូ តស្មិំ សមយេ ទុព្ពលា ហោន្តិ។ តស្មិំ, ភិក្ខវេ, សមយេ បេសលា ភិក្ខូ តុណ្ហីភូតា តុណ្ហីភូតាវ សង្ឃមជ្ឈេ សង្កសាយន្តិ បច្ចន្តិមេ វា ជនបទេ អច្ឆន្តិ។ តយិទំ, ភិក្ខវេ, ហោតិ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ, ពហុនោ ជនស្ស អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ។

    “At a time when bandits are strong, kings are weak. Then the king is not at ease when going out or coming back or when touring the provinces. The brahmins and householders, likewise, are not at ease when going out or coming back, or when inspecting their business activities. In the same way, at a time when bad bhikkhus are strong, good-hearted bhikkhus are weak. Then the good-hearted bhikkhus continually adhere to silence in the midst of the Saṅgha, or they stay in the borderlands. This is for the hurt and unhappiness of the people, for the harm, hurt, and suffering of many people, of gods and humans.

    យស្មិំ, ភិក្ខវេ, សមយេ រាជានោ ពលវន្តោ ហោន្តិ, ចោរា តស្មិំ សមយេ ទុព្ពលា ហោន្តិ។ តស្មិំ, ភិក្ខវេ, សមយេ រញ្ញោ ផាសុ ហោតិ អតិយាតុំ វា និយ្យាតុំ វា បច្ចន្តិមេ វា ជនបទេ អនុសញ្ញាតុំ។ ព្រាហ្មណគហបតិកានម្បិ តស្មិំ សមយេ ផាសុ ហោតិ អតិយាតុំ វា និយ្យាតុំ វា ពាហិរានិ វា កម្មន្តានិ បដិវេក្ខិតុំ។ ឯវមេវំ ខោ, ភិក្ខវេ, យស្មិំ សមយេ បេសលា ភិក្ខូ ពលវន្តោ ហោន្តិ, បាបភិក្ខូ តស្មិំ សមយេ ទុព្ពលា ហោន្តិ។ តស្មិំ, ភិក្ខវេ, សមយេ បាបភិក្ខូ តុណ្ហីភូតា តុណ្ហីភូតាវ សង្ឃមជ្ឈេ សង្កសាយន្តិ, យេន វា បន តេន បក្កមន្តិ។ តយិទំ, ភិក្ខវេ, ហោតិ ពហុជនហិតាយ ពហុជនសុខាយ, ពហុនោ ជនស្ស អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានន៑”តិ។

    At a time when kings are strong, bandits are weak. Then the king is at ease when going out or coming back or when inspecting the provinces. The brahmins and householders, likewise, are at ease when going out or coming back, or when inspecting their business activities. In the same way, at a time when good-hearted bhikkhus are strong, bad bhikkhus are weak. Then the bad bhikkhus continually adhere to silence in the midst of the Saṅgha, or they leave for some place or other. This is for the welfare and happiness of the people, for the benefit, welfare, and happiness of gods and humans.”

    ៤០

    40

    “ទ្វិន្នាហំ, ភិក្ខវេ, មិច្ឆាបដិបត្តិំ ន វណ្ណេមិ, គិហិស្ស វា បព្ពជិតស្ស វា។ គិហី វា, ភិក្ខវេ, បព្ពជិតោ វា មិច្ឆាបដិបន្នោ មិច្ឆាបដិបត្តាធិករណហេតុ ន អារាធកោ ហោតិ ញាយំ ធម្មំ កុសលំ។

    “Bhikkhus, I don’t praise wrong practice for these two, for laypeople and renunciates. Because of wrong practice, neither laypeople nor renunciates succeed in completing the system of the skillful teaching.

    ទ្វិន្នាហំ, ភិក្ខវេ, សម្មាបដិបត្តិំ វណ្ណេមិ, គិហិស្ស វា បព្ពជិតស្ស វា។ គិហី វា, ភិក្ខវេ, បព្ពជិតោ វា សម្មាបដិបន្នោ សម្មាបដិបត្តាធិករណហេតុ អារាធកោ ហោតិ ញាយំ ធម្មំ កុសលន៑”តិ។

    I praise right practice for these two, for laypeople and renunciates. Because of right practice, both laypeople and renunciates succeed in completing the system of the skillful teaching.”

    ៤១

    41

    “យេ តេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ទុគ្គហិតេហិ សុត្តន្តេហិ ព្យញ្ជនប្បតិរូបកេហិ អត្ថញ្ច ធម្មញ្ច បដិពាហន្តិ តេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ពហុជនាហិតាយ បដិបន្នា ពហុជនាសុខាយ, ពហុនោ ជនស្ស អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ។ ពហុញ្ច តេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ អបុញ្ញំ បសវន្តិ, តេ ចិមំ សទ្ធម្មំ អន្តរធាបេន្តិ។

    “Bhikkhus, by memorizing the discourses incorrectly, taking only a semblance of the phrasing, some bhikkhus shut out the meaning and the teaching. They act for the hurt and unhappiness of the people, for the harm, hurt, and suffering of many people, of gods and humans. They make much bad karma and make the true teaching disappear.

    យេ តេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ សុគ្គហិតេហិ សុត្តន្តេហិ ព្យញ្ជនប្បតិរូបកេហិ អត្ថញ្ច ធម្មញ្ច អនុលោមេន្តិ តេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ពហុជនហិតាយ បដិបន្នា ពហុជនសុខាយ, ពហុនោ ជនស្ស អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។ ពហុញ្ច តេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ បុញ្ញំ បសវន្តិ, តេ ចិមំ សទ្ធម្មំ ឋបេន្តី”តិ។

    But by memorizing the discourses well, not taking only a semblance of the phrasing, some bhikkhus reinforce the meaning and the teaching. They act for the welfare and happiness of the people, for the benefit, welfare, and happiness of the people, of gods and humans. They make much merit and make the true teaching continue.”

    សមចិត្តវគ្គោ ចតុត្ថោ។





    The authoritative text of the Aṅguttara Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]


    © 1991-2024 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact